Laøn soùng khuûng boá baïo löïc taïi Paris
Paris (RG 15-11-2015) - Moät soá nhaän ñònh cuûa Ñöùc Hoàng Y Andreù Vingt Trois, Toång Giaùm Muïc Paris vaø cuûa oâng Paolo Magri, giaùm ñoác Hoïc vieän nghieân cöùu chính trò quoác teá
Chieàu toái ngaøy 13 thaùng 11 naêm 2015 ñaõ coù moät loaït caùc vuï khuûng boá xaûy ra taïi Paris do Nhaø nöôùc Hoài chuû möu, khieán cho 129 ngöôøi cheát vaø 352 ngöôøi bò thöông, trong ñoù coù hôn 80 ngöôøi bò thöông raát naëng. Ñaõ coù ba vuï noå bom xaåy ra beân ngoaøi saân vaän ñoäng Phaùp trong traän ñaáu tuùc caàu giöõa Ñöùc vaø Phaùp, moät vuï baét giöõ con tin vaø taøn saùt khaùn thính giaû trong nhaø hoaø nhaïc Pataclan, vaø caùc vuï noå suùng vaøo khaùch cuûa hai quaùn giaûi khaùt.
Trong buoåi ñoïc kinh Truyeàn Tin tröa Chuùa Nhaät 15 thaùng 11 naêm 2015, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ chia buoàn vôùi toång thoáng vaø toaøn daân Phaùp vaø maïnh meõ leân aùn caùc baïo löïc voâ nghóa naøy. Ngaøi noùi: "Toâi muoán baày toû noãi ñôùn ñau saâu thaúm cuûa toâi ñoái vôùi caùc vuï taán coâng khuûng boá chieàu toái ngaøy thöù saùu ñaõ khieán nöôùc Phaùp ñoå maùu, gaây ra nhieàu naïn nhaân. Toâi xin baày toû söï chia buoàn saâu xa vôùi toång thoáng vaø moïi coâng daân cuûa Coäng Hoøa Phaùp. Toâi ñaëc bieät gaàn guõi gia ñình nhöõng ngöôøi ñaõ maát maïng soáng vaø nhöõng ngöôøi bò thöông. Bieát bao nhieâu daõ man khieán cho chuùng ta kinh hoaøng, vaø ngöôøi ta töï hoûi laøm sao traùi tim con ngöôøi laïi coù theå nghó ra vaø thöïc hieän caùc bieán coá kinh khuûng nhö theá, khoâng chæ ñaûo loän nöôùc Phaùp maø coøn ñaûo loän toaøn theá giôùi nöõa. Tröôùc caùc haønh ñoäng baát khoan nhöôïng nhö vaäy, khoâng theå khoâng leân aùn vieäc xuùc phaïm tôùi phaåm giaù con ngöôøi moät caùch xaáu hoå nhö theá. Toâi muoán maïnh meõ taùi khaúng ñònh raèng con ñöôøng cuûa baïo löïc vaø thuø haän khoâng giaûi quyeát ñöôïc caùc vaán ñeà cuûa nhaân loaïi, vaø vieäc söû duïng teân cuûa Thieân Chuùa ñeå bieän minh cho con ñöôøng naøy laø moät söï phaïm thöôïng.
Toâi xin môøi anh chò em hieäp nhaát vôùi lôøi caàu nguyeän cuûa toâi: chuùng ta haõy phoù thaùc cho loøng thöông xoùt Chuùa caùc naïn nhaân khoâng ñöôïc beânh ñôõ cuûa thaûm caûnh naøy. Xin Ñöùc Trinh Nöõ Maria, Meï cuûa loøng thöông xoùt, daáy leân trong con tim cuûa moïi ngöôøi caùc tö töôûng cuûa söï khoân ngoan vaø caùc yù höôùng hoøa bình. Chuùng ta haõy xin Meï che chôû vaø canh thöùc treân quoác gia Phaùp thaân yeâu, tröôûng nöõ cuûa Giaùo Hoäi, treân AÂu chaâu vaø treân toaøn theá giôùi."
Toång thoáng Francois Hollande ñaõ tuyeân boá tình traïng giôùi nghieâm trong 3 thaùng vaø huy ñoäng 1,500 binh só duy trì an ninh taïi nhieàu nôi trong thuû ñoâ Paris. OÂng cuõng tuyeân boá toaøn quoác ñeå tang ba ngaøy, vaø khaúng ñònh seõ chieán ñaáu choáng laïi caùc löïc löôïng cuûa nhaø nöôùc hoài taïi khaép nôi.
Luùc 18 giôø röôõi chieàu Chuùa Nhaät 15 thaùng 11 naêm 2015 Ñöùc Hoàng Y Andreù Vingt Trois ñaõ chuû söï thaùnh leã töôûng nieäm caùc naïn nhaân trong nhaø thôø chính toøa Ñöùc Baø Paris, vaø chuoâng caùc nhaø thôø toaøn nöôùc cuõng ñaõ gioùng leân ñeå töôûng nieäm nhöõng ngöôøi ñaõ cheát.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quyù vò moät soá nhaän ñònh cuûa Ñöùc Hoàng Y Andreù Vingt Trois, Toång Giaùm Muïc Paris, vaø cuûa oâng Paolo Magri, giaùm ñoác Hoïc vieän nghieân cöùu chính trò quoác teá, veà laøn soùng khuûng boá baïo löïc naøy.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, Ñöùc Hoàng Y nghó gì veà caùc vuï khuûng boá taïi Paris vöøa qua?
Ñaùp: Noù chæ coù theå laø moät phaûn öùng kinh hoaøng: chuùng ta ñang ñöùng tröôùc moät cuoäc taøn saùt muø quaùng nhöõng ngöôøi hoaøn toaøn xa laï vôùi caùc vaán ñeà chính trò. Theá roài, noù cuõng laø moät phaûn öùng xoùt thöông ñoái vôùi caùc naïn nhaân vaø gia ñình hoï, cuõng nhö ñoái vôùi taát caû nhöõng ai daán thaân cöùu giuùp caùc naïn nhaân vaø noã löïc ñem laïi cho hoï moät chuùt vôi nheï trong luùc khoå ñau naøy.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, Paris ñaõ bò ñaùnh truùng tim. Sau Beirut, Nigeria vaø bieát bao nhieâu nöôùc khaùc, nhö vaäy ñaây laø "chieán tranh töøng maûnh" maø Ñöùc Hoàng Y Phanxicoâ noùi tôùi, coù phaûi vaäy khoâng?
Ñaùp: Vaâng, ñoù chính laø ñieàu maø chuùng ta ñang chöùng kieán. Phaûi noùi raèng baïo löïc khoâng theå bieän minh, töï noù khoâng bao giôø coù theå bieän minh; baïo löïc muø quaùng nhö chuùng ta ñang thaáy trong caùc vuï khuûng boá naøy coøn kinh khuûng hôn nöõa, neáu coù theå noùi nhö vaäy.
Hoûi: Söï kieän Paris bò taán coâng khieán ngöôøi ta xuùc ñoäng. Nhöng thaät laø quan troïng phaûi nhôù raèng taïi nhieàu nöôùc nhö Iraq vaø Siria baïo löïc laø ñieàu xaûy ra haèng ngaøy, thöa Ñöùc Hoàng Y.
Ñaùp: Vaâng, ñuùng theá. Nhöng caùi ñaëc bieät cuûa ñieàu ñaõ xaûy ra taïi Paris laø trong yù muoán thieát laäp moät lieân quan giöõa caùc vuï khuûng boá naøy vaø ñieàu ñang xaûy ra beân Siria. Ngoaøi ra nhaø nöôùc hoài giaùo ñaõ coâng khai thöøa nhaän traùch nhieäm. Thaät theá, noù tuyeân boá yù muoán ñem chieán tranh vaøo trung taâm cuûa moïi quoác gia choáng laïi nhaø nöôùc hoài.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, nhö theá phaûi phaûn öùng ra sao tröôùc söï kinh hoaøng naøy, tröôùc caùc taâm tình sôï haõi vaø thuø haän, maø moät thaûm caûnh nhö thaûm caûnh taïi Paris coù theå khôi daäy?
Ñaùp: Thaät ra, toâi tin raèng moät trong caùc muïc tieâu cuûa vuï taøn saùt muø quaùng vaø ñaãm maùu naøy chính laø daáy leân loøng thuø haän vaø gieo raéc söï kinh hoaøng trong traùi tim con ngöôøi. Toâi tin raèng phöông caùch phaûn öùng toát nhaát, ñaëc bieät ñoái vôùi chuùng ta laø tín höõu kitoâ, ñoù laø tín thaùc nôi baøn tay cuûa Thieân Chuùa, trong ñöùc tin, tuy vaãn khaúng ñònh moät caùch roõ raøng vaø khoâng haøm hoà raèng baïo löïc khoâng bao giôø laø moät giaûi phaùp, nhö chính Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ laøm.
* * *
Tieáp theo ñaây laø caùc nhaän ñònh cuûa oâng Paolo Magri, giaùm ñoác Hoïc vieän nghieân cöùu chính trò quoác teá.
Hoûi: Thöa giaùo sö Magri, theo caùc thoáng keâ cuûa Boä Noäi Vuï Phaùp, coù khoaûng 2,000 coâng daân Phaùp coù lieân laïc vôùi caùc toå chöùc hay caùc nhoùm hoài thaùnh chieán. Vaø trong soá caùc chieán binh beân Siria vaø Iraq coù nhieàu ngöôøi goác Phaùp. Giaùo sö nghó gì veà caùc vuï khuûng boá taïi Paris?
Ñaùp: Nöôùc Phaùp laø moät muïc tieâu taán coâng, vì Phaùp coù moät ñöôøng loái chính trò ñoái ngoaïi raát tích cöïc. Phaùp tích cöïc can thieäp vaøo tình hình cuûa Mali. Phaùp cuõng laø quoác gia can thieäp quaân söï vaøo Siria. Noù ñaõ laø moät muïc tieâu taán coâng trong vuï "Charlie Hebdo". Nhöng yeáu toá môùi ñöa tôùi vuï khuûng boá naøy ñoù laø Phaùp laø moät nöôùc coù caùc thaønh phaàn tích cöïc hôn caùc nöôùc khaùc, laø moät trong caùc nöôùc AÂu chaâu coù nhieàu "chieán binh nöôùc ngoaøi", töùc caùc ngöôøi Phaùp boû nöôùc ñeå ra ñi chieán ñaáu beân Siria vaø Iraq. Tuy nhieân, ñoái vôùi caùc vuï khuûng boá taïi AÂu chaâu, cho tôùi nay chuùng ta chöa coù baèng chöùng hieån nhieân naøo cho thaáy chuùng do nhöõng chieán binh trôû veà gaây ra. Giaû thuyeát daõ luoân luoân ñöôïc kieåm thöïc lieân quan tôùi caùc ngöôøi ñaõ sinh ra vaø lôùn leân trong caùc nöôùc aâu chaâu, thuoäc theá heä thöù hai hay thöù ba, ñaõ trôû neân caùc thaønh phaàn caáp tieán hoaït ñoäng.
Hoûi: Thöa giaùo sö, caùc chuyeân vieân tình baùo cho bieát chieán dòch do toång thoáng Hollande phaùt ñoäng beân Siria coù muïc ñích trung laäp hoùa moät nhoùm chieán binh ñang chuaån bò caùc vuï khuûng boá taïi Phaùp: hoï chæ bò nghi ngôø thoâi hay coù caùc baèng chöùng xaùc thöïc?
Ñaùp: Anh quoác cuõng ñaõ coù moät can thieäp theo chieàu höôùng naøy, noù laø can thieäp duy nhaát, bôûi vì nöôùc Anh khoâng can thieäp quaân söï vaøo Siria. Tuy khoâng coù caùc tin töùc, nhöng ñaây laø hai hieän töôïng roõ raøng coù lieân heä vôùi nhau, coù theå khoâng phaûi laø vieäc khuûng boá: hieän töôïng tình hình beân Siria vaø Iraq, nôi xaûy ra caùc haønh ñoäng baïo löïc ñoái vôùi caùc nhoùm thieåu soá, ñoái vôùi daân chuùng vaø hieän töôïng caùc vuï khuûng boá beân AÂu chaâu. Töø nhieàu thaùng nay chuùng toâi ñaõ lo sôï coù vieäc "traøn bôø" töø ñoù sang ñaây, qua caùc chieán binh nöôùc ngoaøi trôû veà. Cho tôùi nay chuùng ta chöa coù söï hieån nhieân naøo trong nghóa naøy, tuy nhieân chuùng ta coù söï "traøn bôø", bôûi vì chuùng ta thaáy coù caùc vuï khuûng boá ôû beân ñoù cuõng nhö ôû ñaây.
Hoûi: Giaùo sö ñoïc söï kieän caùc muïc tieâu bò khuûng boá thuoäc cuoäc soáng thöôøng ngaøy nhö theá naøo, nhö baùo chí vieát: chuùng raát bieåu töôïng cho loái soáng taây phöông nhö moät phoøng hoøa nhaïc, moät saân vaän ñoäng, moät tieäm Mc Donald... ?
Ñaùp: Chuùng laø caùc muïc tieâu vaø laø caùc bieåu töôïng cuûa cuoäc soáng thöôøng ngaøy, vì chuùng laø caùc quaùn aên, viaû heø ñöôøng phoá, caùc saân vaän ñoäng. Nhö vaäy khoâng coøn nhö trong quaù khöù nöõa, moät taán coâng caùc bieåu töôïng coù theå laø tuaàn baùo Charlie Hebdo veõ caùc hình hí hoïa, hay nhö trong tröôøng hôïp beân Canada laø Quoác hoäi, caùc bieåu töôïng cuûa quyeàn bính nhöng khoâng lieân quan tôùi ngöôøi daân thöôøng, coù theå nghó mình coù theå tieáp tuïc con ñöôøng vaø cuoäc soáng cuûa mình. Caùi môùi meû, böôùc "nhaûy voït veà phaåm chaát" ñoù laø moät ñaøng coù moät loaït caùc vuï taán coâng ñoàng luùc vaø lieân hoaøn, ñaøng khaùc noù laø vieäc taán coâng vaøo cuoäc soáng thöôøng ngaøy cuûa ngöôøi daân, khieán cho chuùng ta nghó tôùi ñieàu xaûy ra haèng ngaøy beân Trung Ñoâng, nôi ngöôøi daân ñi chôï vaø bò bom noå gieát cheát taïi chôï, hay ñi caàu nguyeän vaø bò bom noå cheát. Ñaây laø ñieàu chuùng ta khoâng ñöôïc queân.
Hoûi: Nghóa laø söï kieän khuûng boá nhaém vaøo daân chuùng moät caùch tröïc tieáp, chöù khoâng phaûi laø caùc muïc tieâu nhaïy caûm, hôn nöõa laø vaøo thôøi ñieåm tröoùc Hoäi nghò thöôïng ñænh veà khí haäu taïi Paris#
Ñaùp: Coù moät giaûi thích kyõ thuaät cho söï kieän naøy: moät daøng trong caùc thaùng qua caùc muïc tieâu nhaäy caûm ñaõ raát ñöôïc baûo veä; ñaøng khaùc chuùng ta ñaõ bieát laø khi xaûy ra moät vuï khuûng boá beân Taây Phöông, thì soá ngöôøi cheát beân Taây Phöông ñoái vôùi ñieàu xaûy ra trong moät chôï cuûa thuû ñoâ Baghdad, gaây ra moät phaûn öùng vaø moät tieáng vang truyeàn thoâng khoâng theå so saùnh ñöôïc. Hôn nöõa, neáu ñieàu naøy xaûy ra cho nhöõng ngöôøi ñi treân ñöôøng, thì söï sôï haõi - ñaây laø dieàu maø caùc keû khuûng boá muoán taïo ra: yù thöùc sôï haõi nôi daân chuùng - thì söï sôï haõi gia taêng, nghiaõ laø "yù thöùc khoâng ñöôïc che chôû". Vaø neáu coù söï sôï haõi, thì caùc chính quyeàn caûm thaáy coù boån phaän phaûi can thieäp. Vaø ôû ñaây chuùng ta ñuïng tôùi chuyeän "phaûi laøm gì". Bôûi vì neáu chuùng ta can thieäp vôùi caùc ñöôøng loái chính trò vaø caùc haønh ñoäng ñuùng ñaén, thì sau cuøng thaûm caûnh naøy coù theå coù moät keát quûa tích cöïc; traùi laïi neáu chuùng ta maát ñi söï bình tónh vaø baän roän vôùi caùc nhu caàu cuûa caùc nöôùc khaùc nhau, töø phía caùc chính quyeàn khaùc nhau, muoán chöùng mình raèng mình maïnh meõ hôn, vaø laøm moät caùi gì ñoù ñeå choáng laïi caùc ñaûng phaùi baøi ngöôøi nöôùc ngoaøi, thì chuùng ta coù nguy cô saûn xuaát ra nhieàu quaùi vaät hôn vaø khieán cho cuïc dieän trôû thaønh phöùc taïp hôn.
Hoûi: Ngoaøi ra chöùng töø cuûa nhöõng ngöôøi soáng soùt cho bieát laø caùc tay khuûng boá gieát ngöôøi naøy laø nhöõng ngöoøi da traéng, treû tuoåi vaø xem ra laø caùc binh só cuûa caùc löïc löôïng ñaëc bieät...
Ñaùp: Caû khi chuùng ta coù coi caùc ngöôøi treû naøy laø da traéng hay da maàu, hoï thuoäc theá heä thöù hai, cuûa caùc vuøng ngoaïi oâ, ñöôïc tuyeån moä giöõa nhöõng ngöôøi Maroác, Tunisi vv# ñi nöõa, chuùng ta cuõng bieát raèng taïi Phaùp moät coâng daân treân möôøi ñeán töø caùc quoác gia naøy. Coù 6 trieäu ngöôøi thuoäc theá heä thöù hai hay thöù ba naøy. Nhö vaäy chuùng ta ñaõ thaáy baåy taùm ngöôøi ñaõ gieát 150 ngöôøi Phaùp, trong soá 150 ngöôøi ñoù, neáu chuùng ta toân troïng phaàn traêm daân Phaùp, thì coù 15 ngöôøi Magreb-Tunisi-Maroác bò gieát.
Hoûi: Nhaø nöôùc Hoài nhaän mình chuû möu caùc vuï khuûng boá noùi treân noùi raèng baây giôø seõ tôùi phieân Roma, Luaân Ñoân vaø Washington. Ñieàu naøy coù nghóa laø gì thöa giaùo sö?
Ñaùp: Trong luùc naøy, vì laø toå chöùc maïnh nhaát, neân Nhaø nöôùc Hoài IS ñoäi muõ cho taát caû nhöõng gì xaûy ra. Chuùng ta khoâng bieát ñoù coù phaûi laø Nhaø nöôùc Hoài IS, hay caùc phaàn töû cuûa toå chöùc Al Qaeda ñieân khuøng, hay caùc thaønh phaàn Al Qaeda lieân minh vôùi Nhaø nöôùc hoài IS, hoaëc vôùi toå chöùc Al Nusra hay moät toå chöùc khuûng boá naøo khaùc nöõa. Theá roài, trong vieäc thuù nhaän naøy Nhaø nöôùc hoài IS noùi "baây giôø tôùi phieân Roma, Washington#" hoï noùi ñieàu naøy töø nhieàu thaùng nay roài, vaø vieát caû treân nguyeät san "Dabiq" nöõa. Noù laø phaàn cuûa caùi luaän lyù nhaèm taïo ra söï sôï haõi, vaø khi taïo ra sôï haõi, noù taïo ra caùc phaûn öùng vaø caàu mong raèng caùc phaûn öùng aáy ñi theo höôùng cuûa moät söï choáng ñoái giöõa Taây Phöông vaø Hoài giaùo, laø chính ñieàu maø hoï muoán nhaèm chöùng minh cho daân chuùng hoài thaáy raèng hoï coù lyù, vôùi caùc thuyeát cuûa hoï, nhaèm taïo ra moät söï choáng ñoái giöõa hai beân.
(RG 15-11-2015)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)