Ngaøy ñaàu chuyeán vieáng thaêm Cuba
cuûa Ñöùc Phanxicoâ
Ngaøy ñaàu chuyeán vieáng thaêm Cuba cuûa Ñöùc Phanxicoâ.
La Habana (VietCatholic News 20-09-2015) - Associated Press vöøa ñaùnh ñi caùc ghi cheùp cuûa hoï veà ngaøy ñaàu tieân ôû Cuba cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ. Giôø laø giôø Havana.
4 giôø 50 saùng 19 thaùng 9 naêm 2015: Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ leân ñöôøng ñi Cuba, baét ñaàu cuoäc haønh höông 10 ngaøy, cuõng ñöa ngaøi tôùi Hoa Kyø.
Chuyeán bay ñaëc bieät cuûa Haõng Alitalia chôû Ñöùc Giaùo Hoaøng vaø ñoaøn tuøy tuøng cuûa ngaøi caát caùnh töø phi tröôøng Leonardo da Vinci ôû Roâma sau luùc 10 giôø 30 saùng moät chuùt (0830 GMT) vaøo hoâm Thöù Baåy 19 thaùng 9 naêm 2015. Sau Cuba, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ seõ thaêm 3 thaønh phoá Hoa Kyø: Washington, D.C., New York vaø Philadelphia.
10 giôø 15 saùng: Chính phuû Cuba ñaõ phaùt ñoäng moät coá gaéng khaép thaønh phoá ñeå ñöa daân chuùng tôùi caùc ñöôøng phoá Havana. Hoï caáp moät ngaøy löông, böõa aên nheï vaø phöông tieän vaän chuyeån cho coâng nhaân nhaø nöôùc chòu tuï taäp doïc theo loä trình cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng töø phi tröôøng vaøo Toøa Khaâm Söù Toøa Thaùnh. Caùc sinh vieân ñaïi hoïc cuõng ñöôïc tuyeån löïa ñeå ñi chaøo ñoùn Ñöùc Giaùo Hoaøng.
Caùc ngöôøi tham döï haàu nhö ai cuõng ca ngôïi vai troø cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng trong vieäc laøm moâi giôùi cho vieäc hoøa hoaõn giöõa Hoa Kyø vaø Cuba, cho raèng hoï hy voïng chuyeán vieáng thaêm hai nöôùc cuûa ngaøi seõ gia toác dieãn trình bình thöôøng hoùa.
Keá toaùn vieân 51 tuoåi, Magaly Delgado, cho hay baø seõ tham döï: "toâi seõ ñi vì toâi laø moät tín höõu vaø vò giaùo hoaøng naøy laøm toâi raát chuù yù vì moïi thay ñoåi ngaøi ñang thöïc hieän".
Ngöôøi höu trí 71 tuoåi, Diego Carrera, phaùt bieåu: "Chuyeán vieáng thaêm naøy gioáng nhö laøn gío hy voïng thoåi khaép Cuba". Cuï cho hay: ñieàu ñoù nhôø vai troø cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng trong vieäc taùi laäp caùc lieân heä vôùi Hoa Kyø.
10 giôø 20 saùng: Toång Thoáng AÙ Caên Ñình Cristina Fernandez ñang coù maët taïi thuû ñoâ Cuba ñeå vieáng thaêm chính thöùc nöôùc naøy truøng vôùi cuoäc toâng du cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ.
Boä tröôûng ngoaïi giao Cuba cho bieát Toång Thoáng Fernandez tôùi ñaây saùng Thöù Baåy 19 thaùng 9 naêm 2015 vaø döï tính seõ hoäi kieán Chuû Tòch Raul Castro. Toång Thoáng Fernadez cuõng döï tính seõ tham döï Thaùnh Leã do Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ cöû haønh hoâm Chuùa Nhaät 20 thaùng 9 naêm 2015 taïi Quaûng Tröôøng Caùch Maïng ôû Havana.
Baø töøng gaëp Ñöùc Phanxicoâ nhieàu laàn; ngaøi voán laø Toång Giaùm Muïc Buenos Aires tröôùc khi ñöôïc baàu laøm giaùo hoaøng naêm 2013.
12giôø 20 tröa: Haøng traêm ngöôøi döï tính ñaùp xe buyùt hoaëc xe löûa theo loä trình daøi, uoán khuùc qua khaép vuøng thoân queâ Cuba ñeå gaëp Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ taïi Havana ôû phía Taây hay taïi Holguin vaø Santiago ôû phía Ñoâng.
Non moät phaàn ba ngöôøi Cuba töï nhaän laø Coâng Giaùo, nhöng ngöôøi Cuba ôû thoân queâ raát haêng say khi noùi tôùi vai troø cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng trong vieäc laøm trung gian ñem laïi hoøa hoaõn giöõa Hoa Kyø vaø Cuba.
Nhieàu ngöôøi noùi raèng hoï muoán Ñöùc Giaùo Hoaøng laøm aùp löïc ñeå Hoa Kyø baõi boû leänh caám vaän ñoái vôùi Cuba, moät leänh caám vaän bò hoï coi laø nguyeân nhaân gaây ra caùc khoù khaên kinh teá hieän ñang taïo nhieàu khoán khoå cho vuøng queâ hôn laø caùc thaønh phoá lôùn.
Taïi thò traán troàng mía Taguasco, Marisela Hernandez cho hay theo baø, cuoäc toâng du cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng "seõ ñem ñeán cho chuùng toâi nhieàu ñieàu toát ñeïp". Ngöôøi coâng nhaân 52 tuoåi trong moät tieäm kính naøy cho bieát ngöôøi Hoa Kyø "neân bieát raèng leänh caám vaän ñang gaây thieät haïi cho neàn kinh teá cuûa chuùng toâi".
Ngöôøi lao coâng ôû noâng traïi 43 tuoåi, teân Osmel Morffi, treo moät bích chöông veà Ñöùc Giaùo Hoaøng leân ñaøi Ñöùc Meï ôû doïc ñöôøng, noùi: "chuùng toâi caàn Ñöùc Giaùo Hoaøng ñem laïi caùc lieân heä toát ñeïp hôn giöõa Hoa Kyø vaø Cuba. Chuùng toâi keït trong cuoäc tranh chaáp naøy laâu naêm quaù roài".
1giôø 55 chieàu: Khoâng phaûi ai ai ôû Havana cuõng hôùn hôû khi ñöôïc yeâu caàu ra nghinh ñoùn Ñöùc Giaùo Hoaøng.
Nhaân vieân y teá coâng Rafael Rivero noùi raèng khoâng chaéc anh seõ ñi nhìn ñoaøn xe cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ, vaø nhieàu ngöôøi cuøng sôû anh cuõng caûm thaáy nhö theá. Anh cho raèng "Chaéc chaén neân ñi, neáu baïn laø ngöôøi Coâng Giaùo nhieät thaønh nhöng khoâng neân baét buoäc vaøo chieàu Thöù Baåy. Ñoù laø ngaøy nghæ cuûa chuùng toâi maø".
Caùc vieân chöùc Cuba taëng moät ngaøy löông, böõa aên nheï vaø phöông tieän vaän chuyeån ñeå khuyeán khích caùc nhaân vieân nhaø nöôùc xeáp haøng doïc loä trình cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng töø phi tröôøng vaøo Toøa Khaâm Söù Toøa Thaùnh. Caùc sinh vieân ñaïi hoïc cuõng ñöôïc tuyeån duïng.
2 giôø 45 chieàu: Haøng traêm ngöôøi ñang baét ñaàu tuï taäp doïc loä trình Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ seõ ñi qua khi tôùi Cuba.
Trong soá naøy coù caû 5 coâng daân Salvador ñang ñöùng chôø taïi moät con phoá ñaõ caám xe coä qua laïi thuoäc khu nhieàu caây laù phía Taây Havana, nôi Ñöùc Giaùo Hoaøng seõ nghæ ñeâm taïi Toøa Khaâm Söù Toøa Thaùnh.
Sandra del Moreno töø Salvador tôùi ñaây cuøng vôùi 4 ngöôøi baïn vaø ñang naém chaët laù côø cuûa quoác gia Trung Myõ naøy.
Ngöôøi ñaøn baø 51 tuoåi naøy cho bieát "chuùng toâi yeâu Ñöùc Giaùo Hoaøng naøy, duø muoán ngaøi thaêm El Salvador hôn".
Caùch moät daãy phoá, 3 treû em ñang chôi vôùi traùi banh laøm baèng gieû raùch.
Kevin Fuvergel, 10 tuoåi, vaø Marlos Duenas, 9 tuoåi, cuøng moät luùc noùi lôùn: "Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ saép tieán qua!".
3 giôø 51 chieàu: Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ ñaùp xuoáng Havana, phaùt ñoäng chuyeán ñi lòch söû daøi 10 ngaøy thaêm Cuba vaø Hoa Kyø sau khi bí maät laøm trung gian cho vieäc xích laïi gaàn nhau giöõa hai cöïu thuø cuûa Chieán Tranh Laïnh.
Chuû Tòch Cuba Raul Castro coù maët taïi phi tröôøng ñeå nghinh ñoùn Ñöùc Giaùo Hoaøng, ngöôøi seõ bieåu loä tình lieân ñôùi vôùi ngöôøi Cuba vaø seõ ñöa ra moät söù ñieäp taïi Hoa Kyø cho thaáy ngöôøi noùi tieáng Taây Ban Nha laø neàn taûng vöõng chaéc cuûa Giaùo Hoäi Myõ Chaâu.
4 giôø 30 chieàu: Chuû Tòch Cuba Raul Castro ca ngôïi lôøi Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ pheâ phaùn heä thoáng kinh teá hoaøn caàu, cho raèng noù "hoaøn caàu hoùa tö baûn vaø bieán tieàn baïc thaønh ngaãu thaàn cuûa noù".
Trong moät dieãn vaên daøi doøng ñeå nghinh ñoùn Ñöùc Giaùo Hoaøng taïi phi tröôøng quoác teá Havana, Castro noùi raèng chính phuû coäng saûn Cuba ñaõ "thieát laäp moät xaõ hoäi coâng bình coù coâng lyù xaõ hoäi". OÂng caùm ôn Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaõ laøm trung gian cho caùc cuoäc thöông thuyeát nhaèm ñaït hoøa hoaõn giöõa Hoa Kyø vaø Cuba.
Castro cuõng keâu goïi chaám döùt cuoäc caám vaän buoân baùn cuûa Hoa Kyø leân Cuba vaø traû laïi caên cöù haûi quaân hieän do Myõ chieám taïi Guantanamo Bay.
4 giôø 40 chieàu: Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ chaøo möøng söï hoaø hoaõn giöõa Hoa Kyø vaø Cuba nhö laø moät khuoân maãu hoaø giaûi. Ngaøi thuùc giuïc toång thoáng Barack Obama vaø chuû tòch Raul Castro tieáp tuïc laøm vieäc ñeå xaây döïng caùc moái lieân heä bình thöôøng khi ngaøi baét ñaàu chuyeán thaêm hai nöôùc cöïu thuø cuûa Chieán Tranh Laïnh trong 10 ngaøy.
Ñöùc Phanxicoâ töøng ñöùng laøm trung gian moâi giôùi cuoäc noái laïi caùc lieân heä ngoaïi giao giöõa hai beân vaøo ñaàu naêm 2015. Ngaøi noùi: "Toâi khaån khoaûn yeâu caàu caùc nhaø laõnh ñaïo chính trò kieân trì treân con ñöôøng naøy vaø khai trieån moïi tieàm naêng cuûa noù".
Ñöùc Phanxicoâ goïi caùc cuoäc thöông thuyeát töøng daãn tôùi vieäc môû laïi caùc toøa ñaïi söù taïi Havana vaø Washington laø "ñieån hình hoøa giaûi cho toaøn theá giôùi".
Taïi leã nghinh ñoùn taïi phi tröôøng do Chuû Tòch Raul Castro ñöùng ñaàu, Ñöùc Phanxicoâ noùi raèng ngaøi muoán vieäc ngaøi chaøo möøng "oâm aáp ñaëc bieät taát caû nhöõng ai, vì caùc lyù do khaùc nhau, toâi seõ khoâng theå gaëp gôõ", coù theå haøm yù nhaéc tôùi nhöõng ngöôøi baát ñoàng chính trò vaø caû ngöôøi Cuba bình thöôøng nöõa.
4 giôø 50 chieàu: Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ ñöôïc daønh cho moät nghi thöùc nghinh ñoùn traûi thaûm ñoû taïi Havana, ñuû caû veä binh danh döï vaø baét tay vôùi Raul Castro maëc ñoà xaäm.
Mæm cöôøi vôùi caùc treû em tôùi taëng hoa, vaø vôùi ban nhaïc trình baày quoác ca Cuba tröôùc khi Castro tröôùc, Ñöùc Giaùo Hoaøng sau, laàn löôït ñoïc dieãn vaên.
Caùc vò laõnh ñaïo Giaùo Hoäi cuûa ñaûo quoác cuõng coù maët ñeå nghinh ñoùn Ñöùc Giaùo Hoaøng.
5 giôø 21 chieàu: Ñöùc Phanxicoâ ñang baêng qua caùc ñöôøng phoá Havana, vaãy tay vôùi caùc ñaùm ñoâng ñaày phaán khôûi töø moät giaùo hoaøng xa caûi tieán ñaày aán töôïng.
Haøng ngaøn ngöôøi Cuba doïc theo loä trình töø Phi Tröôøng Quoác Teá Jose Marti tôùi Toøa Khaâm Söù Toøa Thaùnh, nôi Ñöùc Giaùo Hoaøng seõ nghæ qua ñeâm.
Nhieàu ngöôøi vaãy côø Cuba vaø côø Vatican. Gaàn Toøa Khaâm Söù, moät nhoùm nöõ tu ñang haùt Kinh Laïy Cha theo nhòp nhaïc Cuba truyeàn thoáng. Moät phuï nöõ caàm moät bieån ngöõ vôùi haøng chöõ "Thöa Ñöùc Phanxicoâ, ngaøi mang tôùi cho chuùng con nieàm hy voïng".
Coù moät haøng nhaân vieân an ninh gaàn nhö lieân tuïc taïo neân moät raøo caûn baèng ngöôøi.
5 giôø 55 chieàu: Ñaïi söù Hoa Kyø taïi Lieân Hieäp Quoác göûi tweet pheâ phaùn caùc nhaø caàm quyeàn Cuba baét giam ngöôøi tröôùc khi Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ tôùi Havana.
Tweet cuûa Ñaïi Söù Samantha Power noùi raèng caùc nhaø tranh ñaáu nhaân quyeàn "vaø ngay caû nhöõng ngöôøi voâ gia cö coù tin bò giam giöõ tröôùc khi Ñöùc Giaùo Hoaøng tôùi thaêm; moät coâng vieäc gaây thaát voïng nhö thoùi quen cuûa chính phuû Cuba".
Caùc nhoùm ñoái laäp trong maáy ngaøy qua töôøng trình ñaõ coù nhöõng cuoäc baét giam gia taêng caùc ngöôøi baát ñoàng. Nhö thöôøng leä, chính phuû Cuba khoâng bình luaän veà caùc caùo buoäc naøy.
6 giôø 15 toái: Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ tôùi toøa Khaâm Söù Toøa Thaùnh taïi Havana giöõa söï chaøo ñoùn noàng nhieät, sau moät loä trình daøi töø phi tröôøng quoác teá cuûa thaønh phoá vaøo ñaây treân chieác giaùo hoaøng xa caûi tieán.
Haøng traêm ngöôøi ñöùng ñôïi beân ngoaøi Toøa Khaâm Söù hoâ to khi Ñöùc Giaùo Hoaøng ñi qua: "Ngaøi tôùi kìa! Ngaøi tôùi kìa!".
Luùc ngaøi tôùi, hoï hoâ ta: "Thöa Ñöùc Phanxicoâ, Ngöôøi Anh Em, baây giôø ngaøi laø ngöôøi Cuba".
Sau buoåi nghinh ñoùn chính thöùc taïi phi tröôøng, Ñöùc Giaùo Hoaøng khoâng coøn cuoäc xuaát hieän coâng coäng naøo khaùc cho ngaøy Thöù Baåy 19 thaùng 9 naêm 2015 nöõa, duø trong nhöõng cuoäc toâng du khaùc, Ñöùc Phanxicoâ vaãn coù thoùi quen phaù boû nghi leã vaø ra khoûi truù sôû ñeå thaêm hoûi daân chuùng.
6 giôø 25 toái: Tröôùc khi leân ñöôøng ñi Cuba, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ tôùi vieáng thaêm caùc cö daân môùi nhaát cuûa Thò Quoác Vatican: moät gia ñình tî naïn Syria ñöôïc Vatican tieáp nhaän ñeå hoã trôï cho lôøi keâu goïi cuûa ngaøi raèng theá giôùi neân môû cöûa chaøo ñoùn ngöôøi tî naïn vaø nhöõng ngöôøi moán ñi tìm moät cuoäc soáng toát ñeïp hôn cho hoï.
Ñöùc Phanxicoâ noùi raèng ngaøi raát xuùc ñoäng khi gaëp gia ñình 4 ngöôøi töø Damascus tôùi YÙ cuøng moät ngaøy vôùi vieäc ngaøi ñöa ra lôøi keâu goïi moãi giaùo xöù vaø moãi doøng tu neân tieáp nhaän moät gia ñình tî naïn vaø chu caáp cho hoï. Toøa Thaùnh tieáp nhaän hai gia ñình: moät gia ñình Syria theo Coâng Giaùo Melkite Hy Laïp, coøn gia ñình kia thì chöa ñöôïc nhaän dieän.
Trong chuyeán bay tôùi Havana, Ñöùc Phanxicoâ keå veà vieäc gaëp gôõ gia ñình Syria vaøo saùng Thöù Baåy 19 thaùng 9 naêm 2015 khi ngaøi leân ñöôøng rôøi Vatican. Chính lôøi ngaøi: "quùy vò coù theå thaáy noãi ñau treân göông maët hoï".
Moät laàn nöõa, ngaøi keâu goïi cho "caùc caây caàu hoøa bình" thaéng theá ñeå chaám döùt chieán tranh vaø giuùp keát thuùc laøn soùng di daân.
Ngöôøi ta ñang chôø mong Ñöùc Phanxicoâ seõ bieán vieäc di daân thaønh moät trong caùc chuû ñeà chính trong chuyeán ñi töø ngaøy 19 ñeán ngaøy 28 thaùng Chín naêm 2015, nhaát laø ôû ñoaïn thaêm Hoa Kyø baét ñaàu thöù Ba 22 thaùng 9 naêm 2015.
6 giôø 50 toái: Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ chieâu ñaõi caùc kyù giaû treân ñöôøng tôùi Havana ít muøi vò queâ höông.
Caùc tieáp vieân phi haønh phaân phoái caùc baùnh mì (empanadas) nhoài thòt tôùi 75 kyù giaû du haønh treân maùy bay cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng, cho hay: chuùng laø quaø taëng ñaëc bieät cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng töø phía tröôùc maùy bay.
Ngöôïc laïi, ngaøi nhaän ñöôïc moät soá quaø taëng, trong ñoù coù moät giaûi thöôûng Emmy. Kyù giaû Univision laø Rogelio Mora-Tagle taëng Ñöùc Giaùo Hoaøng moät baûn sao chính thöùc böùc töôïng coù caùnh maø oâng nhaän ñöôïc naêm 2014 vì ñaõ ñöa tin nhanh nhaát veà maät nghò hoäi Hoàng Y naêm 2013 baàu ngaøi laøm giaùo hoaøng.
Mora-Tagle cho hay: "toâi thöa vôùi ngaøi raèng ñaây khoâng chæ laø moät giaûi thöôûng, maø noù coøn laø coâng trình cuûa taát caû caùc ñoàng nghieäp cuûa toâi".
7 giôø 10 toái: Phaùt ngoân vieân Toøa Thaùnh cho bieát raát coù theå Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ seõ gaëp cöïu laõnh tuï Cuba Fidel Castro, duø vieäc naøy chöa ñöôïc xaùc nhaän.
Cha Federico Lombardi noùi vôùi caùc kyù giaû: "coù theå vieäc naøy seõ xaåy ra".
Theo Cha Lombardi, neáu cuoäc gaëp dieãn ra, thì chaéc laø vaøo Chuùa Nhaät, taïi Havana.
7 giôø 20 toái: Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ vaøo Toøa Khaâm Söù, vaãy tay vôùi caùc ngöôøi Cuba vaø du khaùc tuï taäp beân ngoaøi ñang hoan hoâ. Ñaùm ñoâng sau ñoù ñaõ giaûi taùn chæ coøn laïi söï hieän dieän ñoâng ñaûo cuûa caûnh saùt.
Vôùi vieäc naøy, caùc cuoäc xuaát hieän coâng coäng trong ngaøy cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng xem ra ñaõ chaám döùt. Nhöng nhö treân ñaõ noùi, trong nhöõng cuoäc toâng du khaùc, Ñöùc Phanxicoâ vaãn coù thoùi quen phaù boû nghi leã vaø ra khoûi truù sôû ñeå thaêm hoûi daân chuùng.
8 giôø 15 toái: Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ vöøa rôøi Toøa Khaâm Söù ñeå thaêm hoûi moät soá khaùch ñöôïc pheùp tôùi gaàn ñeå dieän kieán Ñöùc Giaùo Hoaøng vaøo ñeâm ñaàu tieân cuûa ngaøi taïi Havana.
Vaøo khoaûng töø 30 tôùi 40 ngöôøi khaùch ñöôïc choïn tröôùc ñaõ ñöôïc pheùp tôùi gaàn Toøa Khaâm Söù taïi khu Miramar ôû thuû ñoâ Cuba. Ñöùc Phanxicoâ ra ngoaøi ñeå thaêm hoûi hoï sau khi duøng böõa toái.
Vatican öôùc löôïng khoaûng 100,000 ngöôøi ñaõ xeáp hang doïc loä trình ñoaøn xe cuûa Ñöùc Phanxicoâ töø phi tröôøng vaøo thaønh phoá.
Vuõ Vaên An