Toøa Thaùnh Kyû nieäm 50 naêm
ngaøy thieát laäp Thöôïng Hoäi Ñoàng
Toøa Thaùnh Kyû nieäm 50 naêm ngaøy thieát laäp Thöôïng Hoäi Ñoàng.
Roma (VietCatholic News 17-10-2015) - Saùng thöù Baåy, 17 thaùng Möôøi naêm 2015, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ cöû haønh leã kyû nieäm naêm thöù 50 ngaøy thieát laäp Thöôïng Hoäi Ñoàng giaùm muïc theá giôùi nhö moät ñònh cheá thöôøng tröïc. Hieän dieän cuøng vôùi caùc nghò phuï cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng thöôøng leä laàn thöù 14 baøn veà ôn goïi vaø söù meänh cuûa gia ñình, Ñöùc Thaùnh Cha ñeà caäp tôùi caû dieãn trình vaø baûn theå cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng nhö laø taïo neân vaø noùi leân chính baûn chaát vaø söù meänh cuûa Giaùo Hoäi.
Khai trieån goác Hy Laïp cuûa chöõ tieáng YÙ "sinodo" (Thöôïng Hoäi Ñoàng), Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ noùi raèng "cuøng ñoàng haønh vôùi nhau, giaùo daân, muïc töû, vaø giaùm muïc Roâma, laø moät yù nieäm deã ñaët thaønh lôøi, nhöng khoâng deã ñaët vaøo thöïc haønh".
Ñöùc Thaùnh Cha tieáp tuïc noùi raèng moãi ngöôøi vaø moïi ngöôøi ñeàu coù moät choã ñöùng trong Giaùo Hoäi, vaø chìa khoùa cuûa vieäc ñoàng haønh vôùi nhau laø laéng nghe. "Moät Giaùo Hoäi coù tính ñoàng haønh laø moät Giaùo Hoäi bieát laéng nghe. Ñaây laø moät laéng nghe nhau trong ñoù moïi ngöôøi ñeàu coù moät ñieàu gì ñoù ñeå hoïc hoûi: caùc tín höõu, hôïp ñoaøn caùc giaùm muïc, [vaø] Giaùm Muïc Roâma; moãi ngöôøi laéng nghe nhieàu ngöôøi khaùc; vaø moïi ngöôøi laéng nghe Chuùa Thaùnh Thaàn, 'Thaàn Khí söï thaät' (Ga 14:17) ñeå bieát ñieàu Ngöôøi 'noùi vôùi caùc Giaùo Hoäi' (Kh 2:7)".
Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ noùi theâm: "Thöôïng Hoäi Ñoàng caùc giaùm muïc laø ñieåm hoäi tuï cuûa tính naêng ñoäng ñoù, töùc vieäc laéng nghe thöïc hieän ôû moïi bình dieän cuûa ñôøi soáng Giaùo Hoäi" baét ñaàu vôùi giaùo daân, nhöõng ngöôøi "cuõng tham döï vaøo chöùc vuï tieân tri cuûa Chuùa Gieâsu" vaø coù quyeàn cuõng nhö boån phaän ñöôïc laéng nghe veà caùc chuû ñeà lieân heä tôùi ñôøi soáng chung cuûa Giaùo Hoäi. Roài tôùi caùc nghò phuï Thöôïng Hoäi Ñoàng, qua caùc ngaøi, "caùc giaùm muïc haønh ñoäng nhö caùc ngöôøi quaûn lyù, thoâng dòch vieân vaø chöùng nhaân thöïc söï cuûa ñöùc tin cuûa toøan theå Giaùo Hoäi, maø [caùc ngaøi] phaûi coù khaû naêng thaän troïng phaân bieät ra khoûi coâng luaän thöôøng hay thay ñoåi". Trong taát caû vieäc naøy, ngöôøi Keá Vò Thaùnh Pheâroâ coù tính caên baûn. Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ giaûi thích raèng "Cuoái cuøng, ñænh cao cuûa dieãn trình Thöôïng Hoäi Ñoàng laø laéng nghe Giaùm Muïc Roâma, voán ñöôïc keâu goïi ñeå leân tieáng moät caùch coù thaåm quyeàn [tieáng YÙ: pronunciare] nhö laø 'Muïc Töû vaø Thaày Daïy cuûa moïi Kitoâ höõu': khoâng döïa treân caùc nieàm tin baûn thaân cuûa ngaøi, maø nhö chöùng taù toái cao cho ñöùc tin cuûa toøan theå Giaùo Hoäi, ngöôøi baûo ñaûm cho vieäc Giaùo Hoäi phuø hôïp vôùi vaø vaâng phuïc thaùnh yù Thieân Chuùa, vôùi Tin Möøng cuûa Chuùa Kitoâ vaø Truyeàn Thoáng cuûa Giaùo Hoäi".
Ñöùc Thaùnh Cha tieáp tuïc giaûi thích raèng Thöôïng Hoäi Ñoàng luoân haønh ñoäng cum Petro et sub Petro - vôùi Thaùnh Pheâroâ vaø döôùi quyeàn Thaùnh Pheâroâ, moät söï kieän khoâng taïo neân baát cöù haïn cheá töï do naøo, maø laø baûo ñaûm hôïp nhaát. Ngaøi noùi: "Thöïc vaäy, do thaùnh yù Chuùa, Ñöùc Giaùo Hoaøng laø 'nguyeân lyù vaø neàn taûng vónh vieãn vaø höõu hình cuûa vieäc hôïp nhaát caû caùc giaùm muïc laãn caùc tín höõu".
Ñöùc Phaoloâ VI vaø Ñöùc Gioan Phaoloâ II
Töôûng cuõng neân bieát Chaân Phuùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI ñaõ thieát laäp Thöôïng Hoäi Ñoàng vaøo ngaøy 15 thaùng Chín naêm 1965 baèng töï saéc Apostolica Sollicitudo. Roài vaøo ngaøy 28 thaùng Möôøi naêm 1965, Chaân Phuùc kyù ban haønh Saéc Leänh Christus Dominus cuûa Coâng Ñoàng Vatican II veà Chöùc Vuï Muïc Töû cuûa Caùc Giaùm Muïc trong Giaùo Hoäi. ÔÛ ñoaïn 5 cuûa vaên kieän naøy, ngaøi ñaõ baát khaû phaûn hoài saùt nhaäp Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc vöøa ñöôïc thieát laäp vaøo di saûn cuûa Coâng Ñoàng.
Sau Coâng Ñoàng, Thaùnh Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II ñaõ coâng boá Boä Giaùo Luaät naêm 1983, aán ñònh caùc luaät leä lieân quan tôùi Thöôïng Hoäi Ñoàng ôû caùc ñieàu 342-348. Taïi ñaây, Thöôïng Hoäi Ñoàng ñöôïc moâ taû laø "moät nhoùm giaùm muïc ñöôïc choïn töø caùc vuøng khaùc nhau treân theá giôùi vaø hoïp laïi vôùi nhau vaøo caùc thôøi ñieåm coá ñònh ñeå phaùt huy söï hôïp nhaát gaàn guõi hôn giöõa Giaùm Muïc Roâma vaø caùc giaùm muïc, ñeå trôï giuùp Giaùm Muïc Roâma vôùi caùc lôøi coá vaán cuûa mình trong vieäc gìn giöõ vaø phaùt trieån ñöùc tin vaø luaân lyù vaø trong vieäc tuaân giöõ vaø cuûng coá kyû luaät Giaùo Hoäi, vaø xem xeùt caùc vaán ñeà thuoäc sinh hoaït cuûa Giaùo Hoäi treân theá giôùi".
Keå töø phieân hoïp ñaàu tieân naêm 1967 cho tôùi nay, ñaõ coù 14 phieân hoïp thöôøng leä, 3 phieân ngoaïi leä vaø 10 phieân ñaëc bieät cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng. Caùc chuû ñeà trong caùc phieân hoïp naøy bao truøm raát nhieàu ñeà taøi muïc vuï: duy trì vaø cuûng coá ñöùc tin Coâng Giaùo, phuùc aâm hoùa trong theá giôùi ngaøy nay, giaùo lyù, chöùc vuï giaùm muïc, ñaøo taïo linh muïc, ñôøi soáng tu doøng vaø thaùnh hieán, ôn goïi vaø söù meänh haøng nguõ giaùo daân, hoân nhaân vaø gia ñình...
Thöôïng Hoäi Ñoàng vaø vieäc phuùc aâm hoùa
Trong buoåi kyû nieäm treân, Ñöùc Hoàng Y Lorenzo Baldiserri, Toång Thö Kyù Thöôïng Hoäi Ñoàng, ñaõ noùi veà moái töông quan giöõa ñònh cheá Thöôïng Hoäi Ñoàng vaø coâng vieäc phuùc aâm hoùa. Theo ngaøi, qua Thöôïng Hoäi Ñoàng, Giaùo Hoäi luoân coù yù ñònh "tieán treân con ñöôøng hoaùn caûi muïc vuï vaø truyeàn giaùo, baèng caùch mau maén coâng boá cho ngöôøi thôøi nay nieàm vui Tin Möøng traøn treà traùi tim vaø cuoäc soáng taát caû nhöõng ai gaëp gôõ Chuùa Gieâsu. Vieäc hoùan caûi naøy phaûi coù khaû naêng bieán ñoåi moïi söï, ñeå caùc phong tuïc, caùc caùch thöïc hieän söï vieäc, thì giôø vaø lòch trình, ngoân ngöõ vaø cô caáu cuûa Giaùo Hoäi ñöôïc gom goùp thích ñaùng cho vieäc phuùc aâm hoùa theá giôùi ngaøy nay".
Ñöùc Hoàng Y Christoph Schonborn cuûa Vienna, ñöông kim Chuû Tòch Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc AÙo, ngöôøi tham döï Thöôïng Hoäi Ñoàng theo lôøi môøi ñích thaân cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ, thì suy tö veà "coâng ñoàng nguyeân thuûy" Gieârusalem qua ba chuû ñeà daønh cho "ñöôøng ñi cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc" laø sai ñi, chöùng töø vaø bieän phaân.
Ñöùc Hoàng Y noùi raèng "muïc ñích thaâm haäu nhaát cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng trong tö caùch moät duïng cuï ñeå thöïc thi Vatican II chæ coù theå laø sai ñi". Duø Thöôïng Hoäi Ñoàng, töï noù, khoâng phaûi laø moät coâng ñoàng, "noù phaûi trôï giuùp Ñöùc Giaùo Hoaøng trong söù meänh cuûa ngaøi ñoái vôùi Giaùo Hoäi" baèng caùch cung caáp cho ngaøi vaø nhöõng ngöôøi tuï hoïp vôùi ngaøi "moät loøng höùng khôûi ñoåi môùi ñoái vôùi vieäc ñöôïc sai ñi" voán laø ñieàu raát thaân thieát ñoái vôùi caû Thaùnh Gioan Phaoloâ II nöõa.
Ñöùc Hoàng Y noùi tieáp: taïi nôi voán coá yù ñöôïc daønh cho vieäc canh taân söù meänh cuûa Giaùo Hoäi trong theá giôùi naøy, ñieàu quan troïng laø phaûi noùi baèng kinh nghieäm chöù ñöøng baèng nhöõng lyù thuyeát thaàn hoïc tröøu töôïng. Nhaéc tôùi göông saùng cuûa caùc Thaùnh Pheâroâ, Phaoloâ vaø Banaba, nhöõng vò "noùi veà caùc bieán coá vaø kinh nghieäm", Ñöùc Hoàng Y Schonborn caûnh giaùc tröôùc vieäc khoâng nhìn ra söï phong phuù cuûa vieäc laøm chöùng taù; ngaøi nhaän ñònh raèng ñieàu khoâng toát laø ôû lyø trong lyù thuyeát, trong nhöõng ñieàu 'coù theå laø' vaø 'neân laø' maø haàu nhö khoâng bao giôø noùi tôùi kinh nghieäm cuûa ta moät caùch coù baûn vò. Ngaøi ca ngôïi caùc tín höõu giaùo daân ñaõ trình baày caùc chöùng töø baûn thaân taïi Thöôïng Hoäi Ñoàng tuaàn qua.
Chæ trong ñòa ñieåm nhieät thaønh truyeàn giaùo vaø chöùng töø truyeàn giaùo naøy ta môùi coù theå bieän phaân ñöôïc thaùnh yù Thieân Chuùa cum et sub Petro. Ñöùc Hoàng Y nhaéc laïi söï kieän "Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ luoân nhaán maïnh raèng Thöôïng Hoäi Ñoàng khoâng phaûi laø moät nghò vieän" maø laø "moät cô quan tham vaán môùi meû treân bình dieän Giaùo Hoäi hoaøn vuõ". Nhö theá, ñaõ ñeán luùc phaûi tìm söï bieän phaân khoâng phaûi nhö coâng trình cuûa moät "thoûa hieäp chính trò" hay "maãu soá chung nhoû nhaát" maø nhö moät cuoäc tha thieát ñi tìm giaûi phaùp cho caùc vaán ñeà muïc vuï voán coù theå laøm ñöôïc, vôùi ôn trôï giuùp cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn. Ñeán ñaây, Ñöùc Hoàng Y ca ngôïi vieäc Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ caäp nhaät hoùa thuû tuïc Thöôïng Hoäi Ñoàng; caùc caäp nhaät naøy ñaõ taùi taêng sinh khí cho quyeát taâm truyeàn giaùo cuûa caùc giaùm muïc.
Thöôïng Hoäi Ñoàng vaø AÂu Chaâu
Tieáp theo baøi noùi cuûa Ñöùc Hoàng Y Schonborn, caùc vò giaùo phaåm ñaïi dieän caùc luïc ñòa ñaõ ñoïc dieãn vaên. Ñöùc Hoàng Y Vincent Nichols, ñöông kim chuû tòch Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Anh vaø xöù Wales, noùi "veà Thöôïng Hoäi Ñoàng theo quan ñieåm AÂu Chaâu".
Theo ngaøi AÂu Chaâu cuûa thôøi Vatican II, luùc ngaøi môùi 17 tuoåi vaø ñang hoïc taïi Chuûng Vieän Anh ôû Roâma, laø moät AÂu Chaâu cuûa chia reõ nhöng nhôø Vatican II vôùi hình aûnh ñeïp ñeõ cuûa gaàn 3 ngaøn nghò phuï haønh ñoäng nhö moät cô theå, caûm thöùc chia reõ kia ñaõ dòu ñi nhieàu. Nhöng khi chieán tranh laïnh qua ñi, AÂu Chaâu laïi rôi vaøo tình traïng chæ bieát ñeán mình. Vaø ñieàu naøy, theo ngaøi, ñaõ thay ñoåi vôùi caùc Thöôïng Hoäi Ñoàng veà AÂu Chaâu caùc naêm 1991 vaø 1999.
Ñöùc Hoàng Y Nichols cho hay: Thöôïng Hoäi Ñoàng sôû dó giuùp laøm dòu kinh ngieäm chia reõ treân vì caùc phieân hoïp vaø vieäc laøm cuûa noù "ñaõ goùp phaàn vaøo vieäc laøm tan bieán vieãn kieán qui AÂu Chaâu khoâng nhöõng veà theá giôùi maø coøn veà caû Giaùo Hoäi nöõa". Thöïc vaäy, ngaøi noùi theâm "moät soá ngöôøi ví Thöôïng Hoäi Ñoàng nhö laø vieäc quoác teá hoùa Giaùo Trieàu" nhöng ngaøi cho hay "noù coøn ñi saâu hôn theá".
Vuõ Vaên An