Thöôïng HÑGM Khoaù Thöôøng leä thöù 14
Töôøng trình cuûa caùc Nhoùm
"Gia ñình khoâng xa laï vôùi chuùng ta"
Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc Khoaù Thöôøng leä thöù 14 - Töôøng trình cuûa caùc Nhoùm: "Gia ñình khoâng xa laï vôùi chuùng ta".
Roma (WHÑ 10-10-2015) - Saùng thöù Saùu 09 thaùng 10 naêm 2015, taïi phieân hoïp toaøn theå thöù tö trong khuoân khoå Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc Khoaù Thöôøng leä thöù 14 veà Gia ñình, caùc Nhoùm nhoû theo ngoân ngöõ - toång coäng coù 13 nhoùm trong 5 ngoân ngöõ: Anh, Phaùp, Taây Ban Nha, Ñöùc vaø YÙ - ñaõ trình baøy baûn toång hôïp caùc yù kieán thaûo luaän trong nhoùm theo phaàn thöù nhaát cuûa Taøi lieäu laøm vieäc (Instrumentum Laboris) veà söù vuï cuûa gia ñình trong Giaùo hoäi vaø trong theá giôùi ngaøy nay.
Caùc töôøng trình taäp trung cho bieát caàn phaûi coù moät caùi nhìn ít tieâu cöïc hôn veà xaõ hoäi vaø vaên hoùa, vaø caû veà tình traïng gia ñình. Ñöùc Toång giaùm muïc Mark Coleridge (Australia) tuyeân boá: "Ñuùng hôn caàn phaûi nhaán maïnh vaøo caùc khía caïnh tích cöïc vaø thaáy ñöôïc ôû ñaáy nhöõng daáu chæ cuûa Thieân Chuùa. Giaùo hoäi khoâng soáng trong moät theá giôùi phi thôøi gian, taùch bieät khoûi caùc neàn vaên hoùa. Baûn thaân Giaùo hoäi cuõng ñaõ ñöôïc hình thaønh töø nhieàu neàn vaên hoùa khaùc nhau... Khi chuùng ta höôùng veà gia ñình vaø hoân nhaân, chuùng ta yù thöùc veà söï caàn thieát phaûi suy nghó treân thöïc teá, dó nhieân laø vôùi con maét ñöùc tin vaø theo yù muoán cuûa Thieân Chuùa. Caàn phaûi ñoùn nhaän caùc daáu chæ thôøi ñaïi moät caùch hieäu quaû".
Sau khi nhaéc laïi söï soáng laø moät bieåu loä tình yeâu cuûa Thieân Chuùa ñoái vôùi daân Ngaøi, Ñöùc Toång giaùm muïc Diarmuid Martin (Ailen) ñaõ khaúng ñònh raèng trong moïi neàn vaên hoùa, gia ñình tìm ñöôïc söùc maïnh ñeå soáng ôn goïi cuûa mình nhôø loøng tin. Thöôïng Hoäi ñoàng caàn phaûi ñeà cao caùc gia ñình naøy. "Song song vôùi caùc thaùch ñoá veà phöông dieän vaên hoùa-xaõ hoäi maø caùc gia ñình phaûi ñoái maët, chuùng ta caàn phaûi coâng khai nhìn nhaän Giaùo hoäi coøn thieáu söï naâng ñôõ muïc vuï... Chuùng toâi ñaõ cuøng chia seû moät suy nghó... töø ñoù daãn ñeán yù töôûng laø thay vì moät khuoân maãu lyù töôûng veà gia ñình, chuùng ta caàn coù moät hình aûnh ñöôïc phaùc hoïa töø nhieàu gia ñình khaùc nhau trong moâi tröôøng xaõ hoäi, daân toäc vaø toân giaùo cuûa hoï. Giöõa caùc khoù khaên, caùc gia ñình ñaõ bieát dieãn taû aân suûng cuûa tình yeâu thöông vaø ñöùc tin# ñieàu naøy coù theå daãn ñeán moät söï phaân bieät saâu saéc veà caùch thöùc hoï phaûi chòu, töø tình caûnh bò ñaët ra ngoaøi leà vaø caùc hình thöùc cuûa caùi ngheøo vöôït ra khoûi caùi ngheøo kinh teá. Moät söï phaân bieät nhö vaäy haún seõ giuùp chuùng ta nhaän ra caùc nhoùm gia ñình... voán naèm trong moät tình traïng töông töï nhö tình traïng cuûa Chuùa Gieâsu vaø cuûa cha meï cuûa Ngöôøi, nhöõng ngöôøi khoâng coù choã trong quaùn troï... Do ñoù, chuùng ta ñöøng queân caùc gia ñình ñang phaûi ñau khoå vì khoâng coù choã trong xaõ hoäi, caùc gia ñình ñang laø naïn nhaân cuûa naïn phaân bieät ñoái xöû hay bò gaït ra ngoaøi leà veà nieàm tin cuûa hoï vaøo Ñöùc Gieâsu Kitoâ... Caùc hoaøn caûnh trong ñoù caùc gia ñình ñang khao khaùt soáng ôn goïi cuûa hoï raát khaùc nhau... Moãi Giaùo hoäi ñòa phöông caàn phaûi tìm caùch xaùc ñònh caùc hoaøn caûnh rieâng cuûa vieäc gia ñình bò loaïi tröø trong chính xaõ hoäi cuûa hoï... Ngöôøi treû voán soáng trong moät neàn vaên hoùa bò giôùi tính hoùa moät caùch quaù möùc, caàn ñöôïc giaùo duïc ñeå coù moät neàn vaên hoùa hieán ban chính mình, laø neàn taûng cuûa tình yeâu daâng hieán trong hoân nhaân. Ngöôøi treû caàn phaùt trieån khaû naêng soáng trong söï haøi hoøa vôùi caùc caûm xuùc vaø tình caûm, vaø tìm ñöôïc söï tröôûng thaønh trong caùc töông quan vôùi ngöôøi khaùc. Ñaây coù theå laø moät phöông thuoác cho tính ích kyû vaø söï coâ laäp voán thöôøng daãn ngöôøi treû tôùi choã thieáu vaéng yù nghóa cho cuoäc soáng vaø thaäm chí tôùi choã tuyeät voïng# Vieäc nhaân baûn hoùa xaõ hoäi vaø töông lai cuûa taát caû chuùng ta seõ tuøy thuoäc caùch thöùc moät coäng ñoaøn theå hieän ñieàu Thieân Chuùa mong moûi nôi coâng vieäc taïo döïng cuûa Ngaøi. Chuùng ta chæ coù theå taï ôn Thieân Chuùa cho caùc gia ñình Kitoâ höõu cuûa chuùng ta voán, qua tình yeâu thöông vaø daâng hieán cuûa hoï, duø coøn baát toaøn, bieát môû loøng tröôùc tình yeâu chöõa laønh cuûa Thieân Chuùa ñöôïc maëc khaûi nôi Ñöùc Gieâsu Kitoâ".
Ñöùc Toång Giaùm muïc Paul-Andreù Durocher (Canada) tröôùc tieân ñaõ nhaéc laïi laø caùc nghò phuï laø nhöõng con ngöôøi cuûa gia ñình. Chuùng ta coù cha meï, anh chò em, anh em reå vaø chò em daâu, coù anh chò em hoï, chaùu, chaét, caùc gia ñình chuùng ta noùi tôùi chaúng coù gì xa laï ñoái vôùi chuùng ta, gia ñình laø thaønh phaàn cuûa cuoäc soáng chuùng ta... Ñieàu naøy phaûi hieän roõ trong ngoân ngöõ, trong cung gioïng cuûa baûn vaên chuùng ta trình baøy, trong noãi lo aâu vaø caûm thoâng cuûa chuùng ta vôùi caùc gia ñình treân toaøn traùi ñaát. Quaû laø nguy hieåm khi chuùng ta noùi veà gia ñình moät caùch tröøu töôïng, nhö theå veà moät thöïc taïi ôû ngoaøi chuùng ta. Caàn phaûi coá gaéng noùi veà caùc gia ñình... trong thöïc taïi cuï theå vaø ña daïng cuûa chuùng. Ñaëc bieät, caàn phaûi taïo thuaän lôïi cho tình lieân ñôùi quoác teá giöõa taát caû caùc gia ñình Kitoâ höõu vôùi caùc gia ñình ngaøy nay ñang phaûi chòu caûnh baét bôù, chieán tranh vaø baát oån. Nhöng chuùng ta cuõng laø nhöõng con ngöôøi cuûa loøng tin, khoâng nghó mình laø nhöõng nhaø taâm lyù hoïc, xaõ hoäi hoïc vaø nhaø quaûn lyù, keå caû moät soá trong chuùng ta coù theå ñaõ ñöôïc ñaøo taïo chuyeân saâu trong caùc lónh vöïc naøy. Chuùng ta phaùt bieåu tröôùc tieân vôùi tö caùch ngöôøi cuûa loøng tin, vaø ñieàu naøy caàn phaûi ñöôïc loä roõ... Cuoái cuøng, chuùng ta laø nhöõng muïc töû. Noãi lo laéng cuûa chuùng ta, ñoù laø söù vuï Ñöùc Kitoâ ñaõ giao cho Giaùo hoäi, söù vuï laø Giaùo hoäi, ñöôïc theå hieän ngaøy caøng hoaøn haûo trong theá giôùi ngaøy hoâm nay. Moïi noã löïc cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng phaûi höôùng veà muïc tieâu naøy. Baûn vaên chuùng ta seõ soaïn thaûo phaûi ñöôïc thuùc ñaåy bôûi noãi öu tö caên baûn naøy# Caàn phaûi giuùp caùc gia ñình traû lôøi hai caâu hoûi, caâu hoûi veà ôn goïi (gia ñình, baïn laø ai?) vaø caâu hoûi veà söù vuï (gia ñình, baïn laøm gì?). Nhöõng gì coøn laïi, duø hay ho ñeán ñaâu, ñeàu laø thöù yeáu. Baûn vaên cuûa chuùng ta caàn phaûi ñöôïc goït giuõa theo tieâu chí naøy. Chuùng ta neân nhôù laø muïc vuï gia ñình khoâng chæ laø haønh ñoäng cuûa ñònh cheá Giaùo hoäi giuùp caùc gia ñình, maø laø haønh ñoäng cuûa Giaùo hoäi ñöôïc theå hieän nôi gia ñình vaø qua gia ñình. Ñoù chính laø söï môùi meû ñích thöïc cuûa muïc vuï gia ñình chuùng ta ñöôïc môøi goïi trieån khai taïi cuoäc hoïp Thöôïng Hoäi ñoàng naøy... Nhöng söï phaân tích cuûa chuùng ta caàn phaûi saùng suoát, bôûi chuùng ta muoán muïc vuï cuûa chuùng ta phaûi ñöôïc caém reã saâu trong thöïc teá. Ñaëc bieät, chuùng ta caàn phaûi nhìn nhaän raèng neàn nhaân hoïc haøm aån trong neàn vaên hoùa hieän ñaïi khaù xa vôùi nhaõn quan Kitoâ giaùo. Vieäc nhaán maïnh vaøo caù nhaân, vôùi moät söï töï do khoâng giôùi haïn, nhieàu khi gaén vôùi chuû nghóa töông ñoái veà maët ñaïo ñöùc, ñi ngöôïc laïi xaùc tín cuûa chuùng ta veà con ngöôøi ñöôïc taïo döïng theo hình aûnh Thieân Chuùa-Ba Ngoâi. Gia ñình khoâng chæ ñôn thuaàn laø moät ñôn vò neàn taûng cuûa xaõ hoäi, maø coøn laø nôi con ngöôøi tröôûng thaønh... Chuùng ta caàn nhaán maïnh hai khía caïnh cuûa neàn vaên hoùa môùi maø chuùng ta quan taâm moät caùch saâu saéc. Moät laø söï xuaát hieän cuûa moät yù thöùc heä veà giôùi; khía caïnh thöù hai, ñoù chính laø söï phaùt trieån caùc kyõ thuaät sinh hoïc cho pheùp taùch vaø keát hôïp laïi "vaät soáng"... Tröôùc hai thöïc taïi naøy, taát caû chuùng ta caàn phaûi caûnh giaùc vaø daán thaân".
Ñöùc Toång giaùm muïc Laurent Ulrich (Phaùp) ñaõ nhaán maïnh raèng khoâng neân chæ nhìn vaøo tính caùch bí tích cuûa hoân nhaân, hay ñoùng khung trong caùc vaán ñeà vaø hoaøn caûnh ñau ñôùn cuûa ñôøi soáng gia ñình. "Seõ khoâng toát neáu Thöôïng Hoäi ñoàng chæ xoay quanh caùc vaán ñeà vaø khuûng hoaûng caùc gia ñình ôû phöông Taây ñang traûi qua... Coù nhöõng gia ñình ñang soáng moät caùch haïnh phuùc söï caém reã saâu trong Ñöùc Kitoâ vaø trong ñöùc tin... Chuùng ta caàn phaûi baét ñaàu töø nhöõng gì gia ñình ñaõ soáng vaø laøm thaønh nhöõng ñieåm töïa cho vieäc loan baùo Tin Möøng". Caàn phaûi tieáp nhaän quan ñieåm veà ñôøi soáng cuûa caùc gia ñình, maø khoâng giôùi haïn mình vaøo ñôøi soáng cuûa caùc caëp soáng chung vaø hoân nhaân, cho duø ñoù laø ñieàu thieát yeáu phaûi baøn ñeán... Daãu sao, cuõng coù moät soá ngöôøi coù kinh nghieäm baøy toû moät söï lo ngaïi naøo ñoù: moät phaàn caùc ñeà nghò cuûa chuùng ta, "ñöôïc soaïn vaø thoâng qua sau khi ñaõ thaûo luaän nhöng khoâng ñöôïc giöõ laïi... Trong moät cuoäc tranh luaän lieân quan ñeán caùc khía caïnh raát cuï theå vaø ña daïng cuûa ñôøi soáng gia ñình, chuùng ta nghó laø mình coi ñoù nhö moät kinh nghieäm duy nhaát veà tính coâng giaùo, ñieàu chöa heà ñaït tôùi moät caùch vónh vieãn. Ñoù laø moät aân suûng cuûa Chuùa ban cho chuùng ta qua kinh nghieäm naøy cuûa Giaùo hoäi. Chuùng ta caàn phaûi tieáp nhaän, phaûi soáng vôùi söï trung tín, ñaøo saâu trong chaân lyù aân suûng naøy. Chuùng ta caàn daønh thôøi gian ñeå laéng nghe nhau, ñi tôùi cuøng caùc suy tö cuûa chuùng ta vaø chia seû caùc suy tö naøy vôùi nhau..."
Ñöùc hoàng y Robert Sarah (Cor Unum), ñaõ toùm taét caùc suy tö cuûa nhoùm ngaøi trong ba ñieåm: 1) Caàn phaûi chuù troïng tôùi tính caùch ña daïng cuûa caùc boái caûnh vaên hoùa-xaõ hoäi vaø caùc hoaøn caûnh muïc vuï. 2) Nhöõng ñieàu chôø mong: mong sao Thöôïng Hoäi ñoàng coù theå laøm cho ngöôøi ta hieåu laø Giaùo hoäi tin töôûng vaøo caùc gia ñình; Thöôïng Hoäi ñoàng caàn ñöa ra caùc ñieåm moác vaø giuùp gia ñình soáng ôn goïi cuûa mình theo keá hoaïch cuûa Thieân Chuùa vaø giaùo huaán cuûa Giaùo hoäi; Thöôïng Hoäi ñoàng neân baøy toû söï naâng ñôõ cuûa mình ñoái vôùi caùc gia ñình ôû vuøng Trung vaø Caän Ñoâng, thöôøng phaûi soáng phaân taùn vaø bò caùm doã ra ñi; Thöôïng Hoäi ñoàng cuõng caàn coù moät caùi nhìn tích cöïc veà gia ñình voán vaãn laø moät ngoâi tröôøng cuûa nhaân loaïi; vöôït ra khoûi caùc nguyeân nhaân saâu xa cuûa moät soá khuûng hoaûng hieän nay, Thöôïng Hoäi ñoàng caàn giuùp caùc thaønh vieân cuûa caùc gia ñình laáy laïi söùc maïnh vaø nieàm hy voïng. 3) Caàn xem xeùt moät caùch kyõ löôõng caùc nguyeân nhaân cuûa caùc xaùo troän taùc ñoäng treân caùc gia ñình vaø qua gia ñình, treân xaõ hoäi; caàn phaûi baùm chaët vaøo moät söï suy tö caém reã saâu nôi Ñöùc Kitoâ; caàn phaûi coù moät söï can thieäp cuûa giaùo huaán nhaèm laøm cho caùc baûn vaên coù keát caáu chaët cheõ hôn, bôûi caùc baûn vaên thuoäc lónh vöïc thaàn hoïc vaø gaùo luaät naøy mang tính rôøi raïc thay vì aên khôùp vôùi nhau. Keá ñoù, veà phaàn thöù nhaát cuûa Instrumentum Laboris, nhoùm coù hai nhaän xeùt toång quaùt: Phaân tích ñöôïc ñöa ra veà gia ñình nhieàu khi coù tính caùch tieâu cöïc vôùi nhöõng töø naëng neà... Baûn vaên ñeà caäp moät caùch quaù möùc veà vaán ñeà cuûa chaâu AÂu, thaäm chí quaù chaâu AÂu... Caàn phaûi nhôù raèng gia ñình laø truï coät khoâng theå thay theá cuûa cuoäc soáng trong xaõ hoäi vaø ngöôøi ta khoâng theå neù traùnh, raèng gia ñình laø neàn taûng cuûa xaõ hoäi, ñieàu naøy buoäc Giaùo hoäi, voán quan taâm tôùi nhaân loaïi, phaûi ñoái dieän vôùi vaán ñeà gia ñình ngaøy hoâm nay trong ôn goïi vaø söù vuï rieâng cuûa gia ñình...
Lyù thuyeát veà gioáng laø ñoái töôïng cuûa moät cuoäc thaûo luaän roäng raõi... voán nhaán maïnh ñeán tính chaát yù thöùc heä cuûa noù, nhaát laø khi noù ñöôïc phoå bieán, thaäm chí aùp ñaët, bôûi moät soá toå chöùc quoác teá... Traùi laïi, chuùng toâi ñaùnh giaù cao caùch thöùc maø Instrumentum Laboris nhaán maïnh vaøo phaåm giaù cuûa ngöôøi nöõ, veà vai troø rieâng vaø traùch nhieäm rieâng cuûa ngöôøi nöõ... Söï nhaán maïnh ñuùng ñaén naøy keâu goïi xem xeùt tình traïng caùc phuï nöõ ñoâi khi thaáy mình laø thaáp keùm hay bò laõng queân... Nhieàu vaán ñeà khaùc cuõng ñöôïc ñeà caäp, ñaëc bieät laø thaùch ñoá veà ngöôøi khuyeát taät, thaùch ñoá veà kinh teá, vaø nhaát laø thaùch ñoá veà vaán ñeà ngöôøi di daân... Chuùng toâi cuõng thaûo luaän veà caùc gia ñình thuoäc caùc Giaùo hoäi Coâng giaùo Ñoâng phöông bò buoäc phaûi löu vong, vaø heä quaû cuûa hieän töôïng naøy ñoái vôùi caùc xaõ hoäi tieáp nhaän hoï.
Caùc nghò phuï noùi tieáng YÙ, cuõng nhö nhieàu vò khaùc, cho thaáy caùc ngaøi löu taâm ñeán hieän töôïng di cö, ñang taùc ñoäng ñeán nhieàu gia ñình troán chaïy khoûi chieán tranh vaø ngheøo ñoùi, vaø ngaøy caøng lieân quan ñeán nhieàu gia ñình khaùc vaø caû Giaùo hoäi. Vaán ñeà ñaïo ñöùc sinh hoïc cuõng laø noåi baät, ñaëc bieät laø trong soá nhöõng caëp vôï choàng khoâng theå coù con. Sau khi taùi khaúng ñònh raèng söï bình ñaúng veà phaåm giaù cuûa ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ coù nguoàn goác töø Tin Möøng, nhoùm noùi tieáng YÙ, vôùi töôøng trình vieân laø Ñöùc hoàng y Mauro Piacenza, nhaán maïnh raèng caàn phaûi leân aùn "vieäc boùc loät lao ñoäng treû em, baét treû em caàm suùng vaø khai thaùc thaân theå phuï nöõ (chaúng haïn: maïi daâm, ñeû thueâ, baïo löïc vaø gieát ngöôøi, hieáp daâm nhö laø moät haønh ñoäng chieán tranh)".
Cuoái cuøng, ngaøi caûnh baùo veà söï caàn thieát phaûi khaúng ñònh raèng Giaùo hoäi coù moät caùi nhìn tích cöïc veà tính duïc, nhö laø moät caùch dieãn taû veà "söï caêng thaúng hoaø ñieäu giöõa eros vaø agape".
Mai Taâm