Vieáng thaêm khu xoùm ngheøo
Kangemi ôû thuû ñoâ Kenya
Ñöùc Thaùnh Cha toá giaùc baát coâng
Vieáng thaêm khu xoùm ngheøo Kangemi ôû thuû ñoâ Kenya Ñöùc Thaùnh Cha toá giaùc baát coâng.
Nairobi, Kenya (Vat. 27-11-2015) - Trong cuoäc vieáng thaêm khu phoá luïp xuïp Kangemi ôû thuû ñoâ Kenya, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ maïnh meõ toá giaùc nhöõng baát coâng xaõ hoäi.
Hoaït ñoäng coâng coäng ñaàu tieân cuûa Ñöùc Thaùnh Cha saùng thöù saùu 27 thaùng 11 naêm 2015, ngaøy thöù 3 trong chuyeán vieáng thaêm muïc vuï ñaàu tieân cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ taïi Phi chaâu, laø vieáng thaêm khu xoùm ngheøo Kangemi.
Thuû ñoâ Nairobi cuûa Kenya coù hôn 4 trieäu daân cö. Ngoaøi nhöõng khu sang troïng vaø trung löu, coøn coù haøng traêm khu xoùm toài taøn, nhöõng nôi khoâng coù ñieän nöôùc cuõng chaúng coù heä thoáng coáng raõnh thoaùt nöôùc.
Khu ngheøo Ñöùc Thaùnh Cha ñeán thaêm teân laø Kangemi caùch toøa Söù Thaàn 5 caây soá. Khu vöïc naøy ôû moät thung luõng, coù hôn 100 ngaøn daân cö, thuoäc nhieàu boä toäc khaùc nhau, nhöng ñoâng nhaát laø boä laïc Luhya. Kenya coù hôn 40 boä toäc chính.
ÔÛ khu Kangemi coù giaùo xöù Coâng Giaùo mang teân thaùnh Giuse Thôï vôùi khoaûng 20 ngaøn tín höõu do caùc cha doøng Teân ñaûm traùch. Caùc cha cuõng ñaûm traùch moät beänh xaù, moät tröôøng cao ñaúng kyõ thuaät, moät trung taâm giuùp ñôõ caùc baø meï gaëp khoù khaên, vaø nhöõng saùng kieán giuùp caùc baïn treû hoäi nhaäp vaøo moâi tröôøng ngheà nghieäp.
Ñeán nôi, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñi xe treân nhöõng con ñöôøng nhoû heïp baèng ñaát neùn, ñeå tôùi nhaø thôø thaùnh Giuse. Taïi ñaây ngaøi ñöôïc cha Joseph Oduor Afulo, Beà treân tænh doøng Teân Ñoâng Phi chaâu, cuøng vôùi cha sôû Pascal Mwijage S.J, vaø moät soá chöùc saéc khaùc ñoùn tieáp, trong ñoù coù Ñöùc Cha Kivuva, chuû tòch UÛy ban Coâng lyù vaø Hoøa Bình Kenya ñoùn tieáp, tieán vaøo nhaø thôø, giöõa tieáng ca cuûa caùc tín höõu.
Thaùnh ñöôøng chæ chöùa ñöôïc 1,200 ngöôøi: 300 ngöôøi thuoäc giaùo xöù sôû taïi vaø phaàn coøn laïi laø nhöõng ngöôøi ñaïi dieän ñeán töø caùc khu xoùm ngheøo khaùc ôû thuû ñoâ Nairobi.
Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ xem moät phim taøi lieäu ngaén veà lòch söû vaø sinh hoaït cuûa khu phoá tröôùc khi nghe ñoïc ñoaïn 25 cuûa phuùc aâm theo thaùnh Matheâu veà caûnh phaùn xeùt chung, theo caùc hoaït ñoäng baùc aùi moãi ngöôøi ñaõ laøm khi coøn soáng. Moät ñaïi dieän daân cö trong khu phoá ñaõ chaøo möøng Ñöùc Thaùnh Cha.
Dieãn vaên cuûa Ñöùc Thaùnh Cha
Ngoû lôøi trong dòp naøy baèng tieáng Taây Ban Nha, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ maïnh meõ toá giaùc nhöõng baát coâng vaø beânh vöïc quyeàn cuûa ngöôøi daân ñöôïc höôûng nhöõng thieän ích cô baûn. Ngaøi noùi:
"Toâi ñeán ñaây vì toâi muoán anh chò em bieát raèng toâi khoâng döûng döng ñoái vôùi nhöõng vui möøng vaø hy voïng, nhöõng lo aâu vaø ñau khoå cuûa anh chò em. Toâi bieát nhöõng khoù khaên anh chò em gaëp phaûi haèng ngaøy! Laøm sao chuùng ta coù theå khoâng toá giaùc nhöõng baát coâng maø anh chò em phaûi chòu?"
Ñöùc Thaùnh Cha ca ngôïi nhöõng ñieåm tích cöïc nôi nhöõng ngöôøi daân trong caùc khu bình daân, ñoù laø khaû naêng lieân ñôùi vaø chia seû, "trao taëng moät choã cho nhöõng ngöôøi beänh trong nhaø mình, chia seû baùnh vôùi ngöôøi ñoùi, kieân nhaãn vaø coù taâm hoàn can ñaûm ñöùng tröôùc nhöõng nghòch caûnh lôùn: ñoù laø nhöõng giaù trò döïa treân söï kieän moãi ngöôøi quan troïng hôn laø thaàn tieàn baïc.
Ngaøi noùi tieáp: "Caùm ôn anh chò em vì ñaõ nhaéc nhôû cho chuùng toâi raèng coù theå moät thöù vaên hoùa khaùc... Toâi chuùc möøng anh chò em, toâi thaùp tuøng vaø muoán anh chò em bieát raèng Chuùa khoâng bao giôø queân anh chò em. Con ñöôøng cuûa Chuùa Gieâsu baét ñaàu ôû ngoaïi oâ, ñi töø nhöõng ngöôøi ngheøo vaø vôùi ngöôøi ngheøo höôùng veà taát caû moïi ngöôøi.
Toá giaùc baát coâng kinh khuûng
"Nhìn nhaän nhöõng bieåu hieän aáy cuûa ñôøi soáng toát laønh taêng tröôûng moãi ngaøy nôi anh chò em, khoâng heà coù nghóa laø coá tình khoâng bieát ñeán baát coâng kinh khuûng do tình traïng bò gaït ra ngoaøi leà xaõ hoäi nôi thaønh thò. Ñoù laø nhöõng veát thöông do moät thieåu soá taäp trung trong tay quyeàn löïc, giaøu sang gaây ra: hoï phung phí moät caùch ích kyû trong khi ñaïi ña soá ngöôøi khaùc, phaûi tò naïn tôùi caùc khu ngoaïi oâ bò voû rôi, bò oâ nhieãm vaø gaït boû.
Ñieàu naøy caøng traàm troïng khi chuùng ta thaáy söï phaân phoái ñaát ñai moät caùch baát coâng (coù leõ khoâng phaûi ôû khu phoá naøy, nhöng ôû caùc khu khaùc) khieán cho bao nhieâu gia ñình, trong nhieàu tröôøng hôïp phaûi traû tieàn thueâ nhöõng nôi ôû trong nhöõng ñieàu kieän khoâng thích hôïp tí naøo. Toâi cuõng ñaõ bieát vaán ñeà traàm troïng nhöõng ngöôøi chuû khoâng maët muõi vô veùt ñaát ñai, thaäm chí hoï coøn muoán chieám höõu caû nhöõng saân tröôøng cuûa chính con caùi hoï. Ñieàu naøy xaûy ra vì ngöôøi ta queân raèng "Thieân Chuùa ñaõ ban traùi ñaát cho toaøn theå nhaân loaïi, ñeå naâng ñôõ moïi phaàn töû, khoâng loaïi tröø hoaëc öu ñaõi moät ai" (G.P. II, Centesimus annus, 31).
Thieáu caùc dòch vuï cô baûn vaø naïn baïo löïc
"Theo nghóa vöøa noùi, moät vaán ñeà traàm troïng laø khoâng ñöôïc höôûng nhöõng cô caáu haï taàng vaø dòch vuï cô baûn. Toâi muoán noùi ñeán nhaø veä sinh, coáng raõnh, nôi ñoå raùc, ñieän, ñöôøng xaù vaø caû nhöõng tröôøng hoïc, nhaø thöông, trung taâm giaûi trí vaø theå thao, nhöõng nhaø saùng cheá taïo thuû coâng ngheä thuaät. Ñaëc bieät toâi muoán noùi ñeán nöôùc uoáng. "Moät quyeàn caên baûn, phoå quaùt, thieát yeáu cuûa con ngöôøi laø quyeàn ñöôïc nöôùc uoáng chaéc chaén vì nöôùc xaùc ñònh söï soáng coøn cuûa con ngöôøi, vaø vì theá noù laø ñieàu kieän ñeå thöïc thi caùc nhaân quyeàn khaùc. Theá giôùi naøy coù moät moùn nôï lôùn ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ngheøo khoâng ñöôïc nöôùc uoáng, vì ñieàu naøy coù nghóa laø hoï khoâng coù quyeàn soáng, voán coù nguoàn goác nôi phaåm giaù baát khaû nhöôïng cuûa hoï" (Laudato sì 30). Khoâng cho moät gia ñình ñöôïc nöôùc, vieän nhöõng côù baøn giaáy haønh chaùnh, laø moät baát coâng lôùn, nhaát laø khi ngöôøi ta thuû lôïi vôùi nhöõng bieän phaùp nhö theá".
Ñöùc Thaùnh Cha cuõng coá giaùc naïn baïo löïc, vaø caùc toå chöùc baát löông, toäi phaïm trong caùc khu phoá bình daân, phuïc vuï cho nhöõng quyeàn lôïi kinh teá hoaëc chính trò, chuùng lôïi duïng caùc treû em vaø ngöôøi treû nhö ñeå möu lôïi cho söï kinh doanh ñaãm maùu cuûa hoï. Ngaøi noùi: "Toâi cuõng bieát nhöõng ñau khoå cuûa caùc phuï nöõ can ñaûm chieán ñaáu ñeå baûo veä con caùi cuûa hoï khoûi nhöõng nguy hieåm aáy. Toâi caàu xin Chuùa ñeå chính quyeàn cuøng vôùi anh chò em choïn con ñöôøng hoäi nhaäp xaõ hoäi, cung caáp neàn giaùo duïc, theå thao, hoaït ñoäng coäng ñoàng vaø baûo veä caùc gia ñình, vì ñoù laø baûo ñaûm duy nhaát cho moät neàn hoøa bình coâng chính, ñích thöïc vaø laâu beàn".
Nhöõng thöïc taïi maø toâi lieät keâ ra ñaây khoâng phaûi laø moät söï lieân keát tình côø caùc vaán ñeà rieâng reõ. Ñuùng hôn chuùng laø haäu quaû cuûa nhöõng hình thöùc môùi cuûa chuû nghóa thöïc daân, cho raèng caùc nöôùc Phi chaâu laø "nhöõng maûnh cuûa moät cô caáu, laø nhöõng boä phaän cuûa moät guoàng maùy khoång loà" (G.P. II, Ecclesia in Africa, 32-33). Trong thöïc teá, khoâng thieáu nhöõng aùp löïc buoäc Phi chaâu phaûi chaáp nhaän nhöõng chính saùch gaït boû nhö giaûm bôùt soá sinh, ñeå "hôïp thöùc hoùa kieåu maãu phaân phoái hieän nay, trong ñoù moät thieåu soá töôûng mình coù quyeàn tieâu thuï theo moät tyû leä khoâng theå naøo toång quaùt hoùa ñöôïc" (Laudato sì, 50).
Teä naïn noùi maø khoâng giöõ
Ñöùc Thaùnh Cha cuõng toá giaùc hieän töôïng ngöôøi ta chæ coâng boá caùc quyeàn, nhöng trong thöïc teá laïi khoâng toân troïng caùc quyeàn aáy. Caàn phaûi vöôït qua thaùi ñoä nhö vaäy ñeå nhaát loaït thöïc thi nhöõng haønh ñoäng caûi tieán moâi tröôøng soáng cuûa daân chuùng vaø ñeà ra caùc döï aùn môùi thaønh thò hoùa coù chaát löôïng ñeå ñoùn nhaän caùc theá heä töông lai.
Sau cuøng, Ñöùc Thaùnh Cha noùi: Toâi keâu goïi taát caû caùc tín höõu Kitoâ, ñaëc bieät laø caùc vò muïc töû, haõy canh taân ñaø tieán truyeàn giaùo, ñeà ra nhöõng saùng kieán choáng laïi bao nhieâu baát coâng, daán thaân vaøo nhöõng vaán ñeà cuûa coâng daân, thaùp tuøng hoï trong caùc cuoäc chieán ñaáu cuûa hoï, baûo toán nhöõng thaønh quaû coâng vieäc taäp theå cuûa hoï, cuøng nhau cöû haønh moãi chieán thaéng nhoû hoaëc lôùn ñaït ñöôïc. Toâi bieát anh em ñang laøm raát nhieàu, nhöng toâi xin anh em haõy nhöõng raèng ñoù khoâng phaûi laø moät coâng taùc laøm theâm, nhöng coù leõ ñoù laø coâng taùc quan troïng nhaát, vì "nhöõng ngöôøi ngheøo laø ñoái töôïng öu tieân cuûa Tin Möøng" (Bieån Ñöùc 16, DV vôùi caùc GM Brazil, 11-5-2007, 3).
Sau baøi huaán duï, Ñöùc Thaùnh Cha coøn ñoái thoaïi vôùi nhöõng ngöôøi hieän dieän vaø chuùc laønh cho moïi ngöôøi. Ngaøi cuõng taëng moät soá tieàn cho coäng ñoaøn giaùo xöù ñòa phöông. Lieàn ñoù ngaøi ñeán saân boùng ñaù Kasarani caùch ñoù 22 caây soá ñeå gaëp gôõ 70 ngaøn giôùi treû Kenya.
G. Traàn Ñöùc Anh, OP
(Radio Vatican)