Ngaøy thöù hai chuyeán toâng du
cuûa Ñöùc Phanxicoâ taïi Cuba
Ngaøy thöù hai chuyeán toâng du cuûa Ñöùc Phanxicoâ taïi Cuba.
La Habana (VietCatholic News 20-09-2015) - Sau ñaây laø baûn töôøng trình töøng giôø cuûa A.P. veà caùc bieán coá cuûa ngaøy thöù hai chuyeán toâng du cuûa Ñöùc Phanxicoâ taïi Cuba:
8 giôø 15 saùng ngaøy 20 thaùng 9 naêm 2015: Maët trôøi ñaõ xuaát hieän treân Quaûng Tröôøng Caùch Maïng cuûa Havana vaø haøng ngaøn ngöôøi ñaõ ñöùng chaät quaûng tröôøng tröôùc khi Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ tôùi cöû haønh Thaùnh Leã ñaàu tieân cuûa ngaøi treân ñaát Cuba.
Caùc tín höõu vaø nhöõng ngöôøi khoâng coù ñöùc tin ñaõ keùo nhau vaøo quaûng tröôøng, chôø Ñöùc Giaùo Hoaøng tôùi treân giaùo hoaøng xa. Böùc töôïng Che Guevara baèng kim khí ñaày aán töôïng ôû quaûng tröôøng nhö ñang ñua tranh vôùi taám bích chöông khoång loà veõ Chuùa Kitoâ ñaët ñoái dieän vôùi baøn thôø nôi Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ seõ cöû haønh Thaùnh Leã.
Ngöôøi Cuba bieát raèng Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ töøng giuùp thuùc ñaåy Hoa Kyø vaø Cuba thöïc hieän vieäc xích laïi gaàn nhau coù tính lòch söû cuûa hoï, vaø hoï keùo nhau töøng ñoaøn ñeå ñöôïc thaáy vò giaùo hoaøng Myõ Chaâu La Tinh ñaàu tieân trong lòch söû.
Jose Rafael Velazquez laø moät coâng nhaân 54 tuoåi, tôùi quaûng tröôøng cuøng vôï, caû ba tieáng ñoàng hoà tröôùc khi Thaùnh Leã ñöôïc döï truø khôûi ñaàu. OÂng cho hay: oâng khoâng phaûi laø ngöôøi coù toân giaùo nhöng tôùi ñaây ñeå chöùng kieán moät bieán coá lòch söû thì ñuùng hôn.
OÂng noùi: "chuùng toâi raát hy voïng ñoái vôùi chuyeán vieáng thaêm naøy, vì Ñöùc Giaùo Hoaøng laø chìa khoùa môû cuoäc thöông thaûo vôùi Hoa Kyø, vaø töø ñoù luùc thoâng baùo, ñaõ coù nhieàu thay ñoåi vaø chuyeán vieáng thaêm naøy ñem laïi cho toâi nhieàu hy voïng noù seõ toát hôn".
8 giôø 30 saùng: Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñang chaïy voøng quanh ñaùm ñoâng tuï taäp ñeå tham döï Thaùnh Leã ñaàu tieân cuûa ngaøi taïi Havana, thænh thoaûng döøng giaùo hoaøng xa laïi ñeå thaêm hoûi tín höõu vaø hoân treû em ñöôïc naâng leân cho ngaøi.
Côø Vatican vaø Cuba tung bay giöõa caùc haøng tín höõu taïi Quaûng Tröôøng Caùch Maïng cuûa Cuba.
Chuû Tòch Cuba, Raul Castro, coù maët trong soá nhöõng ngöôøi tuï taäp tham döï Thaùnh Leã.
9 giôø 15 saùng: Nhaân vieân an ninh Cuba ñaõ giam giöõ ít nhaát ba ngöôøi hình nhö ñang coá gaéng phaân phaùt truyeàn ñôn tröôùc khi Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ cöû haønh Thaùnh Leã taïi Quaûng Tröôøng Caùch Maïng cuûa Havana.
Caùc vieân chöùc naøy loâi hoï ñi vaø thu löôïm caùc tôø truyeàn ñôn vöông vaõi treân moät trong nhöõng ñöôøng phoá quanh Quaûng Tröôøng. Khoâng roõ hoï phaûn ñoái ñieàu gì. Ba ngöôøi vaän aùo thung traéng vaø hoâ hoaùn tröôùc khi bò tuùm giöõ vaø loâi ñi.
9 giôø 45 saùng: Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñang thuùc giuïc ngöôøi Cuba chaêm soùc laãn nhau vaø ñöøng pheâ phaùn ngöôøi khaùc döïa treân tö caùch hay haønh ñoäng cuûa hoï.
Ñöùc Phanxicoâ ngoû söù ñieäp cuûa ngaøi tröôùc haøng ngaøn ngöôøi Cuba ñang tuï taäp vaøo hoâm Chuùa Nhaät 20 thaùng 9 naêm 2015 ñeå tham döï Thaùnh Leã ñaàu tieân cuûa ngaøi taïi Quaûng Tröôøng Caùch Maïng cuûa Havana. Ngaøi noùi voùi hoï raèng nhöõng ai muoán laøm lôùn phaûi phuïc vuï ngöôøi khaùc, chöù khoâng ñeå ngöôøi khaùc phuïc vuï mình. Ngaøi cho hay: ngöôøi Cuba neân traùnh "nhöõng caùi nhìn ñaày pheâ phaùn".
Ngaøi noùi: "taát caû chuùng ta ñeàu ñöôïc Chuùa Gieâsu yeâu caàu, ñuùng hôn, ñöôïc Ngöôøi thuùc giuïc chaêm soùc laãn nhau vì yeâu thöông... Khoâng nhìn phía naøy phía kia ñeå thaáy ngöôøi laùng gieàng mình ñang laøm gì hay ñang khoâng laøm gì".
Luùc naøy, chöa roõ Ñöùc Phanxicoâ muoán noùi gì. Nhöng nhieàu ngöôøi Cuba than phieàn veà söï cöùng ngaéc cuûa moät heä thoáng trong ñoù haàu nhö moïi khía caïnh cuûa cuoäc soáng ñeàu bò nhaø nöôùc kieåm soaùt, töø caùc ñònh cheá vaên hoùa tôùi caùc uûy ban khu xoùm chuyeân doøm ngoù, moät heä thoáng trong ñoù con ngöôøi bò loaïi tröø hay maát phuùc lôïi neáu bò coi laø khoâng trung thaønh vôùi caùc nguyeân taéc caùch maïng.
Trong maáy naêm gaàn ñaây, heä thoáng treân ñaõ ñöôïc nôùi loûng phaàn naøo, nhöng ñoái vôùi nhieàu ngöôøi trong nöôùc vaø caùc quan saùt vieân ngoaïi quoác, troïng ñieåm cuûa vaán ñeà vaãn coøn ñoù.
Nhieàu ngöôøi Cuba cuõng caøng ngaøy caøng quan taâm tôùi vieäc gia taêng baát bình ñaúng, khi nhöõng ngöôøi ñöôïc tö baûn ngoaïi quoác naâng ñôõ thì soáng pheø phôõn trong khi ngöôøi khaùc phaûi chaät vaät laém môùi coù mieáng aên, sinh ra ghen tî vaø chia reõ giöõa caùc gia ñình vaø trong xaõ hoäi noùi chung.
10 giôø 21 saùng: Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ khaån khoaûn yeâu caàu chính phuû vaø nhoùm du kích quaân lôùn nhaát cuûa Colombia chaám döùt cuoäc tranh chaáp keùo daøi nhaát ôû Nam Myõ; ngaøi noùi raèng hoï khoâng theå cho pheùp mình moät laàn nöõa phaïm sai laàm trong vieäc laøm traät ñöôøng caùc coá gaéng ñaït hoøa bình.
Ñöùc Phanxicoâ ñöa ra lôøi keâu goïi treân vaøo hoâm Chuùa Nhaät 20 thaùng 9 naêm 2015 töø Quaûng Tröôøng Caùch Maïng ôû Havana, nôi ñang dieãn ra caùc cuoäc thöông thuyeát hoøa bình trong hôn hai naêm qua giöõa Löïc Löôïng Voõ Trang Caùch Maïng Colombia vaø caùc ñaïi dieän cuûa Bogota nhaèm chaám döùt nöûa theá kyû ñaùnh nhau.
Ngaøi noùi: "Mong raèng maùu do haøng ngaøn ngöôøi voâ toäi ñoå ra trong suoát nhöõng thaäp nieân laâu daøi cuûa cuoäc tranh chaáp voõ trang" coù theå naâng ñôõ caùc coá gaéng tìm ñöôïc moät neàn hoøa bình döùt khoaùt.
Ñöùc Phanxicoâ noùi theâm: "Laøm ôn, chuùng ta khoâng coù quyeàn töï cho pheùp mình sai phaïm moät laàn nöõa trong neûo ñöôøng hoaø bình vaø hoaø giaûi naøy".
Vò giaùo hoaøng ñaàu tieân ngöôøi Myõ Chaâu La Tinh cuûa Giaùo Hoäi gaàn ñaây ñaõ giuùp ñaåy nhanh vieäc hoøa giaûi coù tính lòch söû giöõa Hoa Kyø vaø Cuba baèng caùch ñích daân keâu goïi caùc nhaø laõnh ñaïo cuûa caû hai quoác gia.
10 giôø 40 saùng: Chuû Tòch Cuba, Raul Castro laø ngöôøi ñaàu tieân chaøo kính Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ sau khi ngaøi cöû haønh Thaùnh Leã taïi Quaûng Tröôøng Caùch Maïng ôû Havana.
Ñöùc Phanxicoâ cuõng chuyeän troø ít phuùt vôùi Toång Thoáng AÙ Caên Ñình, Baø Cristina Fernandez, vaø caùc nhaø laõnh ñaïo toân giaùo trong nöôùc.
Hai phuï taù naâng Ñöùc Giaùo Hoaøng khi ngaøi leo leân caùc baäc thang cuûa baøn thôø, vaø luùc ngaøi böôùc xuoáng. Ngaøi voán bò chöùng ñau thaàn kinh toïa vaø thöôøng böôùc ñi caùch hôi khoù khaên.
11 giôø 10 saùng: Truyeàn thoâng ñieän töû cuûa chính phuû Cuba, Cubadebate, ñaõ thay ñoåi bieåu tröng (logo) treân trang maïng vaø treân chöông muïc "Hoùt" cuûa hoï nhaân chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ.
Bieåu tröng quen duøng goàm caùc baùn nguyeät ñoû vaø ñen vaø caùc daûi traéng ñaõ ñöôïc thay theá baèng chieác muõ giaùo hoaøng vôùi caây Thaùnh Giaù vaø haøng chöõ "Chaøo Möøng Tôùi Cuba" thay vì haøng chöõ quen duøng "Choáng Khuûng Boá Truyeàn Thoâng".
1 giôø 05 chieàu: Phaùt ngoân vieân Vatican cho hay: Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ gaëp Fidel Castro khoaûng nöûa giôø taïi caên nhaø cuûa ngöôøi cöïu laõnh ñaïo Cuba.
Cha Lombardi noùi raèng buoåi ñaøm ñaïo khoâng coù gì trònh troïng vaø dieãn ra tröôùc söï hieän dieän cuûa caû con laãn chaùu cuûa Castro.
1 giôø 15 chieàu: Phaùt ngoân vieân Vatican coøn cho hay: Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ vaø Fidel Castro trao ñoåi saùch laøm quaø taëng laãn nhau trong cuoäc gaëp gôõ keùo daøi nöûa tieáng taïi nhaø vieân cöïu laõnh tuï naøy.
Cha Lombardi noùi raèng Ñöùc Giaùo Hoaøng taëng Castro moät taùc phaåm do moät tu só Doøng Teân vieát, vò naøy voán daïy Fidel taïi moät tröôøng Coâng Giaùo luùc oâng ta coøn nhoû.
Castro thì taëng Ñöùc Giaùo Hoaøng moät boä ghi laïi caùc cuoäc ñaøm ñaïo cuûa oâng veà toân giaùo vôùi giaùo só ngöôøi Ba Taây, teân laø Frei Betto.
3 giôø 05 chieàu: Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ ñích thaân môøi ngöôøi ta cuøng vôùi ngaøi tôùi Philadelphia cuoái tuaàn tôùi. Lieäu coù tôùi moät trieäu ngöôøi hay khoâng seõ tham döï, nhö döï tính, vaãn coøn laø moät caâu hoûi boû ngoû.
Moät chieán dòch ñeå khuyeán khích vieäc tham döï Thaùnh Leã ñaïi traøo vaø caùc bieán coá khaùc ñaõ ñöôïc phaùt ñoäng vôùi khaåu hieäu "Toâi Seõ ÔÛ Ñoù"
Trong moät söù ñieäp video, Ñöùc Giaùo Hoaøng noùi raèng "Toâi seõ ôû ñoù vì caùc baïn seõ ôû ñoù! Heïn gaëp caùc baïn taïi Philadelphia!"
Moät soá haïn cheá veà du lòch ñaõ ñöôïc nôùi loûng, giuùp caét ngaén caùc ñoaïn ñöôøng phaûi ñi boä. Nhöng vaãn coøn nhieàu phoøng khaùch saïn vaø raát nhieàu veù xe löûa chöa coù ngöôøi giöõ choã.
Ñòa ñieåm an toaøn cho hai bieán coá lôùn nhaát cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng laø Benjamin Franklin Parkway daøi moät daëm. Caùc öôùc löôïng môùi cho bieát söùc chöùa cuûa noù vaøo khoaûng 250,000 ngöôøi.
Caùc khaùch vieáng thaêm khaùc seõ phaûi coi caùc maøn hình vó ñaïi ñaët gaàn ñoù hay taïi caùc ñòa ñieåm khaùc trong thaønh phoá. Caùc giôùi chöùc Giaùo Hoäi cho bieát keá hoaïch ñaõ luoân nhö theá roài.
3 giôø 45 chieàu: Moät böùc hình cho thaáy cuoäc gaëp gôõ giöõa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ vaø Fidel Castro taïi nhaø cuûa cöïu laõnh tuï Cuba.
Cöïu chuû tòch vaø Ñöùc Giaùo Hoaøng nhìn thaúng vaøo maët nhau khi baét tay nhau. Ñöùc Phanxicoâ maëc ñoà traéng, coøn Castro thì maëc moät sômi traéng vaø moät aùo aám theå thao.
Böùc hình do Alex Castro, con trai Fidel vaø laø nhieáp aûnh gia chính thöùc, chuïp vaø göûi cho Associated Press.
4 giôø 15 chieàu: Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ tôùi Dinh Caùch Maïng, truï sôû cuûa chính phuû Cuba, ñeå döï cuoäc hoäi kieán vôùi chuû tòch Raul Castro.
Hai vò ñang thaêm hoûi caùc vò laõnh ñaïo Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Cuba vaø caùc giôùi chöùc chính phuû.
Trong soá nhöõng ngöôøi tham döï coù ñeä nhaát Phoù Chuû Tòch Miguel Diaz-Canel, ngöôøi ñöôïc nhieàu giôùi cho laø seõ ñaûm nhieäm chöùc chuû tòch vaøo naêm 2018 khi Castro noùi mình seõ töø chöùc.
4 giôø 45 chieàu: Moùn quaø Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ taëng Fidel Castro khieán nhieàu ngöôøi cau maøy.
Ngaøi mang tôùi cho cöïu laõnh tuï Cuba moät boä söu taàm caùc baøi giaûng cuûa vò thaày Doøng Teân tröôùc ñaây cuûa Fidel, töùc linh muïc Amando Llorente, vaø hai CD ghi laïi caùc baøi giaûng cuûa vò linh muïc Taây Ban Nha naøy. Cha Llorente daïy taïi moät trung hoïc Doøng Teân nôi Fidel theo hoïc, nhöng ngaøi bò buoäc phaûi rôøi Cuba sau khi Castro naém ñöôïc quyeàn haønh vaøo naêm 1959 khoâng bao laâu vaø ra tay truïc xuaát caùc giaùo só ngoaïi quoác. Ngaøi qua ñôøi taïi Miami naêm 2010.
Ngöôøi vieát tieåu söû Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ laø Austen Invereigh cho hay: theo oâng, Ñöùc Giaùo Hoaøng muoán göûi moät thoâng ñieäp teá nhò cho moät ngöôøi coù neàn cai trò ñöôïc ñaùnh daáu baèng tranh chaáp vôùi Giaùo Hoäi Coâng Giaùo vaø nhieàu nhoùm khaùc. Trong chuyeán vieáng thaêm cuûa ngaøi, Ñöùc Phanxicoâ nhaán maïnh tôùi vieäc hoaø giaûi giöõa nhöõng ngöôøi Cuba soáng trong nöôùc vaø soáng ôû ngoaïi quoác.
Invereigh noùi: oâng "khoâng theå khoâng nghó raèng Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ muoán môøi goïi Fidel Castro giaûi quyeát quaù khöù cuûa oâng caùch thoaû ñaùng".
5 giôø 20 chieàu: Chuû Tòch Cuba, Raul Castro, ñang chæ cho Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ xem ñieàu hình nhö laø quaø taëng chính thöùc daønh cho ngaøi, ñöôïc tröng baøy taïi Dinh Caùch Maïng: moät töôïng chòu naïn lôùn ñöôïc laøm töø nhöõng maùi cheøo do ngheä só Cuba teân Kcho thöïc hieän, vaø moät böùc veõ Nöõ Trinh Baùc AÙi El Cobre, Quan Thaày Cuba.
5 giôø 35 chieàu: Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ caùm ôn oâng Raul Castro vì söï nghinh ñoùn cuûa oâng taïi phi tröôøng hoâm Thöù Baåy vaø vieäc oâng aân xaù cho 3,522 tuø nhaân phaïm nhöõng toäi töông ñoái nheï.
Trong cuoän baêng cuûa Associated Press ghi aâm cuoäc trao ñoåi giöõa hai vò tröôùc khi hoï gaëp rieâng nhau, maø moät phaàn nghe khoâng roõ, ngöôøi ta thaáy Ñöùc Phanxicoâ noùi: "Tröôùc nhaát, toâi muoán caùm ôn ngaøi vì söï noàng haäu cuûa cuoäc nghinh ñoùn, söï kieän laø trong baøi dieãn vaên cuûa ngaøi, ngaøi ñaõ trích daãn nhöõng ñieàu thöïc söï laø ñaáu chæ (nghe khoâng roõ) vaø ñaàm aám. Toâi cuõng muoán caùm ôn ngaøi veà leänh aân xaù".
5 giôø 45 chieàu: Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñang chuû toïa buoåi kinh chieàu taïi Nhaø Thôø Chính Toøa Voâ Nhieãm Thai vaø Thaùnh Cristobal ôû Havana, xaây töø theá kyû thöù 18.
Caùc chuoâng nhaø thôø ñaõ ñöôïc doùng leân vaø maáy traêm linh muïc cuøng nöõ tu phaán khôûi voã tay vaø hoâ to "Phanxicoâ!" khi Ñöùc Giaùo Hoaøng tôùi. Chieác ñaïi phong caàm baät leân baøi thaùnh ca haân hoan.
Ngoâi nhaø thôø chaùnh toøa naøy ñaàu tieân ñöôïc khôûi coâng bôûi caùc cha Doøng Teân vaø maët tieàn cuûa noù do kieán truùc sö ngöôøi YÙ teân Borromini veõ kieåu. Nhaø thôø coù töôïng lôùn baèng thau cuûa Thaùnh Gioan Phaoloâ II, ngöôøi laø vò giaùo hoaøng ñaàu tieân thaêm Cuba naêm 1998, cuõng nhö baûn sao töôïng Nöõ Trinh Baùc AÙi El Cobre, quan thaày Cuba.
6 giôø 30 toái: Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ, laàn ñaàu tieân trong chuyeán toâng du naøy, ñaõ noùi öùng khaåu khaù daøi, ra ngoaøi baûn vaên ñaõ soaïn saün, trong moät baøi giaûng taäp chuù nhieàu vaøo söï quan troïng cuûa ñöùc khoù ngheøo ñoái vôùi Giaùo Hoäi Coâng Giaùo.
Ngaøi cuõng caûnh giaùc tröôùc caùc nguy hieåm rôi vaøo caïm baãy bò caùm doã giaàu sang. Ngaøi noùi: "Meï Giaùo Hoäi ta soáng ngheøo. Thieân Chuùa muoán Giaùo Hoäi ngheøo, nhö Ngöôøi töøng muoán cho Meï Thaùnh Maria cuûa Ngöôøi soáng ngheøo vaäy".
8 giôø 10 toái: Hai ngöôøi baát ñoàng noåi tieáng cuûa Cuba noùi raèng Vatican môøi hoï döï buoåi kinh chieàu cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng taïi Nhaø Thôø Chaùnh Toøa Havana nhöng cô quan an ninh Cuba baét giam hoï vaø taïm thôøi giam giöõ hoï.
Marta Beatriz Roque vaø Miriam Leiva, caû hai ñeàu laø nhöõng ngöôøi baát ñoàng ñaõ laâu, cho bieát: hoï nhaän ñöôïc lôøi môøi töø vaên phoøng Toøa Khaâm Söù Toøa Thaùnh ôû Havana ñeå tham döï buoåi leã, nhöng hoï bò baét khi leân ñöôøng tôùi nhaø thôø chaùnh toøa.
Baø Roque noùi raèng baø cuõng ñöôïc Vatican môøi gaëp Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ taïi Toøa Khaâm Söù khoâng bao laâu sau khi ngaøi tôùi ñaây hoâm Thöù Baåy 19 thaùng 9 naêm 2015, nhöng baø cuõng ñaõ bò baét giöõ cuøng moät luùc vaø ñöôïc thaû tröôùc khi bò baét laïi vaøo chieàu Chuùa Nhaät 20 thaùng 9 naêm 2015.
Theo hai baø Leiva vaø Roque, caùc nhaân vieân an ninh minh nhieân noùi vôùi hoï raèng hoï khoâng theå tôùi döï buoåi caàu nguyeän vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng taïi Cuba.
Baø Roque noùi: "hoï baûo toâi raèng toâi khoâng coù tö caùch, neân toâi khoâng theå tôùi tham döï caùc bieán coá cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng ñang dieãn ra taïi Quaûng Tröôøng Nhaø Thôø Chaùnh Toøa".
8 giôø 30 toái: Phaùt ngoân vieân Vatican xaùc nhaän raèng moät soá ngöôøi baát ñoàng ñöôïc keâu goïi vaø ñöôïc môøi tôùi tham döï caùc bieán coá ñeå ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ chaøo hoûi.
Nhöng ngaøi cho hay: khoâng coù cuoäc gaëp gôõ ñaëc bieät naøo ñaõ ñöôïc hoaïch ñònh. Cha Lombardi cho hay: caùc ngöôøi baát ñoàng naøy ñaõ khoâng tôùi nhöng ngaøi khoâng theå xaùc nhaän laø do hoï bò baét giöõ.
Tröôùc ñoù, hai ngöôøi baát ñoàng noåi tieáng noùi raèng caùc nhaân vieân an ninh Cuba ñaõ baét giöõ hoï vaø noùi vôùi hoï raèng hoï khoâng ñöôïc lui tôùi caùc bieán coá cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng.
Vuõ Vaên An