Ñöùc Thaùnh Cha cöû haønh

thaùnh leã kính caùc Thaùnh Töû Ñaïo Uganda

Töôøng thuaät ngaøy thö hai Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ vieáng thaêm Uganda: Ñöùc Thaùnh Cha cöû haønh thaùnh leã kính caùc Thaùnh Töû Ñaïo Uganda.

Uganda (Vat. 28-11-2015) - Thöù baåy 28 thaùng 11 naêm 2015 laø ngaøy thöù hai Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ vieáng thaêm Uganda. Ban saùng ngaøi ñaõ vieáng thaêm ñeàn caùc vò töû ñaïo Anh giaùo vaø ñeàn caùc vò töû ñaïo coâng giaùo taïi Namugongo, tröôùc khi chuû söï thaùnh leã kính caùc vò töû ñaïo Uganda luùc 9 giôø 30 taïi ñeàn thaùnh coâng giaùo Namugongo. Vaøo ban chieàu Ñöùc Thaùnh Cha gaëp gôõ giôùi treû Uganda taïi phi tröôøng cuõ Kololo, hieän laø nôi toå chöùc caùc bieán coá lôùn, coù theå chöùa tôùi 100,000 ngöôøi. Sau khi vieáng thaêm trung taâm baùc aùi Nalukolongo, Ñöùc Thaùnh Cha gaëp gôõ caùc Giaùm Muïc Uganda vaø vaøo luùc 19 giôø chieàu ngaøi gaëp gôõ caùc linh muïc tu só nam nöõ vaø chuûng sinh trong nhaø thôø chính toøa Kampala.

Sau ñaây laø chi tieát caùc sinh hoaït cuûa Ñöùc Thaùnh Cha. Luùc 8 giôø saùng ngaøy 28 thaùng 11 naêm 2015 Ñöùc Thaùnh Cha rôøi Toøa Söù Thaàn ñi xe ñeán Namugongo caùch ñoù 13 caây soá röôõi ñeå vieáng thaêm Ñeàn caùc vò töû ñaïo Anh giaùo ñöôïc xaây treân nôi 25 kitoâ höõu Uganda goàm coâng giaùo vaø anh giaùo cheát vì ñaïo giöõa caùc naêm 1884-1887. Haøi coát caùc vò ñöôïc löu giöõ trong moät nhaø nguyeän beân caïnh ñeàn thaùnh, caùch Ñeàn thaùnh coâng giaùo 3 caây soá.

Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñöôïc Ñöùc Toång Giaùm Muïc Anh giaùo tieáp ñoùn vaø ngaøi ñaõ khaùnh thaønh moät baûng kyû nieäm gaàn nhaø nguyeän vöøa ñöôïc taân trang. Tieáp ñeán Ñöùc Thaùnh Cha tieán tôùi nôi caùc vò töû ñaïo ñaõ bò keát aùn, tra taán vaø gieát cheát. Trong Ñeàn thaùnh coù khoaûng 40 Giaùm Muïc anh giaùo Uganda vaø moät soá tín höõu. Sau moät luùc thinh laëng caàu nguyeän Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ töø giaõ caùc Giaùm Muïc vaø tín höõu anh giaùo ñeå tieáp tuïc ñeán Ñeàn thaùnh coâng giaùo caùch ñoù 3 caáy soá.

Ñeàn thaùnh quoác gia coâng giaùo Namugongo toïa laïc trong moät coâng vieân thieân nhieân roäng lôùn, vaø caùc buoåi cöû haønh phuïng vuï thöôøng ñöôïc toå chöùc ngoaøi trôøi, vì coù ñoâng tín höõu ñeán tham döï. Ñeàn thaùnh coù hình thuø gioáng nhö moät caên leàu truyeàn thoáng cuûa chuûng toäc Baganda hay Akasiisiira, döïa treân 22 coät truï bieåu töôïng cho 22 vò töû ñaïo coâng giaùo. Ñoái dieän loái vaøo chính cuûa Vöông cung thaùnh ñöôøng döôùi baøn thôø lôùn chính laø nôi thaùnh Carlo Lwanga ñaõ bò thieâu soáng ngaøy muøng 3 thaùng 6 naêm 1886. Nhaø thôø ñöôïc xaây treân chính nôi caùc tín höõu Uganda ñaõ bò gieát, vaø ñaõ ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI khaùnh thaønh trong ngaøy cuoái cuûa chuyeán coâng du Uganda, keùo daøi töø 31 thaùng 7 cho tôùi muøng 2 thaùng 8 naêm 1969. Thaät khoù maø tieáp nhaän ñöoïc taâm hoàn saâu xa cuûa Giaùo Hoäi taïi Uganda, neáu khoâng hieåu bieát lòch söû Namugongo, vaø vò theá cuûa noù trong taâm thöùc cuûa caùc kitoâ höõu Uganda. Ñeàn thaùnh laø ñích ñieåm haønh höông quanh naêm cuûa tín höõu, ñaëc bieät laø cuoäc haønh höông toaøn quoác ngaøy muøng 3 thaùng 6, laø leã kính thaùnh Carlo Lwanga vaø caùc baïn töû ñaïo. Coù haøng chuïc ngaøn tín höõu töø khaép nöôùc Uganda vaø caùc nöôùc laùng gieàng ñoå veà ñaây haønh höông trong ngaøy naøy.

Thaùnh Carlo Lwanga sinh taïi Bulima naêm 1865 vaø töû ñaïo taïi Namugongo ngaøy muøng 3 thaùng 6 naêm 1886. Thaùnh nhaân ñaõ laø tröôûng nhoùm thò ñoàng trong trieàu ñình vua Buganda Mwanga II. Carlo bò gieát trong caùc cuoäc baùch haïi choáng kitoâ höõu giöõa caùc naêm 1885-1887 vaø laø vò töû ñaïo noåi tieáng nhaát cuûa Uganda. Carlo Lwanga ñöôïc caùc cha doøng Traéng cuûa Ñöùc Hoàng Y Charles Lavigerie ñaïy ñaïo, vaø theo Kitoâ giaùo. Laø quan troâng coi caùc thò ñoàng trong trieàu ñình, Carlo che chôû caùc em khoûi caùc chuù yù beänh hoaïn cuûa nhaø vua. Vì theá Carlo bò vua thuø gheùt, vaø bò keát aùn thieâu soáng ngaøy muøng 3 thaùng 6 naêm 1886, treân ñoài Namugongo cuøng vôùi caùc kitoâ höõu khaùc, coâng giaùo cuõng nhö anh giaùo, khi môùi 21 tuoåi. Carlo Lwanga ñaõ ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng Bieån Ñöùc XV toân phong chaân phöôùc ngaøy muøng 6 thaùng 6 naêm 1920, vaø ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI toân phong hieån thaùnh taïi Roma ngaøy muøng 8 thaùng 10 naêm 1964. Moä cuûa thaùnh nhaân laø ñích ñieåm haønh höông cuûa tín höõu Uganda töø khi thaùnh nhaân töû ñaïo cho ñeán nay. Giaùo Hoäi kính nhôù thaùnh Carlo Lwanga vaø caùc baïn töû ñaïo ngaøy muøng 3 thaùng 6 haøng naêm.

Xe chôû Ñöùc Thaùnh Cha tôùi Ñeàn thaùnh luùc 9 giôø ngaøy 28 thaùng 11 naêm 2015 vaø döøng taïi loái vaøo Ñeàn thaùnh. Ngaøi ñaõ ñöôïc linh muïc giaùm ñoác Ñeàn thaùnh tieáp ñoùn. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ döøng laïi thinh laëng caàu nguyeän tröôùc baøn thôø nôi giöõ caùc thaùnh tích cuûa thaùnh Carlo Lwanga. Tieáp ñeán ngaøi ñaõ vaøo phoøng thaùnh maëc leã phuïc ñeå chuû söï thaùnh leã möøng kính thaùnh Carlo Lwanga vaø caùc baïn töû ñaïo, nhaân kyû nieäm 50 naêm ngaøy toân phong hieån thaùnh cho caùc vò. Hieän dieän trong thaùnh leã cuõng coù Toång thoáng Uganda vaø vua Ronald Muwenda Mutebi, con chaùu cuûa trieàu ñaïi caùc vua Buganda. Thaùnh leã ñöôïc cöû haønh baèng tieáng Anh. Baøn thôø vaø khaùn ñaøi ñöôïc döïng tröôùc moät hoà nhaân taïo taïi trung taâm moät hí tröôøng thieân nhieân. Kinh vinh danh ñaõ ñöoïc haùt baèng tieáng Luganda.

Ñöùc Thaùnh Cha môøi goïi noi göông caùc Thaùnh Töû Ñaïo Uganda laøm chöùng taù cho Chuùa trong moïi moâi tröôøng cuoäc soáng, ñeå thaêng tieán coâng ích, xaây döïng moät xaõ hoäi coâng baèng, yeâu thöông, toân troïng nhaân phaåm vaø moâi sinh

Baøi Giaûng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha

Giaûng trong thaùnh leã Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ khích leä tín höõu Uganda noi göông caùc thaùnh töû ñaïo laøm chöùng taù cho Chuùa Kitoâ trong gia ñình, ñoái vôùi haøng xoùm laùng gieàng, taïi nôi laøm vieäc, trong caùc xaõ hoäi daân söï vaø khaép moïi nôi treân theá giôùi, trung thaùnh vôùi Chuùa, qua cuoäc soáng lieâm chính, bieát lo laéng cho thieän ích cuûa tha nhaân, coäng taùc vôùi moïi ngöôøi ñeå xaây döïng moät xaõ hoäi coâng baèng hôn, thaêng tieán nhaân phaåm, baûo veä söï soáng, che chôû caên nhaø chung laø thuï taïo, thieân nhieân vaø moâi sinh.

Môû ñaàu baøi giaûng Ñöùc Thaùnh Cha noùi: "Anh em seõ nhaän ñöôïc söùc maïnh cuûa Thaùnh Thaàn xuoáng treân caùc anh em vaø anh em seõ laøm chöùng cho Thaày taïi Gieârusalem, trong toaøn vuøng Giuñeâa, Samaria vaø cho tôùi taän cuøng bôø coõi traùi ñaát" (Cv 1,8).

Töø thôøi caùc Toâng Ñoà cho tôùi ngaøy nay, ñaõ coù moät soá lôùn caùc chöùng nhaân rao giaûng Chuùa Gieâsu vaø bieåu loä quyeàn naêng cuûa Thaùnh Thaàn. Hoâm nay, chuùng ta bieát ôn töôûng nieäm söï hy sinh cuûa caùc vò Töû Ñaïo Uganda, maø chöùng taù tình yeâu ñoái vôùi Chuùa Kitoâ vaø Giaùo Hoäi Ngöôøi ñaõ thöïc söï ñaït tôùi "taän cuøng bôø coõi traùi ñaát", Chuùng ta cuõng töôûng nhôù caùc vò töû ñaïo anh giaùo ñaõ cheát vò Chuùa Kitoâ, maø caùi cheát laøm chöùng cho söï ñaïi keát cuûa maùu. Taát caû caùc chöùng nhaân naøy ñaõ vun troàng ôn cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn trong cuoäc ñôøi hoï, vaø ñaõ töï do laøm chöùng taù cho nieàm tin cuûa hoï nôi Chuùa Gieâsu Kitoâ, caû vôùi maïng soáng, vaø nhieàu ngöôøi raát treû tuoåi.

Caû chuùng ta cuõng ñaõ nhaän ñöôïc ôn Thaùnh Thaàn, ñeå trôû thaønh con caùi Thieân Chuùa, nhöng cuõng ñeå laøm chöùng cho Chuùa Gieâsu vaø khieán cho Ngaøi ñöôïc bieát ñeán vaø yeâu meán khaép nôi. Chuùng ta ñaõ nhaän ñöôïc Thaàn Khí, khi chuùng ta ñöôïc taùi sinh trong bí tích Röûa Toäi, vaø khi chuùng ta ñöôïc cuûng coá vôùi caùc ôn cuûa Ngaøi trong bí tích Theâm Söùc. Moãi ngaøy chuùng ta ñeàu ñöôïc môøi goïi ñaøo saâu söï hieän dieän cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn trong cuoäc soáng chuùng ta, "laøm soáng daäy" ôn cuûa tình yeâu thieân chuùa ñeå ñeán löôït mình chuùng ta trôû thaønh suoái nguoàn cuûa söï khoân ngoan vaø söùc maïnh cho ngöôøi khaùc.

Tieáp tuïc baøi giaûng Ñöùc Thaùnh Cha noùi: Ôn cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn laø moät ôn ñuôïc trao ban ñeå chia seû. Noù hieäp nhaát chuùng ta vôùi nhau nhö tín höõu vaø chi theå Thaân Mình Maàu Nhieäm cuûa Chuùa Kitoâ. Chuùng ta khoâng chæ nhaän ôn cuûa Thaàn Khí cho chính chuùng ta, nhöng ñeå xaây döïng cho nhau trong ñöùc tin, ñöùc caäy vaø ñöùc meán. Toâi nghó tôùi caùc thaùnh Giuse Mkasa vaø Carlo Lwanga. Sau khi ñaõ ñöôïc caùc ngöôøi khaùc daäy doã trong ñöùc tin, caùc vò ñaõ thoâng truyeàn ôn ñaõ nhaän laõnh. Caùc vò ñaõ laøm ñieàu naøy trong thôøi ñieåm nguy hieåm. Khoâng phaûi chæ coù maïng soáng caùc vò bò ñe doïa, maø caû maïng soáng cuûa caùc ngöôøi treû ñöôïc giao phoù cho söï saên soùc cuûa caùc vò nöõa. Caùc vò ñaõ vun troàng ñöùc tin cuûa mình vaø ñaõ laøm cho tình yeâu ñoái vôùi Thieân Chuùa lôùn leân, neân ñaõ khoâng sôï ñem Chuùa Kitoâ ñeán cho ngöôøi khaùc, ñeán ñoä maát caû maïng soáng. Ñöùc tin cuûa caùc vò trôû thaønh chöùng taù. Ngaøy nay ñöôïc toân kính nhö caùc vò töû ñaïo, göông saùng cuûa caùc vò tieáp tuïc gôïi höùng cho bieát bao nhieâu ngöôøi treân theá giôùi. Caùc vò tieáp tuïc loan baùo Chuùa Gieâsu Kitoâ vaø söùc maïnh cuûa Thaäp Giaù.

Ñöùc Thaùnh Cha noùi theâm trong baøi giaûng: Neáu gioáng nhö caùc vò töû ñaïo, haøng ngaøy chuùng ta laøm soáng daäy ôn cuûa Thaàn Khí ôû trong tim chuùng ta, thì khi ñoù chaéc chaén chuùng ta seõ trôû thaønh caùc moân ñeä thöøa sai, maø Chuùa Kitoâ goïi ñeán vôùi Ngaøi. Ñoái vôùi gia ñình vaø baïn beø cuûa chuùng ta chaéc chaén roài, nhöng ñoái vôùi caû nhöõng ai chuùng ta khoâng quen bieát, moät caùch ñaëc bieät ñoái vôùi nhöõng ngöôøi coù theå ít töû teá vôùi chuùng ta, hay caû khi thuø nghòch chuùng ta nöõa. Vieäc roäng môû naøy ñoái vôùi tha nhaân baét ñaàu trong gia ñình, trong nhaø cuûa chuùng ta, nôi chuùng ta hoïc soáng baùc aùi vaø tha thöù, nôi trong tình yeâu cuûa cha meï chuùng ta hoïc bieát soáng loøng thöông xoùt vaø tình yeâu cuûa Thieân Chuùa. Söï roäng môû naøy cuõng ñöôïc dieãn taû ra trong vieäc saên soùc ngöôøi giaø vaø ngöôøi ngheøo, caùc ngöôøi goùa buïa vaø treû moà coâi.

Chöùng taù cuûa caùc vò töû ñaïo cho taát caû nhöõng ngöôøi ñaõ laéng nghe lòch söû cuûa caùc vò, xöa kia vaø ngaøy nay, thaáy raèng caùc thuù vui theá tuïc vaø quyeàn bính traàn gian khoâng trao ban nieàm vui vaø an bình laâu daøi. Vaø Ñöùc Thaùnh Cha nhaán maïnh nhö sau:

Ñuùng hôn, söï trung thaønh vôùi Thieân Chuùa, söï lieâm chính vaø toaøn veïn cuûa cuoäc soáng vaø vieäc lo laéng tinh tuyeàn cho thieän ích cuûa ngöôøi khaùc ñem laïi cho chuùng ta söï bình an, maø theá giôùi khoâng theå coáng hieán. Ñieàu naøy khoâng laøm suy giaûm söï chaêm lo cuûa chuùng ta cho theá giôùi naøy, nhö theå laø chuùng ta chæ nhìn cuoäc soáng töông lai. Traùi laïi, noù coáng hieán moät muïc ñích cho cuoäc soáng trong theá giôùi naøy, vaø giuùp chuùng ta ñeán vôùi nhöxng ngöôøi thieáu thoán, coäng taùc vôùi ngöôøi khaùc cho thieän ích chung, vaø xaây döïng moät xaõ hoäi coâng baèng hôn, moät xaõ hoäi thaêng tieán nhaân phaåm, khoâng loaïi tröø ai heát, baûo veä söï soáng, ôn cuûa Thieân Chuùa, vaø che chôû caùc ñieàu tuyeät dieäu cuûa thieân nhieân, che chôû thuï taïo, caên nhaø chung cuûa chuùng ta.

Anh chò em thaân meán, ñoù laø gia taøi maø anh chò em ñaõ nhaän ñöôïc töø caùc thaùnh Töû Ñaïo Uganda, caùc cuoäc soáng ñaõ ñöôïc ghi daáu bôûi quyeàn naêng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, caùc cuoäc soáng giôø ñaây cuõng laøm chöùng cho quyeàn naêng bieán ñoåi cuûa Tin Möøng cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ. Öôùc chi gia taøi aáy ñöøng bò maát ñi vôùi moät kyû nieäm nhaát thôøi, hay baèng caùch giöõ gìn noù trong moät vieän baûo taøng nhö theå laø moät ñoà trang söùc quùy! Chuùng ta thöïc söï toân kính gia taøi aáy, vaø chuùng ta toân kính taát caû caùc Thaùnh, khi chuùng ta ñem chöùng taù cho Chuùa Kitoâ cuûa caùc vò vaøo trong nhaø cuûa chuùng ta, ñeán cho caùc ngöôøi haøng xoùm laùng gieàng cuûa chuùng ta, vaøo caùc nôi laøm vieäc, vaø vaøo trong xaõ hoäi daân söï, khi chuùng ta ôû trong nhaø mình hay khi chuùng ta ñi ñeán caùc goùc xa nhaát cuûa theá giôùi.

Öôùc chi caùc thaùnh Töû Ñaïo Uganda, cuøng vôùi Ñöùc Maria, Meï Giaùo Hoäi, baàu cöû cho chuùng ta, vaø öôùc chi Chuùa Thaùnh Thaàn ñoát leân trong chuùng ta ngoïn löûa tình yeâu cuûa Thieân Chuùa. Omukama Abawe Omukisa. Xin Thieân Chuùa chuùc laønh cho anh chò em.

Chaøo Ñöùc Thaùnh Cha sau thaùnh leã

Ñöùc Cha Cyprien Kizito Lwanga, Toång Giaùm Muïc Kampala, ñaõ caùm ôn söï hieän dieän cuûa Ñöùc Thaùnh Cha taïi ñeàn caùc thaùnh Töû Ñaïo Uganda, nôi thaùnh Carlo Lwanga ñaõ cheát vì ñaïo ngaøy muøng 3 thaùng 6 naêm 1886. Sau Ñöùc Phaoloâ VI vaø Ñöùc Gioan Phaoloâ II, Ñöùc Thaùnh Cha laø vò Giaùo Hoaøng thöù ba tôùi haønh höông ñeàn thaùnh. Ñöùc Cha ñaõ cho bieát vaøi hoa traùi cuûa leã toân phong hieån thaùnh cho caùc vò Töû Ñaïo Uganda: soá ôn goïi linh muïc tu só gia taêng; nieàm tin kitoâ gia taêng cuøng vôùi loøng toân suøng caùc Thaùnh Töû Ñaïo Uganda; nhieàu doøng tu treân theá giôùi mang teân caùc Thaùnh Töø Ñaïo Uganda; ñöùc tin gia taêng taïi Phi chaâu; nhieàu phong traøo giaùo daân ñöôïc thaønh laäp vaø nhaän caùc Thaùnh Töû Ñaïo laøm Quan Thaày. Ñöùc Cha cuõng caùm ôn chính quyeàn ñaõ tuyeân boá ngaøy muøng 3 thaùng 6 laø ngaøy leã nghæ toaøn quoác toân kính caùc Thaùnh Töû Ñaïo.

Sau khi töø giaõ moïi ngöôøi Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñi xe trôû veà Toøa Söù Thaàn caùch ñoù 12 caây soá ñeå duøng böõa tröa vaø nghæ ngôi choác laùt tröôùc khi tieáp tuïc caùc sinh hoaït vaøo ban chieàu.

Ñöùc Thaùnh Cha gaëp gôõ giôùi treû

Luùc 15 giôø ngaøy 28 thaùng 11 naêm 2015 Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ rôøi Toøa Söù Thaàn leân xe ñeán Kololo caùch ñoù 5 caây soá röôõi ñeå gaëp gôõ giôùi treû. Kololo laø phi tröôøng cuõ, hieän ñöôïc duøng laøm nôi toå chöùc caùc bieán coá lôùn vaø coù theá chöùa tôùi 100,000 ngöôøi. Tôùi nôi Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñi xe díp ñeå chaøo tín höõu vaø ngöôøi treû. Tín höõu tuï taäp taïi Kololo ñaõ theo doõi thaùnh leã Ñöùc Thaùnh Cha cöû haønh taïi Ñeàn thaùnh Namugongo treân caùc maøn truyeàn hình khoång loà ñaët taïi ñaây.

Hieän ñieän trong buoåi gaëp gôõ cuõng coù caùc giôùi chöùc cuûa chính quyeàn daân söï, boä giaùo duïc vaø theå thao. Coù moät khu vöïc ñaëc bieät daønh cho 200 ngöôøi treû ñieác, giôùi treû tî naïn vaø caùc linh muïc tuyeân uùy ñaëc traùch muïc vuï cho giôùi treû. Treân khaùn ñaøi, ngoaøi Ñöùc Toång Giaùm Muïc Kampala vaø Ñöùc Cha ñaëc traùch giôùi treû cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Uganda, coøn coù 50 ngöôøi treû nam nöõ, ñaïi dieän cho moïi giaùo phaän toaøn nöôùc, cuõng nhö moät nhoùm treû em moà coâi.

Linh tieán Khaûi

(Radio Vatican)

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page