Phoûng vaán Ñöùc Thaùnh Cha
treân maùy bay töø Cuba sang Myõ
Phoûng vaán Ñöùc Thaùnh Cha treân maùy bay töø Cuba sang Myõ.
Washington (Vat. 22-09-2015) - Chieàu ngaøy 22 thaùng 9 naêm 2015, treân chuyeán bay daøi 3 tieáng röôõi töø Santiago de Cuba sang thuû ñoâ Washington cuûa Hoa Kyø, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ daønh cho caùc kyù giaû moät cuoäc hoïp baùo.
Trong dòp ñoù ngaøi traû lôøi cho nhöõng ngöôøi pheâ bình giaùo huaán cuûa ngaøi vaø noùi: "Taát caû nhöõng gì toâi noùi ñeàu ôû trong giaùo huaán xaõ hoäi cuûa Hoäi Thaùnh". Veà vieäc Myõ caám vaän Cuba, Ñöùc Thaùnh Cha noùi: "Toâi hy voïng hoï seõ ñaït tôùi moät thoûa hieäp laøm haøi loøng hai beân". Veà nhöõng ngöôøi ñoái laäp, ngaøi noùi: "Moät soá ngöôøi ñaõ ñöôïc môøi ñeå chaøo toâi trong nhaø thôø chính toøa. Khoâng coù ngöôøi naøo xöng mình laø ngöôøi ñoái laäp, toâi khoâng ñöôïc tin veà nhöõng vuï baét bôù". Sau cuøng, Ñöùc Thaùnh Cha cho bieát vôùi Fidel Castro, ngaøi ñaõ noùi veà thoâng ñieäp Laudato sì (Haõy chuùc tuïng Chuùa) vaø veà giaùo sö doøng Teân cuûa oâng xöa kia".
Rosa Miriam Elizalde (Cuba): Con muoán bieát caùc tieâu chuaån cuûa Ñöùc Thaùnh Cha veà cuoäc caám vaän cuûa Myõ choáng Cuba? Ngaøi seõ noùi veà vaán ñeà naøy vôùi quoác hoäi Myõ hay khoâng?
Ñöùc Thaùnh Cha: "Vaán ñeà caám vaän laø ñieàu thuoäc veà cuoäc thöông thaûo giöõa Hoa Kyø vaø Cuba, hai vò quoác tröôûng ñaõ noùi tôùi vaán ñeà naøy, ñoù laø ñieàu coâng khai vaø tieán theo chieàu höôùng nhöõng quan heä toát maø hoï ñang tìm kieám. Toâi hy voïng hoï seõ ñaït tôùi moät hieäp ñònh laøm hai beân haøi loøng. Veà laäp tröôøng cuûa Toøa Thaùnh ñoái vôùi vieäc caám vaän, caùc vò Giaùo Hoaøng tröôùc ñaây ñaõ noùi veà vaán ñeà naøy, vaø khoâng phaûi chæ veà cuoäc caám vaän Myõ choáng Cuba maø thoâi. Giaùo huaán xaõ hoäi Coâng Giaùo cuõng noùi veà vaán ñeà ñoù. Taïi Quoác hoäi Myõ, toâi ñaõ soaïn dieãn vaên, nhöng toâi khoâng theå noùi baây giôø.. (cöôøi). Toâi seõ khoâng noùi moät caùch ñaëc bieät veà ñeà taøi caám vaän, nhöng toâi seõ nhaéc ñeán moät caùch toång quaùt tôùi caùc hieäp ñònh song phöông vaø ña phöông nhö moät daáu chæ söï tieán boä trong söï soáng chung".
Rosa Flores (ñaøi CNN): Chuùng con nghe noùi coù hôn 50 ngöôøi ñoái laäp bò baét beân ngoaøi toøa Söù Thaàn Toøa Thaùnh ôû Cuba vì hoï tìm caùch gaëp Ñöùc Thaùnh Cha. Caâu hoûi ñaàu tieân laø Ñöùc Thaùnh Cha coù muoán gaëp hoï khoâng? Vaø neáu gaëp thì Ngaøi seõ noùi gì vôùi hoï?
Ñöùc Thaùnh Cha: Tröôùc heát, toâi khoâng coù tin veà nhöõng vuï baét bôù. Toâi khoâng coù tin veà vieäc xaûy ra nhöõng vuï baét bôù nhö vaäy. Hai caâu hoûi tieáp theo laø nhöõng ñieàu töông lai, vaø toâi muoán coù theå traû lôøi. Toâi muoán gaëp taát caû moïi ngöôøi, taát caû ñeàu laø con caùi Thieân Chuùa, moãi cuoäc gaëp gôõ ñeàu phong phuù hoùa. Ñieàu hieån nhieân laø toâi khoâng phaûi chæ tieáp kieán, gaëp gôõ nhöõng ngöôøi ñoái laäp, nhöng caû nhöõng ngöôøi khaùc, keå caû moät soá vò quoác tröôûng. Toâi ñeán thaêm moät nöôùc, khoâng döï döï ñònh cuoäc tieáp kieán rieâng naøo. Töø toøa Söù Thaàn Toøa Thaùnh, ñaõ coù moät soá ñieän thoaïi goïi ñeán nhöõng ngöôøi thuoäc nhoùm nhöõng ngöôøi ñoái laäp, ñeå noùi vôùi hoï raèng khi toâi ñeán Nhaø thôø Chính toøa, toâi seõ vui loøng chaøo thaêm hoï. Nhöng khoâng coù ai xöng mình laø ngöôøi ñoái laäp khi toâi chaøo thaêm, toâi khoâng bieát trong soá hoï coù ngöôøi ñoái laäp hay khoâng, toâi ñaõ chaøo taát caû moïi ngöôøi coù maët ôû ñoù. Neáu toâi gaëp hoï, toâi cuõng khoâng bieát toâi seõ noùi gì vôùi hoï, vì toâi noùi ñieàu toâi nghó ñeán trong ñaàu luùc aáy.
Silvia Poggioli (National Public Radio, USA): Trong nhöõng thaäp nieân khi Fidel Castro coøn naém quyeàn, Giaùo Hoäi Coâng Giaùo ñaõ chòu ñau khoå raát nhieàu. Trong cuoäc gaëp gôõ cuûa Ñöùc Thaùnh Cha vôùi oâng aáy, Ngaøi coù nhaän thaáy coù gì laø hoái haän nôi Fidel khoâng?
Ñöùc Thaùnh Cha: Hoái haän laø ñieàu ôû trong saâu thaúm taâm hoàn, moät ñieàu thuoäc veà löông taâm. Trong cuoäc gaëp gôõ vôùi Fidel, chuùng toâi ñaõ noùi veà nhöõng tu só doøng Teân maø oâng aáy ñaõ bieát, vì toâi coù mang ñeán cho oâng nhö quaø taëng moät cuoán saùch vaø moät ñóa CD ghi caùc baøi thuyeát trình cuûa cha Llorente (doøng Teân, cöïu giaùo sö cuûa OÂng Fidel) vaø 2 cuoán saùch cuûa cha Pronzato, maø chaéc chaén laø oâng aáy seõ thích. Chuùng toâi ñaõ noùi veà nhöõng ñieàu aáy. Chuùng toâi ñaõ noùi nhieàu veà thoâng ñieäp Laudato sì, oâng raát quan taâm ñeán vaán ñeà moâi sinh. Ñoù laø moät cuoäc gaëp gôõ khoâng coù tính caùch chính thöùc, nhöng töï nhieân vaø gia ñình oâng cuõng hieän dieän, vaø caû nhöõng ngöôøi thaùp tuøng toâi, taøi xeá cuûa toâi nöõa, nhöng chuùng toâi hôi caùch nhau neân hoï khoâng theå nghe ñöôïc caâu chuyeän. Chuùng toâi ñaõ noùi nhieàu veà thoâng ñieäp, OÂng raát chuù yù ñeán moâi tröôøng. Veà quaù khöù, chuùng toâi ñaõ noùi veà hoïc vieän doøng Teân vaø caùch hoaït ñoäng cuûa hoïc vieän aáy.
Gian Guido Vecci (baùo Corriere della sera, Italia): Moät soá suy tö, moät soá lôøi toá giaùc cuûa Ñöùc Thaùnh Cha choáng söï baát chính trong cheá ñoä kinh teá hoaøn caàu, nguy cô töï huûy dieät cuûa traùi ñaát, naïn buoân baùn khí giôùi.. cuõng laø nhöõng lôøi toá giaùc gaây khoù chòu, theo nghóa chuùng ñ-ung ñeán quyeàn lôïi raát lôùn. Nhöng hoâm tröôùc cuoäc vieáng thaêm naøy, coù moät soá phaûn öùng laï thöôøng: - vaø caû nhöõng cô quan truyeàn thoâng raát quan troïng ñaõ laáy laïi vaø truyeàn ñi, ñoù laø coù thaønh phaàn trong xaõ hoäi Myõ töï hoûi khoâng bieát ÑGH naøy coù phaûi laø ngöôøi Coâng Giaùo hay khoâng... Tröôùc ñaây ñaõ coù nhöõng tranh luaän cuûa nhöõng ngöôøi noùi veà "vò Giaùo Hoaøng coäng saûn", nay hoï töï hoûi: "Ñöùc Giaùo Hoaøng naøy coù phaûi laø Coâng Giaùo hay khoâng?" Ngaøi nghó gì veà nhöõng nhaän xeùt aáy?
Ñöùc Thaùnh Cha: Moät ngöôøi baïn Hoàng y ñaõ keå vôùi toâi raèng moät baø ñeán gaëp Hoàng y aáy vaø raát lo laéng, baø raát Coâng Giaùo, vaø hôi cöùng nhaéc, nhöng laø ngöôøi toát laønh. Baø aáy hoûi vò Hoàng y xem coù phaûi trong Kinh Thaùnh coù noùi veà moät Nguïy Kitoâ khoâng. Ñöùc Hoàng Y giaûi thích cho baø aáy raèng Kinh Thaùnh coù noùi veà Nguïy Kitoâ trong saùch Khaûi Huyeàn. Roài baø hoûi Ñöùc Hoàng Y xem coù phaûi Kinh Thaùnh noùi veà moät nguïy Giaùo Hoaøng hay khoâng. Ñöùc Hoàng Y hoûi: taïi sao baø hoûi toâi nhö theá? Baø aáy ñaùp: taïi vì vò Giaùo Hoaøng naøy khoâng ñi giaày maøu ñoû.!
Veà vieäc toâi coù phaûi laø coäng saûn hay khoâng: toâi chaéc chaén laø toâi khoâng noùi moät ñieàu gì ngoaøi nhöõng gì ñaõ ñöôïc noùi trong Ñaïo lyù xaõ hoäi Coâng Giaùo. Trong moät chuyeán bay khaùc, moät kyù giaû ñoàng nghieäp cuûa baïn ñaõ hoûi toâi veà vaán ñeà baøi dieãn vaên cuûa toâi vôùi caùc phong traøo nhaân daân: Nhöng Giaùo Hoäi coù ñi theo Ñöùc Giaùo Hoaøng khoâng?" Toâi ñaõ traû lôøi: "Chính toâi ñi theo Giaùo Hoäi, vaø veà ñieåm naøy toâi tin laø mình khoâng laàm. Söï vieäc coù theå giaûi thích: coù leõ coù caùi gì ñoù taïo neân caûm töôûng toâi hôi thuoäc phe taû, nhöng giaûi thích nhö theá thöïc laø ñieàu sai laàm. Ñaïo lyù cuûa toâi veà taát caû nhöõng ñieàu aáy, thoâng ñieäp Laudato sì vaø veà cheá ñoä ñeá quoác kinh teá laø ñieàu ôû trong giaùo huaán xaõ hoäi cuûa Hoäi Thaùnh. Vaø neáu caàn ñoïc kinh tin kính, toâi saün saøng laøm.
Jean-Louis de la Vaissiere, haõng AFP: Trong cuoäc vieáng thaêm choùt (hoài thaùng 7 naêm nay) taïi Myõ chaâu la tinh, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ maïnh meõ pheâ bình cheá ñoä tö baûn, nhöng taïi Cuba ngaøi laïi toû ra meàm dòu hôn vôùi cheá ñoä coäng saûn? Taïi sao?
Ñöùc Thaùnh Cha: Trong caùc dieãn vaên toâi ñaõ ñoïc taïi Cuba, toâi luoân nhaéc ñeán ñaïo lyù xaõ hoäi cuûa Hoäi Thaùnh. Nhöng nhöõng ñieàu caàn söûa chöõa, toâi noùi roõ raøng, khoâng phaûi nhö kieåu "thuoác vieân boïc ñöôøng". Veà cheá ñoä tö baûn luaät röøng, toâi khoâng noùi hôn nhöõng gì ñaõ ñöôïc vieát trong Toâng huaán "Evangelii gaudium" (Nieàm vui Phuùc AÂm) vaø trong thoâng ñieäp Laudato sì. Ñieàu toâi vieát nhö vaäy laø ñuû roài. Taïi Cuba naøy cuoäc vieáng thaêm coù tính chaát raát muïc vuï, vôùi coäng ñoàng Coâng Giaùo, vôùi caùc tín höõu Kitoâ vaø caû nhöõng ngöôøi thieän chí. Nhöõng lôøi phaùt bieåu cuûa toâi laø nhöõng baøi giaûng. Caû vôùi nhöõng ngöôøi treû, caùc tín höõu Kitoâ treû cuõng nhö nhöõng ngöôøi khoâng tín ngöôõng, vaø trong soá caùc tín höõu cuõng coù nhöõng ngöôøi thuoäc caùc toân giaùo khaùc, ñieàu toâi noùi laø moät dieãn vaên hy voïng, khích leä ñoái thoaïi ñeå tìm kieám nhöõng ñieàu chung. Ñoù laø moät ngoân ngöõ coù tính chaát muïc vuï nhieàu hôn. Traùi laïi trong thoâng ñieäp, caàn phaûi baøn tôùi nhöõng ñieàu chuyeân moân hôn".
Nelson Castro (Radio Continental, Argentina): Taïi sao Ñöùc Thaùnh Cha quyeát ñònh khoâng tieáp nhöõng ngöôøi ñoái laäp? Giaùo Hoäi Coâng Giaùo coù theå coù moät vai troø trong vieäc giuùp tìm moät söï côûi môû veà nhöõng töï do chính trò, xeùt vì Ñöùc Giaùo Hoaøng cuõng ñaõ giöõ moät vai troø trong vieäc taùi laäp quan heä giöõa Myõ vaø Cuba. Vaán ñeà töï do naøy laø vaán ñeà ñoái vôùi nhöõng ngöôøi nghó khaùc ôû Cuba. Phaûi chaêng ñoù seõ laø moät vai troø maø Toøa Thaùnh nghó cho Giaùo hoäi Coâng Giaùo trong töông lai taïi Cuba?
Ñöùc Thaùnh Cha: Tröôùc tieân, toâi khoâng tieáp rieâng moät ai, vaø cuõng coù moät vò quoác tröôûng xin ñöôïc tieáp kieán rieâng. Giaùo Hoäi Cuba ñaõ laøm vieäc ñeå thieát laäp danh saùch caùc tuø nhaân ñeå xin aân xaù, vaø coù 2,200 tuø nhaân ñöôïc aân xaù. Coøn coù nhöõng vuï khaùc ñang ñöôïc cöùu xeùt, vò Chuû tòch Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Cuba noùi vôùi toâi nhö vaäy. Coù ngöôøi noùi vôùi toâi: thaät laø ñeïp neáu loaïi boû aùn tuø chung thaân! AÙn naøy nhö theå laø moät aùn töû hình ñöôïc nguïy trang, tuø nhaân aáy cheát daàn cheát moøn moãi ngaøy vaø khoâng coù hy voïng hy voïng ñöôïc traû töï do. Moät giaû thuyeát khaùc laø ngöôøi ta toaøn xaù cho moïi tuø nhaân moãi naêm hoaëc 2 naêm moät laàn. Nhöng Giaùo Hoäi ñang laøm vaø ñaõ laøm... Toâi khoâng noùi raèng taát caû 3 ngaøn tuø nhaân Cuba ñöôïc traû töï do ñeàu ôû trong danh saùch do Giaùo Hoäi ñeä trình, khoâng phaûi vaäy. Nhöng Giaùo Hoäi ñaõ laøm danh saùch aáy, Giaùo Hoäi ñaõ xin aân xaù vaø coøn tieáp tuïc laøm.
Rogelio Mora (Telemundo): Trong voøng 20 naêm ñaõ coù 3 cuoäc vieáng thaêm cuûa 3 vò Giaùo Hoaøng taïi Cuba. Phaûi chaêng vì Cuba "bò beänh" vaø chòu ñau khoå vì caùi gì ñoù?
Ñöùc Thaùnh Cha: Khoâng phaûi vaäy. Cuoäc vieáng thaêm ñaàu tieân cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ 2 thaät laø "lòch söû", nhöng bình thöôøng: ngaøi ñaõ vieáng thaêm bao nhieâu nöôùc gaây haán ñoái vôùi Giaùo Hoäi. Cuoäc vieáng thaêm thöù hai cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Bieån Ñöùc, vaø ñoù cuõng laø moät cuoäc vieáng thaêm bình thöôøng. Cuoäc vieáng thaêm cuûa toâi thì hôi tình côø, vì ban ñaàu toâi ñaõ nghó laø seõ ñeán Hoa Kyø ñi töø bieân giôùi Meâhicoâ, töø thaønh phoá Ciudad Juarez. Nhöng ñi tôùi Meâhicoâ maø khoâng kính vieáng Ñöùc Meï Guadalupe thì khoâng theå ñöôïc. Roài ngaøy 17 thaùng 12 naêm ngoaùi coù cuoäc loan baùo (veà söï tan baêng giöõa Cuba vaø Hoa Kyø) sau moät tieán trình daøi gaàn moät naêm. Vaø toâi noùi: chuùng ta haõy ñeán Myõ qua ngaû Cuba. Khoâng phaûi vì nöôùc naøy coù nhöõng tai öông ñaëc bieät maø nhöõng nöôùc khaùc khoâng coù. Toâi khoâng giaûi thích 3 cuoäc vieáng thaêm nhö theá. Ví duï toâi ñaõ vieáng thaêm Brazil, Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ 2 ñaõ thaêm nöôùc naøy 3, 4 laàn, khoâng phaûi vì nöôùc naøy coù "moät beänh ñaëc bieät". Toâi haøi loøng vì ñaõ vieáng thaêm Cuba.
G. Traàn Ñöùc Anh O.P dòch
(Radio Vatican)