Troïn cuoäc phoûng vaán Ñöùc Phanxicoâ
treân ñöôøng töø Philadelphia veà Roâma
Troïn cuoäc phoûng vaán Ñöùc Phanxicoâ treân ñöôøng töø Philadelphia veà Roâma.
Roma (VietCatholic News 29-09-2015) - Treân chuyeán bay töø Philadelphia veà Roma chieàu ngaøy 27 thaùng 9 naêm 2015 Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ daønh cho caùc nhaø baùo quoác teá moät baøi phoûng vaán daøi veà nhieàu vaán ñeà khaùc nhau lieân quan tôùi chuyeán vieáng thaêm muïc vuï cuõng nhö tình hình theá giôùi vaø caùc vaán ñeà cuûa Giaùo Hoäi. Sau ñaây laø troïn cuoäc phoûng vaán Ñöùc Phanxicoâ treân ñöôøng töø Philadelphia veà Roâma:
Ñöùc Phanxicoâ: Chaøo buoåi toái taát caû caùc baïn vaø caùm ôn caùc baïn vì ñaõ ñi khaép nôi naøy tôùi nôi noï, toâi thì ngoài xe coøn caùc baïn thì... xin caùm ôn caùc baïn nhieàu laém.
Elizabeth Dias, Taïp Chí Time: Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, con xin caùm ôn Ñöùc Thaùnh Cha, con laø Elizabeth Dias cuûa taïp chí TIME. Taát caû chuùng con ñeàu raát toø moø... Ñaây laø chuyeán vieáng thaêm Hoa Kyø laàn ñaàu tieân cuûa Ñöùc Thaùnh Cha. Ñieàu gì laøm Ñöùc Thaùnh Cha ngaïc nhieän veà Hoa Kyø vaø noù khaùc ra sao so vôùi nhöõng gì Ñöùc Thaùnh Cha coù theå ñaõ nghó töôûng?
Ñöùc Phanxicoâ: Ñaây quaû laø chuyeán thaêm ñaàu tieân cuûa toâi. Tröôùc ñaây, toâi chöa ñeán ñoù bao giôø. Ñieàu laøm toâi ngaïc nhieân laø söï noàng haäu, söï noàng haäu cuûa daân chuùng, ñaùng yeâu xieát bao. Thaät laø moät ñieàu ñeïp ñeõ vaø cuõng dò bieät nöõa: ôû Washington vieäc nghinh ñoùn noàng haäu nhöng hôi trònh troïng hôn; New York thì coù ñoâi chuùt hoa myõ. Philadelphia thì heát söùc dieãn caûm. Ba loaïi nghinh ñoùn khaùc nhau. Toâi raát caûm kích bôûi söï toát buïng vaø nghinh ñoùn naøy nhöng cuõng bôûi caùc buoåi leã toân giaùo vaø loøng ñaïo ñöùc nöõa, tinh thaàn toân giaùo cuûa daân chuùng... caùc baïn coù theå thaáy ngöôøi ngöôøi ta caàu nguyeän vaø ñieàu naøy gaây nhieàu aán töôïng ñoái vôùi toâi. Thaät laø ñeïp.
Elizabeth Dias, Taïp chí Time: Coù loaïi thaùch ñoá naøo maø Ñöùc Thaùnh Cha khoâng nghó seõ gaëp ôû Hoa Kyø khoâng?
Ñöùc Phanxicoâ: Khoâng, caùm ôn Chuùa, khoâng# moïi söï ñeàu toát. Khoâng coù thaùch ñoá naøo caû. Khoâng coù khieâu khích naøo caû. Moïi ngöôøi ñeàu lòch thieäp. Khoâng nhuïc maï vaø khoâng coù gì teä caû.
Elizabeth Dias, Taïp chí Time: Vaäy, ñaâu laø thaùch ñoá?
Ñöùc Phanxicoâ: Chuùng ta phaûi tieáp tuïc laøm vieäc vôùi caùc tín höõu, nhö chuùng ta voán laøm xöa nay, cho tôùi nay. Ñoàng haønh vôùi ngöôøi ta trong söï taêng tröôûng cuûa hoï, trong nhöõng luùc thuaän lôïi laãn trong nhöõng luùc khoù khaên, ñoàng haønh vôùi ngöôøì ta trong nieàm vui cuûa hoï vaø trong nhöõng thôøi khaéc xaáu cuûa hoï, trong nhöõng khoù khaên cuûa hoï luùc khoâng coù vieäc laøm, söùc khoûe keùm. Thaùch ñoá cuûa Giaùo Hoäi, thì nay toâi hieåu: thaùch ñoá cuûa Giaùo Hoäi laø gaàn guõi ngöôøi ta. Gaàn Hieäp Chuûng Quoác... chöù khoâng phaûi moät Giaùo Hoäi taùch xa daân chuùng, maø phaûi gaàn guõi hoï, gaàn guõi, gaàn guõi, ñaây laø ñieàu maø Giaùo Hoäi ôû Hoa Kyø ñaõ hieåu vaø ñaõ hieåu roõ.
David O'Reilly, Baùo Philadelphia Inquirer: Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, nhö Ñöùc Thaùnh Cha bieát, Philadelphia ñaõ coù luùc gaëp thôøi raát khoù khaên vì naïn laïm duïng tình duïc. Noù vaãn coøn laø veát thöông môû toang taïi ñoù. Neân con bieát nhieàu ngöôøi taïi Philadelphia ngaïc nhieân khi Ñöùc Thaùnh Cha khuyeán khích vaø an uûi caùc vò giaùm muïc vaø con nghó nhieàu ngöôøi taïi ñoù muoán hoûi taïi sao Ñöùc Thaùnh Cha laïi caûm thaáy caàn phaûi toû caûm thöông vôùi caùc vò giaùm muïc?
Ñöùc Phanxicoâ: ÔÛ Washington, toâi noùi chuyeän vôùi moïi giaùm muïc Hoa Kyø... khoâng phaûi caùc vò ôû caû ñoù hay sao? Toâi caûm thaáy caàn baøy toû caûm thöông vì moät ñieàu thöïc söï ñaùng sôï ñaõ xaåy ra. Vaø nhieàu vò phaûi chòu maø khoâng bieát. Toâi ñaõ duøng lôøi leõ töø Thaùnh Kinh, Saùch Khaûi Huyeàn: Caùc hieàn huynh ñeán töø cuoäc thoáng khoå lôùn lao. Ñieàu xaåy ra quaû laø moät thoáng khoå lôùn lao. Nhöng cuõng laø söï ñau khoå (veà xuùc caûm). Ñieàu hoâm nay toâi ñaõ noùi vôùi caùc naïn nhaân bò laïm duïng. Toâi khoâng noùi tôùi moät cuoäc phong thaàn (apotheosis) maø laø moät cuoäc phaïm thaùnh. Ta bieát laïm duïng dieãn ra khaép nôi: trong gia ñình, trong khu xoùm, taïi hoïc ñöôøng, phoøng theå duïc. Nhöng khi moät linh muïc laïm duïng, thì ñaây laø moät laïm duïng heát söùc traàm troïng vì ôn goïi cuûa linh muïc laø laøm cho beù trai aáy, beù gaùi aáy taêng tröôûng höôùng veà tình yeâu Thieân Chuùa, höôùng veà söï tröôûng thaønh, vaø höôùng veà ñieàu thieän. Thay vaøo ñoù, söï taêng tröôûng naøy bò nghieàn naùt, thì ñieàu naøy gaàn nhö moät toäi phaïm thaùnh vì vò linh muïc naøy ñaõ phaûn boäi ôn goïi cuûa mình, phaûn boäi ôn goïi cuûa Chuùa. Vì theá, Giaùo Hoäi raát maïnh veà vaán ñeà naøy vaø khoâng ai ñöôïc che ñaäy nhöõng toäi naøy. Nhöõng ai che ñaäy chuùng ñeàu coù toäi. Ngay moät soá giaùm muïc cuõng ñaõ che ñaäy, ñaây laø moät ñieàu ñaùng sôï vaø lôøi leõ khuyeán khích khoâng phaûi laø noùi: "Khoûi lo, ñieàu naøy chaúng coù sao... khoâng, khoâng, khoâng phaûi theá, nhöng noù xaáu ñeán ñoä toâi töôûng caùc hieàn huynh phaûi gaøo to chöù"... ñoù laø yù höôùng toâi muoán noùi vaø hoâm nay toâi noùi moät caùch maïnh meõ.
Maria Antonieta Collins, Univision: Ñöùc Thaùnh Cha töøng noùi nhieàu veà söï tha thöù, raèng Thieân Chuùa tha thöù cho ta vaø ta thöôøng xin Ngöôøi tha thöù. Con muoán hoûi Ñöùc Thaùnh Cha, sau khi Ñöùc Thaùnh Cha ôû chuûng vieän hoâm nay. Coù nhieàu linh muïc phaïm toäi laïm duïng tình duïc treû vò thaønh nieân nhöng chöa heà xin caùc naïn nhaân tha thöù cho mình. Ñöùc Thaùnh Cha coù tha thöù cho caùc vò naøy khoâng? Vaø ñaøng khaùc, Ñöùc Thaùnh Cha coù hieåu: caùc naïn nhaân hoaëc thaân nhaân cuûa hoï khoâng theå va nhaát ñònh khoâng muoán tha thöù khoâng?
Ñöùc Phanxicoâ: Neáu moät ngöôøi laøm sai, yù thöùc ñöôïc ñieàu mình laøm maø laïi khoâng xin loãi, thì toâi xin Thieân Chuùa tính soå hoï. Toâi thì toâi tha thöù cho hoï, nhöng hoï khoâng nhaän ñöôïc söï tha thöù, vì hoï töï ñoùng cöûa tröôùc söï tha thöù naøy. Coøn nhaän ñöôïc söï tha thöù hay khoâng laïi laø chuyeän khaùc. Neáu moät linh muïc töï ñoùng cöûa tröôùc tha thöù, thì ngaøi seõ khoâng nhaän ñöôïc noù, vì ngaøi ñaõ ñoùng cöûa töø beân trong. Ñieàu coøn laïi laø caàu xin Chuùa môû caùnh cöûa ñoù. Muoán tha thöù, chò phaûi saün loøng. Nhöng khoâng phaûi ai cuõng nhaän ñöôïc hay bieát caùch nhaän ñöôïc noù, hay ñôn thuaàn khoâng saün loøng tieáp nhaän noù. Ñieàu toâi noùi khaù khoù. Cho neân chò ñaõ giaûi thích vieäc coù nhöõng ngöôøi ñeán cuoái ñôøi vaãn cöùng loøng, moät caùch raát teä, khoâng nhaän ñöôïc söï dòu hieàn cuûa Thieân Chuùa.
Maria Antonieta Collins, Univision: Veà caùc naïn nhaân hoaëc thaân nhaân khoâng tha thöù, Ñöùc Thaùnh Cha coù hieåu hoï khoâng?
Ñöùc Phanxicoâ: Coù, toâi hieåu hoï. Vaø toâi khoâng pheâ phaùn hoï. Coù moät laàn, trong caùc cuoäc gaëp gôõ naøy, toâi gaëp moät soá ngöôøi vaø toâi gaëp moät phuï nöõ noùi vôùi toâi: "khi maù con khaùm phaù ra con bò laïm duïng, maù con trôû neân phaïm thöôïng, maát luoân ñöùc tin vaø cheát nhö moät ngöôøi voâ thaàn". Toâi hieåu ngöôøi phuï nöõ aáy. Toâi hieåu ôû ñaây. Vaø Thieân Chuùa, Ñaáng toát hôn toâi nhieàu, hieåu baø aáy. Vaø toâi tin chaéc ngöôøi phuï nöõ aáy ñaõ ñöôïc Thieân Chuùa tieáp nhaän. Vì ñieàu bò laïm duïng, ñieàu bò huûy hoaïi chính laø huyeát nhuïc cuûa chính baø, huyeát nhuïc con gaùi baø. Toâi hieåu baø aáy. Toâi khoâng phaùn ñoaùn ngöôøi khoâng theå tha thöù. Toâi chæ bieát caàu xin vaø toâi caàu xin Thieân Chuùa... Thieân Chuùa laø voâ ñòch trong vieäc tìm ra caùch giaûi quyeát. Toâi xin Ngöôøi ñieàu chænh vieäc aáy.
Andres Beltramo, Notimex: Caùm ôn Ñöùc Thaùnh Cha, tröôùc nhaát vì giaây phuùt naøy. Taát caû chuùng con ñaõ ñöôïc nghe Ñöùc Thaùnh Cha noùi nhieàu veà dieãn trình hoøa bình ôû Colombia giöõa FARC vaø chính phuû. Nay, ñang coù moät thoûa hieäp lòch söû. Ñöùc Thaùnh Cha coù caûm thaáy muoán can döï vaøo thoûa hieäp naøy hay khoâng vì Ñöùc Thaùnh Cha coù laàn cho hay Ñöùc Thaùnh Cha muoán ñi Colombia khi thoûa hieäp naøy ñöôïc ñöa ra, coù ñuùng khoâng aï? Hieän nay, coù nhieàu ngöôøi Colombia ñang chôø Ñöùc Thaùnh Cha .
Ñöùc Phanxicoâ: Khi toâi nghe tin raèng vaøo thaùng Ba thoûa hieäp seõ ñöôïc kyù keát, toâi thöa vôùi Chuùa, "Laïy Chuùa, xin giuùp chuùng con mau tôùi thaùng Ba". Söï saün loøng ñaõ coù ñoù giöõa ñoâi beân. Noù ñaõ coù ñoù, duø trong moät nhoùm nhoû, moïi ngöôøi ñaõ thoûa hieäp. Chuùng ta phaûi tieán tôùi thaùng Ba, ñeå kyù thoaû hieäp döùt khoaùt, voán laø troïng ñieåm cuûa coâng lyù quoác teá. Toâi raát sung söôùng vaø caûm thaáy nhö mình laø moät thaønh phaàn cuûa thoûa hieäp vì toâi luoân muoán coù noù. Toâi ñaõ noùi vôùi Toång Thoáng Santos hai laàn veà vaán ñeà naøy. Khoâng phaûi chæ moät mình toâi maø caû Toøa Thaùnh. Toøa Thaùnh luoân saün loøng giuùp ñôõ vaø laøm nhöõng gì coù theå.
Thomas Jansen, CIC: Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, con muoán hoûi moät ñieàu veà cuoäc khuûng hoaûng tî naïn taïi AÂu Chaâu. Nhieàu nöôùc ñaõ döïng raøo caûn baèng keõm gai. Ñöùc Thaùnh Cha nghó gì veà vieäc khai trieån nhö theá?
Ñöùc Phanxicoâ: Anh duøng chöõ khuûng hoaûng. Noù trôû thaønh khuûng hoaûng sau moät dieãn trình laâu daøi. Trong nhieàu naêm, dieãn trình naøy ñaõ noå tung vì caùc cuoäc chieán tranh khieán nhöõng ngöôøi naøy ra ñi vaø troán chaïy laø nhöõng cuoäc chieán tranh ñaõ dieãn ra trong nhieàu naêm. Ñoùi. Ñoùi nhieàu naêm roài. Khi toâi nghó tôùi Phi Chaâu# thì ñaây laø quan ñieåm quaù ñôn sô. Nhöng toâi coi noù nhö moät ñieån hình. Toâi nghó tôùi Phi Chaâu, "luïc ñòa bò boùc loät". Hoï tôùi ñoù löôïm noâ leä, roài caùc taøi nguyeân vó ñaïi cuûa noù. Noù laø luïc ñòa bò boùc loät. Vaø nay, chieán tranh, chieán tranh boä laïc hay khoâng boä laïc. Nhöng hoï coù quyeàn lôïi kinh teá ôû phía sau caùc cuoäc chieán tranh naøy. Vaø toâi nghó raèng thay vì boùc loät moät luïc ñòa hay moät quoác gia, haõy ñaàu tö ôû ñoù ñeå ngöôøi ta coù theå laøm vieäc, thì cuoäc khuûng hoaûng naøy seõ traùnh ñöôïc. Quaû thöïc, nhö toâi ñaõ noùi tröôùc Quoác Hoäi (Hoa Kyø), ñaây laø cuoäc khuûng hoaûng tî naïn chöa töøng thaáy keå töø Theá Chieán Hai. Noù laø cuoäc khuûng hoaûng lôùn nhaát. Anh hoûi toâi veà caùc raøo caûn. Anh bieát ñieàu gì xaåy ra cho moïi böùc töôøng. Moïi böùc. Moïi böùc töôøng ñeàu suïp ñoå. Nay, mai hay trong moät traêm naêm nöõa, chuùng seõ suïp ñoå. Ñoù khoâng phaûi laø giaûi phaùp. Töôøng khoâng phaûi laø moät giaûi phaùp. Vaøo luùc naøy ñaây, AÂu Chaâu ñang gaëp khoù khaên, ñuùng theá. Chuùng ta phaûi thoâng minh. Chuùng ta phaûi tìm ra caùc giaûi phaùp. Chuùng ta phaûi khuyeán khích ñoái thoaïi giöõa caùc quoác gia khaùc nhau, ñeå tìm ra caùc giaûi phaùp. Caùc böùc töôøng khoâng bao giôø laø giaûi phaùp caû. Nhöng caùc caàu thì luoân luoân, luoân laø giaûi phaùp.Toâi khoâng bieát. Ñieàu toâi nghó laø caùc böùc töôøng coù theå keùo daøi trong moät thôøi gian ngaén hay trong moät thôøi gian daøi. Vaán ñeà coøn ñoù vaø haän thuø thì vaãn nhieàu hôn. Ñoù laø ñieàu toâi suy nghó.
Jean Marie Guenois, Baùo Le Figaro: Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, Ñöùc Thaùnh Cha hieån nhieân khoâng theå döï öùng cuoäc thaûo luaän cuûa caùc nghò phuï thöôïng hoäi ñoàng, chuùng con bieát roõ ñieàu ñoù. Nhöng chuùng con muoán bieát ngay tröôùc thöôïng hoäi ñoàng naøy, trong traùi tim muïc töû cuûa Ñöùc Thaùnh Cha, lieäu Ñöùc Thaùnh Cha coù thöïc söï muoán moät giaûi phaùp cho ngöôøi ly dò vaø taùi hoân khoâng. Chuùng con cuõng muoán bieát lieäu "töï saéc" cuûa Ñöùc Thaùnh Cha veà vieäc laøm nhanh dieãn trình tuyeân boá voâ hieäu coù ñaõ ñoùng ñöôïc cuoäc thaûo luaän naøy chöa. Cuoái cuøng, Ñöùc Thaùnh Cha traû lôøi ra sao cho nhöõng ngöôøi sôï raèng vieäc caûi toå naøy, thöïc teá, ñaõ taïo ra ñieàu voán ñöôïc goïi laø "ly dò kieåu Coâng Giaùo". Xin caùm ôn Ñöùc Thaùnh Cha.
Ñöùc Phanxicoâ: Toâi xin baét ñaàu vôùi vaán ñeà cuoái cuøng. Trong vieäc caûi toå thuû tuïc vaø caùch toâi ñoùng cöûa ñoái vôùi ñöôøng loái coù tính haønh chaùnh, laø ñöôøng loái qua ñoù vieäc ly dò coù theå ñöôïc daãn khôûi. Caùc baïn coù theå cho raèng nhöõng ai nghó ñaây laø "ly dò theo kieåu Coâng Giaùo" laø sai, vì vaên kieän môùi nhaát ñaõ ñoùng cöûa ñoái vôùi vieäc ly dò. Vì vôùi phöông thöùc haønh chaùnh, raát deã ly dò. Seõ luoân luoân coù phöông thöùc phaùp lyù. Tieáp ñeán caâu hoûi thöù ba: vaên kieän... toâi khoâng nhôù caâu hoûi thöù ba nhöng baïn coù theå söûa sai.
Jean Marie Guenois, Baùo Le Figaro: Caâu hoûi laø veà yù nieäm ly dò theo kieåu Coâng Giaùo, lieäu töï saéc coù ñaõ ñoùng cöûa cuoäc tranh luaän tröôùc khi coù thöôïng hoäi ñoàng veà chuû ñeà naøy chöa.
Ñöùc Phanxicoâ: Ñieàu naøy ñaõ ñöôïc ña soá nghò phuï cuûa thöôïng hoäi ñoàng naêm ngoaùi yeâu caàu: giaûn dò hoùa thuû tuïc vì coù nhöõng vuï keùo daøi caû möôi, möôøi laêm naêm, khoâng ñuùng sao? Phaùn quyeát thöù nhaát roài laïi phaùn quyeát thöù hai, vaø sau ñoù, coøn khaùng aùn nöõa, heát khaùng aùn naøy tôùi khaùng aùn noï. Khoâng bao giôø chaám döùt. Phaùn quyeát keùp, khi vieäc khaùng aùn coù giaù trò, ñaõ ñöôïc aán ñònh bôûi Ñöùc Thaùnh Cha Lambertini, töùc Ñöùc Beâneâñíctoâ XIV, vì ôû mieàn trung AÂu Chaâu, toâi seõ khoâng noùi nöôùc naøo, coù nhieàu laïm duïng, vaø ñeå chaám döùt caùc laïm duïng naøy, ngaøi ñaõ ñöa ra theå thöùc naøy nhöng noù khoâng phaûi laø ñieàu chuû yeáu ñoái vôùi dieãn trình. Thuû tuïc thay ñoåi, phaùp cheá thay ñoåi, trôû neân toát hôn. Vaøo thôøi ñoù, caàn thieát phaûi laøm nhö theá, roài Ñöùc Pioâ X muoán hôïp lyù hoùa vaø ñöa ra moät soá thay ñoåi nhöng ngaøi khoâng coù thì giôø hay khaû naêng laøm ñieàu naøy. Caùc nghò phuï Thöôïng Hoäi Ñoàng yeâu caàu vieäc hôïp lyù hoùa naøy, töùc laøm nhanh choùng dieãn trình tuyeân boá voâ hieäu. Vaø toâi döøng ôû ñoù. Vaên kieän naøy, "töï saéc" naøy laøm deã dieãn trình vaø vaán ñeà thì giôø, nhöng ñaây khoâng phaûi laø ly dò vì hoân nhaân laø baát khaû tieâu neáu laø bí tích. Vaø ñieàu naøy Giaùo Hoäi khoâng theå thay ñoåi. Ñaây laø tín lyù. Ñaây laø bí tích baát khaû tieâu. Xöû theo luaät laø chöùng minh raèng ñieàu xem ra laø bí tích thöïc ra khoâng phaûi laø bí tích, vì thieáu töï do chaúng haïn, hay thieáu chín chaén, hoaëc maéc beänh taâm thaàn. Coù thaät nhieàu lyù do ñeå tuyeân boá voâ hieäu, sau khi ñaõ nghieân cöùu, ñieàu tra. Raèng ñoù khoâng heà laø bí tích. Thí duï, ngöôøi ta khoâng ñöôïc töï do. Moät thí duï khaùc: baây giôø thì khoâng thoâng thöôøng laém nhöng trong moät soá khu vöïc cuûa xaõ hoäi bình thöôøng, ít nhaát taïi Buenos Aires, coù nhöõng ñaùm cöôùi luùc ngöôøi ñaøn baø coù thai: "maøy phaûi ñöôïc cöôùi hoûi". ÔÛ Buenos Aires, toâi ñaõ khuyeán caùo caùc linh muïc, moät caùch maïnh meõ, gaàn nhö ngaên caám hoï cöû haønh caùc ñaùm cöôùi trong nhöõng ñieàu kieän nhö theá. Chuùng ta goïi nhöõng ñaùm cöôùi naøy laø "ñaùm cöôùi caáp toác", phaûi khoâng? Ñeå che ñaäy maët muõi. Roài caùc treû thô sinh ra ñôøi, moät soá vuï xong xuoâi nhöng khoâng heà coù töï do vaø roài söï vieäc daàn daàn ra toài teä khieán hoï chia tay maø noùi "toâi bò boù buoäc phaûi keát hoân vì chuùng toâi phaûi che ñaäy tình huoáng naøy noï" vaø ñaây laø moät lyù do ñeå tuyeân boá voâ hieäu. Raát nhieàu lyù do nhö theá. Caùc vuï voâ hieäu, caùc baïn coù, caùc baïn coù theå tìm thaáy caùc lyù do naøy treân lieân maïng, nhieàu laém, ñuùng khoâng? Roài vaán ñeà caùc ñaùm cöôùi laàn thöù hai, cuûa nhöõng ngöôøi ly dò, taïo ra moät cuoäc keát hôïp môùi. Caùc baïn ñoïc gì, caùc baïn coù "Taøi Lieäu Laøm Vieäc", ñieàu ñöôïc ñöa vaøo cuoäc tranh luaän, ñoái vôùi toâi, xem ra hôi quaù ñôn giaûn hoùa khi noùi raèng Thöôïng Hoäi Ñoàng laø giaûi phaùp cho nhöõng ngöôøi naøy vaø nhöõng ngöôøi naøy coù theå ñöôïc röôùc leã. Ñaây khoâng phaûi laø giaûi phaùp duy nhaát. Khoâng, ñieàu ñöôïc "Taøi Lieäu Laøm Vieäc" ñeà nghò nhieàu hôn theá nhieàu, vaø vaán ñeà keát hôïp môùi cuûa caùc ngöôøi ly dò cuõng khoâng phaûi laø vaán ñeà duy nhaát. Trong "Taøi Lieäu Laøm Vieäc" coøn nhieàu vaán ñeà hôn nöõa. Thí duï, giôùi treû khoâng chòu keát hoân chaúng haïn. Hoï khoâng muoán keát hoân. Ñaây laø moät vaán ñeà muïc vuï ñoái vôùi Giaùo Hoäi. Moät vaán ñeà khaùc: tính chín chaén veà xuùc caûm ñeå keát hoân. Moät vaán ñeà khaùc nöõa: ñöùc tin. "con coù tin raèng cuoäc hoân nhaân naøy vónh vieãn khoâng? Coù, coù, coù, con tin". "Nhöng con coù tin ñieàu naøy khoâng?" töùc vieäc chuaån bò hoân nhaân: toâi thöôøng hay nghó raèng ñeå trôû thaønh moät linh muïc, ngöôøi ta caàn chuaån bò tôùi 8 naêm, aáy theá nhöng ñaâu coù gì laø nhaát ñònh, Giaùo Hoäi vaãn coù theå caát caùi baäc giaùo só khoûi baïn. Nhöng ñoái vôùi 1 ñieàu keùo daøi suoát ñôøi, hoï laøm tôùi 4 khoùa! Boán laàn# Haún coù ñieàu gì khoâng ñuùng ô ñaây. Ñoù laø ñieàu Thöôïng Hoäi Ñoàng phaûi ñoái phoù: phaûi chuaån bò hoân nhaân nhö theá naøo. Ñaây laø moät trong nhöõng ñieàu heát söùc khoù khaên.
Coù nhieàu vaán ñeà, taát caû ñeàu ñaõ ñöôïc lieät keâ trong "Taøi Lieäu Laøm Vieäc". Nhöng, toâi thích baïn hoûi veà chuyeän "ly dò theo kieåu Coâng Giaùo". Thöù ñoù khoâng heà coù. Ñaây cuõng khoâng phaûi laø hoân nhaân, ñaây laø tính voâ hieäu, noù khoâng heà hieän höõu. Maø neáu hoân nhaân ñaõ hieän höõu, thì noù baát khaû tieâu. Ñieàu naøy roõ raøng. Caùm ôn baïn.
Terry Moran, Haõng Tin ABC News: Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, xin caùm ôn Ñöùc Thaùnh Cha, xin caùm ôn Ñöùc Thaùnh Cha raát nhieàu vaø xin caùm ôn caû caùc nhaân vieân Toøa Thaùnh nöõa. Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, Ñöùc Thaùnh Cha coù ñeán thaêm Caùc Dì Doøng Tieåu Muoäi Ngöôøi Ngheøo vaø chuùng con ñöôïc nghe raèng Ñöùc Thaùnh Cha muoán chöùng toû söï hoã trôï cuûa Ñöùc Thaùnh Cha ñoái vôùi hoï vaø ñoái vôùi vuï kieän cuûa hoï tröôùc toøa. Vaø, thöa Ñöùc Thaùnh Cha, Ñöùc Thaùnh Cha coù hoã trôï caû caùc caù nhaân naøo, keå luoân caùc vieân chöùc chính phuû, noùi raèng trong löông taâm toát laønh cuûa hoï, löông taâm baûn thaân cuûa hoï, hoï khoâng theå tuaân haønh moät soá luaät leä hay thi haønh caùc boån phaän cuûa hoï trong tö caùch vieân chöùc chính phuû, nhö trong vieäc caáp chöùng chæ hoân thuù cho caùc caëp ñoàng tính chaúng haïn. Ñöùc Thaùnh Cha coù hoã trôï caùc loaïi chuû tröông töï do toân giaùo naøy khoâng?
Ñöùc Phanxicoâ: Toâi khoâng theå löu yù ñöôïc moïi tröôøng hôïp hieän coù veà phaûn ñoái löông taâm. Nhöng, coù, toâi coù theå noùi phaûn ñoái löông taâm laø moät quyeàn, moät phaàn cuûa moïi nhaân quyeàn. Noù laø moät quyeàn. Vaø neáu moät ngöôøi khoâng ñeå ngöôøi khaùc phaûn ñoái löông taâm, hoï ñaõ baùc boû moät quyeàn. Vieäc phaûn ñoái löông taâm phaûi ñöôïc ñöa vaøo moïi cô caáu phaùp lyù vì noù laø moät quyeàn, moät nhaân quyeàn. Neáu khoâng, keát cuïc chuùng ta seõ rôi vaøo tình huoáng mình coù theå quyeát ñoaùn ñieàu gì laø quyeàn (ñieàu gì khoâng) baèng caùch noùi "quyeàn naøy ñaùng, quyeàn naøy khoâng". Noù laø moät nhaân quyeàn. Toâi luoân luoân xuùc ñoäng moãi laàn ñoïc, vaø toâi ñoïc nhieàu laàn laém, moãi laàn ñoïc "Baøi Ca Roland" ("Chanson de Roland") trong ñoù moïi ngöôøi ñang ôû treân chieán tuyeán vaø tröôùc maët hoï laø gieáng röûa toäi vaø hoï buoäc phaûi choïn giöõa gieáng röûa toäi vaø thanh göôm. Hoï buoäc phaûi choïn. Hoï khoâng ñöôïc quyeàn phaûn ñoái löông taâm. Noù laø moät quyeàn vaø neáu ta muoán coù hoøa bình, ta phaûi toân troïng moïi thöù quyeàn.
Terry Moran, Haõng tin ABC News: Ñieàu ñoù coù bao goàm caû caùc vieân chöùc chính phuû nöõa khoâng?
Ñöùc Phanxicoâ: Noù laø moät nhaân quyeàn vaø neáu vieân chöùc chính phuû naøo laø con ngöôøi nhaân baûn, thì hoï ñeàu coù quyeàn naøy caû. Noù laø moät nhaân quyeàn.
Stefano Maria Paci, Haõng tin Sky News: Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, taïi Lieân Hieäp Quoác, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ söû duïng caùc lôøi leõ raát maïnh ñeå toá caùo söï im laëng cuûa theá giôùi ñoái vôùi vieäc baùch haïi caùc Kitoâ höõu, laø nhöõng ngöôøi ñang bò töôùc ñoaït nhaø cöûa, bò toáng xuaát, bò töôùc ñoaït taøi saûn, bò baét laøm noâ leä vaø bò saùt haïi daõ man kieåu caàm thuù. Hoâm qua, Toång Thoáng Hollande coâng boá vieäc khôûi ñaàu chieán dòch Phaùp oanh kích caùc caên cöù cuûa ISIS taïi Syria. Ñöùc Thaùnh Cha nghó gì veà haønh ñoäng quaân söï naøy? Thò tröôûng Roâma, thaønh phoá cuûa Naêm Thaùnh (thöông xoùt), cuõng tuyeân boá raèng oâng ñeán Cuoäc Gaëp Gôõ Caùc Gia Ñình Theá Giôùi vì Ñöùc Thaùnh Cha môøi oâng. Ñöùc Thaùnh Cha coù theå cho chuùng con bieát ñoâi ñieàu veà vieäc naøy khoâng?
Ñöùc Phanxicoâ: Toâi seõ baét ñaàu vôùi caâu hoûi thöù hai cuûa anh. Toâi khoâng môøi Thò Tröôûng Marino. Ñieàu naøy roõ chöù? Toâi khoâng môøi vaø toâi coù hoûi caùc ngöôøi toå chöùc vaø hoï cuõng khoâng môøi. OÂng aáy ñeán. OÂng aáy tuyeân boá oâng laø ngöôøi Coâng Giaùo vaø oâng aáy ñeán moät caùch töï phaùt. Ñoù laø vieäc ñaàu tieân. Nhöng ñieàu naøy roõ chöù haû? Vaø baây giôø veà chuyeän oanh kích. Quaû thöïc, toâi coù nghe tin töùc vaøo hoâm kia, nhöng chöa ñoïc veà tin naøy. Toâi khoâng bieát nhieàu veà tình hình. Toâi ñöôïc nghe: Nga ñaõ ñöa ra laäp tröôøng vaø chöa roõ veà Hieäp Chuùng Quoác. Toâi thöïc khoâng bieát phaûi noùi gì vì toâi khoâng hieåu troïn veïn tình hình. Nhöng khi nghe chöõ neùm bom, cheát choùc, maùu xöông# toâi nhaéc laïi nhöõng ñieàu ñaõ noùi taïi Quoác Hoäi Hoa Kyø vaø taïi Lieân Hieäp Quoác, ñeå traùnh caùc ñieàu naøy. Nhöng toâi khoâng bieát, toâi khoâng theå phaùn ñoaùn tình hình chính trò vì toâi khoâng bieát ñuû veà noù.
Miriam Schmidt, Thoâng Taán Ñöùc DPA: Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, con muoán hoûi moät caâu veà moái lieân heä cuûa Toøa Thaùnh vôùi Trung Hoa vaø tình hình taïi nöôùc naøy cuõng raát khoù khaên cho Giaùo Hoäi Coâng Giaùo. Ñöùc Thaùnh Cha nghó gì veà vieäc naøy?
Ñöùc Phanxicoâ: Trung Hoa laø moät nöôùc lôùn cung hieán cho theá giôùi moät neàn vaên hoùa vó ñaïi, raát nhieàu ñieàu toát ñeïp. Coù laàn toâi ñaõ noùi treân chuyeán maùy bay bay qua Trung Hoa luùc töø Ñaïi Haøn trôû veà raèng toâi raát muoán tôùi Trung Hoa. Toâi yeâu meán daân toäc Trung Hoa vaø toâi hy voïng coù theå coù nhöõng lieân heä toát ñeïp, nhöõng lieân heä thaät toát ñeïp. Chuùng toâi ñang lieân laïc vôùi nhau, ñang noùi chuyeän vôùi nhau, ñang tieán leân vôùi nhau nhöng ñoái vôùi toâi, coù moät ngöôøi baïn töø moät ñaát nöôùc nhö Trung Hoa, moät nöôùc coù raát nhieàu vaên hoùa vaø coù raát nhieàu cô hoäi ñeå laøm vieäc toát, quaû laø moät nieàm vui.
Maria Sagrarios Ruiz de Apodaca, RNE: Xin caùm ôn Ñöùc Thaùnh Cha. Xin kính chaøo Ñöùc Thaùnh Cha. Ñöùc Thaùnh Cha vöøa thaêm Hoa Kyø laàn ñaàu tieân, tröôùc ñaây, Ñöùc Thaùnh Cha chöa bao giôø ôû ñoù. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ noùi chuyeän tröôùc Quoác Hoäi, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ noùi chuyeän tröôùc Lieân Hieäp Quoác. Ñöùc Thaùnh Cha loâi cuoán nhieàu ñaùm ñoâng. Ñöùc Thaùnh Cha coù caûm thaáy mình maïnh hôn khoâng? Vaø moät caâu hoûi nöõa, chuùng con nghe Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ keùo söï chuù yù cuûa ngöôøi ta tôùi vai troø cuûa caùc nöõ tu, cuûa phuï nöõ noùi chung trong Giaùo Hoäi taïi Hoa Kyø. Lieäu moät ngaøy kia chuùng con coù ñöôïc thaáy linh muïc phuï nöõ trong Giaùo Hoäi Coâng Giaùo nhö moät vaøi nhoùm ôû Hoa Kyø ñoøi hoûi, vaø nhö moät soá Giaùo Hoäi Kitoâ Giaùo ñaõ coù khoâng?
Ñöùc Phanxicoâ: Ngaøi (coù yù chæ cha Federico Lombardi) baûo toâi ñöøng traû lôøi baèng tieáng Taây Ban Nha. Caùc nöõ tu taïi Hoa Kyø ñaõ thöïc hieän nhöõng kyø coâng trong laõnh vöïc giaùo duïc, trong laõnh vöïc y teá. Daân chuùng Hoa Kyø yeâu meán caùc dì. Toâi khoâng roõ hoï yeâu meán caùc linh muïc ñeán ñaâu (cöôøi) nhöng hoï yeâu meán caùc nöõ tu, yeâu meán laém. Caùc dì vó ñaïi, caùc dì laø caùc phuï nöõ vó ñaïi, vó ñaïi, thaät vó ñaïi. Roài, ai cuõng phaûi theo coäng ñoaøn cuûa mình, theo luaät doøng cuûa mình, neân môùi coù dò bieät. Nhöng heát thaåy ñeàu vó ñaïi. Vaø vì lyù do ñoù, toâi caûm thaáy coù nghóa vuï phaûi caùm ôn caùc baïn vì nhöõng gì caùc nöõ tu ñaõ thöïc hieän. Moät vò quan troïng trong chính phuû Hoa Kyø noùi vôùi toâi maáy hoâm tröôùc raèng: "neàn giaùo duïc con coù ñöôïc con mang ôn caùc nöõ tu hôn heát". Caùc chò laøm vieäc vôùi ngöôøi ngheøo vaø trong caùc beänh vieän. Ñoù laø vieäc ñaàu tieân. Coøn vieäc thöù hai? Toâi nhôù vieäc thöù nhaát, coøn vieäc thöù hai?
Maria Sagrarios Ruiz de Apodaca, RNE: Ñöùc Thaùnh Cha coù caûm thaáy maïnh hôn sau khi ñaõ ôû Hoa Kyø vôùi moät thôøi khoùa bieåu nhö theá vaø ñaõ thaønh coâng nhö theá?
Ñöùc Phanxicoâ: Toâi khoâng bieát toâi coù thaønh coâng hay khoâng, khoâng. Nhöng toâi sôï chính toâi. Sao toâi laïi sôï mình? Khoâng bieát nöõa, nhöng toâi luoân caûm thaáy mình yeáu ñuoái theo nghóa khoâng coù söùc maïnh vaø söùc maïnh chæ laø ñieàu thoaùng qua, ôû ñaây hoâm nay, ngaøy mai maát daïng. Baïn coù duøng söùc maïnh ñeå laøm ñieàu toát hay khoâng môùi laø ñieàu quan troïng. Vaø Chuùa Gieâsu ñaõ ñònh nghóa söùc maïnh, söùc maïnh thaät söï laø ñeå phuïc vuï, laø ñeå phuïng söï, laø ñeå thöïc hieän caùc phuïc dòch khieâm toán nhaát, vaø toâi vaãn coøn ñang tieán boä treân neûo ñöôøng phuïc vuï naøy vì toâi caûm thaáy toâi chöa laøm ñöôïc heát nhöõng gì toâi neân laøm. Ñoù laø caûm thöùc cuûa toâi veà söùc maïnh.
Thöù ba, veà linh muïc phuï nöõ, ñieàu naøy khoâng theå thöïc hieän ñöôïc. Sau nhieàu cuoäc thaûo luaän laâu daøi, laâu daøi vaø thaáu ñaùo, sau nhieàu suy nghó raát lung, Ñöùc Thaùnh Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II ñaõ noùi roõ nhö theá. Khoâng phaûi vì phuï nöõ khoâng coù khaû naêng. Caùc baïn coi maø xem, trong Giaùo Hoäi, phuï nöõ quan troïng hôn nam giôùi, vì Giaùo Hoäi laø moät phuï nöõ. (Trong tieáng YÙ) Ngöôøi ta goïi "La chiesa" chöù khoâng "il Chiesa". Giaùo Hoäi laø naøng daâu cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ. Vaø Ñöùc Meï thì quan troïng hôn caùc giaùo hoaøng, caùc giaùm muïc vaø caùc linh muïc nhieàu laém. Toâi phaûi nhìn nhaän raèng chuùng ta hôi chaäm treã trong vieäc khai trieån neàn thaàn hoïc veà phuï nöõ. Chuùng ta phaûi thuùc ñaåy cho neàn thaàn hoïc naøy tieán tôùi. Vaâng, ñieàu naøy ñuùng.
Mathilde Imberty, Ñaøi Phaùt Thanh Radio France: Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ trôû thaønh moät vì sao ôû Hoa Kyø. Coù toát cho Giaùo Hoäi hay khoâng khi Ñöùc Giaùo Hoaøng laø moät vì sao?
Ñöùc Phanxicoâ: Ñöùc Giaùo Hoaøng phaûi... Chò coù bieát töôùc hieäu Giaùo Hoaøng naøo neân ñöôïc söû duïng khoâng? Ñaày Tôù cuûa caùc ñaày tôù Thieân Chuùa. Töôùc hieäu naøy coù khaùc ñoâi chuùt vôùi caùc vì sao. Caùc vì sao raát ñeïp ñeå ngaém. Toâi thích ngaém chuùng vaøo muøa heø khi baàu trôøi thanh quang. Nhöng vò Giaùo Hoaøng thì phaûi, thì phaûi laø ñaày tôù caùc ñaày tôù cuûa Thieân Chuùa. Vaâng, trong caùc phöông tieän truyeàn thoâng, ñieàu naøy ñang xaåy ra nhöng cuõng coù moät söï thaät khaùc. Bieát bao vì sao ñöôïc ta chöùng kieán ñaõ taét nguùm vaø rôi ruïng. Moät ñieàu thoaùng qua. Maët khaùc, laøm ñaày tôù caùc ñaày tôù cuûa Thieân Chuùa thì laø moät ñieàu khoâng thoaùng qua chuùt naøo.
Vuõ Van An