Ñöùc Phanxicoâ naêm 2015 vaø 2016
döôùi maét caùc taùc giaû Coâng Giaùo
Ñöùc Phanxicoâ naêm 2015 vaø 2016 döôùi maét caùc taùc giaû Coâng Giaùo.
Roma (VietCatholic News 28-12-2015) - Gaàn böôùc qua naêm 2016, nhieàu taùc giaû Coâng Giaùo muoán nhìn laïi naêm 2015 cuûa rieâng Ñöùc Phanxicoâ. Ít nhaát coù 2 taùc giaû neâu ra ñuû 10 ñieàu ñaùng noùi veà ngaøi trong naêm 2015.
I. Möôøi lyù do khieán ngöôøi baûo thuû khoâng tín nhieäm Ñöùc Phanxicoâ
Trong moät baøi baùo ñaêng ngaøy 2 thaùng 12 naêm 2015, linh muïc cöïu muïc sö Anh Giaùo, Dwight Longenecker, quan taâm tôùi thaùi ñoä cuûa ngöôøi baûo thuû ñoái vôùi Ñöùc Ñöông Kim Giaùo Hoaøng, vôùi moät nhaän ñònh toång quaùt laø "Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ tieáp tuïc gaây tranh caõi vaø taïo boái roái vôùi nhöõng nhaän xeùt öùng khaåu cuûa ngaøi. Ngaøi laøm nhöõng ngöôøi baûo thuû lo laéng".
Möôøi lyù do khieán ngöôøi baûo thuû lo laéng laø:
1. Ngöôøi baûo thuû thích cô caáu vaø traät töï: Giaùo Hoäi Coâng Giaùo coù giaùo luaät, saùch giaùo lyù, saùch nguyeän, tín ñieàu ñaâu ra ñoù. Vôùi nhöõng thöù naøy, ngöôøi Coâng Giaùo baûo thuû caûm thaáy an taâm. Trong moät theá giôùi moãi ngaøy moãi baát traéc vaø duy töông ñoái hôn, tín ñieàu vaø kyû luaät giuùp giöõ cho söï hoãn mang "naèm im moät choã". Ñöùc Phanxicoâ hình nhö khoâng coi troïng caùc khía caïnh naøy. Ngaøi nhaán maïnh tôùi tinh thaàn cuûa luaät, chöù khoâng phaûi chöõ nghóa cuûa luaät. Ngaøi côûi môû vaø muoán coù caùch tieáp caän vôùi ñöùc tin moät caùch ñaày yeâu thöông vaø töø bi...
2. Ngöôøi baûo thuû thích söï roõ raøng chöù khoâng chæ baùc aùi: Ngöôøi Coâng Giaùo baûo thuû thích thaáy caùc tín ñieàu, tín lyù vaø kyû luaät ñöôïc phaùt bieåu moät caùch roõ raøng vaø chính xaùc. Hoï cuõng muoán chuùng ñöôïc bieåu loä vôùi söï hieåu bieát, thöông caûm vaø baùc aùi. Hoï coù ñöôïc caû hai thöù naøy vôùi nhaø trieát hoïc saùng choùi laø Ñöùc Gioan Phaoloâ II vaø nhaø thaàn hoïc laø Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI. Phong thaùi cuûa Ñöùc Phanxicoâ coù khaùc. Ngaøi thoaûi maùi (freewheeling) vaø côûi môû hôn. Ngaøi raát vöõng vaøng trong ñöùc tin, nhöng caùc nhaän ñònh cuûa ngaøi ñoâi khi lan man (wandering) vaø boäc phaùt. Ngaøi ít quan taâm vôùi vieäc trình baày ngoâi vò giaùo hoaøng nhö khoái ñaù vöõng chaéc maø löu taâm hôn tôùi vieäc töï trình baày ngaøi nhö moät con ngöôøi nhaân baûn ñaày suy tö vaø nghi vaán. Moät soá thích ngaøi nhö theá. Ngöôøi baûo thuû thì khoâng thích.
3. Ngöôøi Coâng Giaùo baûo thuû coù khuynh höôùng nghi ngaïi: Nhieàu ngöôøi Coâng Giaùo baûo thuû, suoát trong 50 naêm qua, luoân caûm thaáy bò thöông toån bôûi caùc bieán coá xaåy ra trong Giaùo Hoäi. Hoï nghi ngaïi caùc xu höôùng duy hieän ñaïi (modernism) vaø duy töông ñoái trong Giaùo Hoäi, nhaát laø ôû Taây Phöông. Hoï sôï thöù thuoác ñoäc thaàn hoïc naøy ñöôïc nuoâi döôõng ôû caùc bình dieän cao nhaát cuûa Giaùo Hoäi. Hoï cuõng nghi ngaïi vieäc phe duy hieän ñaïi duøng caùc xaûo thuaät haäu tröôøng, caùc hieäp hoäi ñen toái, caû chuyeän haêm doïa laãn löøa ñaûo ñeå ñaït muïc ñích. Thaønh thöû khi hoï nghe noùi "caùc tay mafia" cuûa Ñöùc Hoàng Y Danneel tìm caùch aûnh höôûng tôùi maät nghò baàu giaùo hoaøng kyø vöøa qua, hoï thaáy khoâng vui. Khi hoï nghe noùi vò Hoàng Y naøy vaø phe nhoùm cuûa ngaøi muoán Ñöùc Hoàng Y Bergoglio hôn Ñöùc Hoàng Y Ratzinger, roài chöùng kieán vieäc Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI töø chöùc vaø Ñöùc Hoàng Y Bergoglio ñöôïc baàu laøm giaùo hoaøng, hoï ngöûi thaáy muøi chuoät. Khi Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ loâi Ñöùc Hoàng Y Danneels ra khoûi caûnh höu trí ñeå phuïc vuï taïi Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà Gia Ñình, thì muøi chuoät cuûa hoï laïi caøng naëng neà hôn.
4. Ngöôøi baûo thuû thöôøng hoaøi nghi ñoái vôùi vieäc haâm noùng ñòa caàu: Hoï tin raèng caùi thöù haâm noùng ñòa caàu bò khuyeách ñaïi kia chæ laø caùi côù ñeå caùc laõnh tuï theá giôùi ñöa ra caùc hieäp öôùc cuõng nhö caùc vuï thöông löôïng khaùc ñeå taïo ra moät heä thoáng kinh teá hoaøn caàu nhaèm thaønh laäp moät chính phuû hoaøn vuõ. Söï kieän Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ daønh haún moät thoâng ñieäp cho chuû ñeà naøy laøm hoï boàn choàn lo laéng. Gioáng moïi ngöôøi khaùc, hoï tin raèng oâ nhieãm laø moät ñieàu xaáu xa vaø vieäc cöôõng hieáp traät töï thieân nhieân moät caùch böøa baõi laø moät ñieàu ngu xuaån. Hoï vui khi vò giaùo hoaøng leân tieáng veà caùc chuû ñeà naøy, nhöng hoï sôï raèng Ñöùc Phanxicoâ töï ñeå cho ngoâi vò giaùo hoaøng bò leøo laùi bôûi caùc taùc giaû cuûa nghò trình caáp tieán, theá tuïc vaø duy hoaøn caàu hoùa.
5. Ngöôøi baûo thuû cöïc löïc phoø söï soáng vaø gia ñình: Khi Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ noùi raèng khoâng neân noùi quaù nhieàu tôùi caùc vaán ñeà hoân nhaân ñoàng tính, phaù thai vaø luaân lyù tính duïc, ngöôøi baûo thuû hoà nghi ngaøi khoâng daán thaân ñoái vôùi caùc chính nghóa thieát thaân cuûa hoï. Khi ngaøi cöû haønh Thaùnh Leã ôû Uganda taïi ñeàn thôø nhöõng anh huøng töû ñaïo töøng hy sinh maïng soáng ñeå choáng ñoái ñoàng tính luyeán aùi, ngöôøi baûo thuû thaéc maéc taïi sao Ñöùc Phanxicoâ khoâng lôïi duïng dòp naøy ñeå ñeà caäp tôùi vaán ñeà aáy. Khi ngaøi vieáng thaêm Hoa Kyø, hoï cuõng buoàn khi khoâng thaáy ngaøi noùi chi moät caùch chuyeân bieät tôùi chuû ñeà naøy tröôùc Quoác Hoäi.
6. Ngöôøi baûo thuû khoâng thích Hoài Giaùo: Coù leõ hoï khoâng ñöôïc thoâng tri hay do cuoàng tín, nhöng söï thaät laø phaàn lôùn nhöõng ngöôøi baûo thuû khoâng öa Hoài Giaùo maø hoï cuõng khoâng coù khuynh höôùng muoán hoïc hoûi hay coù tinh thaàn côûi môû. Ñoái vôùi hoï, Hoài Giaùo laø toân giaùo cuûa nhöõng keû cuoàng tín ñieân daïi chæ nhöõng muoán chinh phaït theá giôùi baèng Luaät Sharia vaø baát cöù nhöõng ai khoâng thöøa nhaän moái nguy naøy maø söû duïng tôùi vuõ khí ñeàu laø nhöõng keû ngaây thô cuøng cöïc. Do ñoù, khi Ñöùc Phanxicoâ thaêm vieáng caùc ñeàn thôø Hoài Giaùo vaø thaân thieän vôùi caùc giaùo só cuûa toân giaùo naøy, hoï laéc ñaàu chaùn naûn.
7. Ngöôøi baûo thuû khoâng thích Coäng Saûn: Ngöôøi baûo thuû thích vieäc Giaùo Hoäi "öu tieân choïn ngöôøi ngheøo" vaø hieåu raèng giuùp ñôõ ngöôøi thieáu thoán laø moät vieäc thöông ngöôøi quan troïng. Tuy nhieân, hoï khoâng thích thaàn hoïc giaûi phoùng hay baát cöù ñieàu gì coù muøi töông töï. Hoï lo laéng khi thaáy tình baïn vaø thieän caûm cuûa Ñöùc Phanxicoâ quaù gaàn vôùi nhöõng thaàn hoïc gia giaûi phoùng. Khi ngaøi khoâng ngöøng noùi tôùi ngöôøi ngheøo vaø caùc heä thoáng kinh teá baát coâng, khi ngaøi ra caùc tuyeân boá veà neàn kinh teá vaø caùc heä thoáng chính trò theá giôùi, hoï sôï ngaøi leân tieáng cho chuû nghóa Maùc hôn laø cho Tin Möøng.
8. Ngöôøi baûo thuû nhaán maïnh tôùi traùch nhieäm caù nhaân: Khi Ñöùc Phanxicoâ chæ trích theá giôùi veà neàn kinh teá hoaøn caàu, veà caùc heä thoáng sinh thaùi vaø chính trò ñang sa ñoïa vaø phaù hoaïi, ngöôøi baûo thuû co ruùm laïi. Hoï thaáy vaán ñeà laø vaán ñeà ñaïo ñöùc baûn thaân vaø traùch nhieäm caù nhaân. Hoï thaéc maéc taïi sao Ñöùc Giaùo Hoaøng khoâng taäp chuù nhieàu hôn vaøo vieäc phuùc aâm hoùa caùc caù nhaân vaø vieäc hoài taâm caùc linh hoàn nhaèm ñem laïi söï thay ñoåi. Hoï lo ngaøi quaù quan taâm ñeán vieäc thay ñoåi theá giôùi hôn laø chuaån bò caùc linh hoàn cho theá giôùi saép tôùi. Hoï ngaïc nhieân taïi sao ngaøi khoâng noùi nhieàu hôn tôùi Chuùa Gieâsu Kitoâ vaø nhu caàu cöùu chuoäc vaø cöùu roãi baûn thaân.
9. Ngöôøi baûo thuû nghó ñaïi keát maát thì giôø: Ngöôøi baûo thuû raát hieåu: vò giaùo hoaøng phaûi laø moät nhaø ngoaïi giao coù haïng vaø phaûi mæm cöôøi vôùi baát cöù ai ngaøi gaëp, nhöng hoï khoâng coù nhieàu thì giôø daønh cho cuoäc ñoái thoaïi ñaïi keát vôùi ngöôøi Theä Phaûn töøng chaâm choïc Ñaïo Coâng Giaùo. Khi Ñöùc Phanxicoâ caûm kích traû lôøi moät ngöôøi ñaøn baø thuoäc giaùo phaùi Lutheâroâ voán keát hoân vôùi ngöôøi choàng Coâng Giaùo veà vieäc röôùc leã qua laïi, hoï khoâng thaáy moät vò muïc töû hieàn haäu toû thieän caûm vôùi moät ngöôøi ñang trong tình huoáng khoù khaên. Hoï chæ thaáy moät vò giaùo hoaøng khoâng bieát mình ñang noùi gì khi cho moät lôøi khuyeân coù tính xuùc caûm noâng caïn hôn laø moät caâu traû lôøi roõ raøng, döùt khoaùt vaø coù tính thaùch ñoá.
10. Ngöôøi baûo thuû thích vieäc thôø phöôïng vaø suøng kính truyeàn thoáng: Hoï tin raèng Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ laø moät ngöôøi toát laønh, nhöng khi ngaøi coâng khai chaâm choïc vieäc laàn chuoãi maân coâi, leân aùn ngöôøi duy truyeàn thoáng laø "cöïc ñoan" vaø caûnh caùo caùc nöõ tu laø caùc coâ gaùi giaø caùu kænh, hoï khoâng theå khoâng caûm thaáy ngaøi khoâng ñöùng veà phía hoï. Ñaõ ñaønh, Ñöùc Phanxicoâ muoán ngöôøi ta caàu nguyeän nhieàu hôn vaø thôø laïy Thieân Chuùa caùch cung kính hôn. Neáu theá, taïi sao ngaøi laïi khoâng chòu hoã trôï nhöõng ngöôøi yeâu meán caùc ñieàu aáy ngay trong nhaø thôø cuûa hoï?
Theo Cha Longenecker, nhöõng ngöôøi pheâ bình ngöôøi baûo thuû vì ñaõ pheâ phaùn Ñöùc Phanxicoâ neân coá gaéng hieåu taïi sao hoï laïi toû ra lo laéng nhö theá. Ta neân daønh cho hoï ñieàu ngöôøi Anh goïi laø "benefit of doubt" (tin cho tôùi khi chöùng minh khaùc ñi).
Ngöôïc laïi, ngöôøi baûo thuû neân nín hôi, traùnh caùc ngoân töø quaù khích vaø baát trung ñoái vôùi vò keá nhieäm Thaùnh Pheâroâ. Thay vaøo ñoù, hoï neân gaàn guõi Chuùa Gieâsu vaø Ñöùc Meï nhieàu hôn, phaùt trieån saâu saéc hôn ñöùc tin cuûa mình vaø soáng thöïc ñöùc tin aáy moät caùch haân hoan hôn giöõa loøng theá giôùi.
II. Möôøi söï kieän haøng ñaàu cuûa Ñöùc Phanxicoâ trong naêm 2015
Taùc giaû John L. Allen Jr., ngaøy 26 thaùng 12 naêm 2015, lieät keâ 10 söï kieän haøng ñaàu cuûa Ñöùc Phanxicoâ trong naêm 2015. OÂng khôûi ñaàu baûng lieät keâ cuûa mình baèng nhaän ñònh cho raèng: "Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ laø caâu ñònh nghóa cuûa töø ñieån veà moät vò giaùo hoaøng tranh ñaáu, khoâng ngöøng noùi vaø laøm nhöõng ñieàu khuaáy ñoäng caùc traùi tim, laøm ngöôøi ta nhíu loâng maøy, vaø noùi chung khieán quaàn chuùng löu yù".
Taùc giaû naøy lieät keâ töø soá nhoû tôùi soá lôùn 10 ñieàu ñaùng löu yù veà Ñöùc Phanxicoâ:
10. Myõ Chaâu La Tinh
Cuoäc toâng du Ecuador, Bolivia, vaø Paraguay gaàn nhö laø cuoäc vinh qui baùi toå ñaày chieán thaéng cuûa vò giaùo hoaøng ñaàu tieân cuûa Myõ Chaâu La Tinh. Cao ñieåm laø baøi dieãn vaên ngaøy 10 thaùng 7 vôùi caùc phong traøo bình daân ôû Bolivia, trong ñoù, Ñöùc Phanxicoâ toá caùo "chuû nghóa taân thöïc daân" vaø keâu goïi daønh cho ngöôøi ngheøo "nhöõng quyeàn thaùnh thieâng" coù vieäc laøm, nhaø ôû vaø ñaát ñai.
9. Ñöùc Toång Giaùm Muïc Romero
Duø Ñöùc Phanxicoâ khoâng ñích thaân chuû toïa leã phong AÙ Thaùnh vaøo ngaøy 23 thaùng 5 naêm 2015 cho Ñöùc Toång Giaùm Muïc Oscar Romero cuûa El Salvador, nhöng leã naøy khoâng theå coù neáu khoâng coù ngaøi. Vieäc naøy khoâng nhöõng ñaùnh daáu moät thöù hoøa giaûi naøo ñoù vôùi thaàn hoïc giaûi phoùng, maø coøn ñem laïi cho caùc vò töû ñaïo ñöông thôøi cuûa Kitoâ Giaùo moät vò thaùnh quan thaày.
8. Caùc vuï rì roû Vatican 2.0
Thaùng 11 naêm 2015, 2 cuoán saùch veà caùc tai tieáng taøi chaùnh cuûa Vatican xuaát hieän, döïa treân vieäc rì roû caùc taøi lieäu cuûa moät uûy ban Giaùo Hoaøng. Vatican keát aùn 3 ngöôøi "noäi giaùn" vì toäi rì roû naøy, cuõng nhö hai nhaø baùo ñaõ cho coâng boá caùc cuoán saùch, baèng hình luaät. Chöa bieát keát thuùc seõ ra sao, nhöng vuï aùn rì roû naøy ñaõ ñaët ra nhieàu nghi vaán veà töï do phaùt bieåu, töông lai cuûa söï tin caån trong noäi boä Vatican, vaø höôùng ñi cuûa cuoäc caûi toå taøi chaùnh cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng.
7. Phaùn quyeát laãn loän veà laïm duïng tình duïc
Trong thaùng Tö naêm 2015, roõ raøng Ñöùc Phanxicoâ ñaõ ñöa ra moät bieän phaùp quan troïng höôùng tôùi vieäc qui traùch nhieäm khi chaáp nhaän ñôn töø chöùc cuûa Ñöùc Cha Robert Finn thuoäc Kansas City-St. Joseph. Ñaây laø vò giaùo phaåm Hoa Kyø duy nhaát bò keát aùn laø khoâng chòu baùo caùo. AÁy theá nhöng, Ñöùc Phanxicoâ cuõng ñaõ cöû nhieäm moät vò giaùm muïc ôû Chile, voán bò coi laø che chôû moät linh muïc kheùt tieáng trong nöôùc veà toäi laïm duïng tình duïc, sau ñoù coøn phaûn baùc caùc lôøi pheâ phaùn cho vieäc cöû nhieäm naøy laø "duy taû". Cho tôùi nay, phaàn lôùn nhöõng ngöôøi coù ñaàu oùc caûi tieán cho raèng Ñöùc Phanxicoâ ñaõ coù nhöõng phaùn quyeát khoâng nhaát quaùn.
6. Sri Lanka vaø Phi Luaät Taân
Thaùng Gieâng, ngay tröôùc khi ngaøi tôùi, moät soá ngöôøi Sri Lanka gaùn cho Ñöùc Phanxicoâ coâng traïng ñaõ laøm hoï maïnh daïn baàu moät vò toång thoáng coù ñaàu oùc caûi tieán vöøa phaûi. Taïi Phi Luaät Taân, Ñöùc Phanxicoâ ñaõ phaù moïi kyû luïc tröôùc ñaây veà soá ngöôøi tham döï Thaùnh Leã Ñaïi Traøo, loâi cuoán tôùi hôn 6 trieäu ngöôøi tham döï. Hình aûnh Ñöùc Giaùo Hoaøng taïi hoøn ñaûo Tacloban ñang bò baõo toá taøn phaù ngaøy 17 thaùng Gieâng naêm 2015, mình maëc chieác poncho che möa maàu vaøng, ngay töùc khaéc trôû thaønh "thaàn töôïng".
5. Coäng Hoøa Trung Phi
Trong khi ngöôøi Hoa Kyø möøng Leã Taï Ôn, thì Ñöùc Phanxicoâ vieáng thaêm Kenya, Uganda vaø Coäng Hoøa Trung Phi. Cuoäc vieáng thaêm Coäng Hoøa Trung Phi ñaùnh daáu laàn ñaàu moät vò giaùo hoaøng hieän ñaïi ñaët chaân leân moät vuøng chieán söï thöïc söï ñang dieãn ra. Lieäu chuyeán vieáng thaêm naøy coù ñem laïi hoøa bình laâu daøi hay khoâng laø chuyeän chöa ai roõ nhöng quyeát taâm cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaõ ñeå laïi moät aán töôïng thaät saâu saéc. Ngaøi töøng nöûa ñuøa nöûa thaät noùi vôùi vieân phi coâng raèng neáu maùy bay khoâng an toaøn ñaùp xuoáng, thì xin cho ngaøi chieác duø, vì duø gì, ngaøi cuõng phaûi tôùi ñoù.
4. Laudato Si'/Thay ñoåi khí haäu
Laàn ñaàu tieân, moät vò giaùo hoaøng ñaõ daønh haún moät thoâng ñieäp cho moâi tröôøng, nhaán maïnh raèng haïn cheá taùc ñoäng cuûa vieäc thay ñoåi khí haäu laø moät vaán ñeà luaân lyù vaø taâm linh. Trong cuoäc thaêm vieáng Chöông Trình Moâi Tröôøng cuûa Lieân Hieäp Quoác taïi Kenya, Ñöùc Phanxicoâ nhaéc ñi nhaéc laïi lôøi keâu goïi phaûi coù haønh ñoäng maïnh meõ taïi cuoäc hoïp thöôïng ñænh Cop21 cuûa Lieân Hieäp Quoác, caûnh caùo raèng khoâng laøm nhö theá seõ laø moät "thaûm hoïa"; nhieàu quan saùt vieân cho raèng ngaøi ñaõ goùp phaàn vaøo keát quaû vöøa qua taïi thöôïng ñænh Paris. Dö luaän Coâng Giaùo thì coù hôi pha troän, nhöng khoâng ai hieåu laàm ñöôïc quan ñieåm cuûa ngaøi.
3. Cuba vaø Hieäp Chuùng Quoác
Naêm 2014, Ñöùc Phanxicoâ giuùp Cuba vaø Hieäp Chuùng Quoác hoøa giaûi vôùi nhau; naêm 2015, ngaøi thöïc hieän voøng chieán thaéng baèng caùch toång hôïp chuyeán vieáng thaêm caû hai nöôùc cuøng moät thôøi ñieåm. Chuyeán vieáng thaêm laàn ñaàu tieân cuûa ngaøi taïi Hoa Kyø laø moät thaønh coâng röïc rôõ, taïo ra haøng loaït nhöõng giaây phuùt ñaùng ghi nhôù: "Thaùnh Leã Treân Coû" beân ngoaøi Ñeàn Thôø Voâ Nhieãm Thai ôû Washington D.C., moät voøng naùo nhieät xuyeân qua Central Park ôû New York, vaø baøi dieãn vaên taïi Cung Ñoäc Laäp ôû Philadelphia, ñoïc taïi cuøng moät buïc ñoïc maø Toång Thoáng Abraham Lincoln voán duøng ñeå ñoïc baøi Gettysburg Address noåi tieáng. Caùc cuoäc thaêm doø dö luaän daønh cho Ñöùc Phanxicoâ nhieàu lôøi ca ngôïi tuyeät dieäu, cho raèng chuyeán vieáng thaêm naøy ñaõ caûi thieän quan ñieåm cuûa ngöôøi Hoa Kyø ñoái vôùi Giaùo Hoäi.
2. Naêm Thöông Xoùt
Ñöùc Phanxicoâ coâng boá raèng ngaøy 8 thaùng 12 naêm 2015 tôùi ngaøy 20 thaùng 11 naêm 2016 seõ ñöôïc tuaân giöõ nhö Naêm Thaùnh Ñaëc Bieät veà Loøng Thöông Xoùt; caùc giôùi chöùc Toøa Thaùnh cho raèng ít nhaát seõ coù 10 trieäu khaùch haønh höông tôùi thaêm thaønh phoá Roâma. Hôn baát cöù ñieàu gì khaùc, vieäc coâng boá nhaán maïnh ñeán söï thoâng saùng naøy: loøng thöông xoùt laø daáu aán taâm linh chuû yeáu cuûa trieàu giaùo hoaøng cuûa ngaøi, laø maùy loïc qua ñoù, Ñöùc Phanxicoâ hieåu chính ngaøi vaø nghò trình cuûa ngaøi.
1. Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc
Neáu chæ xeùt tôùi khía caïnh kòch tính, thì khoâng gì qua maët ñöôïc Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà Gia Ñình töø ngaøy 4 tôùi ngaøy 25 thaùng 10; vì cuoäc hoïp naøy cho thaáy nhieàu vò Hoàng Y "côõi ngöïa ñaáu thöông" caùch coâng khai, nhieàu ngöôøi hoaøi nghi coù chuyeän löøa ñaûo (rigging) vaø saép ñaët phe phaùi (deck-stacking) vaø nhieàu nhoùm ñaáu tranh keùo nhau tôùi Roâma. Xeùt veà thöïc chaát, Thöôïng Hoäi Ñoàng cung caáp moät hình quang tuyeán X cho thaáy moät Giaùo Hoäi phaân reõ trong caùc vaán ñeà nhö ly dò, ñoàng tính luyeán aùi, vaø nhöõng ngöôøi soáng chung beân ngoaøi hoân nhaân, vaø "boài thaåm ñoaøn" vaãn ñang phaûi chôø xem Ñöùc Phanxicoâ seõ giaûi quyeát caùc löôõng nan naøy ra sao. Xeùt veà thuû tuïc, Thöôïng Hoäi Ñoàng döôøng nhö ñang söû duïng moät loái môùi ñeå xöû lyù caùc baát ñoàng, cho pheùp chuùng töï do xuaát hieän vì tin raèng Giaùo Hoäi khoâng coù gì phaûi sôï moät cuoäc tranh luaän laønh maïnh caû. Khi caùc söû gia noùi tôùi di saûn cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ, hai thöôïng hoäi ñoàng veà gia ñình coù theå laø khôûi ñieåm.
Ñöùc Phanxicoâ vaø naêm 2016 döôùi maét caùc taùc giaû Coâng Giaùo
Ñöùc Phanxicoâ trong naêm 2016:
Taùc giaû Gerard O'Connell, trong soá môùi nhaát cuûa Taäp San America, noùi ñeán "Ñöùc Phanxicoâ Trong Naêm 2016" vôùi nhaän ñònh toång quaùt cho raèng: noùi theo thi só AÙi Nhó Lan Arthur O'Shaughnessy, Ñöùc Phanxicoâ vöøa laø ngöôøi chuyeån ñoäng vaø lay ñoäng (mover and shcker) vöøa laø ngöôøi mô ñuû moïi giaác mô. Ngaøi muoán chuyeån ñoäng vaø lay ñoäng ñeå caùc giaác mô trôû thaønh hieän thöïc. Ta thaáy ñieàu naøy ngay töø luùc ngaøi môùi ñöôïc baàu laøm giaùo hoaøng ngaøy 13 thaùng Ba naêm 2013, vaø chaéc chaén ta seõ thaáy noù nhieàu hôn trong naêm 2016.
Naêm Thaùnh Thöông Xoùt laø bieán coá öu tieân trong caùc giaác mô cuûa Ñöùc Phanxicoâ. Trong moät theá giôùi ñöôïc ñaùnh daáu baèng tranh chaáp, baïo ñoäng, taøn aùc daõ man, traû ñuõa, ngheøo ñoùi vaø loaïi tröø, ngaøi coå vuõ vieäc taùi khaùm phaù loøng thöông xoùt laøm ñöôøng daãn tôùi moät theá giôùi nhaân ñaïo hôn. Ngaøi muoán Giaùo Hoäi soi saùng con ñöôøng aáy.
Nhöng ngaøi bieát Giaùo Hoäi thöôøng coù naõo traïng pheâ phaùn vaø do ñoù laøm toái ñen ñi vò trí trung taâm cuûa loøng thöông xoùt, neân ngaøi nhaán maïnh tôùi vieäc phaûi ñaët loøng thöông xoùt tröôùc coâng lyù, khoâng phaûi chæ baèng lôøi noùi maø baèng caû nhieàu caùch theá coù tính saùng taïo nöõa, trong ñoù coù vieäc thöïc haønh caùc vieäc thöông ngöôøi veà phaàn hoàn vaø phaàn xaùc. Ngaøi muoán phaùt huy "cuoäc caùch maïng cuûa loøng aâu yeám".
Ñöùc Phanxicoâ laøm noåi baät yù nghóa cuûa loøng thöông xoùt ñoái vôùi ñôøi soáng vaø söù meänh cuûa Giaùo Hoäi trong Saéc Chæ coâng boá Naêm Thaùnh Ñaëc Bieät veà Loøng Thöông Xoùt. Sau ñoù, ngaøi ñi saâu hôn vaøo chi tieát trong moät cuoäc phoûng vaán seõ ñöôïc in thaønh saùch töïa laø Teân Thieân Chuùa Laø Thöông Xoùt vaøo ngaøy 12 thaùng Gieâng saép tôùi. Naêm ngaøy sau, ngaøi seõ tôùi thaêm hoäi ñöôøng Do Thaùi Giaùo taïi Roâma.
Keå töø khi Ñöùc Bonifaxioâ VIII môû naêm thaùnh ñaàu tieân naêm 1300, 28 naêm thaùnh sau ñoù ñaõ laáy Roâma laøm taâm ñieåm, nhöng Ñöùc Phanxicoâ ñaõ phaù truyeàn thoáng naøy baèng hai caùch: caùch thöù nhaát, ngaøi môû naêm thaùnh taïi nhaø thôø chính toøa Bangui, thuoäc Coäng Hoøa Trung Phi, moät ñaát nöôùc bò ñieâu linh vì ngheøo ñoùi vaø tranh chaáp; caùch thöù hai, ngaøi quyeát ñònh raèng naêm thaùnh naøy seõ ñöôïc taûn quyeàn vaø cöûa naêm thaùnh seõ ñöôïc môû taïi moïi giaùo phaän vaø ñeàn thaùnh khaép theá giôùi, cuõng nhö trong caùc tình huoáng bò loaïi tröø nhö beänh vieäc, nhaø tuø vaø traïi tò naïn. Chöøng 10,000 cöûa thaùnh ñaõ ñöôïc môû taïi chöøng 3,000 giaùo phaän khaép theá giôùi.
Ñöùc Phanxicoâ ñaõ minh nhieân noái keát Naêm Thaùnh Thöông Xoùt vôùi caùc Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà gia ñình vaø ngöôøi ta mong raèng Ngaøi seõ coâng boá toâng huaán veà gia ñình trong ñaàu naêm 2016. Noù seõ laø baûn vaên huaán quyeàn quan troïng nhaát cuûa ngaøi trong naêm naøy. Ngöôøi ta vaãn coøn phaûi chôø xem Ngaøi seõ môû cöûa thöông xoùt ra sao cho nhöõng ngöôøi Coâng Giaùo ñang caûm thaáy bò loaïi khoûi ñôøi soáng Giaùo Hoäi vì lyù do naøy hay lyù do noï.
Hai cuoäc toâng du chính trong naêm 2016: tôùi Meã Taây Cô (12-18 thaùng Hai naêm 2016) vaø tôùi Krakow, Ba Lan döï Ngaøy Giôùi Treû Theá Giôùi (26-31 thaùng Baåy naêm 2016) tröïc tieáp coù lieân heä tôùi chuû ñeà thöông xoùt. Huy hieäu cho chuyeán vieáng thaêm 4 thaønh phoá cuûa Meã Taây Cô seõ laø Misionero de Misericordia y Paz (Nhaø Truyeàn Giaùo cuûa Loøng Thöông Xoùt vaø Hoøa Bình), trong khi huy hieäu cho Ngaøy Giôùi Treû Theá Giôùi seõ taäp trung vaøo lôøi cuûa Chuùa Gieâsu: "Phuùc thay ai coù loøng thöông xoùt vì hoï seõ ñöôïc thöông xoùt (Mt 5:7). Chaéc chaén ngaøi seõ tôùi thaêm Auschwitz luùc ôû Krakow.
Ngaøy 16 thaùng Ba naêm 2013, Ñöùc Phanxicoâ töøng noùi vôùi giôùi truyeàn thoâng raèng ngaøi mô coù moät Giaùo Hoäi ngheøo daønh cho ngöôøi ngheøo, vaø suoát trong trieàu giaùo hoaøng cuûa mình, ngaøi luoân löu yù tôùi caùc khu ngoaïi vi. Chaéc chaén ngaøi seõ tieáp tuïc con ñöôøng naøy khi cöû nhieäm caùc taân Hoàng Y vaøo thaùng Saùu.
Vò Giaùo Hoaøng ñaàu tieân ngöôøi Myõ Chaâu La Tinh naøy mô coù moät Giaùo Hoäi nôi tính coâng nghò (synodity) ñöôïc thöïc thi vaø laø nôi vieäc taûn quyeàn trôû thaønh thöïc taïi. Ngaøi ñeà xuaát ñieàu naøy trong vaên kieän leân chöông trình cuûa ngaøi töïa laø Nieàm Vui Tin Möøng vaø ñaõ khai trieån theâm trong bai dieãn vaên chuû yeáu cuûa ngaøi nhaân kyû nieäm 50 naêm ngaøy thieát laäp Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc.
Ngoaøi ra, Ñöùc Phanxicoâ vaø hoäi ñoàng 9 Hoàng Y cuûa ngaøi seõ daønh moät buoåi trong cuoäc hoïp cuûa caùc ngaøi vaøo caùc ngaøy 8-9 thaùng Hai naêm 2016 cho chuû ñeà naøy, vì söï lieân quan cuûa noù vôùi cuoäc caûi toå Giaùo Trieàu Roâma.
Ñieàu cuõng ñaùng nhaéc ñeán laø UÛy Ban Thaàn Hoïc Quoác Teá hieän ñang nghieân cöùu vaán ñeà tính coâng nghò vaø Giaùo Hoäi. Caùc suy tö naøy seõ doïn ñöôøng cho vieäc thay ñoåi caùch cai quaûn Giaùo Hoäi vaø raát coù theå coù nhieàu heä luaän quan troïng trong laõnh vöïc ñaïi keá.
Cuõng neân löu yù: Ñöùc Phanxicoâ luoân hy voïng thöïc hieän ñöôïc moät ñoät phaù trong töông quan vôùi Giaùo Hoäi Chính Thoáng Nga qua cuoäc gaëp gôõ vôùi Thöôïng Phuï Maïc Tö Khoa, Kirill I. Ngaøi cuõng hy voïng seõ laäp ñöôïc quan heä ngoaïi giaùo vôùi Trung Hoa. Hai ñieàu naøy bieát ñaâu khoâng dieãn ra tröôùc khi ngaøi keát thuùc Naêm Thaùnh Thöông Xoùt vaøo ngaøy 20 thaùng Möôøi Moät naêm 2016!
Thaùch ñoá truyeàn thoâng cuûa Ñöùc Phanxicoâ trong naêm 2016
Taùc giaû Andrea Gagliarducci trong moät baøi baùo ngaøy 28 thaùng 12 taäp chuù vaøo khía caïnh truyeàn thoâng cuûa Ñöùc Phanxicoâ. Nhöng tröôùc khi ñi vaøo ñieåm chính naøy, Andrea Gagliarducci ghi nhaän hai thay ñoåi ñaùng löu yù cuûa Ñöùc Phanxicoâ trong naêm 2015. Thöù nhaát, khoâng nhö naêm tröôùc, khi noùi chuyeän ñaàu naêm vôùi Giaùo Trieàu, ngaøi lieät keâ 15 thöù beänh cuûa ñònh cheá naøy, naêm nay cuõng trong khung caûnh naøy, ngaøi thöøa nhaän hieäu naêng, loøng trung thaønh vaø chaêm chæ laøm vieäc cuûa moïi nhaân vieân vaø thaønh vieân Giaùo Trieàu. Ngaøi caùm ôn "Vatican aån daät" goàm caùc nhaân vieân aâm thaàm laøm vieäc taïi Vatican vaø cho Vatican. Hoï khoâng ñöôïc nhöõng haøng tít lôùn nhaéc ñeán nhöng hoï laøm cho guoàng maùy Giaùo Trieàu chaïy toát vaø chaïy ñeàu.
Thöù hai, tröôùc ñaây, trieàu Giaùo Hoaøng cuûa ngaøi coù ñaëc ñieåm thích "outsourcing" (tìm ngöôøi ôû beân ngoaøi Giaùo Trieàu), nay thì ngöôïc laïi, caùc boå nhieäm thích nhaèm vaøo noäi boä Giaùo Trieàu nhieàu hôn.
Caùc vuï boå nhieäm môùi ñaây trong ngaønh truyeàn thoâng cuûa Toøa Thaùnh, laø ngaønh cho tôùi nay vieäc caûi toå chöa bò trôû ngaïi chaäm treã naøo, coù theå ñöôïc ñoïc trong chieàu höôùng treân. Greg Burke ñöôïc boå nhieäm laøm Phoù Giaùm Ñoác Phoøng Baùo Chí cuûa Toøa Thaùnh, boû troáng chöùc vuï Coá Vaán Cao Caáp veà Truyeàn Thoâng taïi Phuû Quoác Vuï Khanh, moät chöùc vuï thöïc söï ñaõ ñöôïc thieát keá cho chính Burke. Ñöùc OÂng Dario Edoardo Viganoø ñöôïc cöû laøm Giaùm Ñoác Truyeàn Hình Vatican vaø Chuû Tòch Vaên Phoøng Thö Kyù Truyeàn Thoâng. Ngaøi nhöôøng chöùc Giaùm Ñoác Truyeàn Hình Vatican cho Stefano D'Agostini, ngöôøi suoát ñôøi ngheà nghieäp phuïc vuï taïi ñaøi phaùt tuyeán cuûa Toøa Thaùnh. Ñöùc OÂng Paul Tighe, cho ñeán nay laø nhaân vaät soá hai trong Hoäi Ñoàng Giaùo Hoaøng veà Truyeàn Thoâng Xaõ Hoäi, ñöôïc thaêng chöùc giaùm muïc vaø ñöôïc cöû laøm Phoù Thö Kyù taïi Hoäi Ñoàng Giaùo Hoaøng veà Vaên Hoùa. Trong chöùc vuï môùi naøy, chaéc chaén ngaøi coù nhieäm vuï laøm gaïch noái giöõa Hoäi Ñoàng Giaùo Hoaøng vaø Vaên Phoøng môùi; nhö theá, ngaøi laø ngöôøi duy nhaát soáng soùt töø keá hoaïch cuõ nhaèm keát hôïp Hoäi Ñoàng Giaùo Hoaøng veà Truyeàn Thoâng Xaõ Hoäi vaø Hoäi Ñoàng Giaùo Hoaøng veà Vaên Hoùa.
Do ñoù, caùc cöû nhieäm treân cho thaáy: cuoäc caûi toå vaãn ñang tieáp dieãn, nhöng ñoàng thôøi noù caàn coù lieân tuïc tính trong noäi boä. Vì töø khi coù vuï xöû Rì Roû 2, xem ra Ñöùc Phanxicoâ ñaõ boû yù töôûng thueâ caùc coá vaán hay chuyeân vieân beân ngoaøi. Ngay Gianfranco Mammì, taân Toång Giaùm Ñoác cuûa Vieän Toân Giaùo Söï Vuï, cuõng suoát ñôøi phuïc vuï cô quan naøy, baét ñaàu chæ laø moät thu ngaân vieân. OÂng cuõng laø moät ngöôøi ñöôïc Ñöùc Phanxicoâ tin töôûng, luùc ngaøi gaëp oâng thôøi oâng coøn phuï traùch Myõ Chaâu La Tinh Söï Vuï cuûa cô quan naøy.
Caùc cöû nhieäm môùi trong ngaønh truyeàn thoâng cuõng ra daáu moät ñieåm khaùc nöõa: Toøa Thaùnh muoán löu yù nhieàu hôn tôùi cung caùch truyeàn thoâng theá tuïc nhìn mình. Greg Burke, moät cöïu phoùng vieân cuûa Fox News, ñöôïc thueâ vôùi kheá öôùc 3 naêm laøm Coá Vaán Truyeàn Thoâng taïi Phuû Quoác Vuï Khanh, thôøi coù vuï Rì Roû thöù nhaát. OÂng tham döï cuoäc hoïp muøa heø 2012 taïi Castel Gandolfo giöõa Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI vaø UÛy Ban Hoàng Y veà Vieäc Rì Roû Caùc Taøi Lieäu. UÛy Ban naøy cuõng tra vaán moät soá chuyeân vieân noåi ñình ñaùm veà Vatican.
Greg Burke cuõng coù ñöôïc nhieàu lieân heä raát toát vôùi moâi tröôøng truyeàn thoâng theá tuïc vaø Anh Myõ hieän ñang "taïo tin" treân theá giôùi. Trong khi oâng laøm coá vaán, tôø Financial Times coù cho coâng boá moät baøi cuûa Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI veà Giaùng Sinh naêm 2012; caùc döõ kieän lieân quan tôùi ñaùp öùng cuûa Giaùo Hoäi ñoái vôùi naïn aáu daâm ñaõ ñöôïc truyeàn thoâng theá tuïc coâng boá ñaàu tieân cho theá giôùi; caùc tin töùc lieân quan tôùi vieäc giao dòch coå phaàn trong noäi boä APSA (Cô Quan Quaûn Trò Di Saûn Toâng Toøa) ñöôïc Reuters coâng boá tröôùc nhaát. Chaéc chaén Greg Burke khoâng phaûi laø ngöôøi saép xeáp heát caùc dòch vuï naøy, nhöng roõ raøng oâng löu yù tôùi truyeàn thoâng theá tuïc.
Ñöùc OÂng Viganoø cuõng theá. Ngaøi ñaõ phoái trí raát kheùo ñoaïn phim dieãn taû cuoäc du haønh cuoái cuøng trong tö caùch giaùo hoaøng cuûa Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI trong chuyeán tröïc thaêng vaän tôùi Castel Gandolfo. Nhöng ngaøi cuõng laø ngöôøi ñaõ coù yù töôûng toå chöùc cuoäc phoûng vaán ñoäc quyeàn giöõa Ñöùc Phanxicoâ vaø heä thoáng truyeàn hình Myõ ABC tröôùc chuyeán vieáng thaêm Hoa Kyø. Ñöùc OÂng Viganoø bieát phaûi truyeàn thoâng ra sao, vaø ngaøi saün saøng truyeàn thoâng baát cöù luùc naøo coù ñöôïc moät cöû toïa toát, vaø truyeàn thoâng theá tuïc thöïc söï laø moät dieãn ñaøn hoaøn haûo. Ñoái vôùi ngaøi, truyeàn baù söù ñieäp laø moät ñieàu neàn taûng nhaát. Laø Chuû Tòch Vaên Phoøng Truyeàn Thoâng, Ñöùc OÂng Viganoø seõ caàm caân naåy möïc khoâng nhöõng veà cô caáu maø coøn caû veà noäi dung cuûa truyeàn thoâng Vatican: moät trong caùc ñeà nghò ñeå caûi toå ngaønh truyeàn thoâng cuûa Toøa Thaùnh laø taïo ra moät phoøng tin duy nhaát cho moïi ngaønh truyeàn thoâng cuûa Toøa Thaùnh.
Laøm theá naøo ñeå taïo ra noäi dung treân thì coøn phaûi chôø. Nhöng caùc vuï cöû nhieäm treân cho thaáy Vatican ñaõ nhìn thaáy nhu caàu phaûi duy trì caùc lieân heä toát ñeïp vôùi theá giôùi theá tuïc, nhö theå vieäc pheâ phaùn cuûa truyeàn thoâng theá tuïc heát söùc chuû yeáu ñoái vôùi sinh hoaït cuûa Giaùo Hoäi.
Theo Gagliarducci, ñieàu treân coù theå ñuùng, nhöng lyù leõ naøy coù nguy cô hy sinh ngaønh baùo chí chuyeân bieät Coâng Giaùo, moät ngaønh tuy khoâng coù tính ñònh cheá nhöng luoân trung thaønh vôùi ñònh cheá, coù khaû naêng cung caáp caùc chuû ñeà chính cho Vatican vaø cho Giaùo Hoäi Coâng Giaùo, moät caùch khaùch quan vaø chính xaùc.
Khi caùc tuøy vieân truyeàn thoâng cuûa Toøa Thaùnh tìm caùch phoå bieán caùc hình aûnh toát ñeïp nhaát theo nhaõn quan truyeàn thoâng theá tuïc vaø caùc cuoán saùch cuûa caùc vò giaùo hoaøng ñöôïc xuaát baûn bôûi caùc nhaø xuaát baûn khaùc hôn laø Nhaø Xuaát Baûn Vatican (Libreria Editrice Vaticana) voán coù quyeàn ñoái vôùi caùc lôøi leõ cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng, thì truyeàn thoâng Coâng Giaùo rôi vaøo moät cuoäc khuûng hoang khaù saâu. Nhieàu taïp chí phaûi ñoùng cöûa. Nguyeät San "30 Giorni" (30 Ngaøy) ñaõ ngöng aán haønh hôn 2 naêm qua, baát chaáp söï kieän noù töøng cung caáp moät dòch vuï vaên hoùa quan troïng cho caùc xöù truyeàn giaùo vaø caùc giaùo phaän. Naêm nay, "Il Regno" vaø "Settimana", hai taïp chí do caùc Cha Doøng Dehonia xuaát baûn, ñaõ ñoùng cöûa: nhö theá, theá giôùi Coâng Giaùo taïi YÙ Ñaïi Lôïi maát hai tieáng noùi quan troïng trong cuoäc tranh luaän roäng raõi.
Ngay "Ad Gentes", taïp chí truyeàn giaùo duy nhaát, cuõng ngöng aán haønh, trong khi, tin ñoùng cöûa Haõng Thoâng Taán Truyeàn Giaùo MISNA vöøa ñöôïc ñoät ngoät coâng boá caùch nay maáy ngaøy. Khoâng coøn ñaàu tö naøo nöõa vaøo caùc saùng kieán baùo chí truyeàn giaùo naøy nöõa, vaø chuùng khoâng ñöôïc mua ñuû ñeå soáng coøn.
Cuõng coøn laø vì noäi dung nöõa. Nhaän ñònh veà vieäc ñoùng cöûa tôø "Ad Gentes", Cha Piero Gheddo, moät nhaø truyeàn giaùo laâu naêm, pheâ bình khuynh höôùng ngaû theo caùc chuû ñeà xaõ hoäi cuûa tôø baùo, trong khi ñaùnh maát lyù töôûng truyeàn giaùo. Ngaøi nhaán maïnh tôùi vieäc phaûi noùi veà Thieân Chuùa. Vaø noùi veà Thieân Chuùa laø ñieàu ngaøy nay caàn hôn bao giôø heát, baát chaáp tinh thaàn truyeàn giaùo lôùn lao cuûa Ñöùc Phanxicoâ.
Khoâng laï gì, cuoäc gaëp gôõ môùi ñaây nhaát cuûa Ratzinger Schuelerkreis (Hoïc troø cuõ cuûa Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI) ñaõ ñöôïc daønh ñeå thaûo luaän vieäc "Noùi veà Thieân Chuùa trong theá giôùi hieän thôøi". Theo Ñöùc OÂng Tomas Halik, dieãn giaû chính naêm nay cuûa nhoùm naøy, Kitoâ Giaùo "ñang soáng buoåi chieàu cuûa mình" (khoâng laën nhöng cuõng khoâng moïc), moät buoåi chieàu caàn nhoùm löûa laïi cho cuoäc taân phuùc aâm hoùa.
Caùc thay ñoåi veà cô caáu truyeàn thoâng coù theå giuùp caûi thieän hình aûnh cuûa Giaùo Hoäi trong giôùi truyeàn thoâng theá tuïc, nhöng chuùng khoâng giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà noäi dung. Maø xeùt cho cuøng caùc lieân heä caûi thieän vôùi theá giôùi theá tuïc cuõng khoâng giuùp truyeàn baù caùc tín lieäu quaân bình vaø chuyeân nghieäp lieân quan tôùi Giaùo Hoäi, baát keå caùc thieän caûm maø vò giaùo hoaøng naøy hay vò giaùo hoaøng coù theå taïo neân.
Thöïc theá, theá giôùi theá tuïc thöôøng nhìn Giaùo Hoäi qua loã oáng khoaù, khoâng heà coù yù ñònh giaûi thích Giaùo Hoäi trong moïi saéc thaùi vaø trong moïi vieãn töôïng cuûa noù. Muïc ñích sau cuøng cuûa caùc baûn hoï töôøng trình veà Giaùo Hoäi chao ñaûo töø vieäc nhaán maïnh tôùi caùc yeáu ñieåm cuûa Giaùo Hoäi tôùi vieäc haøo höùng ñoái vôùi Giaùo Hoäi nhôø baùn ñöôïc nhieàu saûn phaåm hôn. Ñaøng sau baùo chí theá tuïc luoân coù nhu caàu lôïi nhuaän vaø khai thaùc hình aûnh, ñieàu maø baùo chí Coâng Giaùo khoâng theå tieáp nhaän.
Söù meänh cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñoái vôùi caùc naêm thaùng saép ñeán neân laø moät söù meänh tìm veà vôùi ñaëc suûng nguyeân thuûy cuûa vieäc truyeàn thoâng Tin Möøng, vaø qua noù, truyeàn thoâng söï thaät. Ñaây laø chuû ñeà chuû yeáu caàn ñem ra thaûo luaän ôû moïi bình dieän cuûa Giaùo Hoäi. Ngay caùc phong traøo trong Giaùo Hoäi cuõng ñang daán thaân vaøo nhöõng cuoäc tranh luaän maïnh meõ veà caùc ñaëc suûng nguyeân thuûy. Khi tìm caùch chuyeân nghieäp hoùa, döôøng nhö ta ñaõ ñaùnh maát vieäc tìm baûn saéc.
Vieäc naøy cuõng ñuùng cho caû Vatican nöõa, vaø nay ñaõ ñeán luùc caàn chænh söûa. Sau khi chaám döùt thôøi kyø tìm caùch trao vieäc cho ngöôøi ngoaøi caùch böøa baõi vaø thueâ caùc coá vaán beân ngoaøi ñeå hoï rì roû tin töùc, nay ñaõ ñeán luùc phaûi duøng ngöôøi beân trong (insourcing), coù khaû naêng ñaøo taïo moät theá heä caùc nhaø chuyeân nghieäp môùi hieåu roõ caùc ñònh cheá cuûa Giaùo Hoäi.
Ñöùc Phanxicoâ roõ raøng ñang theo höôùng treân. Ngaøi seõ chæ thaønh coâng khi caùc tín lieäu töø Giaùo Hoäi vaø veà Giaùo Hoäi khoâng bò goït duõa theo nhu caàu cuûa theá giôùi theá tuïc, maø theo söï thaät vaø baûn saéc saâu xa cuûa ta.
Vuõ Vaên An