Baøi phaùt bieåu cuûa Ñöùc Thaùnh Cha
vôùi chính quyeàn Coäng hoaø Trung Phi
vaø Ngoaïi giao ñoaøn
Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ toâng du chaâu Phi - Baøi phaùt bieåu cuûa Ñöùc Thaùnh Cha vôùi chính quyeàn Coäng hoaø Trung Phi vaø Ngoaïi giao ñoaøn.
"Cuøng nhau laøm vieäc cho hoaø giaûi, gìn giöõ hoaø bình, xaây döïng moät neàn haønh chính laønh maïnh ôû taát caû caùc caáp"
Bangui, Trung Phi (WHÑ 01-12-2015) - Trong khuoân khoå chuyeán toâng du ba nöôùc chaâu Phi, saùng ngaøy 29 thaùng 11 naêm 2015, sau khi töø Uganda ñeán Coäng hoaø Trung Phi, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ ñeán Dinh Toång thoáng Coäng hoaø Trung Phi taïi thuû ñoâ Bangui, chaøo vaø hoäi kieán rieâng vôùi Nöõ Toång thoáng laâm thôøi Catherine Samba-Panza.
Sau ñoù Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ gaëp giôùi chöùc chính quyeàn trung öông vaø thuû ñoâ Coäng hoaø Trung Phi, ñoaøn ngoaïi giao caùc nöôùc vaø ñaïi dieän nhieàu toå chöùc quoác teá ñang laøm vieäc taïi Coäng hoaø Trung Phi.
Taïi buoåi gaëp gôõ, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ phaùt bieåu vôùi caùc nhaø hoaït ñoäng chính trò vaø chính quyeàn Coäng hoaø Trung Phi.
Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ toaøn vaên baøi phaùt bieåu cuûa Ñöùc Thaùnh Cha:
* * *
"Kính thöa Baø Quoác tröôûng laâm thôøi,
Quyù vò chöùc traùch chính quyeàn,
Quyù vò trong Ngoaïi giao ñoaøn,
Quyù vò Ñaïi dieän caùc Toå chöùc Quoác teá,
Quyù Ñöùc cha,
Quyù baø vaø Quyù oâng,
Toâi vui möøng ñöôïc gaëp quyù vò taïi nôi ñaây. Tröôùc heát toâi xin baøy toû loøng bieát ôn quyù vò ñaõ thònh tình ñoùn tieáp toâi vaø caûm ôn Baø Quoác tröôûng ñaõ coù nhöõng lôøi chaøo möøng thaät quyù meán. Taïi nôi naøy, theo moät yù nghóa naøo ñoù, laø nhaø cuûa moïi ngöôøi Trung Phi, toâi vui möøng ñöôïc baøy toû, qua baø vaø quyù quan chöùc ñang hieän dieän, loøng quyù meán vaø söï gaàn guõi veà tinh thaàn cuûa toâi ñoái vôùi taát caû ñoàng höông cuûa quyù vò. Toâi cuõng xin chaøo quyù vò trong Ngoaïi giao ñoaøn vaø quyù vò ñaïi dieän caùc Toå chöùc quoác teá. Hoaït ñoäng cuûa quyù vò ñang gôïi leân lyù töôûng veà söï lieân ñôùi vaø hôïp taùc caàn ñöôïc vun troàng giöõa caùc daân toäc vaø caùc quoác gia.
Giöõa luùc Coäng hoaø Trung Phi ñang treân ñaø chuyeån bieán, baát chaáp khoù khaên, höôùng ñeán vieäc bình thöôøng hoaù cuoäc soáng xaõ hoäi vaø chính trò, toâi ñöôïc ñeán quoác gia naøy laàn ñaàu tieân, tieáp böôùc vò tieàn nhieäm cuûa toâi laø Thaùnh Gioan Phaoloâ II. Toâi ñeán ñaây nhö moät ngöôøi haønh höông hoaø bình vaø nhö moät toâng ñoà cuûa nieàm hy voïng. Vì theá, toâi muoán baøy toû söï traân troïng ñoái vôùi nhöõng noã löïc cuûa caùc giôùi chöùc trong nöôùc vaø quoác teá, nhöõng noã löïc naøy khôûi söï töø Baø Quoác tröôûng ñaõ ñöa quoác gia ñaït ñeán coät moác naøy. Mong öôùc thieát tha cuûa toâi laø nhöõng cuoäc baøn thaûo treân phaïm vi toaøn quoác ñöôïc toå chöùc trong nhöõng tuaàn leã saép tôùi seõ ñöa ñaát nöôùc böôùc sang moät trang söû môùi caùch eâm aû.
Ñeå laøm böøng leân vieãn caûnh aáy, ñaõ coù phöông chaâm cuûa nöôùc Coäng hoaø Trung Phi, dieãn taû nieàm hy voïng cuûa caùc vò ñi tieân phong vaø öôùc mô cuûa caùc baäc toå phuï laäp quoác: Thoáng nhaát-Phaåm giaù-Lao ñoäng. Ngaøy nay, hôn bao giôø heát, phöông chaâm ba ñieåm naøy dieãn taû khaùt voïng cuûa töøng ngöôøi daân Trung Phi. Do ñoù, thöïc söï ñaây laø chieác la baøn giuùp quyù vò höõu traùch ñaõ ñöôïc keâu goïi thöïc thi phaän söï daãn daét vaän meänh ñaát nöôùc. Thoáng nhaát, phaåm giaù, lao ñoäng! Ba töø raát yù nghóa, moãi töø ñeàu theå hieän moät döï aùn kieán thieát cuõng nhö moät chöông trình baát taän, moät coâng trình ñöôïc taïo taùc khoâng ngöøng.
Tröôùc heát, laø thoáng nhaát. Ñieàu naøy, chuùng ta bieát, laø giaù trò truï coät giuùp caùc daân toäc ñöôïc hoaø hôïp vôùi nhau. Söï thoáng nhaát ñöôïc theå hieän vaø xaây döïng treân neàn taûng cuûa söï ña daïng tuyeät dieäu cuûa moâi tröôøng chuùng ta soáng, khoâng phaûi lo sôï ngöôøi khaùc, lo sôï ngöôøi laï, lo sôï nhöõng gì khoâng thuoäc chuûng toäc cuûa mình, khoâng gioáng quan ñieåm chính trò vôùi mình hoaëc khoâng cuøng nieàm tin toân giaùo nhö mình. Traùi laïi, thoáng nhaát thì môøi goïi saùng taïo vaø khích leä söï toång hoaø caùc neùt phong phuù do moãi caù nhaân mang laïi. Thoáng nhaát trong ña daïng laø moät thaùch ñoá thöôøng xuyeân, laø ñieàu ñoøi hoûi tính saùng taïo, loøng quaûng ñaïi, hy sinh vaø toân troïng ngöôøi khaùc.
Tieáp ñeán, laø phaåm giaù. Ñuùng laø giaù trò ñaïo ñöùc naøy ñoàng nghóa vôùi trung thöïc, trung thaønh, nghóa hieäp vaø danh döï, ñoù laø nhöõng ñaëc ñieåm cuûa nhöõng ngöôøi, nam cuõng nhö nöõ, yù thöùc veà quyeàn vaø nghóa vuï cuûa mình, giuùp hoï bieát soáng toân troïng nhau. Moãi ngöôøi ñeàu coù phaåm giaù. Toâi thích thuù khi tìm hieåu Trung Phi, bieát ñaây laø ñaát nöôùc cuûa "Zo kwe zo", ai cuõng laø ngöôøi coù teân coù tuoåi. Phaûi laøm moïi caùch ñeå baûo veä ñieàu kieän soáng vaø phaåm giaù cuûa caù nhaân con ngöôøi. Nhöõng ngöôøi coù ñieàu kieän höôûng moät cuoäc soáng töôm taát, thay vì quan taâm ñeán ñaëc quyeàn ñaëc lôïi, phaûi tìm caùch giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi ngheøo hôn mình, giuùp hoï coù ñöôïc nhöõng ñieàu kieän soáng xöùng hôïp phaåm giaù, ñaëc bieät qua vieäc phaùt trieån tieàm naêng cuûa hoï veà nhaân baûn, vaên hoaù, kinh teá vaø xaõ hoäi. Do ñoù, ñöôïc hoïc haønh vaø chöõa beänh, choáng suy dinh döôõng, coá gaéng baûo ñaûm cho moãi ngöôøi ñöôïc choã ôû ñaøng hoaøng phaûi laø nhöõng vieäc ñi ñaàu trong moái quan taâm phaùt trieån phaåm giaù con ngöôøi. Quaû thaät, phaåm giaù con ngöôøi chuùng ta ñöôïc theå hieän qua vieäc chuùng ta laøm cho phaåm giaù cuûa ñoàng höông mình.
Cuoái cuøng, laø lao ñoäng. Chính nhôø laøm vieäc maø quyù vò coù theå caûi thieän ñôøi soáng cuûa gia ñình mình. Thaùnh Phaoloâ noùi vôùi chuùng ta: "Khoâng phaûi con caùi coù nhieäm vuï thu tích cuûa caûi cho cha meï, maø laø cha meï phaûi thu tích cuûa caûi cho con caùi" (2 Cr 12, 14). Vieäc laøm luïng cuûa cha meï noùi leân tình yeâu ñoái vôùi con caùi mình. Vaø quyù vò, nhöõng ngöôøi Trung Phi, coù theå caûi thieän ñaát nöôùc tuyeät dieäu naøy baèng caùch khai thaùc nhieàu taøi nguyeân cuûa ñaát nöôùc moät caùch khoân ngoan. Ñaát nöôùc quyù vò naèm trong khu vöïc ñöôïc coi laø moät trong hai laù phoåi cuûa nhaân loaïi do tính ña daïng sinh hoïc ñaëc bieät phong phuù cuûa noù. Veà ñieåm naøy, voán ñaõ ñöôïc ñeà caäp trong Thoâng ñieäp Laudato Si', nay toâi muoán ñaëc bieät löu yù moïi ngöôøi, caùc coâng daân vaø nhöõng nhaø laõnh ñaïo quoác gia, caùc thaønh vieân trong coäng ñoàng quoác teá vaø caùc xaõ hoäi ña quoác gia, veà troïng traùch khi söû duïng caùc taøi nguyeân moâi tröôøng, khi ñöa ra nhöõng quyeát ñònh vaø döï aùn phaùt trieån coù taùc ñoäng caùch naøy caùch khaùc ñeán toaøn boä haønh tinh. Coâng cuoäc xaây döïng xaõ hoäi thònh vöôïng phaûi laø moät noã löïc mang tính hôïp taùc. Nhaân daân khoân ngoan saùng suoát cuûa quyù vò töø laâu ñaõ hieåu ñöôïc söï thaät naøy, nhö tuïc ngöõ ñaõ coù coù caâu: "Kieán duø nhoû nhöng ñoâng, neân tha ñöôïc veà toå tích tröõ".
Roõ raøng caàn phaûi nhaán maïnh veà phía caùc cô quan coâng quyeàn raèng söï lieâm khieát trong vieäc ñieàu haønh vaø quaûn lyù laø ñieàu raát quan troïng. Hoï phaûi laø ngöôøi ñaàu tieân theå hieän moät caùch nhaát quaùn nhöõng giaù trò cuûa phöông chaâm thoáng nhaát, phaåm giaù vaø lao ñoäng, neâu göông cho ñoàng höông mình.
Lòch söû coâng cuoäc Phuùc aâm hoaù taïi ñaát nöôùc naøy vaø lòch söû chính trò xaõ hoäi cuûa quoác gia naøy cho thaáy söï daán thaân cuûa Giaùo hoäi trong vieäc coå voõ nhöõng giaù trò cuûa söï thoáng nhaát, phaåm giaù vaø lao ñoäng. Nhaéc ñeán caùc vò ñi tieân phong trong coâng cuoäc Phuùc aâm hoaù taïi Coäng hoaø Trung Phi, toâi chuùc möøng caùc anh em giaùm muïc cuûa toâi, nhöõng ngöôøi giôø ñaây ñang gaùnh vaùc coâng vieäc naøy. Hieäp cuøng caùc ngaøi, moät laàn nöõa toâi xin ñöôïc noùi leân söï saün saøng cuûa Giaùo hoäi ñòa phöông trong vieäc ñoùng goùp hôn nöõa vaøo vieäc coå voõ cho coâng ích, nhaát laø qua vieäc laøm vì neàn hoaø bình vaø hoaø giaûi. Haønh ñoäng cho hoaø bình vaø hoaø giaûi. Toâi khoâng chuùt hoaøi nghi caùc nhaø höõu traùch cuûa Trung Phi, hieän taïi vaø töông lai, seõ laøm vieäc khoâng meät moûi nhaèm baûo ñaûm cho Giaùo hoäi ñöôïc höôûng nhöõng ñieàu kieän thích ñaùng ñeå chu toaøn söù maïng tinh thaàn cuûa mình. Nhö vaäy Giaùo hoäi seõ coù theå ngaøy caøng ñoùng goùp theâm vaøo vieäc "coå voõ ñieàu toát laønh cuûa töøng ngöôøi vaø cuûa toaøn theå con ngöôøi" (Thoâng ñieäp Populorum Progressio, 14), nhö caùch dieãn taû raát chí lyù cuûa vò tieàn nhieäm cuûa toâi laø Chaân phöôùc Phaoloâ VI, vò giaùo hoaøng ñaàu tieân cuûa thôøi hieän ñaïi ñaõ ñeán thaêm chaâu Phi 50 naêm tröôùc, ñeå khích leä vaø khaúng ñònh söï toát laønh cuûa luïc ñòa naøy trong buoåi bình minh cuûa thôøi ñaïi môùi.
Veà phaàn toâi, toâi muoán baøy toû söï traân troïng ñoái vôùi nhöõng noã löïc cuûa coäng ñoàng quoác teá, vôùi ñaïi dieän ôû ñaây laø quyù vò trong Ngoaïi giao ñoaøn vaø quyù vò thuoäc caùc Phaùi boä Toå chöùc quoác teá. Toâi heát loøng mong moûi caùc cô quan vaø toå chöùc naøy tieáp tuïc con ñöôøng lieân ñôùi, toâi hy voïng söï daán thaân cuûa quyù vò, cuøng vôùi nhöõng hoaït ñoäng cuûa caùc nhaø höõu traùch Trung Phi, seõ giuùp cho ñaát nöôùc naøy ñöôïc tieán leân, nhaát laø veà vieäc hoaø giaûi, giaûi tröø vuõ khí, gìn giöõ hoaø bình, chaêm soùc söùc khoûe vaø vun troàng ñöôïc moät neàn haønh chính laønh maïnh ôû taát caû caùc caáp.
Ñeå keát luaän, toâi muoán ñöôïc noùi leân moät laàn nöõa nieàm vui ñöôïc ñeán thaêm ñaát nöôùc tuyeät ñeïp naøy, ôû ngay traùi tim chaâu Phi, laø ngoâi nhaø cö truù cuûa nhöõng ngöôøi coù loøng ñaïo saâu xa vaø ñöôïc höôûng moät neàn vaên hoaù vaø taøi nguyeân thieân nhieân raát doài daøo. Nôi ñaây toâi thaáy moät ñaát nöôùc ñaày hoàng aân cuûa Chuùa! Chuùc moïi ngöôøi Trung Phi, goàm caùc nhaø laõnh ñaïo vaø nhöõng ngöôøi cuûa ñaát nöôùc naøy, luoân traân troïng giaù trò cuûa nhöõng hoàng aân naøy baèng caùch khoâng ngöøng haønh ñoäng cho söï thoáng nhaát, phaåm giaù con ngöôøi vaø neàn hoaø bình döïa treân coâng lyù. Xin Chuùa chuùc laønh cho taát caû quyù vò! Caûm ôn quyù vò.
(Nguoàn: vatican.va)
Thaønh Thi chuyeån ngöõ