Noäi dung baøi phoûng vaán Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ

treân maùy bay trôû veà Roma

Noäi dung baøi phoûng vaán Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ treân maùy bay trôû veà Roma.

Vatican (SD 28-09-2015) - Cuõng nhö trong moïi chuyeán coâng du khaùc, treân chuyeán bay töø Philadelphia veà Roma chieàu ngaøy 27 thaùng 9 naêm 2015 Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ daønh cho caùc nhaø baùo quoác teá moät baøi phoûng vaán daøi veà nhieàu vaán ñeà khaùc nhau lieân quan tôùi chuyeán vieáng thaêm muïc vuï cuõng nhö tình hình theá giôùi vaø caùc vaán ñeà cuûa Giaùo Hoäi.

Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quyù vò baøi phoûng vaán naøy. Cha Federico Lombardi Giaùm ñoác Phoøng Baùo Chí Toaø Thaùnh, ñaõ ngoû lôøi chaøo Ñöùc Thaùnh Cha nhö sau:

- "Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, xin chaøo möøng Ñöùc Thaùnh Cha ñeán giöõa chuùng con vaø daønh thôøi giôø cho chuùng con sau chuyeán vieáng thaêm raát meät nhoïc ñoøi hoûi nhieàu daán thaân. Chuùng con xin baét ñaàu ngay vôùi caùc caâu hoûi. Ngöôøi ñaàu tieân laø moät chò ôû ñaây ñaõ vieát moät baøi veà Ñöùc Thaùnh Cha treân baùo Times neân chò ñaõ ñöôïc chuaån bò raát kyõ veà chuyeán coâng du cuûa Ñöùc Thaùnh Cha. Chò seõ hoûi baèng tieáng Anh vaø anh Matteo seõ dòch ra tieáng YÙ cho Ñöùc Thaùnh Cha."

Ñöùc Thaùnh Cha chaøo caùc nhaø baùo vaø noùi:

+ "Xin caùm ôn anh chò em raát nhieàu vì coâng vieäc cuûa anh chò em. Anh chò em phaûi chaïy töø choã naøy tôùi choã noï. Coøn toâi thì ngoài ôû trong xe... Xin caùm ôn anh chò em nhieàu laém.

- Xin caùm ôn Ñöùc Thaùnh Cha raát nhieàu., Con laø Elisabetta Dias cuûa baùo Time Magazine, Chuùng con raát toø moø muoán bieát: ñaây laø chuyeán vieáng thaêm ñaàu tieân cuûa Ñöùc Thaùnh Cha taïi Hoa Kyø. Caùi gì taïi Hoa Kyø ñaõ khieán cho Ñöùc Thaùnh Cha ngaïc nhieân nhaát, vaø coù caùi gì khaùc vôùi caùc chôø mong cuûa Ñöùc Thaùnh Cha hay khoâng?

Ñaùp: Vaâng, ñaây laø chuyeán vieáng thaêm ñaàu tieân cuûa toâi: toâi chöa bao giôø ñeán Hoa Kyø. Ñieàu khieán toâi ngaïc nhieân ñoù laø söï noàng aám cuûa daân chuùng, hoï thaät laø deã thöông: ñaây laø moät ñieàu ñeïp vaø cuõng khaùc nöõa. Taïi Washington coù moät söï tieáp ñoùn noàng nhieät nhöng hôi hình thöùc moät chuùt; taïi New York thì moät chuùt quùa möùc, vaø taïi Philadelphia thì raát roõ raøng. Ba caùch thöùc khaùc nhau, nhöng cuøng moät söï tieáp ñoùn. Toâi raát bò ñaùnh ñoäng bôûi loøng toát, söï tieáp ñoùn, vaø trong caùc leã nghi toân giaùo bôûi loøng ñaïo ñöùc vaø suøng ñaïo. Ngöôøi ta thaáy laø daân chuùng caàu nguyeän, vaø ñieàu naøy ñaõ ñaùnh ñoäng toâi raát nhieàu, nhieàu laém. Thaät laø ñeïp!

- Ñöùc Thaùnh Cha coù nhaän thaáy moät thaùch ñoá töø phía Hoaø Kyø maø Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ khoâng chôø ñôïi khoâng? Coù vaøi khieâu khích naøo khoâng?

Ñaùp: Khoâng. Caùm ôn Chuùa, khoâng. Khoâng. Khoâng. Moïi söï ñeåu toát ñeïp. Khoâng coù khieâu khích naøo. Moïi ngöôøi ñeàu raát coù giaùo duïc, khoâng coù lôøi nguyeàn ruûa naøo, khoâng coù ñieàu gì xaáu xa. Khoâng, Khoâng. Nhöng chuùng ta phaûi tieáp tuïc laøm vieäc vôùi daân toäc coù ñöùc tin naøy, nhö hoï ñaõ laøm vieäc cho tôùi nay, ñuùng khoâng? Baèng caùch ñoàng haønh vôùi daân toäc trong töôi vui vaø trong nhöõng luùc khoù khaên, khi khoâng coù vieäc laøm, khi bò oám ñau... Thaùch ñoá cuûa Giaùo Hoäi - baây giôø thì toâi hieåu ñuùng - thaùch ñoá cuûa Giaùo Hoäi ngaøy nay laø soáng nhö Giaùo Hoäi vaãn luoân luoân soáng: gaàn guõi daân chuùng, gaàn guõi nhaân daân Hoa Kyø. Chöù khoâng phaûi moät Giaùo Hoäi caùch bieät daân chuùng. Khoâng. Gaàn guõi, gaàn guõi. Vaø ñaây laø moät thaùch ñoá maø Giaùo Hoäi Hoa Kyø ñaõ hieåu roõ, ñaõ hieåu roõ vaø muoán laøm.

** Cha Lombardi giôùi thieäu nhaø baùo thöù hai laø anh David O'Reilly cuûa baùo "Philadelphia Inquirer" laø moät trong caùc nhaät baùo lôùn cuûa Philadelphia. Anh hoûi:

- Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, Philadelphia nhö Ñöùc Thaùnh Cha bieát - ñaõ traûi qua moät giai ñoaïn xaáu vôùi caùc vuï laïm duïng tính duïc: noù coøn laø moät veát thöông môû. Con bieát coù nhieàu ngöôøi taïi Philadelphia ngaïc nhieân vì trong baøi noùi chuyeän vôùi caùc Giaùm Muïc taïi Washington Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ coáng hieán cho caùc vò söï an uûi vaø cuûng coá. Con tin raèng taïi Philadelphia ngöôøi ta muoán hoûi: "Taïi sao Ñöùc Thaùnh Cha laïi ñaõ caûm thaáy caàn phaûi cuûng coá vaø an uûi caùc Giaùm Muïc nhö vaäy?

Ñaùp: Taïi Washington toâi ñaõ noùi chuyeän vôùi taát caû caùc Giaùm Muïc Hoa Kyø. Ñaõ coù taát caû caùc Giaùm Muïc toaøn nöôùc. Toâi ñaõ caûm thaáy caàn baày toû söï caûm thöông, bôûi vì ñaõ xaûy ra moät ñieàu heát söùc xaáu xa, vaø bieát bao Giaùm Muïc ñaõ ñau khoå, bôûi vì caùc vò ñaõ khoâng bieát ñieàu naøy, vaø khi chuyeän buøng noå ra, caùc vò ñaõ raát laø ñau khoå: laø caùc ngöôøi cuûa Giaùo Hoäi, cuûa caàu nguyeän vaø chuû chaên ñích thöïc.. Vaø toâi ñaõ noùi baèng caùch trích saùch Khaûi Huyeàn raèng toâi bieát caùc vò "ñang ñeán töø moät noãi khoå taâm lôùn lao". Nhöng khoâng phaûi chæ laø noãi khoå ñau tình caûm: ñoù laø ñieàu hoâm nay toâi ñaõ noùi vôùi caùc ngöôøi ñaõ bò laïm duïng. Noù ñaõ laø... toâi khoâng noùi laø "moät vieäc choái ñaïo", nhöng haàu nhö laø moät vieäc phaïm thaùnh! Khi... nhöng chuùng ta bieát laø caùc laïm duïng tính duïc xaûy ra khaép nôi: trong moâi tröôøng gia ñình, trong moâi tröôøng haøng xoùm, trong caùc tröôøng hoïc, trong caùc nôi taäp theå thao theå duïc, khaép nôi... Nhöng khi moät linh muïc phaïm moät laïm duïng nhö theá, thì laø ñieàu raát naëng, bôûi vì ôn goïi linh muïc laø laøm cho ñöùa beù trai beù gaùi ñoù lôùn leân, höôùng veà Thieân Chuùa, höôùng tôùi söï tröôûng thaønh tình caûm, höôùng tôùi söï thieän. Thay vì laøm ñieàu ñoù, thì vò linh muïc laïi ñeø beïp noù, laïi laøm ñieàu döõ. Chính vì vaäy maø noù nhö laø moät söï phaïm thaùnh. Vaø vò linh muïc ñoù ñaõ phaûn boäi ôn goïi cuûa mình, phaûn boäi tieáng goïi cuûa Chuùa. Vì theá Giaùo Hoäi maïnh tay trong luùc naøy: khoâng ñöôïc bao che, caû nhöõng ngöôøi bao che cuõng coù loãi trong caùc chuyeän naøy. Caû vaøi Giaùm Muïc ñaõ che daáu ñieàu naøy cuõng coù loãi! Ñaây laø moät ñieàu voâ cuøng xaáu xa. Vaø caùc lôøi an uûi khoâng phaûi ñeå noùi raèng: "Thoâi, cö yeân trí, khoâng laø gì ñaâu!": khoâng, khoâng, khoâng! Ñaõ laø ñieàu ñoù, nhöng thaät laø moät ñieàu xaáu xa bieát bao nhieâu, vaø toâi töôûng töôïng ñöôïc anh em ñaõ khoùc bieát chöøng naøo": caùc lôøi noùi cuûa toâi ñaõ ôû trong nghóa ñoù. Vaø hoâm nay toâi ñaõ noùi raát maïnh.

** Caâu hoûi tieáp theo laø cuûa chò Maria Antonietta Collins:

- Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ noùi tôùi söï tha thöù, raèng Thieân Chuùa tha thöù cho chuùng ta vaø chuùng ta thöôøng laø nhöõng ngöôøi xin tha thöù. Con muoán hoûi Ñöùc Thaùnh Cha khi troâng thaáy Ñöùc Thaùnh Cha ôû trong ñaïi chuûng vieän, coù raát nhieàu linh muïc ñaõ phaïm toäi laïm duïng tính duïc treû vò thaønh nieân vaø ñaõ khoâng xin loãi caùc naïn nhaân cuûa mình. Ñöùc Thaùnh Cha coù tha thöù cho caùc vò aáy khoâng? Vaø Ñöùc Thaùnh Cha hieåu, töø phiaù beân kia, caùc naïn nhaân vaø gia ñình hoï khoâng tha thöù ñöôïc hay khoâng muoán tha thöù thì sao?

Ñaùp: Neáu moät ngöôøi ñaõ haønh ñoäng xaáu, yù thöùc ñöôïc ñieàu mình ñaõ laøm vaø khoâng xin loãi, thì toâi xin Thieân Chuùa giöõ ngöôøi ñoù trong soå. Toâi tha thöù, nhöng ngöôøi ñoù khoâng nhaän ñöôïc söï tha thöù, hoï bò ñoùng kín vôùi ôn tha thöù roài. Trao ban tha thöù laø moät chuyeän, nhöng nhaän ñöôïc ôn tha thöù laïi laø chuyeän khaùc. Vaø neáu vò linh muïc ñoù ñoùng kín vôùi ôn tha thöù, thì khoâng nhaän ñöôïc söï tha thöù, bôûi vì ñaõ duøng khoùa ñoùng cöûa töø beân trong, vaø ñieàu coøn laïi chæ laø caàu nguyeän ñeå Chuùa môû caùnh cöûa ñoù ra. Caàn phaûi saün saøng tha thöù, nhöng khoâng phaûi taát caû moïi ngöôøi ñeàu nhaän ñöôïc noù, bieát nhaän noù, hay saün saøng nhaän noù. Thaät laø naëng neà ñieàu toâi ñang noùi. Vaø ñieàu naøy giaûi thích taïi sao coù ngöôøi keát thuùc cuoäc soáng mình moät caùch naëng neà, xaáu xa, khoâng nhaän ñöôïc moät söï vuoát ve cuûa Thieân Chuùa. Caâu hoûi thöù hai ñaõ laø?

- Ñoù laø Ñöùc Thaùnh Cha coù hieåu caùc naïn nhaân vaø gia ñình hoï khoâng theå tha thöù hay khoâng muoán tha thöù cho toäi laïm duïng ñoù hay khoâng?

Ñaùp: Coù, toâi hieåu hoï, toâi caàu nguyeän cho hoï, vaø toâi khoâng xeùt ñoaùn hoï. Toâi khoâng xeùt ñoaùn hoï, toâi caàu nguyeän cho hoï. Coù moät laàn trong caùc buoåi hoïp naøy toâi ñaõ gaëp nhieàu ngöôøi khaùc nhau vaø coù moät baø ñaõ hoûi toâi: "Khi meï choàng con, khoâng ñoù ñaõ baø..., khi meï con bieát laø hoï ñaõ laïm duïng tính duïc con, baø ñaõ nguyeàn ruûa Thieân Chuùa, baø ñaõ maát ñöùc tin vaø ñaõ cheát nhö ngöôøi voâ thaàn". Toâi hieåu ngöôøi ñaøn baø aáy. Toâi hieåu baø ta. Vaø Thieân Chuùa coøn toát hôn toâi hieåu baø aáy. Toâi chaéc chaén nhö vaäy. Thieân Chuùa ñaõ chaáp nhaän baø aáy. Bôøi vì caùi ñaõ bò rôø tôùi, caùi ñaõ bò taøn phaù ñaõ laø chính thòt xaùc cuûa baø, thòt xaùc cuûa con gaùi baø. Toâi hieåu baø aáy. Toâi khoâng xeùt ñoaùn ngöôøi naøo ñoù khoâng theå tha thöù. Toâi caàu nguyeän vaø xin Thieân Chuùa, bôûi vì Thieân Chuùa laø moät ngöôøi voâ ñòch trong vieäc tìm moät con ñöôøng höoùng tôùi giaûi phaùp - toâi xin Ngaøi söûa noù. Xin loãi toâi ñang noùi tieáng Taây Ban Nha...

Anh Andres Beltramo cuûa haõng tin Notimex hoûi:

- Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, taát caû chuùng con ñaõ nghe Ñöùc Thaùnh Cha noùi nhieàu veà tieán trình hoaø bình taïi Colombia, giöõa löïc löôïng FARC vaø chính quyeàn. Giôø ñaây ñaõ coù moät thoaû hieäp lòch söû. Ñöùc Thaùnh Cha coù caûm thaáy mình coù moät chuùt phaàn trong thoûa hieäp naøy khoâng? Vaø Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ noùi laø seõ ñi Colombia, khi coù ñöôïc moät thoaû hieäp: baây giôø coù nhieàu ngöôøi daân Colombia ñang chôø ñôïi Ñöùc Thaùnh Cha... Vaø con coù moät caâu hoûi nhoû nöõa: ÑTC caûm thaáy gì sau moät chuyeán vieáng thaêm daày ñaëc nhö vaäy vaø giôø ñaây maùy bay ra ñi?

Ñaùp: Xin traû lôøi caâu hoûi thöù nhaát: khi toâi nhaän ñöôïc tin hoài thaùng 3 laø thoûa hieäp seõ ñöôïc kyù keát, toâi ñaõ thöa vôùi Chuùa: "Chuùa ôi, xin cho chuùng con tôùi thaùng 3, vaø cho hoï tôùi vôùi yù höôùng toát ñeïp naøy", bôûi vì coøn thieáu caùc ñieàu nhoû nhaët, nhöng maø coù yù chí. Töø caû hai phía. Coù yù chí. Keå caû töø phía nhoùm nhoû coù yù chí: caû ba löïc löôïng ñeàu ñoàng yù. Chuùng ta phaûi tôùi thaùng ba, tôùi thoaû hieäp vónh vieãn. Ñoù ñaõ laø ñích ñieåm cuûa coâng lyù quoác teá - nhö anh bieát - Toâi ñaõ voâ cuøng haøi loøng. Vaø toâi ñaõ caûm thaáy mình laø thaønh phaàn, trong nghóa toâi ñaõ luoân luoân muoán ñieàu naøy, vaø toâi ñaõ noùi chuyeän vôùi toång thoáng Santos veà vaán ñeà naøy, vaø Toøa Thaùnh - chöù khoâng phaûi chæ coù mình toâi - Toaø Thaùnh raát côûi môû vaø trôï giuùp nhö Toaø Thaùnh coù theå.

Caâu hoûi thöù hai, nhöng ñieàu naøy hôi caù nhaân moät chuùt, nhöng toâi phaûi thaønh thaät. Khi maùy bay rôøi phi tröôøng sau chuyeán vieáng thaêm cuûa toâi, nhieàu caùi nhìn cuûa bieát bao ngöôøi ñeán vôùi toâi vaø toâi muoán caàu nguyeän cho hoï vaø thöa vôùi Chuùa: Con ñaõ ñeán ñaây ñeå laøm moät caùi gì ñoù, ñeà laøm ñieàu laønh. Coù leõ con ñaõ laøm ñieàu döõ, xin tha loãi cho con. Nhöng xin Chuùa giöõ gìn taát caû daân chuùng ñaõ nhìn con, daõ nghó nhöõng ñieàu con ñaõ noùi, ñaõ nghe caû nhöõng lôøi chæ trích con, taát caû moïi ngöôøi... Toâi caûm nhaän ñöôïc ñieàu ñoù. Toâi khoâng bieát. Noù ñeán nhö vaäy. Nhöng xin loãi noù hôi caù nhaân moät chuùt. Ñieàu naøy khoâng theå noùi treân baùo...

** Tieáp ñeán laø anh Thomas Jansen cuûa haõng tin coâng giaùo Ñöùc:

- Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, con muoán hoûi moät ñieàu lieân quan tôùi cuoäc khuûng hoaûng di cö vaøo AÂu chaâu: nhieàu nöôùc ñang xaây döïng caùc haøng raøo ngaên caùch môùi vôùi keõm gai. Ñöùc Thaùnh Cha noùi gì veà tieán trieån naøy?

Ñaùp: Anh ñaõ duøng töø "cuoäc khuûng hoaûng". Noù trôû thaønh moät tình traïng khuûng hoaûng sau moät tieán trình daøi. Ñieàu naøy ñaõ buøng noå töø nhieàu naêm nay roài, bôûi vì caùc chieán cuoäc khieán cho daân chuùng phaûi ra ñi, phaûi troán chaïy, laø caùc cuoäc chieán ñaõ keùo daøi nhieàu naêm trôøi. Ñoùi: caùi ñoùi ñaõ laø caùi ñoùi töø nhieàu naêm roài... Nhöng khi toâi nghó tôùi Phi Chaâu - ñieàu naøy hôi ñôn sô quaù, nhöng toâi xin noùi nhö thí duï - toâi nghó Phi chaâu laø luïc ñòa bò khai thaùc boùc loät. Vaø giôø ñaây thay vì khai thaùc moät luïc ñòa hay moät quoác gia hoaëc moät vuøng ñaát, thì ñaàu tö ñeå ngöôøi daân coù coâng aên vieäc laøm haàu traùnh ñöôïc cuoäc khuûng hoaûng naøy. Ñuùng theá, coù moät cuoäc khuûng hoaûng ngöôøi tî naïn, nhö toâi ñaõ noùi taïi Quoác Hoäi Myõ, chöa töøng thaáy keå töø Ñeä Nhò Theá Chieán tôùi nay. Noù laø cuoäc khuûng hoaûng lôùn nhaát. Lieân quan tôùi caùc haøng raøo, anh bieát caùc böùc töôøng keát thuùc nhö theá naøo. Moïi böùc töôøng, moïi böùc töôøng ñeàu suïp ñoå, hoâm nay, ngaøy mai, trong 100 naêm nöõa. Nhöng chuùng seõ suïp ñoå. Ñoù khoâng phaûi laø moät giaûi phaùp. Böùc töôøng khoâng phaûi laø moät giaûi phaùp. Trong luùc naøy ñaây AÂu chaâu gaëp khoù khaên: ñuùng thaät nhö theá. Chuùng ta phaûi thoâng minh, bôûi vì coù caû laøn soùng di cö traøn tôùi vaø khoâng deã tìm ta caùc giaùi phaùp. Nhöng vôùi söï ñoái thoaïi giöõa caùc quoác gia, caàn phaûi tæm ra giaûi phaùp. Caùc böùc töôøng khoâng bao giôø laø caùc giaûi phaùp. Traùi laïi, caùc caây caàu thì luoân luoân laø giaûi phaùp. Luoân luoân. Toâi khoâng bieát, ñieàu maø toâi nghó veà caùc böùc töôøng, caùc haøng raøo... chuùng keùo daøi ít laâu, khoâng laâu, nhöng chuùng khoâng phaûi laø moät giaûi phaùp. Vaán ñeà coøn ñoù, coøn ñoù vôùi nhieàu thuø haän hôn. Ñoù laø ñieàu toâi nghó.

Anh Jean Marie Gueùnois, phoùng vieân cuûa nhaät baùo Le Figaro, ñaïi dieän cho nhoùm nhaø baùo noùi tieáng Phaùp hoûi Ñöùc Thaùnh Cha:

- Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, chaéc chaén laø Ñöùc Thaùnh Cha khoâng theå noùi tröôùc caùc cuoäc thaûo luaän cuûa caùc Nghò Phuï tham döï Thöôïng Hoäò Ñoàng Giaùm Muïc Theá Giôùi veà gia ñình khai maïc vaøo ñaàu thaùng 10 tôùi naøy. Nhöng chuùng con muoán bieát, tröôùc khi Thöôïng Hoäi Ñoàng nhoùm hoïp, trong con tim muïc töû cuûa mình, Ñöùc Thaùnh Cha coù thöïc söï muoán coù moät giaûi phaùp cho caùc tín höõu ñaõ ly dò taùi hoân hay khoâng? Chuùng con cuõng muoán bieát Töï Saéc lieân quan tôùi vieäc huûy boû hoân nhaân ñöôïc deã daøng hôn coù kheùp laïi vieäc thaûo luaän naøy hay khoâng. Vaø sau cuøng Ñöùc Thaùnh Cha traû lôøi nhöõng ngöôøi sôï raèng vôùi vieäc caûi caùch naøy, coù vieäc taïo thöïc thuï ra moät caùi goïi laø "ly dò coâng giaùo" hay khoâng?

Ñaùp: Toâi xin baét ñaàu vôùi caâu hoûi cuoái cuøng. Trong vieäc caûi toå caùc vuï aùn hoân phoái vaø cuûa moâ thöùc, toâi ñaõ ñoùng cöûa con ñöôøng haønh chaùnh, qua ñoù vieäc ly dò coù theå böôùc vaøo. Vaø coù theå noùi raèng nhöõng ngöôøi nghó tôùi ly dò coâng giaùo sai laàm, bôûi vì taøi lieäu cuoái cuøng naøy ñaõ ñoùng cöûa cho vieäc ly dò ñaõ coù theå vaøo - noù ñaõ deã hôn - ñoái vôùi con ñöôøng haønh chaùnh. Seõ luoân luoân coù con ñöôøng phaùn xöû. Lieân quan tôùi taøi lieäu, toâi khoâng nhôù noù coù phaûi laø taøì lieäu thöù ba hay khoâng. Neáu toâi sai thì xin anh söûa...

- Vaâng thöa Ñöùc Thaùnh Cha, caâu hoûi lieân quan tôùi yù nieäm "ly dò coâng giaùo" vaø Töï Saéc coù ñoùng cöûa ñoái vôùi vieäc thaûo luaän trong Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc saép tôùi veà gia ñình hay khoâng?

Ñaùp: Ñaây laø ñieàu ña soá caùc Nghò Phuï ñaõ yeâu caàu trong Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc hoài naêm ngoaùi: ñoù laø laøm cho caùc vuï aùn ñöôïc nheï nhaøng hôn, mau choùng hôn, bôûi vì coù caùc vuï xeùt xöû ñaõ keùo daøi caû 10-15 naêm trôøi. Moät phaùn quyeát, roài laïi moät phaùn quyeát khaùc, sau ñoù coøn coù khieáu naïi, vaø khieáu naïi, roài coù moät khieáu naïi khaùc nöõa, vaø khoâng bao giôø chaám döùt... Hai phaùn quyeát khi noù coù giaù trò vaø khoâng coù khieáu naïi, ñaõ do Ñöùc Giaùo Hoaøng Lambertini Bieån Ñuùc XVI ñöa ra, bôûi vì taïi mieàn Trung AÂu chaâu - toâi khoâng noùi teân nöôùc - ñaõ coù vaøi laïm duïng, vaø ñeå ngaên chaën caùc laïm duïng naøy, Ñöùc Giaùo Hoaøng Bieån Ñöùc XV ñaõ ñöa ra luaät aáy. Nhöng ñoù khoâng laø ñieåu noøng coát ñoái vôùi vuï aùn. Caùc vuï aùn thay ñoåi, luaät thay ñoåi vaø trôû neân toát hôn: ngöôøi ta luoân luoân caûi tieán toát hôn. Trong luùc naøy thì caàn caáp thieát laøm vieäc aáy. Theá roài Ñöùc Giaùo Hoaøng Pio X cuõng ñaõ khieán cho noù trôû thaønh nheï nhaøng hôn, vaø ngaøi ñaõ muoán laøm caùi gì ñoù, nhöng ñaõ khoâng coù thôøi giôø vaø khaû naêng thöïc hieän.

Caùc Nghò Phuï ñaõ yeâu caàu ñieàu khieán cho caùc vuï aùn huyû boû hoân nhaân khoâng thaønh söï ñöôïc nheï nhaøng mau choùng hôn. Vaø toâi döøng treân ñieàu naøy. Taøi lieäu naøy, Töï Saéc naøy khieán cho caùc vuï aùn trong thôøi gian ñöôïc deã daøng hôn, nhöng noù khoâng phaûi laø moät cuoäc ly dò, bôûi vì hoân nhaân khoâng theå lìa tan, khi noù laø bí tích, vaø ñieàu naøy Giaùo Hoäi khoâng theå thay ñoåi. Noù laø moät tín lyù. Noù laø moät bí tích baát khaû ñoaïn tieâu. Tieán trình luaät phaùp laø ñeå chöùng minh raèng caùi xem ra laø bí tích aáy ñaõ khoâng phaûi laø moät bí tích: chaúng haïn vì thieáu töï do, hay thieáu tröôûng thaønh hoaëc vì taâm beänh... coù bieát bao nhieâu lyù do khieán cho vieäc nghieân cöùu ñieàu tra ñi tôùi choã noùi raèng: "Khoâng, ñaõ khoâng coù bí tích tích, chaúng haïn, bôûi vì ngöôøi ñoù ñaõ khoâng töï do. Xin ñôn cöû moät thí duï, baây giôø thì khoâng nhö vaäy nöõa, nhöng trong moät vaøi laõnh vöïc cuûa xaõ hoäi thöôøng xaûy ra - ít nhaát laø taïi Buenos Aires ñaõ xaûy ra - coù caùc cuoäc hoân nhaân khi thieáu nöõ coù thai. "Quyù vò phaûi laáy nhau". Taïi Buenos Aires, toâi ñaõ khuyeân caùc linh muïc cuûa toâi - raát maïnh meõ haàu nhö toâi caám caùc vò laøm ñaùm cöôùi trong caùc ñieàu kieän naøy. Chuùng toâi goïi caùc ñaùm cöôùi ñoù laø "caùc hoân nhaân voäi vaõ", ñeå che laáp, ñeå cöùu vaõn moïi veû beà ngoaøi. Vaø ñöùa treû sinh ra vaø coù vaøi hoân nhaân xuoâi chaûy, nhöng khoâng coù söï töï do. Roài neáu noù khoâng xuoâi chaûy, hoï chia tay... vaø "toâi ñaõ bò boù buoäc laøm ñaùm cöôùi, bôûi vì toâi phaûi che ñaäy cho tình traïng naøy": vaø ñaây laø moät tröôøng hôïp cuûa vieäc huûy boû hoân nhaân khoâng thaønh. Coù bieát bao nhieâu lyù do ñeå huyû boû hoân nhaân - anh chò em coù theå tìm hieåu trong Internet, coù taát caû caùc lyù do trong ñoù. Theá roài coù vaán ñeà cuûa caùc hoân nhaân thöù hai, cuûa nhuõng ngöoøi ñaõ ly dò nhöng laïi taùi laäp gia ñình. Anh chò em coù Taøi lieäu laøm vieäc cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc, ñieàu maø ngöôøi ta thaûo luaän, theo toâi noù hôi quaù ñôn sô moät chuùt, khi noùi raèng Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc... raèng giaûi phaùp cho caùc ngöôøi naøy laø hoï coù theå röôùc leã. Ñaây khoâng phaûi laø giaûi phaùp, khoâng phaûi laø giaûi phaùp duy nhaát. Khoâng. Ñieàu maø Taøi Lieäu Laøm Vieäc cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc ñeà nghò thì nhieàu bieát bao! Nhöng caû vaán ñeà hoân nhaân cuûa caùc ngöôøi ñaõ ly dò cuõng khoâng phaûi laø vaán ñeà duy nhaát. Trong Taøi Lieäu Laøm Vieäc coù bieát bao vaán ñeà khaùc nöõa. Chaúng haïn ngöôøi treû khoâng laáy nhau, khoâng muoán laáy nhau. Ñoù laø moät vaán ñeà muïc vuï ñoái vôùi Giaùo Hoäi. Coù vaán ñeà khaùc laø söï tröôûng thaønh tình caûm cho hoân nhaân. Coù moät vaán ñeà khaùc laø ñöùc tin. Toâi coù tin raèng ñieàu naøy laø "cho luoân maõi" khoâng?. "Vaâng, vaâng, vaâng, toâi tin ñieàu ñoù." Nhöng toâi coù tin vaøo ñieàu ñoù khoâng? Vieäc chuaån bò hoân nhaân - toâi, toâi ñaõ nghó tôùi ñieàu naøy bieát bao nhieâu laàn: ñeå trôû thaønh linh muïc coù vieäc chuaån bò 8 naêm; theá roài noù khoâng laø ñieàu vónh vieãn, vì Giaùo Hoäi coù theå laáy ñi tình traïng linh muïc cuûa toâi. Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi laäp gia ñình, cho suoát cuoäc ñôøi, ngöôøi ta laøm boán buoåi daäy, boán laàn...? Coù ñieàu gì ñoù khoâng oån. Ñieàu aáy Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc phaûi suy nghó chín chaén chuaån bò hoân nhaân nhö theá naøo: noù laø moät trong nhöõng ñieàu khoù khaên nhaát. Vaø coù bieát bao nhieâu vaán ñeà... Nhöng taát caû chuùng ñöôïc lieät keâ trong Taøi Lieäu Laøm Vieäc. Nhöng toâi thích caâu anh hoûi lieân quan tôùi "ly dò coâng giaùo": khoâng, khoâng coù ly dò coâng giaùo ñaâu. Hoaëc noù ñaõ khoâng phaûi laø hoân nhaân - vaø ñieàu naøy laø tieâu hoân, hoân nhaân ñaõ khoâng hieän höõu - maø neáu noù ñaõ hieän höõu, thì noù khoâng theå tan liaø. Ñieàu ñoù roõ raøng nheù. Xin caùm ôn anh.

Tôùi löôït anh Terry Moran cuûa ñaøi ABD News, moät trong caùc maïng löôùi thoâng tin lôùn nhaát Hoa Kyø. Anh hoûi:

- Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ vieáng thaêm caùc Tieåu Muoäi ngöôøi ngheøo, vaø ngöôøi ta noùi vôùi chuùng con raèng Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ baày toû söï uûng hoä cuûa Ñöùc Thaùnh Cha ñoái vôùi caùc chò, caû treân bình dieän tö phaùp nöõa. Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, Ñöùc Thaùnh Cha uûng hoä caû nhöõng ngöôøi - bao goàm caû caùc nhaân vieân chính quyeàn - vì löông taâm toát laønh cuûa hoï, vì löông taâm caù nhaân cuûa hoï, hoï noùi raèng hoï khoâng tuaân giöõ caùc luaät leä xaùc ñònh hay chu toaøn caùc boån phaän cuûa nhaân vieân chính phuû, chaúng haïn nhö kyù giaáy cho pheùp hoân nhaân cuûa caùc caëp ñoàng phaùi? Ñöùc Thaùnh Cha coù uûng hoä caùc ñoøi hoûi naøy cuûa quyeàn töï do toân giaùo khoâng?

Ñaùp: Toâi khoâng theå coù trong trí taát caû caùc tröôøng hôïp coù theå coù lieân quan tôùi söï phaûn khaùng cuûa löông taâm. Nhöng coù, toâi coù theå noùi raèng söï phaûn khaùng cuûa löông taâm laø moät quyeàn, vaø noù naèm trong moïi quyeàn con ngöôøi. Noù laø moät quyeàn, vaø neáu moät ngöôøi khoâng cho pheùp thöïc thi vieäc phaûn khaùng cuûa löông taâm, laø khöôùc töø moät quyeàn. Trong moïi cô caáu tö phaùp phaûi coù quyeàn phaûn khaùng cuûa löông taâm, bôûi vì noù laø moät quyeàn, moät quyeàn con ngöôøi. Ngöôïc laïi laø chuùng ta ñi tôùi choã löïa loïc caùc quyeàn: ñaây laø moät quyeàn coù phaåm chaát, ñaây laø moät quyeàn khoâng coù phaåm chaát, ñieàu naøy... Noù laø moät quyeàn con ngöôøi. Ñoái vôùi toâi xem ra luoân luoân - ñieàu naøy choáng laïi toâi nheù - luoân luoân ñaõ khieán toâi xuùc ñoäng khi toâi coøn beù - toâi ñaõ ñoïc noù nhieàu laàn, khi toâi ñoïc taùc phaåm "Baøi ca cuûa Roland", khi taát caû moïi ngöôøi hoài giaùo xeáp haøng, vaø tröôùc hoï coù caây coät Röûa Toäi, gieáng Röûa Toäi hay laø thanh göôm, vaø hoï phaûi löïa choïn. Hoï daõ khoâng coù quyeàn phaûn khaùng löông taâm... Khoâng, ñaây laø moät quyeàn, vaø chuùng ta, neáu chuùng ta muoán xaây döïng hoøa bình, thì phaûi toân troïng taát caû moïi quyeàn con ngöôøi!

- Ñieàu naøy bao goàm caû caùc nhaân vieân chính quyeàn coù phaûi khoâng aï?

Ñaùp: Noù laø moät nhaân quyeàn. Neáu nhaân vieân chính quyeàn laø moät baûn vò con ngöôøi, thì hoï coù quyeàn ñoù. Noù laø moät nhaân quyeàn maø.

Baây giôø tôùi löôït anh Stefano Maria Paci, thuoäc nhoùm tieáng YÙ cuûa ñaøi Sky News:

- Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, taïi Hoäi Ñoàng Lieân Hieäp Quoác Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ duøng caùc lôøi leõ raát maïnh meõ toá caùo söï thinh laëng cuûa theá giôùi truôùc cuoäc baùch haïi caùc kitoâ höõu bò maát nhaø cöûa, bò ñuoåi ñi, maát taøi saûn, bò baét laøm noâ leä vaø bò saùt haïi caùch taøn baïo. Giôø ñaây toång thoáng Hollande ñaõ loan baùo Phaùp baét ñaàu boû bom caùc caên cöù cuûa Nhaø nöôùc Hoài ISIS beân Siria. Ñöùc Thaùnh Cha nghó gì veà haønh ñoäng quaân söï naøy? Theá roài con cuõng coù moät toø moø nöõa: oâng thò tröôûng Marino cuûa thaønh phoá Roma, thaønh phoá cuûa Naêm Thaùnh, ñaõ tuyeân boá raèng oâng ñeán tham döï Cuoäc gaëp gôõ quoác teá caùc gia ñình, Thaùnh Leã, vì ñaõ ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha môøi. Xin Ñöùc Thaùnh Cha cho bieát caâu chuyeän ra sao?

Ñaùp: Toâi xin baét ñaàu vôùi caâu hoûi cuoái: Toâi ñaõ khoâng môøi oâng thò tröôûng Marino. Roõ chöa? Toâi ñaõ khoâng laøm ñieàu ñoù, vaø toâi ñaõ hoûi nhöõng ngöôøi toå chöùc, hoï cuõng ñaõ khoâng môøi oâng aáy. OÂng ta ñaõ tôùi vaø tuyeân xöng mình laø coâng giaùo, vaø ñaõ tôùi moät caùch töï phaùt. Ñaõ laø nhö vaäy. Nhöng maø roõ raøng roài chöù?

Coøn caâu hoûi kia, aø noù lieân quan tôùi vieäc boû bom. Ñuùng thaät laø toâi ñaõ nhaän ñöôïc tin naøy hoâm kia vaø toâi ñaõ khoâng ñoïc. Thaät söï laø toâi khoâng bieát roõ tình hình seõ ra sao. Toâi ñaõ nghe noùi laø Nga ñaõ ôû trong moät vò theá, Hoa Kyø thì chöa roõ raøng... toâi khoâng bieát phaûi noùi vôùi anh caùi gì, thaät vaäy, bôûi vì toâi ñaõ khoâng hieåu roõ caâu chuyeän. Nhöng khi toâi nghe töø "boû bom", cheát, maùu... maø, toâi xin laäp laïi ñieàu toâi ñaõ noùi tröôùc Quoác Hoäi Hoa Kyø vaø Lieân Hieäp Quoác: xin traùnh caùc ñieàu ñoù, nhöng... toâi khoâng bieát, toâi khoâng phaùn ñoaùn tình hình chính trò, bôûi vì toâi khoâng hieåu bieát.

Cha Lombardi noùi: Baây giôø tôùi phieân chò Miriam Schmidt cuûa Haõng thoâng taán Ñöùc. Chò hoûi:

- Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, con muoán hoûi moät caâu veà caùc töông quan cuûa Toaø Thaùnh vôùi Trung Quoác vaø veà tình hình taïi nöôùc naøy khaù khoù khaên ñoái vôùi Giaùo Hoäi Coâng Giaùo. Ñöùc Thaùnh Cha nghó gì veà ñieàu naøy?

Ñaùp: Trung Quoác laø moät quoác gia lôùn ñem laïi cho theá giôùi moät neàn vaên hoùa lôùn vaø bieát bao ñieàu toát ñeïp. Toâi ñaõ noùi moät laàn treân maùy bay, khi töø Ñaïi Haøn veà raèng toâi thích ñi Trung Quoác: toâi yeâu meán nhaân daân Trung Quoác, toâi caàu chuùc coù theå coù caùc khaû theå lieân laïc toát... Caùc lieân laïc toát! Chuùng toâi ñaõ ñeám caùc khaû theå lieân laïc ñoù, chuùng toâi ñaõ noùi veà chuùng... Tieán tôùi. Nhöng ñoái vôùi toâi coù moät quoác gia baïn nhö Trung Quoác laø nöôùc coù bieát bao vaên hoùa vaø bieát bao khaû theå laøm toát, seõ laø moät nieàm vui.

Tieáp theo laø anh Sagrario Ruiz de Apodaca. Anh hoûi:

- Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, laàn ñaàu tieân Ñöùc Thaùnh Cha vieáng thaêm Hoa Kyø, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ noùi tröôùc Quoác Hoäi, ñaõ noùi tröôùc Hoäi Ñoàng Lieân Hieäp Quoác, ñaõ coù caùc buoåi taém ñaùm ñoâng... Ñöùc Thaùnh Cha coù caûm thaáy maïnh meõ hôn khoâng? Vaø con cuõng muoán hoûi Ñöùc Thaùnh Cha, bôûi vì chuùng con ñaõ nghe Ñöùc Thaùnh Cha noùi tôùi vieäc minh nhieân vai troø cuûa caùc nöõ tu vaø cuûa chò em phuï nöõ trong Giaùo Hoäi Myõ: chuùng ta seõ coù bao giôø troâng thaáy phuï nöõ linh muïc trong Giaùo Hoäi Coâng Giaùo khoâng, nhö vaøi nhoùm taïi Hoa kyø yeâu caàu vaø nhö xaûy ra trong caùc Giaùo Hoäi Kitoâ khaùc?

Ñaùp: Vaâng. Caùc nöõ tu Hoa Kyø ñaõ laøm caùc ñieàu kyø dieäu trong laõnh vöïc giaùo duïc, trong laõnh vöïc söùc khoûe. Nhaân daân Hoa Kyø yeâu meán caùc nöõ tu: toâi khoâng bieát hoï yeâu meán caùc linh muïc côõ naøo, nhöng hoï yeâu meán caùc nöõ tu, hoï yeâu meán caùc chò bieát bao. Vaø caùc nöõ tu raát gioûi, caùc chò laø caùc phuï nöõ gioûi, gioûi, gioûi. Moãi chò theo doøng cuûa mình, theo caùc luaät leä cuûa doøng, coù caùc khaùc bieät, nhöng caùc chò gioûi, vaø vì theá toâi ñaõ caûm thaáy boù buoäc phaûi caùm ôn caùc nöõ tu veà nhöõng gì caùc chò ñaõ laøm. Trong caùc ngaøy naøy coù moät nhaân vaät quan troïng taïi Hoa Kyø ñaõ noùi vôùi toâi raèng: "Nhöõng gì maø toâi coù veà vaên hoùa tröôùc heát chính laø nhôø caùc nöõ tu." Caùc nöõ tu coù caùc tröôøng trong moïi khu phoá, giaàu, ngheøo, caùc chò laøm vieäc vôùi ngöôøi ngheøo vaø trong caùc nhaø thöông... Coøn caâu hoûi thöù hai?

- Ñöùc Thaùnh Cha coù caûm thaáy maïnh meõ hôn sau khi ôû Hoa Kyø, vôùi chöông trình daày ñaëc vaø sau khi ñaõ coù söï thaønh coâng naøy...?

Ñaùp: Toâi khoâng bieát laø mình coù thaønh coâng hay khoâng. Nhöng toâi sôï chính mình, bôûi vì neáu toâi sôï chính toâi, toâi luoân luoân caûm thaáy - toâi khoâng bieát - mình yeáu ñuoái, trong nghóa khoâng coù quyeàn bính, quyeàn bính cuõng mau qua: hoâm nay coù, ngaøy mai khoâng coù... Thaät quan troïng neáu vôùi quyeàn bính baïn coù theå laøm toát. Vaø Chuùa Gieâsu ñaõ ñònh nghóa quyeàn bính: quyeàn bính thöïc söï laø phuïc vuï, laøm caùc vieäc phuïc vuï, laøm caùc vieäc khieâm toán nhaát. Toâi phaûi tieáp tuïc tieán tôùi treân con ñöôøng phuïc vuï, bôûi vì toâi caûm thaáy raèng toâi khoâng laøm taát caû nhöõng ñieàu toâi phaûi laøm. Ñoù laø yù nghóa maø toâi coù veà quyeàn bính.

Thöù ba: vaán ñeà caùc phuï nöõ laøm linh muïc: ñieàu ñoù khoâng theå laøm ñöôïc. Thaùnh Gioan Phaoloâ II trong caùc thôøi gian thaûo luaän, sau khi ñaõ suy nghó laâu daøi, ñaõ noùi roõ raøng laø khoâng, khoâng phaûi bôûi vì caùc phuï nöõ khoâng coù khaû naêng. Nhöng haõy nhìn vaøo Giaùo Hoäi thì thaáy phuï nöõ quan troïng hôn nam giôùi, bôûi vì Giaùo Hoäi laø phuï nöõ. "La" Chiesa chöù khoâng phaûi "Il" Chiesa: Giaùo Hoäi laø hieàn theâ cuûa Chuùa Kitoâ, vaø Ñöùc Meï quan troïng hôn caùc Giaùo Hoaøng, hôn caùc giaùm muïc, hôn caùc linh muïc. Ñoù laø moät ñieàu maø toâi phaûi thöøa nhaän: chuùng ta hôi chaäm treã trong vieäc soaïn thaûo moät neàn thaàn hoïc veà phuï nöõ. Chuùng ta phaûi tieán tôùi neàn thaàn hoïc naøy. Ñieàu ñoù thì coù, noù thaät nhö vaäy.

Caâu hoûi sau cuøng cuûa chò Matilde Imberti, phoùng vieân Radio France. Chò laø ngöôøi cuoái cuøng trong danh saùch caùc nhaø baùo quoác teá xin phoûng vaán Ñöùc Thaùnh Cha. Chò hoûi.

- Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, taïi Hoa Kyø Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ trôû thaønh moät ngoâi sao. Giaùo Hoaøng laø moät ngoâi sao coù toát cho Giaùo Hoäi khoâng aï?

Ñaùp: Giaùo Hoaøng phaûi... Chò coù bieát töôùc hieäu maø caùc Giaùo Hoaøng ñaõ vaø phaûi söû duïng khoâng? "Toâi tôù caùc toâi tôù cuûa Thieân Chuùa". Noù hôi khaùc vôùi ngoâi sao moät chuùt. Caùc vì sao ñeïp ñeå ngaèm nhìn, toâi thích nhìn caùc vì sao khi trôøi muøa heø thanh quang... Nhöng Giaùo Hoaøng phaûi laø phaûi laø "toâi tôù caùc toâi tôù cuûa Thieân Chuùa." Ñuùng, trong caùc phöông tieän truyeàn thoâng ngöôøi ta duøng kieåu noùi naøy, nhöng coù moät söï thaät khaùc: coù bieát bao nhieâu ngoâi sao maø chuùng ta ñaõ thaáy, nhöng roài chuùng taét lòm vaø rôi ruïng... Noù laø moät ñieàu mau qua. Traùi laïi laø "toâi tôù caùc toâi tôù cuûa Thieân Chuùa", ñieàu naøy ñeïp "Noù khoâng qua ñi! Toâi khoâng bieát... Toâi nghó noù nhö theá.

Keát luaän baøi phoûng vaán cha Lombardi ñaõ caùm ôn Ñöùc Thaùnh Cha veà söï saün saøng ngaøi daønh cho caùc nhaø baùo trong baøi phoûng vaán daøi 50 phuùt. Ngaøi ca ngôïi söï deûo dai cuûa Ñöùc Thaùnh Cha trong chuyeán vieáng thaêm vaø caû trong cuoäc noùi chuyeän vöøa qua. Vaø chuùng ta tieáp tuïc theo ngaøi: chöa heát vôùi chuyeán coâng du naøy. Chuyeán coâng du naøy keát thuùc, nhöng coøn Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc, vaø coù bieát bao nhieâu chuyeän khaùc nöõa. Vaø chuùng ta muoán theo Ñöùc Thaùnh Cha vôùi nhieàu yeâu thöông trìu meán, quùy troïng, hy voïng trôï giuùp ngaøi trong vieäc phuïc vuï caùc toâi tôù Thieân Chuùa cuûa Ñöùc Thaùnh Cha.

Ñöùc Thaùnh Cha noùi: "Caùm ôn raát nhieàu coâng vieäc cuûa anh chò em, loøng kieân nhaãn, loøng toát cuûa anh chò em. Xin caùm ôn. Toâi saün saøng... Toâi caàu nguyeän cho anh chò em. Xin caùm ôn söï trôï giuùp cuûa anh chò em."

(SD 28-9-2015)

Linh Tieán Khaûi

(Radio Vatican)

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page