Ñöùc Thaùnh Cha töø giaõ Uganda

vaø baét ñaàu vieáng thaêm Coäng hoøa Trung Phi

Ñöùc Thaùnh Cha töø giaõ Uganda vaø baét ñaàu vieáng thaêm Coäng hoøa Trung Phi: Ñöùc Thaùnh Cha keâu goïi xaây döïng moät Trung Phi hoøa bình, hoøa giaûi vaø thònh vöôïng.

Bangui, Trung Phi (Vat. 29-11-2015) - Saùng Chuùa Nhaät 29 thaùng 11 naêm 2015 Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ töø giaõ Uganda ñeå sang Coäng hoøa Trung Phi laø chaëng thöù ba trong chuyeán toâng du Phi chaâu laàn ñaàu tieân cuûa ngaøi.

Luùc 8 giôø saùng Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ töø giaõ caùc nhaân vieân Toøa Söù Thaàn ñeå ñi xe ra phi tröôøng caùch ñoù 45 caây soá laáy maùy bay ñi Trung Phi. Leã nghi töø bieät ñaõ dieãn ra taïi phi tröôøng quoác teá Entebbe. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñöôïc toång thoáng tieáp ñoùn taïi loái vaøo daønh cho caùc nhaân vaät quan troïng. Hai vò ñaõ ñaøm ñaïo rieâng vôùi nhau tröôùc khi leã nghi tieãn bieät baét ñaàu. Ban quaân nhaïc ñaõ cöû quoác thieàu Vaticaêng vaø quoác thieàu Uganda. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ baét tay töø bieät toång thoáng Yoweri Kaguta Museveni vaø caùc vò laõnh ñaïo chính trò daân söï cuõng nhö caùc Giaùm Muïc Uganda.

Luùc 9 giôø 15 chieác maùy bay A330 cuûa haõng haøng khoâng Alitalia chôû Ñöùc Thaùnh Cha vaø ñoaøn tuyø tuøng ñaõ caát caùnh rôøi phi tröôøng Entebbe ñeå tröïc chæ phi tröôøng quoác teá M'poko cuûa thuû ñoâ Bangui caùch ñoù 1,618 caây soá.

Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ göûi ñieän tín chaøo thaêm caùc vò toång thoáng vaø nhaân daân caùc nöôùc Uganda, Coäng hoøa daân chuû Congo vaø Trung Phi, khi maùy bay ôû treân khoâng phaän caùc nöôùc naøy. Trong ñieän tín göûi toáng thoáng Uganda Yoweri Museveni, Ñöùc Thaùnh Cha taùi baày toû loøng bieát ôn cuûa ngaøi ñoái vôùi toång thoáng vaø nhaân daân Uganda vaø baûo ñaûm vôùi toång thoáng söï gaàn guõi tinh thaàn vaø ngaøi khaån caàu Thieân Chuùa ban cho daân nöoùc Uganga phöôùc laønh bình an, nieàm vui vaø söï thònh vöôïng. Trong ñieän tín göûi toáng thoáng Joseph Kabila Ñöùc Thaùnh Cha göûi lôøi chaøo thaêm toång thoáng vaø toaøn daân coäng hoøa daân chuû Congo, vaø xin Thieân Chuùa toaøn naêng ban ôn hoøa bình vaø thònh vöôïng cho moïi ngöôøi. Khi maùy bay vaøo khoâng phaän Trung Phi Ñöùc Thaùnh Cha göûi ñieän tín chaøo thaêm toång thoáng Catherine Samba-Panza vaø nhaân daân Trung Phi. Ngaøi baày toû nieàm vui ñöôïc ñeán vieáng thaêm nöôùc naøy vaø khaån naøi Thieân Chuùa chuùc laønh cho toång thoáng vaø daân nöôùc Trung Phi.

Thuû ñoâ Bangui coù 745,000 daân cö, laø thaønh phoá lôùn nhaát cuûa Trung Phi, naèm ôû maïn baéc soâng Ubangi, ghi daáu bieân giôùi vôùi Coäng hoøa daân chuû Congo. Ñöôïc ngöôøi Phaùp thaønh laäp naêm 1889, ngaøy nay Bangui laø trung taâm thöông maïi vaø haønh chaùnh quoác gia, nôi coù Quoác hoäi, caùc dinh thöï cuûa chính quyeàn, caùc ngaân haøng, caùc haõng xöôûng ngoaïi quoác, caùc toøa ñaïi söù, nhaø thöông, khaùch saïn vaø ñaïi hoïc. Nhöng cuõng coù nhieàu ngöôøi soáng trong caùc khu xoùm ngheøo goïi laø "Kodros" ñöôïc xaây baèng gaïch laøm baèng buøn troän rôm. Nhieàu khu phoá cuûa thuû ñoâ Bangui thaáp hôn möïc nöôùc soâng, vì theá hay bò luït loäi. Chaúng haïn caùc traän möa luõ trong hai thaùng 6 vaø 7 naêm 2009 ñaõ khieán cho 11,000 ngöôøi laâm caûnh khoâng nhaø. Vì Trung Phi naèm ôû phía baéc ñöôøng xích ñaïo neân nhieät ñoä quanh naêm ít khi xuoáng döôùi 30 ñoä C. Trong vuøng thuû ñoâ Bangui coù 26 nôi coù töø thôøi saét ñöôïc Lieân Hieäp Quoác xeáp vaøo danh saùch gia taøi cuûa theá giôùi. Ñòa ñieåm gaàn thuû ñoâ nhaát coù töø theá kyû thöù X tröôùc coâng nguyeân.

Toång giaùo phaän Bangui coù khoaûng 1.2 trieäu daân, trong ñoù coù hôn nöûa trieäu tín höõu coâng giaùo, töùc chieám 42% toång soá daân. Giaùo phaän coù 25 giaùo xöù, 35 linh muïc giaùo phaän, 78 linh muïc doøng, 65 tu huynh, 144 nöõ tu vaø 20 ñaïi chuûng sinh. Giaùo Hoäi ñieàu khieån 36 cô sôû giaùo duïc vaø 9 trung taâm baùc aùi xaõ hoäi.

Maùy bay ñaõ haï caùnh taïi phi tröôøng Bangui sau 2 giôø 45 phuùt bay. Ñöùc Toång Giaùm Muïc Franco Coppola, Söù Thaàn Toøa Thaùnh, vaø vò tröôûng nghi leã ñaõ leân maùy bay chaøo Ñöùc Thaùnh Cha. Baø toång thoáng laâm thôøi Catherine Samba-Panza ñaõ ñoùn tieáp Ñöùc Thaùnh Cha taïi chaân thang maùy bay. Hai em beù ñaõ taëng hoa cho Ñöùc Thaùnh Cha. Hieän dieän taïi phi tröôøng cuõng coù moät soá giôùi chöùc laõnh ñaïo, caùc Giaùm Muïc Trung Phi, moät nhoùm tín höõu vaø moät ca ñoaøn.

Ban nhaïc ñaõ cöû quoác thieàu Vaticaêng vaø quoác thieàu Trung Phi. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ baét tay chaøo giôùi laõnh ñaïo hieän dieän. Sau ñoù ngaøi vaøo phoøng khaùch cuûa phi tröôøng ñaøm ñaïo rieâng vôùi baø toång thoáng. Luùc 10 giôø 20 Ñöùc Thaùnh Cha leân xe ñeán thaêm xaõ giao baø toång thoáng taïi Dinh Phuïc Höng caùch ñoù 9 caây soá. Maëc duø tình hình noäi chieán vaø trôøi noùng 41 ñoä C, ñaõ coù haøng traêm ngaøn ngöôøi ñöùng hai beân ñöôøng töø phi tröôøng veà thuû ñoâ ñeå chaøo ñoùn Ñöùc Thaùnh Cha vôùi nieàm vui ngoaïi thöôøng cuûa leã hoäi phi chaâu. Caùc höôùng ñaïo sinh coâng giaùo cuõng ñaõ ñuôïc huy ñoäng ñeå giöõ traät töï hai beân ñöôøng.

Baø toång thoáng ñaõ ñoùn Ñöùc Thaùnh Cha taïi chaân caàu thang vaø thaùp tuøng ngaøi vaøo thö phoøng ñeå ñaøm ñaïo rieâng. Trong khi ñoù Ñöùc Hoàng Y Pietro Parolin, Quoác Vuï Khanh Toøa Thaùnh, hoäi kieán vôùi thuû töôùng Trung Phi cuøng vôùi Ñöùc Toång Giaùm Muïc Phuï taù vaø Ñöùc Söù Thaàn Toøa Thaùnh.

Tieáp ñeán baø toång thoáng ñaõ giôùi thieäu gia ñình vôùi Ñöùc Thaùnh Cha vaø hai beân trao ñoåi quaø taëng. Baø Catherine Samba-Panza sinh naêm 1954, ñaäu tieán só luaät taïi ñaïi hoïc Sorbonne beân Paris. Baø laø luaät sö vaø thöông gia, phoù chuû tòch Hieäp hoäi caùc nöõ luaät sö Trung Phi, vaø daán thaân baûo veä caùc quyeàn con ngöôøi. Baø ñaõ laø thò tröôûng thuû ñoâ Bangui, khi xaûy ra xung ñoät vuõ trang giöõa löïc löôïng Seleka vaø Anti Balaka. Baø ñaõ ñöôïc Hoäi ñoàng quoác gia laâm thôøi chæ ñònh laøm toång thoáng laâm thôøi cho tôùi khi coù caùc cuoäc baàu cöû toång thoáng vaø quoác hoäi môùi.

Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ khích leä chính quyeàn vaø toaøn daân Trung Phi thaêng tieán ñaát nöôùc theo khaåu hieäu cuûa Coäng hoøa Trung Phi nhö caùc ngöôûi cha quoác gia ñaõ mô öôùc ñeà ra ñoù laø "Hieäp nhaát, Phaåm giaù vaø Lao ñoäng".

Luùc 11 giôø röôõi Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ gaëp gôõ haøng laõnh ñaïo, ñaïi dieän caùc toå chöùc quoác teá vaø ngoaïi giao ñoaøn trong saân dinh toång thoáng. Trong dieãn vaên chaøo möøng baø toång thoáng baøy toû nieàm vui lôùn cuûa toaøn daân Trung Phi ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha tôùi thaêm, sau chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II. Baø cuõng ñeà caäp tôùi caùc vaán ñeà vaø khoù khaên cuûa daân nöôùc Trung Phi trong ñoù coù thaûm caûnh noäi chieán, tình hình chính trò xaõ hoäi khuûng hoaûng, baát an vaø baïo löïc, chia reõ, baát hoøa, nghi ngôø, khieán xaûy ra caûnh gieát ngöôøi nhaân danh Thieân Chuùa. Con caùi Trung Phi ñaõ khoâng bieát trung thaønh vôùi toân chæ cuûa Bartheùleùmy Boganda, ngöôøi cuûa Giaùo Hoäi ngöôøi cha quoác gia, neân caàn thöøa nhaän caùc loãi laàm cuûa mình vaø xin tha thöù. Chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha seõ giuùp hoï taùi xaây döïng ñaát nöôùc.

Ngoû lôøi vôùi moïi ngöôøi Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ khích leä chính quyeàn vaø toaøn daân Trung Phi thaêng tieán ñaát nöôùc theo khaåu hieäu cuûa Coäng hoøa Trung Phi nhö caùc ngöôøi cha quoác gia ñaõ mô öôùc ñeà ra ñoù laø "Hieäp nhaát, Phaåm giaù vaø Lao ñoäng". Ngaøi cuõng caàu mong coäng ñoaøn quoác teá daán thaân lieân ñôùi nhieàu hôn nöõa, vaø hieäp nhaát vôùi chính quyeàn Trung Phi trôï giuùp quoác gia naøy tieán trieån, ñaëc bieät trong vieäc hoøa giaûi, giaûi tröø vuõ khí, duy trì hoaø bình, trôï giuùp yù teá vaø thaêng tieán neàn vaên hoùa cuûa vieäc quaûn trò laønh maïnh treân taát caû moïi bình dieän cuoäc soáng xaõ hoäi.

Ñöùc Thaùnh Cha noùi ñaây laø laàn ñaàu tieân ngaøi ñaët chaân leân ñaát Trung Phi, sau vò tieàn nhieäm laø Ñöùc Gioan Phaoloâ II, trong thôøi ñieåm Trung Phi ñang töø töø tieán tôùi choã bình thöôøng hoùa cuoäc soáng xaõ hoäi chính trò cuûa mình, maëc daàu coøn coù nhieàu khoù khaên. Ngaøi ñeán Trung Phi nhö moät ngöôøi haønh höông cuûa hoøa bình vaø trong tö caùch laø toâng ñoà cuûa nieàm hy voïng. Chính vì theá ngaøi chaøo möøng coá gaéng cuûa caùc chính quyeàn quoác gia vaø quoác teá ñaõ daãn ñöa Trung Phi tôùi giai ñoaïn naøy. Ngaøi caàu mong caùc cuoäc thaêm doø yù kieán quoác gia trong vaøi tuaàn nöõa cho pheùp quoác gia thanh thaûn baét ñaàu moät giai ñoïan môùi trong lòch söû cuûa mình.

Nhaéc ñeán khaåu hieäu maø caùc theá heä cha oâng cuûa Trung Phi ñaõ mô öôùc vaø ñeà ra laø "HIeäp nhaát - Phaåm giaù vaø Lao ñoäng", Ñöùc Thaùnh Cha khaúng ñònh:

Ngaøy nay coøn hôn hoâm qua, ba töø naøy dieãn taû caùc khaùt voïng cuûa moãi moät ngöôøi daân Trung Phi, vaø vì theá noù laø moät ñòa baøn chaéc chaén cho chính quyeàn, coù nhieäm vuï höôùng daãn vaän meänh cuûa ñaát nöôùc, Hieäp nhaát, Phaåm giaù vaø Lao ñoäng! Ba töø naëng nghóa, maø moãi töø dieãn taû moät coâng tröôøng cuõng nhö moät chöông trình khoâng bao giôø hoaøn taát, moät nhieäm vuï caàn thöïc hieän khoâng ngöøng.

Tröôùc heát laø hieäp nhaát. Noù laø giaù trò coát yeáu cho söï hoøa hôïp caùc daân toäc. Noù caàn ñöôïc soáng vaø xaây ñöïng töø söï khaùc bieät tuyeät dieäu cuûa theá giôùi moâi sinh, baèng caùch traùnh caùm doã sôï haõi ngöôøi khaùc, sôï haõi nhöõng gì chuùng ta khoâng quen, nhöõng gì khoâng thuoäc chuûng toäc, caùc löïa choïn chính trò, hay toân giaùo cuûa chuùng ta. Traùi laïi, söï hieäp nhaát ñoøi hoûi taïo döïng vaø thaêng tieán moät toång hôïp caùc phong phuù maø moãi ngöôøi ñem theo trong chính mình. Söï hieäp nhaát trong khaùc bieät, ñoù laø moät thaùch ñoá, môøi goïi phaûi coù oùc saùng taïo, söï quaûng ñaïi, töø boû vaø toân troïng tha nhaân.

Tieáp ñeán laø phaåm giaù. Noù chính laø giaù trò luaân lyù ñoàng nghiaõ vôùi löông thieän, chính tröïc, thanh nhaõ vaø danh döï, ñònh tính caùc ngöôøi nam nöõ yù thöùc ñöôïc caùc quyeàn lôïi vaø boån phaän cuûa mình khieán cho hoï toân troïng laãn nhau. Moãi moät ngöôøi ñeàu coù moät phaåm giaù. Trung Phi laø quoác gia cuûa " Zo kwe zo ", laø ñaát nöôùc, trong ñoù moãi ngöôøi laø moät nhaân vò. Vì theá phaûi laøm taát caû ñeå duy trì quy cheá vaø phaåm giaù cuûa con ngöôøi. Vaø ngöôøi coù caùc phöông tieän cuûa moät cuoäc soáng ñöùng ñaén, thay vì lo laéng cho caùc ñaëc quyeàn ñaëc lôïi, thì phaûi tìm trôï giuùp nhöõng ngöôøi ngheøo naøn hôn coù ñöôïc caùc ñieàu kieän soáng xöùng ñaùng vôùi phaåm giaù con ngöôøi, nhaát laø qua vieäc phaùt trieån tieàm naêng nhaân baûn, vaên hoùa, kinh teá vaø xaõ hoäi cuûa hoï. Do ñoù, ñöôïc giaùo duïc, saên soùc, choáng naïn thieáu dinh döôõng vaø tranh ñaáu ñeå baûo ñaûm cho taát caû moïi ngöôøi moät nôi ôû xöùng ñaùng phaûi naèm trong chöông trình cuûa moät söï phaùt trieån lo laéng cho nhaân phaåm. Noùi cho cuøng phaåm giaù con ngöôøi ñoù laø laøm vieäc cho phaåm giaù cuûa ngöôøi ñoàng loaïi.

Sau cuøng laø lao ñoäng. Chính qua coâng vieäc laøm maø anh chò em coù theå caûi tieán cuoäc soáng cuûa gia ñình. Thaùnh Phaoloâ noùi : " Khoâng phaûi con caùi coù nhieäm vuï thu tích cuûa caûi cho cha meï, maø laø cha meï phaûi thu tích cuûa caûi cho con caùi " (2 Cr, 12,14). Noã löïc cuûa cha meï dieãn taû tình yeâu ñoái vôùi caùc con nhoû. Vaø anh chò em Trung Phi, anh chò em coù theå caûi tieán ñaát nöôùc tuyeät vôøi naøy, baèng caùch khai thaùc nhieàu taøi nguyeân cuûa noù moät caùch höõu lyù. Xöù sôû cuûa anh chò em naèm trong moät vuøng ñöôïc coi laø moät trong hai laù phoåi cuûa nhaân loaïi, vì söï phong phuù ngoaïi thöôøng cuûa noù lieân quan tôùi söï khaùc bieät sinh hoïc. Lieân quan tôùi ñieåm naøy, quy chieáu Thoâng ñieäp Laudato si' toâi muoán ñaêc bieät loâi keùo döï chuù yù cuûa töøng ngöôøi, caùc coâng daân, giôùi höõu traùch quoác gia, caùc toå chöùc quoác teá, caùc haõng xöôûng ña quoác, ñoái vôùi traùch nhieäm nghieâm troïng cuûa mình trong vieäc khai thaùc caùc taøi nguyeân moâi sinh, trong caùc choïn löïa vaø caùc döï aùn phaùt trieån, moät caùch naøy hay caùch khaùc lieân luïy tôùi toaøn traùi ñaát. Vieäc xaây döïng moät xaõ hoäi thònh vöôïng phaûi laø moät coâng vieäc lieân ñôùi. Söï thaät naøy, söï khoân ngoan cuûa cuûa daân toäc anh chò em ñaõ hieåu töø laâu, vaø dieãn taû ra qua chaâm ngoân : "Kieán tuy nhoû, nhöng vì nhieàu neân chuùng ñem chieán lôïi phaåm veà toå " .

Thaät laø voâ ích nhaán maïnh taàm quan troïng noøng coát maø cung caùch haønh xöû vaø quaûn trò cuûa coâng quyeàn, laø nhöõng ngöôøi ñaàu tieân phaûi nhaäp theå trung thöïc trong cuoäc soáng cuûa mình caùc giaù trò cuûa söï hieäp nhaát, phaåm giaù vaø lao ñoäng, vì hoï laø caùc maãu göông cho caùc ngöôøi ñoàng höông.

Tieáp tuïc dieãn vaên Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ neâu baät phaàn ñoùng goùp vaø daán thaân cuûa Giaùo Hoäi trong vieäc thöïc hieän caùc giaù trò naøy, nhö lòch söû xaõ hoäi chính trò ñaõ cho thaáy. Ñöùc Thaùnh Cha baûo ñaûm phaàn ñoùng goùp cuûa Giaùo Hoäi cho vieäc xaây döïng Trung Phi nhö sau :

Cuøng vôùi caùc Giaùm Muïc Trung Phi toâi xin taùi baày toû söï saün saøng cuûa Giaùo Hoäi ñòa phöông naøy ngaøy caøng goùp phaàn hôn vaøo vieäc thaêng tieán coâng ích, nhaát laø qua vieäc tìm kieám hoaø bình vaø hoøa giaûi. Ñöùc Thaùnh Cha chaéc chaén raèng caùc chính quyeàn hieän nay cuõng nhö töông lai seõ khoâng ngöøng lo laéng baûo ñaûm cho Giaùo Hoäi coù caùc ñieàu kieän thuaän tieän giuùp chu toaøn söù meänh tinh thaàn cuûa mình. Nhö theá Giaùo Hoäi seõ coù theå ngaøy caøng goùp phaàn " thaêng tieán moïi ngöôøi vaø toaøn con ngöôøi " (Populorum progresio. S.14).

Ñeå keát thuùc toâi xin noùi leân laàn nöõa nieàm vui ñöôïc vieáng thaêm ñaát nöôùc tuyeät vôøi naøy naèm ôû trung taâm Phi chaâu, coù moät daân toäc ñaïo ñöùc saâu xa, vaø ñöoïc phuù baåm cho moät gia taøi thieân nhieân vaø vaên hoùa phong phuù nhö vaäy. Toâi troâng thaáy ôû ñoù moät ñaát nöôùc ñöôïc traøn ñaày ôn laønh cuûa Thieân Chuùa. Öôùc chi nhaân daânTrung Phi, cuõng nhö haøng laõnh ñaïo vaø taát caû caùc toå chöùc cuûa noù, ñaùnh giaù ñuùng ñaén giaù trò cuûa caùc phöôùc laønh naøy, baèng caùch khoâng ngöøng laøm vieäc cho söï hieäp nhaát, nhaân phaåm vaø hoaø bình xaây döïng treân coâng lyù ! Xin Thieân Chuùa chuùc laønh cho taát caû anh chò em !.

Dieãn vaên cuûa Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ bò ngaét quaõng nhieàu laàn bôûi caùc traøng phaùo tay cuûa cöû toïa. Baø toång thoáng ñaõ giôùi thieäu vôùi Ñöùc Thaùnh Cha vaøi coäng söï vieân thaân tín nhaát.

Linh Tieán Khaûi

(Radio Vatican)

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page