Baøi giaûng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha
trong thaùnh leã khai maïc
Thöôïng Hoäi Ñoàng veà Gia Ñình
Baøi giaûng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha trong thaùnh leã khai maïc Thöôïng Hoäi Ñoàng veà Gia Ñình.
Roma (VietCatholic News 4-10-2015) - Luùc 10h saùng Chuùa Nhaät 4 thaùng 10 naêm 2015, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ chuû söï thaùnh leã khai maïc Thöôïng Hoäi Ñoàng veà Gia Ñình. Döôùi ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ toaøn vaên baøi giaûng cuûa ngaøi:
"Neáu chuùng ta yeâu thöông nhau, thì Thieân Chuùa ôû laïi trong chuùng ta, vaø tình yeâu cuûa Ngöôøi nôi chuùng ta môùi neân hoaøn haûo."(1 Gioan 4:12).
Caùc baøi saùch Thaùnh trong Chuùa Nhaät naøy döôøng nhö ñaõ ñöôïc löïa choïn chính xaùc cho thôøi ñieåm aân phuùc maø Giaùo Hoäi ñang traûi qua laø Thöôïng Hoäi Ñoàng veà Gia Ñình, baét ñaàu vôùi buoåi cöû haønh Thaùnh Theå naøy. Trung taâm cuûa caùc baøi ñoïc laø ba chuû ñeà: söï coâ ñôn, tình yeâu giöõa ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ, vaø gia ñình.
Söï coâ ñôn
Adong, nhö chuùng ta ñaõ nghe trong baøi ñoïc thöù nhaát, ñöôïc soáng trong Vöôøn Ñòa Ñaøng. OÂng ñaët teân cho taát caû caùc sinh vaät khaùc nhö laø moät daáu chæ veà söï thoáng trò cuûa mình, veà quyeàn löïc roõ raøng vaø khoâng theå tranh caõi cuûa mình, treân taát caû moïi loaøi. Tuy nhieân, oâng caûm thaáy coâ ñôn, bôûi vì "chaúng tìm ñöôïc moät trôï taù cho oâng" (St 2:20). OÂng coâ ñoäc moät mình.
Thaûm traïng coâ ñôn laø kinh nghieäm cuûa voâ soá nhöõng ngöôøi nam nöõ trong thôøi ñaïi chuùng ta. Toâi nghó ñeán nhöõng ngöôøi cao nieân, bò boû rôi bôûi chính nhöõng ngöôøi thaân yeâu vaø con caùi mình; nhöõng goùa phuï vaø nhöõng ngöôøi goaù vôï; ñeán cô man nhöõng ngöôøi nam nöõ bò ngöôøi phoái ngaãu cuûa mình boû rôi; ñeán taát caû nhöõng ngöôøi caûm thaáy coâ ñôn, bò hieåu laàm vaø chaúng ñöôïc laéng nghe; ñeán nhöõng ngöôøi di cö vaø tò naïn chaïy troán khoûi chieán tranh vaø baùch haïi; ñeán nhöõng ngöôøi giaø vaø ñoâng ñaûo nhöõng ngöôøi treû laø naïn nhaân cuûa neàn vaên hoùa tieâu duøng, vaên hoùa hoang phí vaø loaïi boû.
Ngaøy nay chuùng ta caûm nhaän ñöôïc caùc nghòch lyù cuûa moät theá giôùi toaøn caàu hoùa ñaày nhöõng bieät thöï sang troïng vaø caùc toøa nhaø choïc trôøi, nhöng cuøng vôùi chuùng laø söï giaûm thieåu caùi aám aùp cuûa maùi aám gia ñình; cô man nhöõng keá hoaïch vaø caùc döï aùn ñaày tham voïng, nhöng ngöôøi ta caøng ngaøy caøng coù ít thôøi gian ñeå höôûng thuï chuùng; nhieàu phöông tieän tinh vi cuûa giaûi trí, nhöng laïi coù moät söï troáng roãng noäi taâm saâu saéc vaø lôùn daàn; nhieàu thuù vui, nhöng raát ít tình thöông; nhieàu thöù quyeàn, nhöng laïi raát ít töï do. .. Soá löôïng nhöõng ngöôøi caûm thaáy coâ ñôn khoâng ngöøng taêng leân, cuõng nhö soá löôïng nhöõng ngöôøi ñang bò cuoán huùt vaøo thoùi ích kyû, taâm traïng chaùn chöôøng, baïo löïc phaù hoaïi vaø cheá ñoä noâ leä cho khoaùi laïc vaø tieàn baïc.
Kinh nghieäm ngaøy nay cuûa chuùng ta, moät caùch naøo ñoù, cuõng gioáng nhö cuûa Adong vôùi quaù nhieàu quyeàn löïc nhöng ñoàng thôøi laïi raát coâ ñôn vaø deã bò toån thöông. Ñaây laø hình aûnh cuûa gia ñình. Ngöôøi ta caøng ngaøy caøng thieáu nghieâm tuùc trong vieäc xaây döïng moät moái quan heä yeâu thöông vöõng chaéc vaø sinh hoa keát quaû: khi thònh vöôïng cuõng nhö luùc gian nan, khi maïnh khoûe cuõng nhö luùc ñau yeáu. Tình yeâu laâu daøi, trung tín, taän taâm, oån ñònh vaø sinh hoa keát quaû ngaøy caøng bò ñaùnh giaù thaáp, xem nhö laø moät di tích coå kính thôøi xa xöa. Coù veû nhö ngöôøi ta cho raèng xaõ hoäi tieân tieán nhaát chính laø xaõ hoäi coù sinh suaát thaáp nhaát vaø coù tyû leä phaù thai, ly dò, töï töû, vaø oâ nhieãm moâi tröôøng cao nhaát.
Tình yeâu giöõa ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ
Trong baøi ñoïc thöù nhaát, chuùng ta cuõng nghe thaáy Thieân Chuùa ñaõ ñau khoå vì söï coâ ñôn cuûa Adong. Ngaøi noùi: "Con ngöôøi ôû moät mình thì khoâng toát. Ta seõ laøm cho noù moät trôï taù töông xöùng vôùi noù." (St 2: 18). Nhöõng lôøi naøy cho thaáy raèng khoâng coù gì laøm cho traùi tim con ngöôøi haïnh phuùc baèng moät traùi tim nhö cuûa chính mình, moät traùi tim yeâu meán anh ta vaø laøm maát ñi caûm giaùc trô troïi moät mình. Nhöõng lôøi naøy cuõng cho thaáy Thieân Chuùa khoâng taïo neân chuùng ta ñeå phaûi soáng trong noãi buoàn hay trong coâ ñôn. Ngöôøi ñaõ taïo ra coù nam coù nöõ ñeå ñöôïc haïnh phuùc, ñeå chia seû cuoäc haønh trình cuûa hoï vôùi ngöôøi boå tuùc cho mình, ñeå soáng kinh nghieäm kyø dieäu cuûa tình yeâu: ñeå yeâu vaø ñöôïc yeâu, ñeå ñöôïc nhìn thaáy tình yeâu sinh hoa keát traùi nôi con caùi, nhö ñöôïc neâu trong Thaùnh Vònh ngaøy hoâm nay (x. Thaùnh Vònh 128).
Ñaây laø giaác mô cuûa Thieân Chuùa cho kyø coâng saùng taïo yeâu quyù cuûa mình: ñoù laø thaáy noù thaønh toaøn trong söï keát hieäp yeâu thöông giöõa moät ngöôøi nam vaø moät ngöôøi nöõ, khi hoï vui möøng trong cuoäc haønh trình ñöôïc chia seû vôùi nhau, sinh hoa keát quaû trong moùn quaø trao taëng cho nhau laø chính mình. Ñoù cuõng laø keá hoaïch Chuùa Gieâsu trình baøy trong Tin Möøng hoâm nay: "Töø luùc khôûi ñaàu coâng trình taïo döïng, Thieân Chuùa ñaõ laøm neân con ngöôøi coù nam coù nöõ; vì theá, ngöôøi ñaøn oâng seõ lìa cha meï maø gaén boù vôùi vôï mình, vaø caû hai seõ thaønh moät xöông moät thòt. Nhö vaäy, hoï khoâng coøn laø hai, nhöng chæ laø moät xöông moät thòt." (Mc 10: 6-8; x. St 1:27; 2:24).
Tröôùc moät caâu hoûi chôi chöõ - coù leõ hoûi nhö moät caùi baãy ñeå laøm cho Ngaøi khoâng coøn ñöôïc ñaùm ñoâng öa chuoäng nöõa, trong ñoù neâu ra chuyeän ly dò nhö laø moät thöïc teá ñaõ ñöôïc thieát ñònh vaø baát khaû xaâm phaïm - Chuùa Gieâsu phaûn öùng laïi moät caùch thaúng thöøng vaø baát ngôø. Ngaøi ñaõ mang taát caû moïi thöù trôû laïi thôøi kyø ñaàu cuûa saùng taïo, maø daïy cho chuùng ta raèng Thieân Chuùa chuùc phuùc cho tình yeâu con ngöôøi, vaø chính Ngaøi ñaõ keát hieäp traùi tim cuûa hai ngöôøi yeâu nhau laïi vôùi nhau. Ngaøi keát hieäp chuùng trong söï hieäp nhaát vaø baát khaû phaân ly. Ñieàu naøy cho chuùng ta thaáy raèng muïc tieâu cuûa cuoäc soáng tri giao vôï choàng khoâng ñôn giaûn laø ñeå soáng vôùi nhau troïn ñôøi, nhöng laø ñeå yeâu thöông nhau troïn cuoäc soáng! Baèng caùch naøy, Chuùa Gieâsu taùi laäp traät töï ñaõ coù ngay töø ñaàu.
Gia ñình
"Nhö theá, ñieàu gì Thieân Chuùa ñaõ keát hieäp, loaøi ngöôøi khoâng ñöôïc phaân ly" (Mc 10: 9). Ñaây laø moät lôøi khích leä caùc tín höõu ñang vöôït qua moïi hình thaùi cuûa chuû nghóa caù nhaân vaø chuû nghóa duy luaät trong ñoù che giaáu moät söï taäp trung heïp hoøi vaøo caùi toâi cuûa mình vaø noãi sôï haõi phaûi chaáp nhaän yù nghóa ñích thöïc cuûa ñôøi soáng löùa ñoâi vaø tính duïc cuûa con ngöôøi theo keá hoaïch cuûa Thieân Chuùa.
Thaät vaäy, chæ trong aùnh saùng cuûa söï ñieân roà trong tình yeâu nhöng khoâng nôi maàu nhieäm vöôït qua cuûa Chuùa Gieâsu thì söï ñieân roà trong tình yeâu ñoäc quyeàn trao cho nhau caùch nhöng khoâng suoát ñôøi cuûa vôï choàng môùi coù yù nghóa. Ñoái vôùi Thieân Chuùa, hoân nhaân khoâng phaûi laø moät ñieàu khoâng töôûng vò thaønh nieân, nhöng laø moät giaác mô maø khoâng coù giaác mô aáy thì moïi sinh vaät cuûa Ngaøi seõ phaûi cam chòu caûnh coâ ñôn! Thaät vaäy, noãi sôï phaûi chaáp nhaän keá hoaïch naøy laøm teâ lieät traùi tim con ngöôøi.
Nghòch lyù thay, con ngöôøi ngaøy nay - nhöõng ngöôøi thöôøng xuyeân cheá nhaïo keá hoaïch naøy - tieáp tuïc bò cuoán huùt vaø say meâ bôûi moïi tình yeâu ñích thöïc, moïi tình yeâu beàn vöõng, moïi tình yeâu sinh hoa keát quaû, moïi tình yeâu trung tín vaø laâu daøi. Chuùng ta nhìn thaáy bao ngöôøi ñuoåi theo nhöõng tình yeâu thoaùng qua trong khi mô veà tình yeâu ñích thöïc; hoï ñuoåi theo nhöõng thuù vui xaùc thòt nhöng ao öôùc söï töï hieán hoaøn toaøn.
"Giôø ñaây, sau khi chuùng ta ñaõ neám traûi ñaày ñuû nhöõng lôøi höùa veà thöù töï do khoâng giôùi haïn, chuùng ta laïi moät laàn nöõa baét ñaàu ñaùnh giaù cao caùi cuïm töø cuõ laø 'Theá giôùi meät moûi'. Nhöõng thuù vui bò caám maát heát söùc haáp daãn cuûa chuùng ngay taïi thôøi ñieåm chuùng heát bò caám. Ngay caû khi chuùng bò ñaåy ñeán taän cuøng vaø khoâng ngöøng ñöôïc ñoåi môùi, chuùng toû ra voâ vò, vì chuùng chæ laø nhöõng thöïc taïi höõu haïn trong khi chuùng ta khao khaùt söï voâ haïn"(Joseph Ratzinger, Auf Christus schauen. Ein#bung trong Glaube, Hoffnung, Liebe, Freiburg, 1989, p.73).
Trong boái caûnh xaõ hoäi vaø hoân nhaân voâ cuøng khoù khaên naøy, Giaùo Hoäi ñöôïc môøi goïi ñeå thöïc hieän söù meänh cuûa mình trong söï trung tín, trong söï thaät vaø tình yeâu. Ñeå thöïc hieän söù meänh trong söï trung tín vôùi Thaày mình, Giaùo Hoäi phaûi trôû thaønh moät tieáng keâu trong sa maïc trong vieäc baûo veä tình yeâu trung tín vaø khuyeán khích nhieàu gia ñình soáng cuoäc soáng hoân nhaân nhö moät kinh nghieäm chöùng taù cho tình yeâu cuûa Thieân Chuùa; trong vieäc baûo veä söï thaùnh thieâng cuûa söï soáng, cuûa moïi söï soáng; trong vieäc baûo veä söï thoáng nhaát vaø baát khaû phaân ly cuûa moái lieân heä hoân nhaân nhö laø moät daáu chæ aân suûng cuûa Thieân Chuùa vaø cuûa khaû naêng con ngöôøi coù theå yeâu thöông nghieâm tuùc.
Giaùo Hoäi ñöôïc môøi goïi ñeå thöïc hieän söù meänh cuûa mình trong söï thaät, khoâng ñoåi thay theo thò hieáu choùng qua hay theo nhöõng yù kieán ñöôïc öa chuoäng. Ñoù laø söï thaät baûo veä moãi caù nhaân vaø toaøn theå nhaân loaïi khoûi caùm doã töï quy höôùng veà mình nhö laø trung taâm, cuõng nhö caùm doã bieán tình yeâu sinh hoa keát quaû thaønh thoùi ích kyû voâ sinh, vaø bieán söï keát hieäp trung tín thaønh moät hình thaùi keát hôïp taïm thôøi. "Neáu khoâng coù söï thaät, loøng baùc aùi thoaùi hoaù thaønh moái caûm thöông. Tình yeâu trôû thaønh moät caùi voû roãng, ñöôïc chaát chöùa moät caùch tuøy tieän. Trong moät neàn vaên hoùa khoâng söï thaät, tình yeâu ñoái maët vôùi moät nguy cô traàm troïng" (Ñöùc Giaùo Hoaøng Beâneâñíctoâ thöù 16, Caritas in Veritate, 3).
Giaùo Hoäi ñöôïc môøi goïi ñeå thöïc hieän söù meänh cuûa mình trong tình baùc aùi, khoâng chæ troû keát aùn ngöôøi khaùc, nhöng - trung thaønh vôùi baûn chaát cuûa moät ngöôøi meï - yù thöùc veà nhieäm vuï cuûa mình laø tìm kieám vaø chaêm soùc cho caùc caëp vôï choàng vôùi daàu chaáp nhaän vaø thöông xoùt; trôû thaønh laø moät "beänh vieän daõ chieán" vôùi cöûa roäng môû cho baát cöù ai ñeán goõ ñeå tìm kieám söï giuùp ñôõ vaø hoã trôï; ñeå vöôn ra vôùi nhöõng ngöôøi khaùc vôùi moät tình yeâu ñích thaät, ñeå ñoàng haønh vôùi nhöõng ngöôøi nam nöõ ñoàng loaïi laø nhöõng ngöôøi ñang ñau khoå, ñeå bao goàm hoï vaø daãn hoï ñeán suoái nguoàn cuûa ôn cöùu roãi.
Giaùo Hoäi daïy vaø beânh vöïc nhöõng giaù trò cô baûn, trong khi khoâng queân raèng "Ngaøy sa-baùt ñöôïc taïo neân cho con ngöôøi, chöù khoâng phaûi con ngöôøi cho ngaøy sa-baùt" (Mc 2:27); vaø Chuùa Gieâsu cuõng ñaõ noùi: "Ngöôøi khoeû maïnh khoâng caàn thaày thuoác, ngöôøi ñau oám môùi caàn. Toâi khoâng ñeán ñeå keâu goïi ngöôøi coâng chính, maø ñeå keâu goïi ngöôøi toäi loãi." (Mc 2:17). Moät Giaùo Hoäi daïy baûo tình yeâu ñích thöïc, coù khaû naêng laøm maát ñi söï coâ ñôn, khoâng boû qua nhieäm vuï cuûa mình laø trôû thaønh moät ngöôøi Samaritano nhaân laønh cho moät nhaân loaïi bò thöông.
Toâi nhôù Thaùnh Gioan Phaoloâ Ñeä Nhò töøng noùi: "Toäi loãi vaø caùi aùc luoân luoân phaûi bò leân aùn vaø phaûn ñoái; nhöng ngöôøi sa ngaõ hay sai laàm phaûi ñöôïc thaáu hieåu vaø yeâu thöông. .. chuùng ta phaûi yeâu thôøi ñaïi chuùng ta vaø giuùp con ngöôøi cuûa thôøi ñaïi chuùng ta "(Gioan Phaoloâ Ñeä Nhò, Dieãn vaên göûi caùc thaønh vieân cuûa Coâng Giaùo Tieán Haønh Italia, 30 Thaùng 12 naêm 1978). Giaùo Hoäi phaûi tìm ra nhöõng ngöôøi aáy, chaøo ñoùn vaø ñoàng haønh cuøng vôùi hoï, vì moät Giaùo Hoäi vôùi caùnh cöûa ñoùng kín phaûn boäi laïi chính mình vaø söù meänh cuûa mình, vaø, thay vì laø moät caây caàu thì trôû thaønh moät raøo caûn: "Ñaáng thaùnh hoaù laø Ñöùc Gieâsu, vaø nhöõng ai ñöôïc thaùnh hoaù ñeàu do moät nguoàn goác. Vì theá, Ngöôøi ñaõ khoâng hoå theïn goïi hoï laø anh em" (Dt 2:11).
Trong tinh thaàn naøy, chuùng ta caàu xin Chuùa ñoàng haønh cuøng chuùng ta trong suoát Thöôïng Hoäi Ñoàng naøy vaø höôùng daãn Giaùo Hoäi cuûa Ngaøi nhôø lôøi caàu baàu cuûa Ñöùc Trinh Nöõ Maria vaø Thaùnh Giuse, ngöôøi phoái ngaãu khieát tònh nhaát cuûa Meï.
J.B. Ñaëng Minh An dòch