Ñöùc Thaùnh Cha gaëp gôõ giôùi treû taïi Kololo
vaø vieáng thaêm trung taâm baùc aùi Nalukolongo
Töôøng thuaät ngaøy thöù hai Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ vieáng thaêm Uganda: Ñöùc Thaùnh Cha gaëp gôõ giôùi treû taïi Kololo vaø vieáng thaêm trung taâm baùc aùi Nalukolongo.
Uganda (Vat. 28-11-2015) - Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ khích leä caùc baïn treû haõy laø caùc söù giaû cuûa nieàm hy voïng, tin töôûng nôi söùc maïnh tình yeâu cuûa Chuùa, môû ra caùc caùnh cöûa cuûa moät cuoäc soáng môùi.
Luùc 15 giôø ngaøy 28 thaùng 11 naêm 2015 Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ rôøi Toøa Söù Thaàn leân xe ñeán Kololo caùch ñoù 5 caây soá röôõi ñeå gaëp gôõ giôùi treû. Kololo laø phi tröôøng cuõ, hieän ñöôïc duøng laøm nôi toå chöùc caùc bieán coá lôùn vaø coù theá chöùa tôùi 100,000 ngöôøi. Tôùi nôi Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñi xe díp ñeå chaøo tín höõu vaø ngöôøi treû. Tín höõu tuï taäp taïi Kololo ñaõ theo doõi thaùnh leã Ñöùc Thaùnh Cha cöû haønh taïi Ñeàn thaùnh Namugongo treân caùc maøn truyeàn hình khoång loà ñaët taïi ñaây.
Hieän ñieän trong buoåi gaëp gôõ cuõng coù caùc giôùi chöùc cuûa chính quyeàn daân söï, boä giaùo duïc vaø theå thao. Coù moät khu vöïc ñaëc bieät daønh cho 200 ngöôøi treû ñieác, giôùi treû tî naïn vaø caùc linh muïc tuyeân uùy ñaëc traùch muïc vuï cho giôùi treû. Treân khaùn ñaøi, ngoaøi Ñöùc Toång Giaùm Muïc Kampala vaø Ñöùc Cha ñaëc traùch giôùi treû cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Uganda, coøn coù 50 ngöôøi treû nam nöõ, ñaïi dieän cho moïi giaùo phaän toaøn nöôùc, cuõng nhö moät nhoùm treû em moà coâi.
Buoåi gaëp gôõ ñaõ dieãn ra vôùi ca nhaïc vaø caùc maøn vuõ. Hai baïn treû anh Emmnauel Odokonyero vaø chò Winnie Nansumba ñaõ chia seû kinh nghieäm cuoäc soáng ñöùc tin cuûa hoï. Ñöùc Cha Paul Ssemogerere, ñaëc traùch muïc vuï cho giôùi treû, ñaõ ngoû lôøi chaøo möøng Ñöùc Thaùnh Cha. Ngoû lôøi vôùi caùc baïn treû Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ khuyeán khích hoï nhö sau:
Ñöùc Thaùnh Cha khuyeán khích caùc baïn treû
Caùc baïn treû thaân meán, khi nhìn caùc göông maët traøn ñaày hy voïng cuûa caùc baïn: hy voïng cho caùc baïn, cho quoác gia caùc baïn vaø cho Giaùo Hoäi, toâi xin caùc baïn caàu nguyeän ñeå nieàm hy voïng maø caùc baïn ñaõ nhaän ñöôïc töø Chuùa Thaùnh Thaàn tieáp, tuïc gôïi höùng cho caùc noã löïc lôùn leân trong khoân ngoan, quaûng ñaïi vaø loøng toát. Caùc baïn ñöøng queân laø caùc söù giaû cuûa nieàm hy voïng naøy. Ñöùc Thaùnh Cha nhaán maïnh raèng: Nieàm hy voïng kitoâ khoâng phaûi laø chuû tröông laïc quan ñôn sô, nhöng coøn hôn theá nhieàu. Noù ñaâm reã saâu trong cuoäc soáng môùi maø chuùng ta ñaõ nhaän ñöôïc nôi Chuùa Gieâsu Kitoâ. Nieàm hy voïng aáy khieán cho chuùng ta coù khaû naêng tin töôûng nôi caùc lôøi höùa cuûa Chuùa Kitoâ, nôi söùc maïnh söï tha thöù, tình baïn vaø tình yeâu cuûa Chuùa môû ra cho chuùng ta caùc caùnh cöûa cuûa moät cuoäc soáng môùi. Chính trong luùc caùc baïn gaëp moät vaán ñeà, moät thaát baïi, moät caûn ngaên, caùc baïn ñeå cho con tim mình neo chaët vaøo tình yeâu aáy, vì noù coù quyeàn löïc bieán ñoåi caùi cheát thaønh söï soáng vaø xua ñuoåi moïi söï döõ. Chieàu nay toâi môøi goïi caùc baïn caàu nguyeän ñeå ôn ñoù lôùn leân trong caùc baïn vaø ñeå caùc baïn coù theå nhaän laáy ôn trôû thaønh caùc söù giaû cuûa nieàm hy voïng. Chung quanh chuùng ta coù bieát bao nhieâu ngöôøi caûm thaáy lo laéng saâu xa ñeán tuyeät voïng. Chuùa Gieâsu ñaùnh tan caùc ñaùm maây ñoù, neáu chuùng ta cho pheùp Ngaøi laøm.
Tieáp ñeán Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñeà caäp tôùi moät vaøi chöôùng ngaïi treân con ñöôøng hy voïng. Taát caû caùc baïn ñeàu öôùc mô moät töông lai toát ñeïp hôn, moät vieäc laøm, söùc khoûe vaø tieän nghi, vaø ñoù laø ñieàu toát. Vì thieän ích cuûa daân toäc vaø cuûa Giaùo Hoäi caùc baïn öôùc ao chia seû vôùi ngöôøi khaùc caùc ôn, caùc khaùt voïng, vaø loøng haêng say cuûa caùc baïn, ñoù laø ñieàu raát toát. Nhöng nhieàu luùc, khi caùc baïn troâng thaáy caûnh ngheøo tuùng, khi caùc baïn thieáu cô hoäi, khi soáng kinh nghieäm caùc thaát baïi trong ñôøi, moät caûm giaùc tuyeät voïng coù theå noåi daäy vaø lôùn leân. Caùc baïn coù theå bò caùm doã thaát voïng.
Ñöùc Thaùnh Cha daõ duøng hình aûnh moät ñöùa beù ñi treân ñöôøng, nhöng gaëp moät vuõng buøn tröôùc maét. Noù khoâng coù khaû naêng nhaûy qua hay traùnh neù. Noù coù theå laøm, nhöng bò teù vaø bò öôùt. Sau nhieàu laàn khoâng ñuôïc, noù goïi cha tôùi giuùp, oâng caàm tay vaø daãn noù qua deã daøng. Chuùng ta cuõng gioáng ñöùa beù aáy. Cuoäc ñôøi daønh cho chuùng ta nhieàu vuõng buøn. Nhöng chuùng ta khoâng phaûi vöôït thaéng taát caû moïi vaán ñeà vaø chöôùng ngaïi vôùi söùc rieâng cuûa mình. Thieân Chuùa ôû ñoù ñeå naém tay chuùng ta, neáu chuùng ta khaån naøi Ngöôøi. Chuùng ta taát caû, caû Giaùo Hoaøng nöõa, phaûi gioáng ñöùa beù aáy. Bôûi vì chæ khi chuùng ta beù nhoû vaø khieâm toán, chuùng ta môùi khoâng sôï haõi goïi Cha ñeán giuùp chuùng ta. Chuùng ta caàn hoïc ñaët ñeå hy voïng cuûa chuùng ta nôi Thieân Chuùa Cha, vôùi yù thöùc raèng Ngaøi luoân luoân hieän dieän ôû ñoù cho chuùng ta. Ngaøi ñoå treân chuùng ta söï tin töôûng vaø loøng can ñaûm.
Tieáp tuïc baøi noùi chuyeän vôùi caùc baïn treû Ñöùc Thaùnh Cha nhaéc tôùi vaøi vuõng buøn, maø ngöôøi treû coù theå gaëp treân con ñöôøng cuoäc soáng ngaên caûn öôùc muoán cuûa hoï lôùn leân trong tình baïn vôùi Chuùa Kitoâ, Ñoù laø söï sôï haõi thaát baïi trong daán thaân yeâu thöông, nhaát laø trong lyù töôûng cao ñeïp nhaát laø hoân nhaân kitoâ. Sôï haõi khoâng theå laø moät ngöôøi vôï ngöoøi meï, ngöôøi choàng ngöoøi cha toát. Neáu cöù tieáp tuïc nhìn vuõng buøn, thì coù nguy cô troâng thaáy caùc yeáu ñuoái vaø sôï haõi cuûa mình phaûn aùnh treân ñoù. Khoâng ñöôïc ñaàu haøng tröôùc nhöõng sôï haõi aáy. Ñoâi khi chuùng ñeán töø ma quûy, khoâng muoán cho caùc baïn haïnh phuùc. Haõy khaån naøi söï trôï giuùp cuûa Thieân Chuùa, haõy môû con tim cho Chuùa, vaø Ngaøi seõ naâng caùc baïn ñaäy, aüm caùc baïn treân tay, vaø chæ cho caùc baïn bieát phaûi yeâu thöông nhö theá naøo. Toâi ñaëc bieät xin caùc caëp vôï choàng treû nuoâi tin töôûng raèng Thieân Chuùa muoán chuùc laønh cho tình yeâu vaø cuoäc soáng cuûa caùc baïn vôùi ôn thaùnh cuûa Ngaøi trong bí tích Hoân Nhaân.
Theá roài coøn coù moät vuõng buøn, maø taát caû chuùng ta ñeàu phaåi ñöông ñaàu, ñoù laø söï sôï haõi khaùc bieät, ñi ngöôïc doøng trong moät xaõ hoäi lieân tuïc thoái thuùc chuùng ta oâm laáy caùc moâ thöùc tieän nghi vaø tieâu thuï xa laï vôùi caùc giaù trò saâu xa cuûa neàn vaên hoùa phi chaâu. Caùc baïn haõy nghó xem caùc thaùnh Töû Ñaïo Uganda seõ noùi gì ñoái vôùi vieäc söû duïng xaáu caùc phöông tieän truyeàn thoâng, trong ñoù caùc ngöôøi treû bò phôi baày cho nhöõng hình aûnh hay caùi nhìn meùo moù veà tính duïc haï thaáp nhaân phaåm, ñöa con ngöôøi tôùi söï buoàn phieàn vaø troáng roãng? Caùc thaùnh Töû Ñaïo Uganda seõ phaûn öùng tröôùc loøng ham muoán vaø gian tham hoái loä gia taêng trong xaõ hoäi nhö theá naøo? Caùc vò xin töøng ngöôøi trong caùc baïn haõy laø caùc göông maãu cuûa cuoäc soáng kitoâ, tin töôûng raèng tình yeâu ñoái vôùi Chuùa Kitoâ, söï trung thaønh vôùi Tin Möøng vaø vieäc söû duïng khoân ngoan caùc ôn Thieân Chuùa ban chæ coù theå laøm giaàu, thanh taåy vaø naâng cao cuoäc soáng cuûa ñaát nöôùc naøy. Ñöøng queân raèng Thieân Chuùa seõ giuùp caùc baïn vöôït qua baát cöù vuõng buøn naøo caùc baïn gaëp phaûi treân ñöôøng ñôøi. Haõy hy voïng nôi Chuùa Kitoâ, vaø Ngaøi seõ khieán cho caùc baïn coù khaû naêng tìm thaáy haïnh phuùc ñích thöïc.
Ñöùc Thaùnh Cha thaêm trung taâm baùc aùi Nalukolongo
Ñöùc Thaùnh Cha keâu goïi moïi giaùo xöù vaø coäng doaøn taïi Uganda vaø rong toaøn ñaïi luïc Phi chaâu ñöøng queân ngöôøi ngheøo
Sau khi töø giaõ caùc baïn treû Ñöùc Thaùnh Cha ñi xe ñeán thaêm trung taâm baùc aùi Nalukolongo, caùch ñoù 10 caây soá. Trung taâm baùc aùi Nalukolongo Bakateyamba's House ñöôïc Ñöùc Hoàng Y Emmanuel Kikwanuka Nsubuga thaønh laäp naêm 1978, vaø giao cho caùc nöõ tu Ngöôøi Samaritano nhaân laønh troâng coi. Ñaây laø doøng nöõ do chính Ñöùc Hoàng Y thaønh laäp 2 naêm tröôùc ñoù. Ñöùc Hoàng Y Nsubuga sinh naêm 1914 vaø qua ñôøi naêm 1991. Ngaøi ñaõ laø Toång Giaùm Muïc ñaàu tieân cuûa giaùo phaän thuû ñoâ Kampala cho tôùi naêm 1990. Ñöùc Hoàng Y noåi tieáng vì ñaõ coâng khai choáng laïi caùc vuï vi phaïm nhaân quyeàn döôùi thôøi toång thoáng Idi Amin cai trò Uganda. Ngaøi cuõng ñaõ laø ngöôøi toå chöùc chuyeán toâng du cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI taïi Uganda naêm 1969.
Trung taâm baùc aùi Nalukolongo hieän saên soùc cho khoaûng 100 ngöôøi ngheøo thuoäc moïi toân giaùo vaø tuoåi taùc, töø caùc treû em cho tôùi ngöôøi giaø, trong ñoù coù moät cuï baø hôn 100 tuoåi. Hoï do caùc gia ñình ngheøo ñöa tôùi, hay do caùc nöõ tu tìm thaáy treân ñöôøng phoá. Nhaø nguyeän cuûa trung taâm ñöôïc khaùnh thaønh naêm 1929 ñaõ ñöôïc xaây daâng kính caùc vò töû ñaïo Uganda laâu naêm tröôùc ngaøy caùc vò ñöôïc toân phong hieån thaùnh. Trong saân cuûa trung taâm coù moät caây xoaøi giaø 136 naêm, vaø laø caây duy nhaát soáng soùt trong soá 4 caây do cha Simon Lourdel troàng khi ñeán Nalukolongo laøm vieäc truyeàn giaùo cuøng vôùi 4 tu só cuøng doøng hoài naêm 1879.
Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñöôïc nöõ tu beà treân trung taâm tieáp ñoùn. Ngaøi vaøo trong nhaø nguyeän daâng kính Ñöùc Baø Phi chaâu vieáng Mình Thaùnh Chuùa trong giaây laùt. Hieän dieän taïi trung taâm cuõng coù cha sôû giaùo xöù, oâng chuû tòch caùc toå chöùc baùc aùi vaø 30 nöõ tu laøm vieäc taïi trung taâm.
Ñöùc Thaùnh Cha ñöôïc thaùp tuøng ñeán vieáng moä Ñöùc Hoàng Y Nsubuga roài vaøo trong moät saân nhoû, nôi Ñöùc Cha Robert Muhiirwa, ñaëc traùch muïc vuï söùc khoûe tröïc thuoäc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Uganda giôùi thieäu caùc ngöôøi khaùc ñeán töø caùc trung taâm baùc aùi khaùc. Ñöùc Thaùnh Cha ñi thaêm caùc beänh nhaân trong hai daõy nhaø chính cuûa trung taâm, roài trôû laïi buïc cao trong saân ñeå ngoû lôøi vôùi moïi ngöôøi. Ñöùc Thaùnh Cha caùm ôn söï tieáp ñoùn noàng nhieät daønh cho ngaøi. Ngaøi ñaõ muoán thaêm ngoâi nhaø baùc aùi, maø Ñöùc Hoàng Y Nsubuga ñaõ thaønh laäp taïi Nalukolongo. Nôi naøy ñaõ luoân luoân gaén lieàn vôùi daán thaân cuûa Giaùo Hoäi ñoái vôùi ngöôøi ngheøo, ngöôøi taøn taät vaø caùc beänh nhaân. Ban ñaàu ñaây ñaõ laø nôi tieáp ñoùn caùc treû em ñöôïc chuoäc khoûi kieáp noâ leä vaø caùc phuï nöõ. Ñöùc Thaùnh Cha cuõng chaøo caùc ñaïi dieän cuûa nhieàu nhoùm toâng ñoà khaùc, ñaëc bieät laø caùc nhoùm trôï giuùp caùc beänh nhaân lieät khaùng. Ngaøi noùi: Töø caên nhaø naøy toâi muoán höôùng moät lôøi keâu goïi tôùi taát caû moïi giaùo xöù vaø coäng ñoaøn hieän dieän taïi Uganda vaø phaàn coøn laïi cuûa toaøn Phi chaâu, laø ñöøng queân ngöôøi ngheøo. Tin Möøng ñoøi buoäc chuùng ñi ra caùc vuøng ngoaïi bieân cuûa xaõ hoäi vaø tìm Chuùa Kitoâ nôi ngöôøi ñau khoå vaø thieáu thoán#. Nhö laø kitoâ höõu, chuùng ta khoâng theå ñöùng ñoù maø nhìn. Phaûi thay ñoåi caùi gì ñoù. Caùc gia ñình cuûa chuùng ta phaûi trôû thaønh caùc daáu chæ hieån nhieân hôn cuûa tình yeâu thöông kieân nhaãn vaø thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa, khoâng chæ ñoái vôùi con caùi cuûa chuùng ta vaø ngöôøi giaø cuûa chuùng ta, nhöng laø ñoái vôùi taát caû nhöõng ngöôøi caàn ñöôïc trôï giuùp. Caùc giaùo xöù cuûa chuùng ta khoâng ñöôïc ñoùng cöûa vaø bòt tai tröoùc tieáng keâu than cuûa daân ngheøo# Chính khi trôï giuùp hoï maø chuùng ta laøm chöùng cho Chuùa, laø Ñaáng ñeán khoâng phaûi ñeå ñöoïc phuïc vuï, maø laø ñeå phuïc vuï# Qua caùc cöû chæ ñôn sô vaø ñaïo haïnh chuùng ta toân kính Chuùa Kitoâ trong caùc anh chò em beù nhoû nhaát. Chuùng ta haõy laøm cho söùc maïnh tình yeâu cuûa Ngaøi ñi vaøo trong theá giôùi, vaø chuùng ta thöïc söï thay ñoåi noù. Moät laàn nöõa, toâi xin caùm ôn anh chò em vì loøng quaûng ñaïi vaø baùc aùi cuûa anh chò em.
Ñöùc Thaùnh Cha gaëp gôõ caùc Giaùm Muïc linh muïc vaø chuûng sinh
Sau khi töø giaõ trung taâm baùc aùi, Ñöùc Thaùnh Cha ñi xe veà toaø Toång Giaùm Muïc Kampala ñeå gaëp gôõ caùc Giaùm Muïc toaøn nöôùc Uganda. Sau lôøi chaøo möøng cuûa Ñöùc Cha John Baptist Odama, Chuû tòch Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Uganda, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ noùi chuyeän vôùi khoaûng 30 Giaùm Muïc, keå caû caùc vò ñaõ veà höu. Hieän dieän trong buoåi gaëp gôõ cuõng coù caùc Hoàng Y vaø Giaùm Muïc thuoäc ñoaøn tuyø tuøng.
Tieáp ñeán Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñeán nhaø thôø chính toaø ñeå gaëp gôõ caùc linh muïc, nam nöõ tu só vaø chuûng sinh.
Ñöùc Thaùnh Cha khich leä caùc linh muïc tu si nam nöõ vaø chuûng sinh yù thöùc mình laø caùc duïng cuï ôn cöùu ñoä cuûa Chuùa giöõa traàn gian
Linh Muïc giaùm ñoác nhaø thôø chính toaø ñaõ tieáp ñoùn Ñöùc Thaùnh Cha taïi cöûa nhaø thôø vaø thaùp tuøng ngaøi ñi doïc gian chính giöõa leân tôùi cung thaùnh giöõa tieáng haùt vaø tieáng voã tay cuûa moïi ngöôøi hieän dieän. Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ laø vò Giaùo Hoaøng thöù ba ñeán caàu nguyeän taïi nhaø thôø chính toaø Kampala, sau Ñöùc Phaoloâ VI naêm 1969, vaø Ñöùc Gioan Phaoloâ II naêm 1993.
Ñöùc Cha John Baptist Kaggwa, ñaëc traùch haøng giaùo só vaø tu só cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Uganda, ñaõ ngoû lôøi chaøo möøng Ñöùc Thaùnh Cha. Tieáp ñeán moät linh muïc, moät nöõ tu vaø moät chuûng sinh ñaõ keå laïi chöùng töø cuoäc soáng ñöùc tin cuûa mình.
Ngoû lôøi vôùi caùc Linh Muïc vaø tu só nam nöõ Uganda, Ñöùc Thaùnh Cha ghi nhaän söï kieän cuoäc gaëp gôõ naøy dieãn ra vaøo chuùa nhaät thöù I muøa voïng, moät muøa môøi chuùng ta höôùng nhìn veà moät söï khôûi ñaàu môùi, vaø trong muøa voïng naøy, chuùng ta cuõng chuaån bò böôùc qua ngöôõng cöûa Naêm Thaùnh ñaëc bieät veà Loøng Thöông Xoùt. Tröôùc tieân, Ñöùc Thaùnh Cha nhaän xeùt raèng "Giaùo Hoäi taïi Uganda ñöôïc chuùc phuùc nhôø ñoâng ñaûo caùc nhaân chöùng - caùc giaùo daân, giaùo lyù vieân, linh muïc vaø tu só, ñaõ töø boû moïi söï vì loøng yeâu meán Chuùa Gieâsu: hoï töø boû nhaø cöûa, gia ñình, vaø töø boû caû maïng soáng, trong tröôøng hôïp caùc vò töû ñaïo. Trong ñôøi soáng chuùng ta, trong söù vuï linh muïc cuõng nhö trong ñôøi soáng thaùnh hieán, anh chò em ñöôïc keâu goïi tieáp noái gia saûn to lôùn aáy, nhaát laø qua nhöõng haønh ñoäng ñôn sô khieâm toán phuïc vuï. Chuùa Gieâsu muoán duøng anh chò em ñeå ngaøy caøng ñaùnh ñoäng taâm hoàn nhieàu ngöôøi hôn: Chuùa muoán duøng mieäng anh chò em ñeå coâng boá lôøi cöùu ñoä cuûa Ngaøi, Chuùa duøng ñoâi tay cuûa anh chò em ñeå oâm laáy nhöõng ngöôøi ngheøo maø Ngaøi yeâu thöông, duøng baøn tay cuûa anh chò em ñeå kieán taïo nhöõng coäng ñoaøn goàm caùc moân ñeä thöøa sai chaân chính. Xin Chuùa ban cho chuùng ta khoâng bao giôø queân raèng lôøi thöa "xin vaâng" ñoái vôùi Chuùa Gieâsu cuõng laø lôøi thöa "xin vaâng" ñoái vôùi daân Chuùa. Nhöõng caùnh cöûa nhaø chuùng ta, nhaø thôø chuùng ta, ñaëc bieät nhöõng caùnh cöûa taâm hoàn chuùng ta phaûi luoân môû roäng cho Daân Chuùa. Ñoù chính laø söù maïng cuûa chuùng ta".
Ñieàu thöù hai Ñöùc Thaùnh Cha nhaéc nhôû caùc Linh Muïc tu só Uganda laø caâu hoûi: anh chò em ñöôïc keâu goïi laøm gì hôn nöõa khi soáng ôn goïi ñaëc thuø cuûa anh chò em? Ngaøi noùi: "Daân Chuùa, ñuùng hôn laø taát caû caùc daân toäc, ñang khao khaùt moät ñôøi soáng môùi, khao khaùt tha thöù vaø hoøa bình. Raát tieác laø trong theá giôùi coù bieát bao nhieâu tình caûnh gaây lo aâu vaø caàn ñöôïc lôøi khaån caàu cuûa chuùng ta, ñi töø nhöõng thöïc taïi gaàn nhaát. Tröôùc tieân toâi caàu nguyeän cho daân toäc Burundi yeâu quí, xin Chuùa khôi daäy nôi chính quyeàn vaø toaøn theå xaõ hoäi nhöõng taâm tình vaø quyeát taâm ñoái thoaïi vaø coäng taùc, hoøa giaûi vaø hoøa bình. Neáu nghóa vuï cuûa chuùng ta laø thaùp tuøng nhöõng ngöôøi ñau khoå, thì gioáng nhö aùnh saùng xuyeân qua nhöõng kính maàu cuûa Nhaø thôø chính toøa naøy, chuùng ta phaûi ñeå cho quyeàn naêng chöõa laønh cuûa Thieân Chuùa ñi qua chuùng ta. Tröôùc tieân, chuùng ta phaûi ñeå cho nhöõng laøn soùng thöông xoùt cuûa Chuùa ñoå traøn treân chuùng ta, thanh taåy vaø boài boå chuùng ta, ñeå chuùng ta coù theå mang loøng thöông xoùt cuûa Chuùa ñeán cho tha nhaân, nhaát laø nhöõng ngöôøi ôû trong bao nhieâu moâi tröôøng ngoaïi oâ".
Sau khi ban pheùp laønh cho moïi ngöôøi Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ trôû veà Toøa Söù Thaàn Toøa Thaùnh ñeå duøng böõa toái vaø nghæ ñeâm keát thuùc ngaøy thöù hai vieáng thaêm Uganda.
Chuùa Nhaät ngaøy 29 thaùng 11 naêm 2015 Ñöùc Thaùnh Cha seõ töø giaõ Uganda ñeå sang Coäng hoøa Trung Phi. Sau leã nghi chaøo ñoùn, Ñöùc Thaùnh Cha seõ chaøo thaêm xaõ giao baø toång thoáng Coäng hoøa Trung Phi taïi dinh Phuïc Höng, roài gaëp gôõ haøng laõnh ñaïo vaø ngoaïi giao ñoaøn. Tieáp ñeán Ñöùc Thaùnh Cha ñeán thaêm traïi tî naïn thaùnh Cöùu Theá trong thuû ñoâ Bangui, roài gaëp caùc Giaùm Muïc vaø duøng böõa tröa vôùi caùc vò taïi Toaø Söù Thaàn Toøa Thaùnh.
Vaøo ban chieàu ngaøy 29 thaùng 11 naêm 2015 ngaøi seõ gaëp gôõ caùc coäng ñoaøn tin laønh taïi Phaân khoa thaàn hoïc tin laønh Bangui. Sau ñoù Ñöùc Thaùnh Cha khi ñeán nhaø thôø chính toøa chuû söï thaùnh leã cho caùc linh muïc, tu só nam nöõ vaø caùc chuûng sinh, ñoàng thôøi môû cöûa Naêm Thaùnh Loøng Thöông Xoùt. Tieáp ñeán Ñöùc Thaùnh Cha chuû söï buoåi canh thöùc cuûa giôùi treû vaø giaûi toäi cho vaøi ngöôøi treû trong tieàn ñöôøng nhaø thôø chính toaø.
Chuùng toâi seõ töôøng thuaät caùc sinh hoaït naøy cuûa Ñöùc Thaùnh Cha trong caùc buoåi phaùt thanh laàn tôùi.
Linh tieán Khaûi
(Radio Vatican)