Töông quan giöõa
Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà gia ñình
vaø Naêm Thaùnh Loøng Thöông Xoùt
Töông quan giöõa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà gia ñình vaø Naêm Thaùnh Loøng Thöông Xoùt.
Roma (SD 29-12-2015; Vat. 12-01-2016) - Phoûng vaán Ñöùc Hoàng Y Lorenzo Baldisseri, Toång thö kyù Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc, veà töông quan giöõa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà gia ñình vaø Naêm Thaùnh Loøng Thöông Xoùt.
Naêm Thaùnh Loøng Thöông Xoùt ñaõ baét ñaàu sau hai Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc lieân tieáp veà gia ñình. Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quyù vò baøi phoûng vaán Ñöùc Hoàng Y Lorenzo Baldisseri, Toång thö kyù Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc, veà töông quan giöõa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà gia ñình vaø Naêm Thaùnh Loøng Thöông Xoùt.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, vôùi chaëng hai cuûa loä trình Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà gia ñình naêm 2015 ñaõ kheùp laïi moät chu kyø. Coù theå ñöa ra nhaän ñònh naøo giuùp toång keát caùc keát quûa cuûa giai ñoaïn naøy hay khoâng?
Ñaùp: Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc ñaõ laø moät luùc heát söùc ñaëc bieät, bôûi vì chuùng toâi ñaõ baét ñaàu moät loä trình khaùc vôùi trong quùa khöù. Thaät theá, ngay töø daàu trieàu ñaïi cuûa ngaøi Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ ñaëc bieät chuù yù tôùi toå chöùc Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc vaø ñaõ yeâu caàu canh taân noù. Coù theå noùi noù laø phaàn cuûa chöông trình caûi toå caùc cô quan trung öông Toaø Thaùnh, maø Ñöùc Thaùnh Cha ñang thöïc hieän, maëc duø noù laø moät cô caáu ñöùng rieâng reõ. Noù ñaõ naûy sinih nhö hoa traùi cuûa Coâng Ñoàng Chung Vaticaêng vaø töø ñoù ñeán nay noù ñaõ trôû thaønh moät söï hieän dieän tích cöïc vaø höõu hieäu ñeå trôï giuùp Ñöùc Thaùnh Cha trong vieäc cai quaûn Giaùo Hoäi hoaøn vuõ. Trong Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc cuoái cuøng vöøa qua chuùng toâi ñaõ kyû nieäm 50 naêm thaønh laäp Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc ngaøy 15 thaùng 9 naêm 1965 do yù muoán cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI. Vieäc kyû nieäm cuõng ñaõ laø dòp quyù baùu cho pheùp quan saùt vôùi caùi nhìn höôùng veá ñaøng sau con ñöôøng daøi ñaõ ñi, ñöôïc khôûi söï vôùi nhieàu haêng say vaø ñöôïc cuûng coá trong thôøi gian vôùi caùc thay ñoåi. Ngaøy nay chuùng ta ñöùng tröôùc moät cô caáu coù taàm quan troïng lôùn ñoái vôùi cuoäc soáng cuûa Giaùo Hoäi, nhöng ñoàng thôøi cuõng caàn duyeät xeùt laïi. Trong moät baøi phoûng vaán hoài baét ñaàu trieàu ñaïi cuûa ngaøi Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ noùi tôùi Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc nhö laø moät cô quan hôi daäm chaân taïi choã, nghóa laø thieáu naêng ñoäng. Toâi tin raèng chính vieäc kyû nieäm ñaõ minh nhieân taát caû qua caùc phaùt bieåu cuûa caùc thuyeát trình vieân vaø nhaát laø dieãn vaên cuûa Ñöùc Thaùnh Cha, coù theå ñöôïc coi nhö moät trong caùc dieãn vaên ñònh ñoaït nhaát trong trieàu ñaïi giaùo hoaøng cuûa ngaøi.
Hoûi: Coù theå tieáp nhaän caùc chæ daãn chöùa ñöïng trong dieãn vaên naøy cuûa Ñöùc Thaùnh Cha nhö theá naøo thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Ñang coù nhieàu suy tö veà ñeà taøi naøy laø tính caùch thöôïng hoäi ñoàng maø Ñöùc Thaùnh Cha öôùc mong ñöôïc ñaøo saâu. Moät tính caùch thöôïng hoäi ñoàng phaùt trieån theo loä trình voøng troøn: töø döôùi leân treân vaø töø treân xuoáng döôùi. Ñoù laø moät kieåu quan nieäm veà Giaùo Hoäi nhö laø cô quan soáng ñoäng di chuyeån treân nhieàu möùc ñoä khaùc nhau khoâng coù caùc oâ tuø ñoïng. Moät Giaùo Hoäi soáng moät söï hieäp thoâng thöïc söï, maø khoâng chæ ñoàng hoaù vôùi choùp bu hay vôùi neàn taûng, moät Giaùo Hoäi trong ñoù taát caû caùc thaønh phaàn daân Chuùa ñeàu ñöôïc môøi goïi "cuøng ñoàng haønh", moãi ngöôøi vôùi caùc ôn vaø caùc nhieäm vuï rieâng cuûa mình. Moät caùch ñaëc bieät tính caùch thöôïng hoäi ñoäng laø chaân trôøi, trong ñoù ta cuõng hieåu caùc nhieäm vuï vaø caùc cô caáu ñöôïc ñeà nghò höôùng daãn thaân mình giaùo hoäi. Vaø chính ôû treân möùc ñoä naøy coù vaán ñeà tính caùch giaùm muïc ñoaøn, laø ñeà taøi gaén lieàn vôùi tính caùch thöôïng hoäi ñoàng giaùm muïc, nhöng khoâng truøng hôïp voùi noù. Thaät vaäy, tính caùch giaùm muïc ñoaøn lieân quan tôùi quyeàn bính maø taát caû caùc Giaùm Muïc, nhö laø caùc thaønh phaàn tuy tuï laïi vôùi nhau, thi haønh treân Giaùo Hoäi "vôùi vaø döôùi Pheâroâ". Tính caùch thöôïng hoäi ñoàng, traùi laïi, lieân quan tôùi toaøn daân Chuùa, hieåu khoâng phaûi nhö laø chuû theå thuï ñoäng, maø tích cöïc theo caùc nhieäm vuï, caùc ñaëc suûng vaø caùc söù vuï cuûa moãi ngöôøi. ÔÛ ñaây ngöôøi ta cuõng noùi veà yù thöùc cuûa tín höõu, laø kieåu noùi muoán minh nhieân söï tham döï cuûa taát caû moi thaønh phaàn daân Chuùa, nhö laø nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi, vaøo vieäc phaân ñònh cuûa Giaùo Hoäi vaø vaøo coâng trình rao giaûng Tin Möøng.
Hoûi: Ñöùc Thaùnh Cha cuõng ñaõ ñeà caäp tôùi khaû theå cöû haønh caùc thöôïng hoäi ñoàng vuøng mieàn, coù ñuùng theá khoâng thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Trong dieãn vaên Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ noùi tôùi moät tính caùch thöôïng hoäi ñoàng ñöôïc phaân chia thaønh nhieàu möùc ñoä khaùc nhau, baèng caùch ñaëc bieät minh nhieân vaøi troø cuûa caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc. Ñeà taøi naøy ñaõ ñöôïc nhaéc tôùi trong Toâng huaàn Nieàm Vui Phuùc AÂm, trong ñoù Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñeà caäp tôùi vieäc caûi toå caùc cô quan trung öông Toaø Thaùnh vaø caû töông quan giöõa quyeàn toái thöôïng cuûa Pheâroâ vaø Giaùm muïc ñoaøn. Trong vieãn töôïng naøy caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc coù moät vai troø quan troïng. Chính ñeå coù theå goùp phaàn vaøo vieäc hieåu bieát lôùn hôn veà tính caùch thöôïng hoäi ñoàng giaùm muïc, vaên phoøng thö kyù cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc seõ toå chöùc vaøo thaùng hai tôùi ñaây moät cuoäc hoäi hoïc daønh cho caùc chuyeân vieân trong laõnh vöïc giaùo hoäi hoïc cuõng nhö trong laõnh vöïc giaùo luaät. Saùng kieán naøy muoán ñaøo saâu, hay ít nhaát, baét ñaàu caùc nghieân cöùu, khôûi haønh töø giaùo lyù vaø caùc nghieân cöùu ñaõ coù. Thaät theâ, caàn phaûi ñaåy maïnh vieäc nghieân cöùu tính caùch thöôïng hoäi ñoàng giaùo hoäi töø phía caùc chuyeân vieân thaàn hoïc vaø giaùo luaät.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, trong hai Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc vöøa qua phöông phaùp laøm vieäc ñaõ ñöôïc thay ñoåi. Noù coù mang laïi keát quaû naøo khoâng?
Ñaùp: Vieäc thay ñoåi ñaõ ñöôïc ñaùnh giaù cao, caû khi ban ñaàu noù ñaõ gaây ra moät söï meät moûi naøo ñoù, bôûi vì noù laø moät phöông phaùp môùi, treân bình dieän lyù thuyeát xem ra deã aùp duïng, nhöng treân bình dieän cuï theå noù taïo ra caùc vaán ñeà khoâng theå traùnh ñöôïc lieân quan tôùi vieäc thöû phöông phaùp môùi. Nhöng noùi chung chuùng toâi ñaõ ghi nhaän moät thaønh coâng toát. Vieäc canh taân phöông phaùp ñaõ ñònh ñoaït, tröôùc heát bôûi quyeát ñònh chöa töøng coù cöû haønh hai Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc treân cuøng moät ñeà taøi, bieán noù trôû thaønh hai giai ñoaïn cuûa moät loä trình duy nhaát. Vaø lyù do laø vi ñeà taøi caàn ñöôïc suy tö trong moät thôøi gian daøi hôn. Trong giai ñoaïn thöù nhaát nghóa laø trong Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc ngoaïi thöôøng, chuùng toâi ñaõ duyeät xeùt caùc thaùch ñoá muïc vuï lieân quan tôùi gia ñình trong boái caûnh truyeàn giaùo hieän nay. Khôûi ñaàu töø kinh nghieäm, töø chính cuoäc soáng cuûa caùc Giaùo Hoäi cuûa chuùng ta, qua moät baûng caâu hoûi ñöôïc phoå bieán treân toaøn theá giôùi, vaên phoøng toång thö kyù cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc ñaõ thu thaäp caùc caâu traû lôøi ñöôïc ñöa vaøo trong Ñeà cöông . Taøi lieäu naøy ñaõ ñöôïc göûi tôùi caùc Giaùm Muïc vaø ñaõ khôi daäy söï chuù yù raát lôùn vì gia ñình laø ñeà taøi lieân quan tôùi taát caû moïi ngöôøi. Trong giai ñoaïn thöù nhaát phöông phaùp ñaõ ñöôïc söû duïng vaãn haàu nhö y nguyeân, tröø vieäc nôùi roäng uyû ban soaïn thaûo taøi lieäu töø ba thaønh vieân - töùc goàm moät toång töôøng trình vieân, thö kyù ñaëc bieät vaø toång thö kyù - taêng leân thaønh baåy thaønh vieân yù, töùc theâm vaøi ñaïi dieän cuûa caùc chaâu luïc. Ñieàu môùi meû thöù hai ñoù laø thay vì caùc ñeà nghò thì ñaõ coù moät taøi lieäu chung keát ñöôïc soaïn thaûo trong hình thöùc moät baûn töôøng trình maø Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ nhaän ñöôïc vaø quyeát ñònh bieán noù thaønh Ñeà cöông cuûa giai ñoaïn hai. Ñoàng thôøi Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ xin ñaøo saâu taøi lieäu ñaõ soaïn thaûo qua vaøi caâu hoûi do hoäi ñoàng bình thöôøng cuûa vaên phoøng thö kyù Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc ñöa ra vaø ñaët beân leà. Caùc caâu traû lôøi cuûa taát caû moïi Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc ñöôïc ñöa vaøo trong Taøi lieäu laøm vieäc cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc kyø hai. Baét ñaàu giai ñoaïn hai cuûa loä trình, nghóa laø cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc bình thöôøng cuûa thaùng 10 vöøa qua, chính Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ tuyeân boá raèng Taøi lieäu laøm vieäc laø vaên baûn neàn taûng cuûa caùc coâng vieäc töø ñoù soaïn thaûo baûn töôøng trình chung keát.
Hoûi: Coù caùc môùi meû naøo khaùc lieân quan tôùi giai ñoaïn hai cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà gia ñình khoâng thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Coù moät ñieàu môùi meû khaùc ñoù laø chia caùc coâng vieäc cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc thaønh ba giai ñoaïn, töông ñöông vôùi ba phaàn cuûa Taøi lieäu laøm vieäc, ñeå sau cuøng ñi tôùi moät döï aùn vaên baûn duy nhaát, chöù khoâng phaûi laø caùc ñeà nghò ñôn sô. Vieäc phaân chia naøy ñaõ cho pheùp suy tö caùc ñeà taøi moät caùch rieâng reõ, khoâng laãn loän hay laäp ñi laäp laïi, trong caùc phieân hoïp khoaùng ñaïi cuõng nhö trong caùc cuoäc hoïp theo nhoùm nhoû. Ñieåm môùi meû sau cuøng laø ñaõ ñeå cho caùc nhoùm nhoû, theo ngoân ngöõ, coù nhieàu thôøi gian hôn ñeå caùc nghò phuï coù theå phaùt bieåu moät caùch töï do hôn ñeå soaïn thaûo caùc vaên baûn qua ñoù soaïn laïi vaên baûn neàn taûng cho taøi lieäu chung keát. Noùi chung phöông phaùp môùi naøy ñaõ cho caùc nghò phuï nhieàu thôøi gian phaùt bieåu hôn, caû khi moãi vò chæ coù 3 phuùt phaùt bieåu, chöù khoâng phaûi 4 phuùt nhö tröôùc kia trong caùc phieân khoaùng ñaïi. Trong caùc buoåi hoïp nhoùm vaø trong giôø töï do cuoái ngaøy caùc vò ñaõ coù theå phaùt bieåu moät caùch roäng raõi hôn. Ngoaøi ra, uyû ban soaïn thaûo taøi lieäu chung keát ñaõ ñöôïc nôùi roäng töø 7 taêng leân 10 thaønh vieân. Uyû ban ñoù ñaõ soaïn thaûo moät döï aùn cuûa taøi lieäu chung keát vaø ñöôïc ñeä trình caùc nghò phuï duyeät xeùt vaø theâm thaét. Nhö theá, chuùng toâi ñaõ coù theå thay ñoåi vaên baûn chung keát vaø ñeä trình leân Ñöùc Thaùnh Cha.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, trong phieân hoïp khoaùng ñaïi cuoái cuøng cuoäc thaûo luaän ñaõ ñaëc bieät soâi noåi, vaø ñaõ ghi nhaän caùc laäp tröôøng khaùc nhau giöõa caùc Giaùm Muïc, nhöng sau cuøng vieäc boû phieáu ñaõ ghi nhaän moät söï ñoàng thuaän raát lôùn. Ñöùc Hoàng Y giaûi thích söï kieän naøy nhö theá naøo?
Ñaùp: Ñoù ñaõ laø moät coâng vieäc lôùn, trong ñoù chuùng toâi phaûi coâng nhaän söï nghieâm chænh vaø tinh thaàn hieäp thoâng ñaõ cho pheùp taát caû moïi ngöôøi ñoàng yù ñi tôùi vieäc chaáp nhaän caùc vaán ñeà khaùc nhau. Trong vieäc naøy Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ laø moät trôï giuùp khoång loà, ngaøi ñaõ nhaéc cho caùc nghò phuï bieát raèng phieân khoaùng ñaïi khoâng phaûi laø moät quoác hoäi, maø laø moät khoâng gian trong ñoù caàn phaûi ñeå cho Chuùa Thaùnh Thaàn haønh ñoäng. Vieäc ñoái chieáu trong Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc ñaõ thöïc söï laøm giaàu cho vaên baûn neàn taûng. Caùc nghò phuï ñaõ trao ñoåi yù kieán, cuøng nhau laøm vieäc vôùi loøng chaân thaønh, söï nghieâm chænh vaø lieâm chính, khoâng laét leùo, caû khi caùc phöông tieän truyeàn thoâng ñaõ laøm sai laïc vaøi khiaù caïnh. Caû laù thö göûi Ñöùc Thaùnh Cha töø phía vaøi Hoàng Y cuõng ñöôïc nhìn vaø hieåu trong chaân trôøi naøy: vaøi nghò phuï ñaõ baày toû caùc khoù khaên cuûa caùc vò trong vieäc chaáp nhaän phöông phaùp môùi naøy vaø ñaõ muoán phaùt bieåu, vaø nhaän ñöôïc caâu traû lôøi nhanh choùng. Caùc nghi ngôø cuûa caùc vò ñaõ ñöôïc giaûi toaû ngaøy hoâm sau. Chính toâi ñaõ minh giaûi trong baøi phaùt bieåu cuûa mình, Ñöùc Thaùnh Cha cuõng ñaõ ngoû lôøi vôùi caùc nghò phuï vaø coáng hieán caùc minh xaùc quan troïng. Vaø taát caû caùc nghò phuï ñaõ raát haøi loøng.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, trong phieân hoïp cuoái cuøng caùc nghò phuï ñaõ ñöa ra moät soá ñeà nghò cho ñeà taøi cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc laàn tôùi. Coâng vieäc chuaån bò cho Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc tôùi seõ ñöôïc cuï theå hoùa trong caùc thaùng naøy ra sao?
Ñaùp: Trong luùc naøy chuùng ta chôø ñôïi Toâng huaán cuûa Ñöùc Thaùnh Cha lieân quan tôùi loä trình Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc vöøa keát thuùc. Lieân quan tôùi töông lai seõ coù moät cuoäc hoïp cuûa uy ban thöôøng vuï môùi cuûa vaên phoøng thö kyù Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc vaøo thaùng 4 tôùi ñaây. Trong dòp ñoù vaên phoøng toång thö kyù seõ trình baày moät toång hôïp caùc ñeà nghò cuûa caùc nghò phuï vaø cuûa caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc lieân quan tôùi ñeà taøi cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc tôùi. Hieän nay chuùng toâi chæ coù caùc ñeà nghò cuûa caùc nghò phuï. Chuùng toâi cuõng seõ thaûo luaän veà thôøi gian, vì trong luùc naøy chuùng toâi ñang laøm vieäc lieân quan tôùi söï caûi toå traät töï Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc. Thaät theá, döôùi aùnh saùng cuûa cuoäc hoäi hoïc vaøo thaùng hai tôùi ñaây, vaø vôùi kinh nghieäm cuûa hai Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc vöøa qua chuùng toâi coá yù nghieân cöùu vieäc duyeät xeùt naøy.
Hoûi: Coù töông quan giöõa loä trình Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà gia ñình vöøa keát thuùc vaø Naêm Thaùnh ngoaïi thöôøng Loøng Thöông Xoùt môùi baét ñaàu khoâng thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Coù. Trong dieãn vaên keát thuùc phieân khoaùng ñaïi cuoái cuøng cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ khaúng ñònh raèng "Chuùng ta ñaõ tìm oâm laáy söï toát laønh vaø loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa moät caùch troïn veïn vaø can ñaûm, maø khoâng bao giôø rôi vaøo trong nguy hieåm cuûa khuynh höôùng töông ñoái hoùa hay laøm maát uy tín ngöôøi khaùc", "ñeå saùp nhaäp vaøo vaø soáng Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc naøy trong boái caûnh cuûa naêm ngoaïi thöôøng loøng thöông xoùt, maø Giaùo Hoäi ñöôïc môøi goïi soáng". Chuùng ta coù theå noùi raèng loä trình thöôïng hoäi ñoàng giaùm muïc ñaõ coáng hieán moät khuùc nhaïc môû ñaàu cho Naêm Thaùnh, baèng caùch chæ cho thaáy nôi loøng thöông xoùt moät coät truï chính yeáu treân ñoù chuùng ta xaây döïng cuoäc soáng cuï theå cuûa gia ñình vaø chính vieäc muïc vuï gia ñình. Gia ñình laø moät nôi öu tieân ñeå thöïc thi loøng thöông xoùt: trong gia ñình caùc thaønh phaàn ñöôïc môøi goïi lieân læ thöïc thi ngheä thuaät tha thöù cho nhau, boû quaù caùc loãi laàm vaø thieáu soùt cuûa ngöôøi khaùc. Vaø ñaây laø moât suy tö töø caùc gia ñình traûi roäng ra gia ñình kitoâ vaø toaøn gia ñình nhaân loaïi, trong yù thöùc raèng thôøi ñaïi chuùng ta ñaéc bieät caàn ñeán loøng thöông xoùt, nhö Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ nhaán maïnh nhieàu laàn.
(SD 29-12-2015)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)