Thöông Xoùt vaø Thoáng Hoái
Thöông Xoùt vaø Thoáng Hoái.
Washington DC (VietCatholic News 6-12-2015) - Khoâng gì sai laàm baèng coâng boá loøng thöông xoùt maø ñoàng thôøi khoâng coâng boá loøng thoáng hoái. Nhöõng ai chæ coâng boá loøng thöông xoùt maø thoâi laø nhöõng ngöôøi löøa ñaûo, löøa ngöôøi vaø löøa mình. Ñoù laø nhaän ñònh cuûa nhieàu nhaø thaàn hoïc.
Theo hoï, chæ khi naøo ta bieát vaø nhìn nhaän toäi loãi cuûa ta, nhöõng lôøi naøi næ "xin Chuùa thöông xoùt" môùi chaân thöïc vaø coù yù nghóa. AÁy theá nhöng, thôøi nay, loøng thöông xoùt raát hay bò truyeàn giaûng moät caùch bieät laäp, taùch rôøi, ñeán noãi, ngöôøi nghe queân khuaáy toäi laø ñieàu coù thöïc, hay tuy coù thöïc nhöng chaû quan troïng chi, vì Thieân Chuùa ñaâu coù ñeå yù gì tôùi vieäc ta laøm, vì duø theá naøo, Ngöôøi vaãn laø Ñaáng hay thöông xoùt. Traùi laïi, nhöõng ai noùi tôùi toäi bò ngöôøi ta coi laø nhöõng keû khoâng coù loøng thöông xoùt!
Nhieàu nhaø thaàn hoïc luaân lyù vì theá nhaán maïnh raèng ta chæ coù theå ñöôïc Thieân Chuùa thöông xoùt, thöông xoùt moät caùch ñaày kinh ngaïc, neáu ta chòu thoáng hoái. Chính loøng thoáng hoái ñaõ môû cöûa daãn vaøo loøng thöông xoùt, tha thöù vaø khoan nhaân.
Ñöùc OÂng Charles Pope cuûa Toång Giaùo Phaän Washington D.C. ñöa ra moät thí duï veà y khoa: Moät ngöôøi raát yeáu veà söùc khoûe vì maéc ñuû chöùng nhö cao huyeát aùp, cao môõ vaø tieåu ñöôøng. Neàn y khoa hieän ñaïi coù raát nhieàu phöông tieän giuùp nhöõng ngöôøi nhö oâng: töø thuoác uoáng tôùi giaûi phaãu, thoâng tin veà dinh döôõng v.v# Nhöng ñeå ñöôïc giuùp ñôõ, oâng caàn hieåu roõ vaø nhìn nhaän mình coù vaán ñeà, caàn xin heïn gaëp thaày thuoác, giöõ ñuùng heïn, duøng thuoác vaø theo lôøi khuyeân nhaän ñöôïc.
Chæ khi naøo oâng saün saøng laøm nhöõng vieäc nhö theá, thì giuùp ñôõ y khoa môùi coù theå thöïc hieän ñöôïc vôùi oâng maø thoâi. OÂng phaûi thöïc hieän moät thay ñoåi, phaûi thöïc söï vöôn tay ra vaø khai trieån moät moái lieân heä vôùi coäng ñoàng y khoa. OÂng phaûi thöïc söï söû duïng y khoa. Ca ngôïi y khoa vaø vui möøng vì vieäc chöõa chaïy coù ñoù maø thoâi khoâng ñuû, phaûi haønh ñoäng vaø ñaët ra moät höôùng ñi môùi cho ñôøi mình.
Cuoäc soáng thieâng lieâng cuõng theá: Thieân Chuùa ban cho ta loøng thöông xoùt vaø tình yeâu haøn gaén cuûa Ngöôøi; Ngöôøi ban chuùng cho moïi ngöôøi. Nhöng nhöõng ôn phuùc naøy phaûi ñöôïc tieáp nhaän baèng loøng thoáng hoái.
Thoáng hoái trong nguyeân ngöõ Hy Laïp laø metanoia vaø chöõ naøy khoâng phaûi chæ coù nghóa laø röûa saïch haønh vi cuûa ta maø thoâi. Ñuùng hôn noù coù nghóa tieán tôùi moät taâm tö môùi, moät loái suy nghó môùi. Tieàn töø "meta" trong metanoia coù nghóa thay ñoåi. Thaønh thöû thoáng hoái khoâng phaûi chæ laø aên naên. Noù bao haøm vieäc thay ñoåi thöïc söï hay tieán böôùc theo höôùng ñuùng. Vaø nhôø theá, metanoia thaùo môû moïi ôn phuùc: chöõa laønh, thöông xoùt, vaø cöùu roãi. Ta phaûi ñeå ôn thaùnh Chuùa töông taùc vôùi töï do cuûa ta ñeå thöïc hieän söï thay ñoåi thöïc söï, thöïc hieän söï quyeát taâm thay ñoåi loái suy nghó, loái haønh ñoäng, vaø ñaët ta vaøo moái lieân heä cöùu roãi vôùi Thaày Thuoác Thaàn Thaùnh laø Chuùa Gieâsu.
Thaùnh Kinh luoân cho loøng thöông xoùt "caëp keø" vôùi loøng thoáng hoái:
* Isaia töøng vieát: "Ñaáng Cöùu Chuoäc seõ ñeán Sion, ñeán vôùi nhöõng ngöôøi trong nhaø Giacoùp bieát thoáng hoái toäi loãi, Ñöùc Chuùa phaùn nhö theá" (Is 59:20).
* Chuùa Gieâsu thì noùi vôùi caùc Moân Ñeä treân ñöôøng Emmau: "Söï thoáng hoái ñeå ñöôïc tha toäi seõ ñöôïc rao giaûng cho moïi daân nöôùc nhaân danh Ngöôøi, baét ñaàu töø Gieârusalem" (Lc 24:46-48).
* Thaùnh Phaoloâ caûnh baùo: "Trong quaù khöù, Thieân Chuùa boû qua söï ngu doát aáy, nhöng nay Ngöôøi truyeàn moïi ngöôøi ôû moïi nôi phaûi thoáng hoái" (Cv 17:30).
Moïi ngöôøi phaûi hoaùn caûi
Nhö ñaõ noùi, thoáng hoái khoâng coù nghóa chæ hoái haän veà toäi mình ñaõ phaïm maø ñieàu quan troïng hôn laø caàn phaûi hoùan caûi. Ñaây laø ñieàu ñaõ ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ nhaán maïnh hoâm Chuùa Nhaät vöøa qua khi ñoïc kinh Truyeàn Tin vôùi 30,000 tín höõu taïi coâng tröôøng Nhaø Thôø Thaùnh Pheâroâ, nhö moät lôøi giaùo ñaàu môøi goïi moïi ngöôøi böôùc vaøo Naêm Thaùnh Thöông Xoùt.
Ngaøi noùi: nhieàu ngöôøi thaéc maéc, toâi ñaâu caàn hoùan caûi; hoaùn caûi chæ aùp duïng cho caùc ngöôøi voâ thaàn muoán trôû thaønh tín höõu, caùc ngöôøi toäi loãi muoán trôû thaønh coâng chính thoâi chöù, coøn chuùng toâi haù ñaõ chaúng laø Kitoâ höõu caû roài hay sao? Nhö theá moïi söï ñeàu toát ñeïp caû roài.
Vôùi nhöõng ngöôøi töï maõn nhö theá, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ noùi: "ta haõy töï hoûi xem: coù thaät laø trong moät soá tình huoáng vaø hoaøn caûnh ñôøi soáng, ta ñeàu coù cuøng caùc taâm tö nhö Chuùa Gieâsu khoâng? Thí duï, khi ta phaûi chòu moät ñau khoå naøo hay moät nhuïc maï naøo, chuùng ta coù phaûn öùng laïi baèng caùch khoâng haän thuø trong loøng vaø tha thöù cho nhöõng ngöôøi taï loãi vôùi chuùng ta khoâng? Khi ta ñöôïc môøi goïi chia seû vui buoàn, ta coù thaønh thöïc khoùc vôùi ngöôøi khoùc vaø vui vôùi ngöôøi vui khoâng? Khi bieåu loä ñöùc tin cuûa mình, ta coù bieåu loä noù moät caùch can ñaûm vaø ñôn sô, maø khoâng thaáy xaáu hoå vì Tin Möøng khoâng?
"Ta coù theå hoûi mình nhieàu caâu hoûi laém. Ta ñaâu coù moïi söï ñeàu toát ñeïp caû. Ta phaûi luoân coù cuøng caùc taâm tö nhö Chuùa Gieâsu".
Keát luaän, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ cho hay: "Ôn cöùu roãi ñöôïc cung hieán cho moïi con ngöôøi, khoâng tröø ai, cho töøng ngöôøi chuùng ta. Khoâng ai trong chuùng ta coù theå noùi 'toâi thaùnh thieän roài, toâi hoaøn haûo roài, toâi ñaõ ñöôïc cöùu roãi roài'. Khoâng. Moät laàn nöõa, ta phaûi tieáp nhaän ôn cöùu roãi naøy, vaø vì theá, haõy duøng Naêm Thaùnh Thöông Xoùt ñeå tieán xa hôn treân con ñöôøng cöùu roãi naøy, con ñöôøng maø Chuùa Gieâsu voán daïy chuùng ta, vì Thieân Chuùa muoán moïi con ngöôøi ñöôïc cöùu roãi nhôø Chuùa Gieâsu Kitoâ, Ñaáng Trung Gian duy nhaát (xem 1Tm 2:4-6)".
Sai laàm neáu chæ noùi tôùi toäi
Dó nhieân, cuõng seõ sai laàm lôùn neáu chæ noùi tôùi toäi. Vì noùi nhö theá laø queân khuaáy söù ñieäp neàn taûng naøy cuûa Tin Möøng: Thieân Chuùa yeâu thöông ta caû luùc ta vaãn ñang soáng trong toäi, Chuùa Gieâsu Kitoâ cheát cho ta tröôùc khi ta thoáng hoái! Chính ñaùp öùng bieát ôn vaø tín thaùc cuûa ta vaøo loøng thöông xoùt naøy ñaõ giuùp ta trôû thaønh taïo vaät môùi, ñeå toäi loãi vaø cheát choùc laïi sau löng. Tin Möøng laø theá naøy: khoâng phaûi ta phaûi töï naâng ta leân baèng chính noã löïc cuûa ta, nhöng Thieân Chuùa yeâu thöông daãn ta vaøo söï soáng môùi. Bôûi theá, chæ caàn tieáp nhaän vaø lôùn leân trong tình yeâu naøy, caùc veát thöông saâu hoaém cuûa ta seõ ñöôïc chöõa laønh vaø caùc khaùt voïng saâu xa nhaát cuûa ta ñöôïc neân troïn. Chuùa Gieâsu khoâng muoán ñieàu gì khaùc cho baèng laøm cho ta laønh laën trôû laïi nhôø loøng thöông xoùt cuûa Ngöôøi, baèng caùch loâi keùo ta vaøo tình yeâu baát taän cuûa Ngöôøi.
Coù caû haøng chuïc, thaäm chí haøng traêm, bieåu thöùc noùi tôùi thöïc taïi treân trong Taân Öôùc. Nhöng ñoaïn noåi tieáng hôn caû laø thö göûi tín höõu Roâma cuûa Thaùnh Phaoloâ:
"Vaäy, moät khi ñaõ ñöôïc neân coâng chính nhôø ñöùc tin, chuùng ta ñöôïc bình an vôùi Thieân Chuùa, nhôø Ñöùc Gieâsu Kitoâ, Chuùa chuùng ta. Vì chuùng ta tin, neân Ñöùc Gieâsu ñaõ môû loái cho chuùng ta vaøo höôûng aân suûng cuûa Thieân Chuùa, nhö chuùng ta ñang ñöôïc hieän nay; chuùng ta laïi coøn töï haøo veà nieàm hy voïng ñöôïc höôûng vinh quang cuûa Thieân Chuùa. Nhöng khoâng phaûi chæ coù theá; chuùng ta coøn töï haøo khi gaëp gian truaân, vì bieát raèng: ai gaëp gian truaân thì quen chòu ñöïng; ai quen chòu ñöïng, thì ñöôïc keå laø ngöôøi trung kieân; ai ñöôïc coâng nhaän laø trung kieân, thì coù quyeàn troâng caäy. Troâng caäy nhö theá, chuùng ta seõ khoâng phaûi thaát voïng, vì Thieân Chuùa ñaõ ñoå tình yeâu cuûa Ngöôøi vaøo loøng chuùng ta, nhôø Thaùnh Thaàn maø Ngöôøi ban cho chuùng ta. Quaû vaäy, khi chuùng ta khoâng coù söùc laøm ñöôïc gì vì coøn laø haïng ngöôøi voâ ñaïo, thì theo ñuùng kyø haïn, Ñöùc Kitoâ ñaõ cheát vì chuùng ta. Haàu nhö khoâng ai cheát vì ngöôøi coâng chính, hoaï may coù ai daùm cheát vì moät ngöôøi löông thieän chaêng. Theá maø Ñöùc Kitoâ ñaõ cheát vì chuùng ta, ngay khi chuùng ta coøn laø nhöõng ngöôøi toäi loãi; ñoù laø baèng chöùng Thieân Chuùa yeâu thöông chuùng ta" (Rm 5:1-8).
Roài trong moät baøi giaûng, Thaùnh Phaoloâ tuyeân boá: ""Vaäy thöa anh em, xin bieát cho ñieàu naøy: chính nhôø Ñaáng aáy maø ôn tha toäi ñöôïc loan baùo cho anh em; vaø trong khi anh em khoâng theå ñöôïc giaûi thoaùt khoûi toäi loãi maø trôû neân coâng chính nhôø tuaân giöõ Luaät Moâseâ, thì nhôø Ngöôøi, moïi keû tin ñeàu ñöôïc neân coâng chính" (Cv 13: 38-39).
Ngaøi cuõng keå cho Vua Agrippa nghe ñieàu Chuùa noùi vôùi ngaøi luùc ngaøi trôû laïi, nghóa laø luùc ngaøi coøn ñang coù toäi: "Ta laø Gieâsu maø ngöôi ñang baùch haïi. Nhöng ngöôi haõy choãi daäy, ñöùng thaúng leân. Ta hieän ra vôùi ngöôi laø ñeå choïn ngöôi laøm ñaày tôù vaø laøm chöùng nhaân veà nhöõng ñieàu ngöôi ñaõ thaáy, cuõng nhö nhöõng ñieàu Ta seõ hieän ra maø toû cho ngöôi bieát. Ta seõ cöùu ngöôi thoaùt khoûi tay daân Do-thaùi vaø caùc daân ngoaïi: Ta sai ngöôi ñeán vôùi chuùng ñeå môû maét cho chuùng, khieán chuùng rôøi boùng toái maø trôû veà cuøng aùnh saùng, thoaùt khoûi quyeàn löïc Xa-tan maø trôû veà cuøng Thieân Chuùa. Nhö vaäy, nhôø tin vaøo Ta, chuùng seõ ñöôïc ôn tha toäi vaø ñöôïc höôûng phaàn gia taøi cuøng vôùi caùc ngöôøi ñaõ ñöôïc thaùnh hieán" (Cv 26:16-18).
Thaùnh Pheâroâ thì vieát raèng: "Toäi loãi cuûa chuùng ta, chính Ngöôøi ñaõ mang vaøo thaân theå maø ñöa leân caây thaäp giaù, ñeå moät khi ñaõ cheát ñoái vôùi toäi, chuùng ta soáng cuoäc ñôøi coâng chính. Vì Ngöôøi phaûi mang nhöõng veát thöông maø anh em ñaõ ñöôïc chöõa laønh" (1Pr 2:24). Coøn ñaây laø Thaùnh Gioan: "Tình yeâu coát ôû ñieàu naøy: khoâng phaûi chuùng ta ñaõ yeâu meán Thieân Chuùa, nhöng chính Ngöôøi ñaõ yeâu thöông chuùng ta, vaø sai Con cuûa Ngöôøi ñeán laøm cuûa leã ñeàn toäi cho chuùng ta" (1Ga 4:10).
Chính Chuùa Gieâsu cuõng ñaõ nhieàu laàn noùi nhöõng caâu nhö theá naøy: "Nhöõng ngöôøi khoûe maïnh khoâng caàn y só, nhöng nhöõng ngöôøi beänh môùi caàn; Toâi ñeán khoâng ñeå goïi ngöôøi coâng chính, maø keâu goïi ngöôøi toäi loãi" (Mc 2:17). Vaø "Neáu caùc oâng yeâu ngöôøi yeâu caùc oâng, thì naøo coù coâng chi? Vì ngay keû toäi loãi cuõng yeâu nhöõng ai yeâu hoï" (Lc 6:32). Coøn nöõa "Toâi baûo thaät caùc oâng, toäi loãi cuûa coâ aáy, tuy raát nhieàu, nhöng ñeàu ñaõ ñöôïc tha, vì coâ aáy ñaõ yeâu nhieàu; coøn ai ñöôïc tha ít, laø vì yeâu ít" (Lc 7:47). Khi nhöõng ngöôøi ñau khoå tín thaùc nôi Ngöôøi ñeå ñöôïc chöõa laønh, Ngöôøi thöôøng noùi: "haõy an taâm, toäi loãi cuûa con ñaõ ñöôïc tha" (Mt 9:2).
Leõ dó nhieân caâu Chuùa Gieâsu phaùn vôùi ngöôøi ñaøn baø toäi loãi "chò haõy ñi, vaø ñöøng phaïm toäi nöõa" nhaán maïnh tôùi thoáng hoái aên naên. Taùc phong luaân lyù chaéc chaén laø phaàn raát quan troïng cuûa vieäc thöïc hieän yù Thieân Chuùa. Nhöng troïng ñieåm ôû ñaây laø thöù töï öu tieân. Vôùi Kitoâ Giaùo, loøng thöông xoùt bao giôø cuõng ñi tröôùc loøng thoáng hoái: caâu "chò haõy ñi vaø ñöøng phaïm toäi nöõa" ñaõ ñöôïc noùi sau caâu: "toâi cuõng khoâng keát aùn chò" (Ga 8:11). Ngöôøi cha khoâng chaïy ra ñoùn con tröôùc, ñöùa con naøo daùm "thoáng hoái" theo nghóa ñuùng ñaén nhaát cuûa noù, maø chæ laø bieát tính toaùn "cho ñôõ ñoùi".
Vuõ Vaên An