Khía caïnh toân giaùo cuûa vuï thaûm saùt
taïi San Bernadino, California
Khía caïnh toân giaùo cuûa vuï thaûm saùt taïi San Bernadino, California.
San Bernadino, California (VietCatholic News 5-12-2015) - Maõi moät ngaøy sau khi vuï thaûm saùt taïi San Bernadino xaåy ra, Cô Quan Ñieàu Tra Lieân Bang Myõ môùi cho hay: cuoäc ñieàu tra cuûa hoï ñang höôùng theo chieàu khuûng boá vì coù nhöõng chöùng côù cho thaáy moät trong hai ngöôøi tình nghi töøng lieân laïc vôùi nhoùm ISIS.
Trong khi ñoù, coù nhöõng chöùng côù roõ raøng hôn chöùng toû vuï thaûm saùt naøy coù maàu saéc toân giaùo. Thöïc vaäy, moät trong 14 naïn nhaân bò thaûm saùt laø Nicholas Thalasinos, moät Kitoâ höõu Tin Laønh goác Do Thaùi theo giaùo phaùi goïi laø Messianic Judaism (Do Thaùi Giaùo Xöùc Daàu). Ñaây laø moät heä phaùi Theä Phaûn nhaèm keát hôïp Kitoâ Giaùo, nhaát laø tín ñieàu Chuùa Gieâsu laø Ñaáng Messiah (Ñaáng Kitoâ hay Ñaáng Ñöôïc Xöùc Daàu), vôùi caùc yeáu toá cuûa Do Thaùi Giaùo vaø truyeàn thoáng Do Thaùi. Hình thöùc naøy xuaát hieän trong hai thaäp nieân 1960 vaø 1970 vaø tin raèng Chuùa Gieâsu laø Ñaáng Ñöôïc Xöùc Daàu cuûa Do Thaùi vaø laø "Chuùa Con" (moät Ngoâi trong Ba Ngoâi Thieân Chuùa) vaø Thaùnh Kinh Do Thaùi vaø Taân Öôùc ñeàu laø caùc saùch coù theá giaù. Phaàn lôùn caùc tín höõu cuûa giaùo phaùi naøy laø ngöôøi goác Do Thaùi. Coù leõ vì theá, phaàn lôùn tín höõu cuûa giaùo phaùi naøy thích ñöôïc goïi laø yehudim (Do Thaùi), chöù khoâng notzrim (Kitoâ höõu). Huy hieäu cuûa hoï goàm caây neán 7 ngoïn, ngoâi sao Ñavít vaø con caù. Tuy nhieàu yeáu toá Do Thaùi (2 choïi 1: neán 7 ngoïn + ngoâi sao Ñavít choïi con caù), nhöng hoï ñích thöïc laø Kitoâ Giaùo. Nhaø nöôùc Israel cuõng coi hoï nhö vaäy.
Töø naêm 2003 tôùi naêm 2007, ôû Myõ, giaùo phaùi naøy taêng töø 150 nhaø thôø phöôïng leân 438 nhaø, vôùi 100 nhaø ôû Israel vaø nhieàu nôi treân theá giôùi. Naêm 2012, con soá tín höõu cuûa hoï ôû Myõ trong khoaûng töø 175,000 tôùi 250,000 ngöôøi; ôû Israel töø 10,000 tôùi 20,000 ngöôøi. Khaép theá giôùi, con soá naøy vaøo khoaûng 350,000 ngöôøi.
Coù theå goïi caùc tín höõu naøy laø Do Thaùi Tin Chuùa Gieâsu (Jew for Jesus). Vaø Nicholas Thalasinos quaû laø moät ngöôøi Do Thaùi Tin Chuùa Gieâsu ñieån hình. Vôï oâng, Jennifer Thalasinos, moâ taû oâng nhö moät "thanh tra lòch thieäp" luoân aên maëc chænh teà khi ñi laøm: vôùi daây ñeo quaàn maàu ñoû, kim gaøi cravat coù hình Sao Ñavít vaø tua daûi quaàn truyeàn thoáng Do Thaùi.
Ñieàu ñaëc bieät coù lieân quan, theo lôøi ngöôøi vôï keå vôùi tôø Los Angeles Times, "choàng toâi laø moät tín höõu raát suøng ñaïo. Anh aáy trôû thaønh ngöôøi taùi sinh caùch nay maáy naêm vaø vì theá toâi tin töôûng raát maïnh, toâi bieát roõ anh aáy hieän ñang ôû moät nôi toát hôn nhieàu".
Baø cho bieát choàng baø truyeàn giaûng Tin Laønh raát nhieàu. "Anh aáy muoán phuïng söï Chuùa vaø mang nhieàu ngöôøi veà vôùi Chuùa".
Theo baø, choàng baø bieát Farook, keû tình nghi hieän ñaõ bò caûnh saùt baén guïc, laø ngöôøi Hoài Giaùo, nhöng chöa bao giôø nhaéc ñeán vieäc ngöôøi ñoàng nghieäp naøy coù baát cöù quan ñieåm quaù khích naøo. Tuy nhieân, baø cho bieát: coù nghe vieäc, tröôùc khi xaåy ra vuï thaûm saùt, raát coù theå ñaõ coù moät cuoäc tranh luaän taïi buoåi lieân hoan. Baø moâ taû choàng nhö moät ngöôøi aên noùi thaúng thaén veà chuû nghóa khuûng boá Hoài Giaùo, vôùi khuynh höôùng baûo thuû veà chính trò. Baø nhaän ñònh: "toâi bieát chaéc anh aáy saün saøng chieán ñaáu vaø baûo veä ngöôøi ta".
Jennifer Thalasinos quaû quyeát: "ñeå vieäc naøy xaåy ra, ngöôøi ñaøn oâng naøy, duø toâi bieát anh ta nhaém baát cöù ngöôøi naøo trong nhoùm, nhöng toâi bieát chaéc anh ta nhaém choàng toâi vì ñöùc tin cuûa anh vaø toâi thöïc söï caûm thaáy choàng toâi töû vì ñaïo".
Tôø Times of Israel cuûa Do Thaùi theâm moät soá chi tieát veà Nicholas Thalasinos: oâng laø ngöôøi say meâ beânh vöïc Israel, vaø tích cöïc tranh luaän veà toân giaùo trong caùc dieãn ñaøn treân maïng vaø ñích thaân... Chæ môùi hai tuaàn tröôùc, Thalasinos ñaõ coù moät cuoäc tranh luaän raát soâi noåi taïi sôû laøm veà baûn chaát cuûa Hoài Giaùo vôùi Syed Rizwan Farook...
Ngöôøi baïn cuûa Thalasinos laø Kuuleme Stephens noùi vôùi Associated Press raèng baø coù dòp thaêm oâng luùc oâng ñang laøm vieäc vôùi Farook vaø oâng môøi baø tham gia cuoäc tranh luaän, lôùn tieáng tuyeân boá raèng Farook "khoâng chòu ñoàng yù raèng Hoài Giaùo khoâng phaûi laø moät toân giaùo hoøa bình". Baø nghe Farook phaûn coâng cho raèng ngöôøi Myõ khoâng hieåu Hoài Giaùo, vaø Thalasinos ñaùp laïi maø cho raèng "toâi khoâng bieát phaûi noùi vôùi anh ta ra sao".
Stephens cho bieát luùc aáy baø khoâng caûm thaáy coù gì baïo ñoäng seõ xaåy ra caû vaø chính Thalasinos cuõng nghó raèng Farook khoâng bao giôø baïo ñoäng.
Tuy nhieân, nhaän ñònh cuûa Jennifer Thalasinos vôùi CNN coù hôi khaùc khi baø nhaán manh tôùi coá gaéng truyeàn giaûng Tin Laønh cuûa choàng. Dó nhieân vieäc truyeàn giaûng Tin Laønh ñoái vôùi moät ngöôøi coù theå laø coá gaéng caûi ñaïo xaáu xa ñoái vôùi ngöôøi khaùc. Nhieàu ngöôøi heã nghe tôùi coá gaéng truyeàn giaûng Tin Laønh laø nghó tôùi nhöõng cuoäc tranh luaän noùng boûng trong ñoù moät ngöôøi noùi lieân mieân, bieán cuoäc gaëp gôõ thaønh moät vuï kình choáng gaây xuùc phaïm.
Vieäc treân coù thöïc söï xaåy ra trong tröôøng hôïp naøy hay khoâng, khoâng nhaø baùo naøo traû lôøi ñöôïc caâu hoûi naøy. Trong cuoäc phoûng vaán cuûa CNN, tuy Jennifer quaû quyeát raèng baø khoâng bieát coù tranh luaän gì gaét gao tröôùc khi xaåy ra thaûm saùt hay khoâng, nhöng baø tin raèng choàng baø coù "giaûng ñaïo" cho Farook, cuõng nhö cho moïi ngöôøi khaùc oâng gaëp. Vaø choàng baø raát thaúng thaén trong caùc nhaän ñònh veà Hoài Giaùo quaù khích.
Caûnh saùt cuõng nhö FBI ñang tieáp tuïc cuoäc ñieàu tra cuûa hoï ñeå xaùc ñònh ñaây coù thöïc söï laø moät cuoäc khuûng boá hay khoâng. Theo truyeàn thoáng, khuûng boá khaùc vôùi caùc hình thöùc gieát ngöôøi taäp theå khaùc ôû neùt chính trò cuûa noù. Luaät lieân bang cuûa Hoa Kyø ñònh nghóa khuûng boá laø haønh vi nguy hieåm nhaèm muïc ñích gaây hoaûng sôï nôi daân chuùng, gaây aûnh höôûng ñoái vôùi chính saùch cuûa chính phuû hay thay ñoåi taùc phong cuûa chính phuû "baèng huûy dieät, aùm saùt hay baét coùc haøng loaït".
Lòch söû Hoa Kyø khoâng laï gì khuûng boá. Ngay sau Chieán Tranh Noäi Chieán, ñaõ coù boïn Ku Klux Klan, roài boïn Weather Underground trong hai thaäp nieân 1960 vaø 1970, vaø gaàn ñaây vuï neùm bom toaø nhaø lieân bang ôû Oklahoma City bôûi boïn daân quaân caùnh höõu. Nhöng töø cuoäc taán coâng ngaøy 11 thaùng Chín naêm 2001, haïn töø naøy ñöôïc hoaøn toaøn lieân keát vôùi caùc nhoùm ôû ngoaïi quoác nhö Al Qaeda vaø gaàn ñaây ISIS, nghóa laø Hoài Giaùo quaù khích.
Cho neân, vì vaäy, nhö thöôøng leä, Toång Thoáng Obama raát do döï trong vieäc söû duïng haïn töø khuûng boá ñeå chæ nhöõng keû bò nghi ngôø gaây ra vuï thaûm saùt ôû San Bernadino. OÂng tuyeân boá vaøo hoâm thöù Naêm 4 thaùng 12 naêm 2015 raèng: "Coù theå bieán coá naøy lieân quan tôùi khuûng boá, nhöng chuùng ta khoâng bieát (chaéc). Noù cuõng coù theå chæ lieân quan tôùi choã laøm vieäc".
Töôûng cuõng neân bieát naêm 2012, Ñaûng Coäng Hoøa maïnh meõ chæ trích OÂng Obama vì ñaõ khoâng laäp töùc söû duïng haïn töø khuûng boá ñeå moâ taû cuoäc taán coâng vaøo toøa ñaïi dieän cuûa Myõ taïi Benghazi, Libya, saùt haïi 4 ngöôøi Hoa Kyø.
Ñieàu baát nhaát, theo Peter Baker cuûa New York Times, nhieàu nhoùm phoø phaù thai ñang aùp löïc Boä Tö Phaïm phaûi xaùc ñònh caùc cuoäc taán coâng vaøo caùc traïm xaù phaù thai laø haønh vi khuûng boá; aùp löïc naøy ñang gia taêng vôùi cuoäc taán coâng taïi trung taâm Phaù Thai Planned Parenthood taïi Colorado. Thoáng Ñoác Tieåu Bang naøy, John W. Hickenlooper, khoâng ngaàn ngaïi goïi ñoù laø "moät hình thöùc khuûng boá". OÂng naøy thuoäc cuøng Ñaûng Daân Chuû vôùi oâng Obama.
Nhöng thaùng Saùu naêm 2015, khi teân kyø thò da traéng saùt haïi 9 giaùo daân Da Ñen ôû moät nhaø thôø taïi Charleston, S.C., Boä Tröôûng Tö Phaùp Loretta E. Lynch cuûa chính phuû Obama khoâng truy toá haén toäi khuûng boá. Vò boä tröôûng naøy, Thöù Naêm 4 thaùng 12 naêm 2015, chæ goïi bieán coá San Bernadino laø "toäi aùc khoâng theå noùi ñöôïc" chöù khoâng goïi noù laø moät haønh ñoäng khuûng boá.
Vuõ Vaên An