Kenya saün saøng nghinh ñoùn Ñöùc Phanxicoâ
Kenya saün saøng nghinh ñoùn Ñöùc Phanxicoâ.
Roma (VietCatholic News 24-11-2015) - Chæ coøn moät ngaøy nöõa, Ñöùc Phanxicoâ seõ ñaët chaân leân Kenya trong chuyeán vieáng thaêm ba nöôùc Chaâu Phi töø 25 tôùi 30 thaùng Möôøi Moät naêm 2015. Ñeå toû loøng toân kính ngaøi, chính phuû Kenya vöøa tuyeân boá ngaøy 26 thaùng Möôøi Moät naêm 2015 seõ laø ngaøy nghæ cuûa caû nöôùc. Khi loan baùo tin naøy, Boä Tröôûng Truyeàn Thoâng Manoah Esipisu nhaän ñònh raèng: "Trong dòp chuùng ta ñöôïc vinh haïnh ñoùn tieáp Ñöùc Thaùnh Cha, ngaøi seõ leân cung gioïng cho ngaøy naøy".
Baøi hoïc cho caùc chính trò gia
Cung gioïng ñoù ñöôïc tôø The Standard phaân tích qua baøi nhaän ñònh töïa laø "Ñieàu Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ coù maø caùc chính trò gia Kenya raát theøm thuoàng". Theo tôø naøy, Ñöùc Phanxicoâ tôùi ñuùng vaøo luùc Kenya ñang ôû moät ngaõ ba ñöôøng. Nhieàu thaùch ñoá ñaõ vaø ñang ñe doïa nhaän chìm ñaát nöôùc; vieãn caûnh kinh teá khoâng saùng suûa, naïn tham nhuõng, tranh chaáp saéc toäc, maát an ninh gia taêng, nhieàu bieán coá khuûng boá, vaø treân heát, moät giai caáp chính trò chuyeân caõi coï nhau nhöng laïi ñi haún ra ngoaøi caùc vaán ñeà ñang ñe doïa ñaát nöôùc.
Tôø baùo naøy quaû quyeát raèng Ñöùc Phanxicoâ "ñem tôùi moät söù ñieäp hy voïng vaø coâng lyù vaø nhôø theá, chuyeán vieáng thaêm cuûa ngaøi seõ cuûng coá nieàm tin nôi tín höõu, vaø coù theå nôi nhöõng ngöôøi khoâng tin; taát caû, coù luùc, ñaõ buoâng xuoâi tröôùc hai giaù trò vöøa keå. Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ laøm nhieàu ngöôøi beõ maët. Phong caùch bình daân cuûa ngaøi, kieåu caùch cö xöû cuûa ngaøi laøm ngôõ ngaøng moät Vatican voán quen thoùi cöûa quyeàn. Ngaøi cung öùng moät gioïng noùi höõu lyù khích leä moät theá giôùi ñang khoù chòu vôùi chính noù. Khoâng nhö vò tieàn nhieäm laø Ñöùc Giaùo Hoaøng Beâneâñíctoâ, ngaøi laø moät ngöôøi khoâng laõnh ñaïo baèng ñaàu maø baèng traùi tim. Trong khi Ñöùc Giaùo Hoaøng Beâneâñíctoâ duøng boä oùc saéc nhö dao vaø trí nhôù nhaäy nhö maùy ñeå tích luõy caøng nhieàu kieán thöùc bao nhieâu coù theå theo söï ñoøi hoûi cuûa söù vuï, thì Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ haøi loøng vôùi söï loâi cuoán vaø phong caùch thanh thaûn trong loái noùi naêng. Nhöng baïn chôù voäi baùc boû phöông thöùc xem ra keùm duøng ñaàu oùc naøy. Vì trong gaàn ba naêm qua, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ thöïc hieän ñöôïc nhöõng ñieàu maø nhieàu chính trò gia chuyeân nghieäp theøm thuoàng vaø khoâng thu löôïm ñöôïc trong suoát cuoäc ñôøi chaïy vaïy vaø vaän ñoäng ôû haäu tröôøng. Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ coù ñöùc tính quùy hoùa maø moïi chính trò gia khaép traàn hoaøn naøy saün saøng boû caû haøng tyû ñoàng maø vaãn khoâng mua ñöôïc. Ngaøi sôû höõu ñieàu maø caùc baäc thaùnh tieáp thò cuûa theá giôùi naøy goïi laø "tính chaân thöïc".
Ngaøi sôû höõu ñöôïc noù nhôø laøm toát nhöõng ñieàu ñôn giaûn. Ngaøi noùi moät ngoân ngöõ ñöôïc caû theá giôùi hieåu. Ngaøi noùi ngoân ngöõ naøy vôùi ngöôøi giaàu vaø ngöôøi ngheøo, ngöôøi khoâng ñöôïc ai ñuïng tôùi, ngöôøi khoâng chòu hoaùn caûi, ngöôøi bò ñaåy qua beân leà. Khoâng nhö phaàn ñoâng chuùng ta, ngaøi nhìn nhaän nhöõng ngöôøi naøy nhö laø nhöõng höõu theå ñoàng nhaân baûn. Ngaøi noùi ngoân ngöõ ñoù vôùi ngöôøi Cuba vaø vôùi ngöôøi Iran vaø ngoân ngöõ naøy coù hieäu quaû. Ngaøi ñoùng vai troø chính trong vieäc xích laïi gaàn nhau töøng ñem hai quoác gia töø tröôùc tôùi nay vaãn "ñi hoang" trôû veà vôùi caên nhaø quoác teá. Ngöôøi ta laéng nghe ngaøi vì ngaøi noùi thaúng thaén. Ngaøi ñaû kích söï aùc trong ñôøi ta, nhöõng söï aùc nhö khuûng boá, ñoùi khaùt, beänh taät vaø ngheøo khoù. Ngaøi khoâng khieáp sôï böôùc vaøo tranh caõi. Ngaøi noùi maïnh daïn veà caùc ñe doïa xuaát phaùt töø vieäc haâm noùng ñòa caàu, veà chuû nghóa tö baûn maát thaêng baèng trong ñoù côm baùnh, duø dö thöøa, nhöng ñaõ khoâng ñöôïc phaân phoái cuøng khaép. Ñaõ ñaønh ngaøi laø ngöôøi maïnh meõ baûo veä ñöùc tin Kitoâ Giaùo, nhöng ngaøi vaãn daønh giôø cho caùc tín ngöôõng khaùc nöõa. Ngaøi ñaõ tìm caùch hôïp taùc vôùi caùc toân giaùo khaùc ñeå tìm giaûi phaùp cho caùc côn beänh cuûa theá giôùi. Ngaøi cuõng ñöôïc ban phuùc kieân nhaãn cuûa tuoåi giaø. Ngaøi bieát thì giôø cuûa ngaøi khoâng coøn laâu, neân ngaøi khoâng ñeå phí moät giaây. Ngaøi thaáy theá giôùi ñaày töï maõn vaø söù meänh cuûa ngaøi laø laáy caùi töï maõn aáy ra khoûi chuùng ta. Cuõng khoâng theå noùi ngaøi tìm danh tieáng. Ngaøi töøng bò keát aùn laø ñaõ laûng traùnh moät soá vaán ñeà lôùn ñang aùm aûnh Giaùo Hoäi trong nhieàu naêm qua; vaán ñeà hoân nhaân ñoàng tính, vaán ñeà tính duïc vaø hoân nhaân, vaán ñeà laïm duïng treû em trong Giaùo Hoäi. Ngaøi töøng noùi Chuùa môùi laø ngöôøi pheâ phaùn, khoâng phaûi ngaøi. Chuû tröông naøy coù theå chöa laøm haøi loøng nhöõng ngöôøi ñoøi phaûi caûi toå nhieàu hôn, nhöng ñieàu chaéc chaén laø ngaøi khoâng phaûi laø ngöôøi daïy ñôøi. Ngaøi coi toân giaùo nhö moät löïc löôïng hoøa bình vaø thònh vöôïng chöù khoâng phaûi laø maùng daãn baát ñoàng, baïo löïc vaø voâ chính phuû. Caùc chính trò gia cuûa chuùng ta coù theå hoïc ñöôïc daêm ba ñieàu nôi ngaøi".
"Giaùo Hoaøng Kenya"
Laøm sao baûo veä ñöôïc vò giaùo hoaøng bình daân? Ñoù laø öu tö cuûa caùc giôùi chöùc an ninh Vatican vaø nhaát laø Kenya. Ngaøi coù tieáng laø phaù boû moïi qui ñònh an ninh, thöôøng laøm ngô caùc veä só maø xoâng vaøo ñaùm ñoâng ñeå thaêm hoûi vaø chuùc laønh cho hoï. Quaû laø moät côn ñau ñaàu. Phaûi tìm caùch thoâi.
Theá laø moät toaùn chuyeân vieân an ninh Kenya ñaõ ñöôïc phaùi qua Roâma ñeå thao taùc chuyeán vieáng thaêm naøy moät caùch thaáu ñaùo, thaáu ñaùo ñeán noãi moät ngöôøi trong toaùn naøy ñaõ nhaän thuû vai "giaùo hoaøng". Anh ta thuoäc Ñôn Vò Hoä Toáng Toång Thoáng, ñöôïc choïn ñeå phaûn aûnh moïi di chuyeån vaø ngoân ngöõ thaân xaùc cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ. Vieân chöùc naøy nghieân cöùu caùc cuoán video, thaäm chí coøn hoïc caùch moâ phoûng theá ñöùng cuûa ngaøi khi ñoïc dieãn vaên hay baøi giaûng. ÔÛ Roâma, anh daønh thì giôø moâ phoûng moïi di chuyeån coù theå coù cuûa Ñöùc Phanxicoâ. Khi trôû laïi Kenya, anh ñaõ söû duïng caùc hieåu bieát cuûa mình ñeå moâ phoûng Ñöùc Phanxicoâ trong buoåi taäp döôït an ninh veà ngaøi. Vatican nhaán maïnh tôùi nhöõng saép xeáp naøy vì hoï quan taâm tôùi cung caùch ñaùm ñoâng naùo nhieät tôùi gaàn Ñöùc Giaùo Hoaøng bao nhieâu coù theå. Vì Ñöùc Phanxicoâ coù thoùi quen döøng giaùo hoaøng xa baát chôït ñeå thaêm daân chuùng xeáp haøng hai heø phoá, hay ñeå an uûi ngöôøi beänh, neân "vò giaùo hoaøng Kenya" cuõng phaûi thöïc taäp vieäc ra leänh cho taøi xeá döøng laïi caùch ñoät ngoät ngay beân veä ñöôøng.
Vò ñöùng ñaàu caûnh saùt Nairobi laø Japheth Koome cho hay hoï ñaõ thöïc taäp ñuû vaø ñaõ saün saøng nghinh ñoùn Ñöùc Giaùo Hoaøng. "Chuùng toâi seõ ñeå moät soá ngöôøi chuùc möøng ngaøi nhöng chuùng toâi coù ñuû an ninh ñeå theo doõi caùc cöû ñoäng cuûa hoï. Chuùng toâi coù boån phaän giöõ an ninh cho Ñöùc Giaùo Hoaøng". Vatican cho hay Ñöùc Giaùo Hoaøng nhaán maïnh tôùi vieäc söû duïng xe khoâng cöûa trong moät soá dòp taïi Nairobi, nhöng vieäc naøy coøn tuøy ôû toùan an ninh. Trong khi toaùn an ninh cuûa Kenya ôû Roâma, thì toaùn an ninh cuûa Vatican, döôùi söï höôùng daãn cuûa ThanhTra Tröôûng Domenico Giani, tôùi Nairobi ñeå nghieân cöùu loä trình Ñöùc Giaùo Hoaøng seõ theo trong chuyeán toâng du cuûa ngaøi vaø kieåm soaùt caùc saép xeáp an ninh ôû ñaây daønh cho ngaøi. "Caùc baïn haún bieát daân chuùng seõ neùm nhieàu thöù: naøo côø, naøo buùp beâ vaø caû em beù nöõa. Quaû laø khoù khaên vì chuùng toâi khoâng muoán nhaân vieân cuûa chuùng toâi quaù baïo tay. Ñöùc Giaùo Hoaøng khoâng bao giôø muoán theá, nhöng chaéc baïn cuõng khoâng theå sô suaát ñöôïc".
An ninh ôû Nairobi ñöôïc taêng cöôøng vì tin tình baùo cho hay caùc oå khuûng boá raát coù theå haønh ñoäng tröôùc, trong vaø sau chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng. Ngoaøi 10,000 caûnh saùt vieân ra, coøn coù khoaûng 10,000 nhaân vieân Nghóa Vuï Quoác Gia hoã trôï nöõa. Khoâng nhö chuyeán vieáng thaêm cuûa Toång Thoáng Obama vaøo ñaàu naêm nay, Thanh Tra Tröôûng Caûnh Saùt Joseph Boinet cho hay hoï seõ vaän ñoäng ñeå caøng nhieàu ngöôøi Kenya ra nghinh ñoùn Ñöùc Phanxicoâ caøng hay.
Thaùch ñoá kinh teá vaø thieáu ñoaøn keát treân bình dieän laõnh ñaïo
Trong khi ñoù, Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Kenya coù moät öu tö khaùc nhaân chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Phanxicoâ. Ñöùc Cha Alfred Rotich, ñaëc traùch phoái hôïp chuyeán vieáng thaêm naøy, cho hay: "Ñaát nöôùc chuùng ta ñang ñöông ñaàu vôùi nhieàu thöû thaùch lôùn lao ñe doaï xeù naùt noù. Xöù sôû vaø nhaân daân chuùng ta voán töøng chòu ñöïng nhieàu hoaïn naïn nhö kinh teá leo thang nhöng khoâng theå chòu ñöïng caûnh thieáu ñoaøn keát treân bình dieän laõnh ñaïo".
"Chuùng ta tuyeân boá vaø ñoøi moät cuoäc ngöng baén trung thöïc vaø chaám döùt vieäc khoâng ngöøng reùo goïi teân xaáu cuûa nhau nôi caùc chính trò gia cuûa chuùng ta. Chuùng ta yeâu caàu phaûi chaám döùt ngay nhöõng gioïng ñieäu kyø thò chuûng toäc vaø nhöõng nhaän ñònh gaây khích ñoäng cuûa caùc nhaø laõnh ñaïo voán ñöôïc baàu leân ñeå baûo veä phuùc lôïi cuûa moïi ngöôøi".
"Chuùng ta keâu goïi moät ngaøy toaøn quoác caàu nguyeän vaø hoaùn caûi. Chuùng ta haõy nhaân dòp naøy möu caàu moät ñôøi soáng môùi vaø moät khôûi ñaàu môùi cho ñaát nöôùc chuùng ta, cho gia ñình chuùng ta vaø cho nôi laøm vieäc cuûa chuùng ta".
Nhieàu tieàm naêng, tröø thöïc daân yù thöùc heä
Linh Muïc Conor Donnelly, moät ngöôøi AÙi Nhó Lan, thuoäc Tu Hoäi Opus Dei, ñang laøm vieäc taïi Kenya trong 10 naêm qua, coù caùi nhìn khaù laïc quan veà Kenya. Theo Cha, nöôùc naøy ñang roän raøng vôùi nhieàu tieàm naêng: gaàn 50% daân soá döôùi 20 tuoåi, giaùo duïc ñöôïc traân quí, treû em naøo cuõng muoán ñeán tröôøng, duø hoïc phí hôi cao; Nairobi luoân laø moät thaønh phoá quan troïng cuûa mieàn Ñoâng Chaâu Phi, nhieàu toå chöùc ña quoác chuyeån truï sôû cuûa hoï töø Johannesburg veà ñaây...
Duø vieäc phaùt trieån coù bò tham nhuõng vaø chuû nghóa boä laïc ngaên caûn, nhöng moät xaõ hoäi môùi ñang xuaát hieän goàm nhöõng ngöôøi treû ñöôïc hoïc haønh ñaøng hoaøng, coù taøi chuyeân moân vaø lieâm chính.
Giaùo Hoäi hieän ñieàu khieån 30% soá beänh vieän trong nöôùc vaø raát nhieàu tröôøng hoïc haøng ñaàu. Caùc chuûng vieän luùc naøo cuõng ñaày ngöôøi. Caùc vò giaùm muïc thì treû trung; soá ngöôøi tham döï Thaùnh Leã cao; coù loøng toân kính nhöõng gì thaùnh thieâng; khoâng coù vaán ñeà cho pheùp ngöôøi ly dò taùi hoân röôùc leã; daân chuùng traân quí ñöùc tin cuûa hoï; gia ñình vöõng oån; khoâng coù nhöõng hình thöùc roái loaïn cuûa hoân nhaân ñoàng tính; ngöôøi Coâng Giaùo chieám khoaûng 40% daân soá...
Tuy nhieân, Cha Donnelly öu tö veà ñieàu Ñöùc Phanxicoâ voán goïi laø "chính saùch thöïc daân yù thöùc heä". Theo Cha, "caàn phaûi thay ñoåi caùc chöông trình cuûa neàn vaên hoùa söï cheát vaø bieán chuùng thaønh caùc chöông trình cuûa neàn vaên hoùa söï soáng".
Ñaëc bieät laø töû xuaát cuûa caùc baø meï: tyû xuaát naøy taïi caùc nöôùc ñaõ phaùt trieån chæ laø 1 treân 15,000, nhöng ôû vuøng queâ Kenya noù laø 1 treân 15. Ñaây laø moät tai tieáng vó ñaïi cuûa neàn y khoa hieän ñaïi.
Chính phuû vaø caùc cô quan vieän trôï chæ löu yù tôùi HIV/AIDS, maø queân phuï nöõ vaø caùc baø meï: chæ 7.9% ngaân saùch Lieân Hieäp Quoác ñöôïc daønh cho söùc khoûe saûn phuï vaø thai nhi maø thoâi, phieàn moät noãi ñaây chính laø nôi töû vong dieãn ra nhieàu hôn caû.
Ngöøa thai vaø phaù thai, oaùi oaêm thay, ñaõ ñöôïc naâng leân haøng ñaàu trong traän chieán choáng töû suaát cao nôi caùc baø meï. Theo cha, chính saùch naøy vöøa phaûn haäu quaû, vöøa choáng laïi neàn vaên hoùa vaø taâm tö Chaâu Phi, nôi hoân nhaân, sinh nôû vaø vieäc laøm meï ñöôïc ñeà cao. Noù nhaèm loaïi tröø vieäc laøm meï chöù khoâng nhaèm giaûm töû xuaát nôi caùc baø meï.
Cha hy voïng chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Phanxicoâ seõ ñem laïi nhieàu hoøa bình vaø hoaø hôïp hôn cho xöù sôû, ñöùc tin ñöôïc thaâm haäu hoùa hôn, thaám nhaäp vaøo cuoäc soáng xaõ hoäi hôn "ñeå coù ñöôïc nhöõng quyeát ñònh ngheà nghieäp ñuùng ñaén", khoâng sôï phaûi coù laäp tröôøng Coâng Giaùo, nhaát laø trong phaïm vi chaêm soùc söùc khoûe, moïi ngöôøi neân thoâng thaïo caùc nguyeân taéc cuûa Humanae vitae vaø Donum vitae hai vaên kieän cuûa Huaán Quyeàn noùi veà vieäc coå vuõ neàn vaên hoùa söï soáng.
Vuõ Vaên An