Ñöùc Thaùnh Cha vieáng thaêm
vaø phaùt bieåu taïi Lieân hieäp quoác
Ñöùc Thaùnh Cha vieáng thaêm vaø phaùt bieåu taïi Lieân hieäp quoác.
New York (Vat. 26-09-2015) - Saùng thöù saùu, 25 thaùng 9 naêm 2015, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ ñeán vieáng thaêm vaø phaùt bieåu taïi truï sôû Lieân Hieäp Quoác. Ngaøi coå voõ caûi toå Lieân Hieäp Quoác, beânh vöïc moâi sinh, giaûi quyeát caùc cuoäc xung ñoät..
Lieân Hieäp Quoác hieän nay laø moät toå chöùc lieân chính phuû goàm 193 quoác gia thaønh vieân vaø 2 nöôùc quan saùt vieân laø Toøa Thaùnh vaø Palestine. Toøa Thaùnh coù ñaïi dieän taïi ñaây töø 51 naêm nay (1964). Quan saùt vieân thöôøng tröïc cuûa Toøa Thaùnh laø moät vò Toång Giaùm Muïc coù caáp baäc söù thaàn. Ngaøi coù quyeàn tham gia caùc phieân hoïp cuûa Lieân Hieäp Quoác, coù quyeàn leân tieáng nhöng khoâng coù quyeàn boû phieáu hoaëc ñöôïc baàu.
Khi ñeán nôi, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñöôïc OÂng Toång thö kyù Ban Ki Moon vaø Phu nhaân cuøng vôùi moät ñoaøn binh nhoû danh döï ñoùn tieáp. Hai em beù con cuûa caùc nhaân vieân Lieân Hieäp Quoác ñaõ taëng hoa cho ngaøi, roài ñöôïc höôùng daãn leân vaên phoøng cuûa OÂng toång thö kyù ôû laàu thöù 38 ñeå hoäi kieán rieâng.
Tieáp ñeán, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ gaëp gôõ vaø chaøo thaêm caùc nhaân vieân cuûa Lieân Hieäp Quoác. Ngaøi nhaän xeùt raèng "Bao nhieâu coâng vieäc anh chò em laøm ôû gaây khoâng gaây nhöõng tin töùc treân baùo chí. Nhöng ñaøng sau ñoù, noã löïc haèng ngaøy cuûa anh chò em laøm cho nhieàu saùng kieán ngoaïi giao, vaên hoùa, kinh teá vaø chính trò cuûa Lieân Hieäp Quoác coù theå tieán haønh ñöôïc, nhöõng ñieàu raát quan troïng ñeå ñaùp öùng hy voïng vaø mong ñôïi cuûa caùc daân toäc trong gia ñình nhaân loaïi.. Coâng vieäc aâm thaàm vaø taän tuïy cuûa anh chò em khoâng nhöõng goùp phaàn laøm cho Lieân Hieäp Quoác töôi ñeïp, nhöng coøn coù yù nghóa lôùn ñoái vôùi baûn thaân anh chò em. Vì caùch thöùc chuùng ta laøm vieäc cuõng dieãn taû phaåm giaù vaø con ngöôøi cuûa chuùng ta".
Vaø Ñöùc Thaùnh Cha keát luaän raèng "Hoâm nay vaø moãi ngaøy, toâi xin anh chò em, baát luaän khaû naêng theá naøo, xin anh chò em haõy chaêm soùc nhau, gaàn guõi nhau vaø toân troïng nhau, qua ñoù anh chò em laø hieän thaân lyù töôûng cuûa toå chöùc Lieân Hieäp Quoác naøy, lyù töôûng moät gia ñình hieäp nhaát, soáng trong hoøa hôïp, khoâng nhöõng laøm vieäc cho hoøa bình, nhöng coøn trong hoøa bình, khoâng nhöõng laøm vieäc cho coâng lyù, nhöng coøn trong moät tinh thaàn coâng lyù.
Sau cuoäc gaëp gôõ treân ñaây, Ñöùc Thaùnh Cha coøn rieâng hai vò chuû tòch Ñaïi hoäi ñoàng thöù 69 vaø 70 cuûa Lieân Hieäp Quoác, ñoù laø OÂng Sam Kahamba Kutesa, ngöôøi Uganda cuøng vôùi phu nhaân, vaø OÂng Mogens Lykketoft ngöôøi Ñan Maïch vaø phu nhaân. Sau cuøng laø gaëp Chuû tòch Hoäi ñoàng baûo an Lieân Hieäp Quoác trong thaùng 9 naêm 2015, laø oâng Vitaly Churkin, thuoäc lieân bang Nga.
Dieãn vaên cuûa Ñöùc Thaùnh Cha taïi Lieân Hieäp Quoác Khi Ñöùc Thaùnh Cha tieán vaøo ñaïi hoäi tröôøng hình baùn cung cuûa Lieân Hieäp Quoác, caùc vò laõnh tuï cuûa 150 quoác gia vaø ñaïi dieän caùc nöôùc ñaõ noàng nhieät voã tay chaøo ñoùn ngaøi, vaø sau lôøi chaøo möøng cuûa OÂng Chuû tòch Ñaïi hoäi ñoàng thöù 70 cuõng nhö cuûa oâng Toång thö kyù Ban Ki Moon, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ ñoïc baøi dieãn vaên quan troïng baèng tieáng Taây Ban Nha. Ñaây laø laàn thöù 5 moät vò Giaùo Hoaøng leân tieáng taïi Ñaïi hoäi ñoàng Lieân Hieäp Quoác, baét ñaàu töø Ñöùc Phaoloâ 6 naêm 1965, 2 laàn vôùi Ñöùc Gioan Phaoloâ 2 naêm 1979 vaø 1995 vaø Ñöùc Bieån Ñöùc 16 naêm 2008.
Caàn caûi toå Lieân Hieäp Quoác
Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñeà cao nhöõng thaønh töïu trong 70 naêm qua cuûa Lieân Hieäp Quoác, nhöng ngaøi nhìn nhaän coù nhieàu vaán ñeà traàm troïng chöa ñöôïc giaûi quyeát, ñoàng thôøi nhaän xeùt raèng:
"Kinh nghieäm cuûa 70 naêm qua, vöôït leân treân nhöõng ñieàu ñaõ ñaït ñöôïc, chöùng toû raèng söï caûi toå vaø thích öùng Lieân Hieäp Quoác vôùi thôøi ñaïi laø ñieàu luoân luoân caàn thieát, tieán tôùi muïc tieâu chung keát laø mang laïi cho taát caû moïi nöôùc, khoâng tröø ai, moät söï tham gia vaø aûnh höôûng thöïc söï vaø ñoàng ñeàu trong caùc quyeát ñònh. Söï caàn thieát phaûi coù söï coâng bình hôn coù giaù trò ñaëc bieät ñoái vôùi caùc cô quan coù khaû naêng haønh phaùp thöïc söï nhö Hoäi ñoàng baûo an Lieân Hieäp Quoác, caùc toå chöùc taøi chaùnh vaø caùc nhoùm hoaëc cô cheá ñöôïc thieát laäp ñaëc bieät ñeå ñöông ñaàu vôùi caùc cuoäc khuûng hoaûng kinh teá. Ñieàu naøy seõ giuùp giôùi haïn baát kyø thöù laïm duïng hoaëc söï ñoøi hoûi thaùi quaù, nhaát laø ñoái vôùi caùc nöôùc ñang treân ñöôøng phaùt trieån. Caùc toå chöùc taøi chaùnh quoác teá caàn caûnh giaùc veà vieäc phaùt trieån daøi haïn cho caùc nöôùc vaø ñeå traùnh söï tuøng phuïc laøm ngoäp thôû caùc nöôùc aáy ñoái vôùi caùc heä thoáng tín duïng, caùc heä thoáng naøy thay vì thaêng tieán söï phaùt trieån, thì laïi baét daân chuùng phaûi tuøng phuïc nhöõng cô caáu gia taêng ngheøo ñoùi, loaïi tröø vaø leä thuoäc".
Söï toái thöôïng cuûa coâng phaùp
Moät ñieåm khaùc ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha nhaán maïnh laø söï thaêng tieán quyeàn toái thöôïng cuûa coâng phaùp, vì coâng lyù laø ñieàu kieän khoâng theå thieáu ñöôïc ñeå thöïc hieän lyù töôûng tình huynh ñeä ñaïi ñoàng. Trong boái caûnh ñoù caàn nhôù raèng söï giôùi haïn quyeàn bính laø moät yù töôûng bao haøm trong chính yù nieäm coâng phaùp. Theo ñònh nghóa coå ñieån veà coâng lyù, traû laïi cho moãi ngöôøi ñieàu thuoäc veà hoï, coù nghóa laø khoâng moät caù nhaân hoaëc nhoùm naøo coù theå coi mình laø toaøn naêng, ñöôïc pheùp chaø ñaïp phaåm giaù vaø caùc quyeàn cuûa caùc ngöôøi khaùc hoaëc nhoùm xaõ hoäi khaùc....
Ñöùc Thaùnh Cha nhaän xeùt raèng "Ngaøy nay, quang caûnh theá giôùi coù nhieàu thöù quyeàn giaû taïo vaø ñoàng thôøi, coù nhieàu laõnh vöïc khoâng ñöôïc baûo veä, naïn nhaân cuûa söï thöïc thi quyeàn bính moät caùch sai traùi: ñoù laø moâi tröôøng thieân nhieân vaø ñoâng ñaûo phuï nöõ vaø ngöôøi nam bò loaïi tröø. Hai laõnh vöïc naøy coù lieân heä maät thieát vôùi nhau vaø caùc quan heä chính trò kinh teá thònh haønh hieän nay bieán hoï thaønh nhöõng thaønh phaàn mong manh cuûa thöïc taïi. Vì theá caàn maïnh meõ khaúng ñònh caùc quyeàn cuûa hp, cuûng coá vieäc baûo veä moâi tröôøng, chaám döùt tình traïng bò loaïi tröø.
Baûo veä moâi tröôøng thieân nhieân
Tröôùc tieân caàn khaúng ñònh raèng coù moät "quyeàn thöïc söï veà moâi tröôøng" vì hai lyù do: tröôùc tieân vì trong tö caùch laø ngöôøi, chuùng ta laø thaønh phaàn cuûa moâi tröôøng, chuùng ta soáng hieäp thoâng vôùi moâi tröôøng, vì chình moâi tröôøng cuõng bao haøm nhöõng giôùi haïn luaân lyù ñaïo ñöùc maø hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi phaûi nhìn nhaän vaø toân troïng... Baát kyø tai haïi naøo gaây ra cho moâi tröôøng, ñeàu laø moät thieät haïi cho nhaân loaïi. Thöù hai vì moãi thuï taïo, nhaát laø caùc sinh vaät, coù giaù trò noäi taïi, söï soáng, hieän sinh, veû ñeïp vaø leä thuoäc caùc thuï taïo khaùc... Ñoái vôùi taát caû caùc tín ngöôõng, moâi tröôøng laø moät thieän ích cô baûn.
Söï laïm duïng vaø phaù huûy moâi tröôøng, laø nhöõng haønh ñoäng gaén lieàn vôùi tieán trình loaïi tröø khoâng chaën ñöùng noåi. Thöïc vaäy, loøng ham hoá quyeàn bính vaø an sinh vaät chaát moät caùch ích kyû vaø voâ giôùi haïn ñöa tôùi bao nhieâu laïmduïng caùc phöông tieän vaät chaát hieän höõu ñeán ñoä loaïi tröø nhöõng ngöôøi yeáu theá vaø keùm taøi naêng hôn, hoaëc vì hoï coù nhöõng khaû naêng khaùc, nhö nhöõng ngöôøi khuyeát taät, hoaëc vì hoï thieáu caùc kieán thöïc vaø phöông tieän kyõ thuaät thích hôïp hoaëc khoâng ñuû khaû naêng ñeå coù nhöõng quyeát ñònh chính trò. Söï loaïi tröø kinh teá vaø xaõ hoäi laø moät söï phuû nhaän hoaøn toaøn tình huynh ñeä cuûa con ngöôøi vaø laø moät ñieàu laøm thöông toån traàm troïng caùc quyeàn con ngöôøi vaø moâi tröôøng. Nhöõng ngöôøi ngheøo nhaát laø nhöõng ngöôøi chòu ñau khoå nhaát trong 3 thöù taán coâng aáy, vì hoï bò gaït ra ngoaøi xaõ hoäi, ñoàng thôøi phaûi soáng baèng nhöõng ñoà pheá thaûi vaø chòu ñau khoå baát coâng vì nhöõng haäu quaû cuûa söï laïm duïng moâi tröôøng. Nhöõng hieän töôïng naøy ngaøy nay taïo thaønh moät thöù vaên hoùa gaït boû raát phoå bieán vaø voâ tình ñöôïc ngöôøi ta cuûng coá".
Kieân quyeát thöïc thi nhöõng gì ñaõ cam keát
Ñöùc Thaùnh Cha nhaéc ñeán chöông trình haønh ñoäng phaùt trieån naêm 2030 ñöôïc caùc vò quoác tröôûng vaø thuû töôùng chính phuû caùc nöôùc thoâng qua, ngaøi khaúng ñònh raèng long troïng kyù nhaän nhöõng cam keát laø ñieàu vaãn chöa ñuû, tuy ñoù laø moät böôùc tieán caàn thieát ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà.. Theá giôùi maïnh meõ yeâu caàu caùc chính phuû coù moät yù chí thöïc söï, thöïc tieãn, lieân lyû, vôùi nhöõng böôùc tieán cuï theå vaø nhöõng bieän phaùp töùc khaéc, ñeå baûo toàn vaø caûi tieán moâi tröôøng thieân nhieân, sôùm khaéc phuïc hieän töôïng loaïi tröø veà xaõ hoäi vaø kinh teá, hieän töôïng naøy coù nhöõng haäu quaû ñau thöông nhö naïn buoân ngöôøi, buoân baùn cô phaän vaø moâ cô theå con ngöôøi, boùc loät tính duïc caùc treû em, baét laøm vieäc nhö noâ leä, keå caû naïn maïi daâm, buoân baùn ma tuùy, khí giôùi, naïn khuûng boá vaø toäi phaïm quoác teá.."
Beânh vöïc quyeàn giaùo duïc
Cuõng trong dieãn vaên taïi Ñaïi Hoäi ñoàng Lieân Hieäp Quoác, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ beânh vöïc caùc quyeàn cuûa gia ñình, quyeàn öu tieân cuûa gia ñình ñöôïc giaùo duïc vaø quyeàn cuûa caùc Giaùo Hoäi, caùc hieäp hoäi xaõ hoäi ñöôïc naâng ñôõ vaø coäng taùc vôùi caùc gia ñình trong vieäc giaùo duïc con caùi hoï. Neàn giaùo duïc ñöôïc quan nieäm nhö theá, chính laø caên baûn ñeå thöïc hieän chöông trình haønh ñoäng 2030 ñeå caûi tieán moâi tröôøng.
Ngaøi cuõng keâu goïi caùc chính phuû laøm taát caû nhöõng gì coù theå ñeå taát caû coù ñöôïc caên baûn toái thieåu veà vaät chaát vaø tinh thaàn ñeå phaåm giaù cuûa hoï ñöôïc thöïc söï toân troïng vaø ñeå hoï coù theå thaønh laäp vaø nuoâi döôõng gia ñình laø teá baøo cô baûn cuûa baát kyø söï phaùt trieån xaõ hoäi naøo. Veà phöông dieän vaät chaát, ñieàu kieän toái thieåu ôû ñaây laø nhaø ôû, coâng aên vieäc laøm vaø ñaát ñai, vaø veà phöông dieän tinh thaàn laø töï do tinh thaàn, bao goàm töï do toân giaùo, quyeàn giaùo duïc vaø caùc daân quyeàn khaùc".
Thaûm traïng chieán tranh: Trung Ñoâng, Baéc Phi, Siria..
Ñöùc Thaùnh Cha khoâng queân löu yù coäng ñoàng theá giôùi veà nhöõng haäu quaû tieâu cöïc cuûa nhöõng cuoäc can thieäp chính vaø vaø quaân söï thieáu phoái hôïp giöõa caùc thaønh phaàn trong coäng ñoàng quoác teá. Trong boái caûnh ñoù ngaøi nhaéc ñeán thaûm traïng ñau thöông ôû Trung Ñoâng vaø Baéc Phi, cuõng nhö caùc nöôùc Phi chaâu khaùc, nôi maø caùc tín höõu Kitoâ cuøng vôùi caùc nhoùm vaên hoùa hoaëc chuûng toäc khaùc, keå caùc moät soá thaønh phaàn cuûa toân giaùo ña soá, phaûi chöùng kieán söï taøn phaù caùc nôi thôø phöôïng cuûa hoï, gia saûn vaên hoùa vaø toân giaùo, gia cö vaø taøi saûn cuûa hoï, hoï bò ñaët tröôùc hai choïn löïa: hoaëc laø troán chaïy hoaëc phaûi traû giaù baèng maïng soáng mình hoaëc phaûi laøm noâ leä vì gaén boù vôùi söï thieän vaø hoøa bình.
Nhöõng thöïc taïi ñoù keâu goïi nhöõng ngöôøi coù traùch nhieäm quoác teá haõy nghieâm tuùc xeùt mình. Khoâng nhöõng trong nhöõng tröôøng hôïp baùch haïi toân giaùo hoaëc vaên hoùa, nhöng trong moãi tình traïng xung ñoät nhö taïi Ucraina, Siria, Irak, Libia, Nam Sudan, vaø trong vuøng Ñaïi Hoà beân Phi chaâu. Tröôùc khi lieân heä tôùi nhöõng quyeàn lôïi phe phaùi, tuy laø hôïp phaùp, ôû ñaây coù nhöõng khuoân maët cuï theå. Trong caùc chieán tranh vaø xung ñoät, coù nhöõng con ngöôøi anh chò em chuùng ta, nam phuï laõo aáu, treû em khoùc loùc, chòu ñau khoå vaø cheát choùc. Ñoù laø nhöõng ngöôøi trôû thaønh ñoá pheá thaûi trong khi ngöôøi ta khoâng laøm gì khaùc hôn laø lieät keâ nhöõng vaán ñeà, caùc chieán löôïc vaø thaûo luaän".
G. Traàn Ñöùc Anh, OP
(Radio Vatican)