Donald Trump vaø Ñöùc Phanxicoâ
Donald Trump vaø Ñöùc Phanxicoâ.
Hoa Kyø (VetCatholic News 11-08-2015) - Moät soá kyù giaû cho raèng trong cuoäc tranh luaän ñaàu tieân giöõa caùc nhaân vaät cuûa Ñaûng Coäng Hoøa Myõ muoán ñöôïc Ñaûng ñeà cöû ra tranh chöùc Toång Thoáng vaøo naêm 2016, OÂng John Kasich toû ra laø moät nhaø baûo thuû coù loøng caûm thöông hôn caû. Coù ngöôøi thaäm chí coøn nghó raèng söù ñieäp coù tính bao goàm moïi ngöôøi cuûa oâng laøm oâng xöùng ñaùng ñöôïc coi laø öùng vieân danh hieäu Phanxicoâ cuûa Ñaûng Coäng Hoøa.
Kasich raát haøi loøng vôùi danh hieäu aáy vaø caùc nhaø thaêm doø cuûa oâng cuõng theá: caùc döõ lieäu gaàn ñaây cho thaáy rao giaûng neàn chính trò hoïc cuûa Ñöùc Phanxicoâ laø coâng thöùc "aên tieàn" trong naêm 2016.
Neáu ñuùng nhö theá, thì quaû ngöôøi ñang daãn ñaàu cuoäc tranh ñua trong Ñaûng Coäng Hoøa Myõ laø oâng Donald Trump döôøng nhö ñang ñi ngöôïc laïi chieàu höôùng aáy. Caùc giaù trò, thaùi ñoä vaø chính saùch cuûa oâng voán khoâng thuaän haûo chuùt naøo ñoái vôùi taâm tö vò giaùo hoaøng 78 tuoåi ngöôøi AÙ Caên Ñình. Cuoäc tranh luaän tuaàn roài caøng laøm noåi baät söï baát thuaän haûo naøy.
Ñöùc Phanxicoâ voán daïy raèng ta phaûi xaây caàu laøm nhaø cho ngöôøi bò haát huûi. Donald Trump ñaùp laïi raèng: "ta caàn phaûi xaây töôøng ngaên caùch, vaø phaûi xaây cho nhanh".
Ñöùc Phanxicoâ, ngöôøi uûng hoä vieäc traû löông baèng nhau cho phuï nöõ, voán ca ngôïi "söï ñoùng goùp khoâng theå thieáu maø phuï nöõ voán daønh cho xaõ hoäi". Trump thì traùi laïi voán coù moät lòch söû haønh xöû kyø thò phaùi tính. Thöù Saùu tuaàn roài, roõ raøng oâng haøm yù cho raèng nöõ trình baày vieân truyeàn hình Megyn Kelly cuûa Fox sôû dó truy hoûi oâng nhöõng caâu hoùc buùa laø vì coâ ñang coù thaùng (kinh).
Ñaây khoâng phaûi laàn ñaàu tieân Trump haønh xöû theo loái ngöôïc ngaïo laïi nhaø laõnh ñaïo cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo. Ngaøy 16 thaùng Saùu naêm 2015, ngay khi coâng boá seõ tham gia cuoäc tranh ñua noäi boä cuûa Ñaûng Coäng Hoøa, oâng ñaõ leân tieáng goïi caùc di daân Meã Taây Cô laø ñoà hieáp daâm vaø buoân baùn ma tuùy roài. OÂng laïi coøn baùc boû caû danh thôm tieáng toát cuûa Thöôïng Nghò Só John McCain: "OÂng ta ñaâu phaûi laø anh huøng chieán tranh. OÂng ta laø anh huøng chieán tranh vì bò baét. Toâi thích nhöõng ngöôøi khoâng bò baét".
Nhaän ñònh treân bò Ben White cuûa Politico "hoùt": "Chuùa Gieâsu Kitoâ laø moät keû ñaàn ñoän vì ñaõ bò ngöôøi Roâma ñoùng ñinh. Toâi thích nhöõng oâng cöùu chuùa xuaát saéc khoâng ñeå mình bò ñoùng ñinh - coù leõ Donald Trump chaêng!"
Baát chaáp caâu chua chaùt cuûa White, nhaø tyû phuù nhôø ñòa oác naøy vaãn ñöùng ñaàu caùc cuoäc thaêm doø dö luaän, phaàn lôùn do söï uûng hoä cuûa caùc ngöôøi Coäng Hoøa tin laønh da traéng, nhöõng nhaø taïo vua trong caùc cuoäc baàu ñaïi bieåu ra öùng cöû toång thoáng cuûa Ñaûng Coäng Hoøa.
Nhöng nhöõng ngöôøi thaønh thaïo veà baàu cöû cho raèng neáu Donald Trump muoán bieán vieäc daãn ñaàu sô khôûi naøy thaønh chieán thaéng sau cuøng cuûa cuoäc vaän ñoäng, oâng ta caàn söï uûng hoä cuûa caùc tín höõu baûo thuû ôû Iowa, South Carolina vaø caû nöôùc. Caùch duy nhaát ñeå laøm vieäc naøy laø noùi veà nieàm tin baûn thaân cuûa mình moät caùch thuyeát phuïc. ÖÙng vieân Coäng Hoøa gaàn ñaây nhaát laø George W. Bush ñaõ laøm nhö theá vaø ñaõ chieám ñöôïc Toøa Nhaø Traéng.
Caùc phaân tích sô khôûi veà tö caùch ñaïi bieåu cuûa Trump, moät ngöôøi thöïc haønh theo phaùi Tröôûng Laõo (Presbyterian), cho thaáy oâng ta caàn phaûi laøm nhieàu hôn nöõa theo chieàu höôùng treân.
Caàn tha thöù hay khoâng caàn tha thöù
Chuùa Nhaät ñaàu tieân sau khi ñöôïc baàu, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ noùi raèng: "Chuùa khoâng bao giôø meät moûi tha thöù cho ta, chæ coù ta, ñoâi luùc, meät moûi xin Chuùa tha thöù maø thoâi". Donald Trump hình nhö chöa bao giôø löu yù tôùi söù ñieäp naøy. Ngaøy 18 thaùng Baåy naêm 2015, taïi Des Moines, oâng ta cho hay: khi maéc sai laàm, thay vì xin tha thöù, oâng ta "chæ tieáp tuïc böôùc vaø töø ñoù, coá gaéng laøm toát hôn".
OÂng ta theâm: "Toâi nghó neáu toâi laøm ñieàu gì khoâng ñuùng, toâi nghó, toâi chæ coá gaéng vaø söûa sai ñieàu ñoù thoâi. Toâi khoâng ñem Chuùa vaøo böùc tranh naøy. Toâi khoâng ñem".
Maáy phuùt sau, oâng minh xaùc: "Khi toâi tôùi nhaø thôø vaø khi uoáng chuùt röôïu vaø aên mieáng baùnh nhoû, toâi ñoaùn ñoù laø moät hình thöùc tha thöù roài. Toâi laøm vieäc ñoù khi coù theå laøm ñöôïc vì toâi caûm thaáy ñöôïc thanh taåy. Toâi noùi haõy ra ñi vaø söûa sai vieäc ñoù".
Caâu noùi treân vaãn chöa laøm haøi loøng caùc Kitoâ höõu bao nhieâu. Eric Teetsel, giaùm ñoác ñieàu haønh cuûa Tuyeân Ngoân Manhattan, moät nhoùm vaän ñoäng cuûa giôùi Kitoâ Giaùo baûo thuû, "hoùt": "nhö theá @realDonaldTrump chöa bao giôø xin tha thöù, chæ duøng 'chuùt röôïu vaø chuùt baùnh' ñeå 'caûm thaáy ñöôïc thanh taåy'. Ta coù ñoàng yù khoâng?"
Moät phuï nöõ Iowa khaùc coù maët trong bieán coá treân nhaän ñònh thaúng thöøng hôn: "Toâi maát höùng ngay töø ñaàu vì toâi khoâng thích ngoân töø cuûa oâng ta. OÂng aáy aên noùi nhö theå khoâng phaûi laø moät Kitoâ höõu taùi sinh chuùt naøo".
Moät tuaàn leã sau, trong moät cuoäc phoûng vaán treân CNN, Anderson Cooper hoûi Trump xem xin tha thöù coù phaûi laø neùt noåi baät trong ñôøi soáng ñöùc tin cuûa oâng hay khoâng. Trump traû lôøi: "toâi coá gaéng khoâng maéc laàm loãi ñeán phaûi xin tha thöù".
Sau ñoù, oâng noùi theâm: "Taïi sao toâi caàn phaûi aên naên hay xin tha thöù, neáu toâi khoâng maéc laàm loãi? Toâi laøm vieäc chaêm chæ, toâi laø ngöôøi coù danh döï".
Khoùa kín ñöùc tin
Moät theá giôùi quan thaàn hoïc nhö theá coù theå taïo neân moät ngöôøi thaønh coâng trong thò tröôøng ñòa oác ñaày caïnh tranh ôû New York, coøn trong cuoäc vaän ñoäng laøm ñaïi bieåu cuûa Ñaûng Coäng Hoøa ra tranh cöû toång thoáng, moät Ñaûng duø sao cuõng coù loøng toân kính Thieân Chuùa cao ñoä, thì loái suy nghó vaø aên noùi nhö treân chaéc chaén seõ laøm Trump thaønh ngöôøi thua cuoäc lôùn.
Vieäc Trump thieáu khaû naêng thoâng ñaït toát ñöùc tin vaø caùc giaù trò cuûa mình ngöôïc haún laïi moät soá ñoái thuû cuûa oâng trong Ñaûng Coäng Hoøa, nhaát laø Jeb Bush, Marco Rubio, vaø Scott Walker.
Duø pheâ bình thoâng ñieäp Laudato Sí veà thay ñoåi khí haäu cuûa Ñöùc Phanxicoâ, Jeb Bush raát hieåu nhu caàu phaûi truyeàn ñaït ñöùc tin caùch toát ñeïp. Naêm 2009, oâng töøng noùi raèng "Laø moät nhaø laõnh ñaïo coâng coäng, ñöùc tin cuûa baïn neân höôùng daãn baïn# Taïi Hieäp Chuùng Quoác, nhieàu ngöôøi nghó raèng baïn caàn giöõ kín ñöùc tin cuûa baïn, ñaët noù trong chieác hoäp an toøan, neáu baïn laø moät vieân chöùc daân cöû - ñaët noù vaøo chieác hoäp kyù thaùc an toaøn cho tôùi khi rôøi khoûi chöùc vuï coâng coäng, luùc aáy môùi laáy noù ra. Toâi khoâng bao giôø caûm thaáy ñieàu ñoù thích ñaùng caû".
Rubio, moät ngöôøi Coâng Giaùo Roâma ngoan ñaïo, huøng hoàn noùi veà loøng meán moä cuûa oâng ñoái vôùi Giaùo Hoäi vaø Pheùp Thaùnh Theå: "Toâi thöïc söï khao khaùt Pheùp Cöïc Troïng, Vieäc Röôùc Leã, ñieåm tieáp xuùc bí tích giöõa ngöôøi Coâng Giaùo vaø phuïng vuï thieân quoác. Toâi raát ngaïc nhieân taïi sao laïi khoâng theå coù moät Giaùo Hoäi coù theå cung caáp cho ta caû söù ñieäp tin möøng coù tính maïnh meõ vaø hieän ñaïi laãn mình vaø maùu thöïc söï cuûa Chuùa Gieâsu".
Scott Walker, hoài thaùng Tö qua, noùi vôùi tôø New York Times raèng: "Moái lieân heä cuûa toâi vôùi Thieân Chuùa thuùc ñaåy moïi quyeát ñònh chính trong ñôøi toâi. Vieäc tieán böôùc theo ñöùc tin cuûa chuùng ta giuùp chuùng ta chuaån bò cho caùc quyeát ñònh aáy vaø ñem laïi an uûi cho ta khi ta tìm caùch thöïc thi yù muoán cuûa Ngöôøi".
Caû hai ñaûng ñeàu löu yù tôùi Ñöùc Phanxicoâ
Theo Andrew Taylor cuûa A.P., caû hai Ñaûng Coäng Hoøa laãn Ñaûng Daân Chuû ñeàu quan taâm theo doõi Ñöùc Phanxicoâ. Daân Chuû thì löu yù tôùi giaùo huaán cuûa ngaøi veà thay ñoåi khí haäu, coâng bình xaõ hoäi vaø di daân. Coäng Hoøa thì ñöôïc khích leä bôûi caùc söù ñieäp cuûa ngaøi veà söï soáng vaø choáng ñoái phaù thai. Vaø ngaøy 24 thaùng Chín naêm 2015, trong phieân hoïp löôõng vieän Quoác Hoäi Hoa Kyø, laàn ñaàu tieân trong lòch söû, vò giaùo hoaøng naøy seõ tröïc tieáp noùi vôùi caû Daân Chuû laãn Coäng Hoøa.
Ñoái vôùi caùc baøi dieãn vaên ôû löôõng vieän Quoác Hoäi Hoa Kyø, duø laø dieãn vaên veà tình traïng Lieân Bang, hay dieãn vaên gaàn ñaây nhaát cuûa thuû töôùng Do Thaùi Benjamin Netanyahu, chính trò ñaûng phaùi laø ñieàu khoâng theå traùnh ñöôïc. Beân thì ñöùng daäy hoan hoâ. Beân thì ngoài im khinh khænh. Nhöng cuoäc hoïp löôõng vieän vaøo thaùng Chín tôùi, ngöôøi ta hy voïng seõ traùnh ñöôïc caûnh töôïng aáy.
Daân bieåu Bill Pascrell, Daân Chuû N.J., cho hay: "Baïn seõ khoâng bieát ñoù laø Quoác Hoäi". Cuõng seõ khoâng coù caûnh vôø chaøo (glad-handing) khi Ñöùc Giaùo Hoaøng böôùc xuoáng caùnh giöõa, ñôn giaûn chæ vì Ngaøi seõ giöõ ñoâi tay naém chaët nhö luùc caàu nguyeän.
Moät coá vaán cao caáp cuûa ngaøi, tôùi Washington hoài thaùng Tö, cho hay: Ñöùc Phanxicoâ seõ noùi "thaúng thöøng nhöng thaân höõu" trong chuyeán ñi Hoa Kyø.
Ñöùc Hoàng Y Oscar Rodriguez Maradiaga, ngöôøi Honduras, cuõng cho raèng: "Ngay ngöôøi cuûa Quoác Hoäi cuõng coù theå nghe caùc gioïng noùi khaùc, caùc lôøi khuyeân khaùc vaø caùc coá vaán khaùc. Ngöôøi bieát tieáp nhaän lôøi coá vaán seõ maéc ít sai laàm hôn vaø khoâng bò laàm laãn. Ai khoâng thích nghe lôøi coá vaán môùi gaëp nhieàu truïc traëc. Neân toâi nghó Quoác Hoäi seõ tieáp nhaän toát lôøi coá vaán (cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng), duø trong ñoù coù nhieàu ñieàu ngöôøi ta khoâng caûm thaát thoaûi maùi".
Thoâng ñieäp gaàn ñaây cuûa ngaøi pheâ phaùn caùc nhaø laøm luaät khaép theá giôùi ñaõ khoâng chòu haønh ñoäng ñoái vôùi moâi tröôøng khi baàu trôøi ñang aám leân vaø bieån khôi ñang bò haõm haïi vì naïn ñaùnh caù quaù trôùn vaø oâ nhieãm.
Ngaøi vieát: "ta daùm ñang ñeå laïi cho caùc theá heä saép ñeán raùc röôûi, tan hoang vaø xuù ueá# Nhòp ñieäu tieâu thuï, phung phí vaø thay ñoåi moâi tröôøng laøm tieâu hao khaû naêng cuûa haønh tinh ñeán ñoä loái soáng hieän nay cuûa ta, voán khoâng theå keùo daøi laâu hôn nöõa, chæ cho theå lao ñaàu xuoáng thaûm hoïa".
Thaùng Chín naøy, chaéc chaén nhöõng lôøi caûnh caùo nhö theá seõ tröïc tieáp ñöôïc ngoû vôùi ngöôøi Coäng Hoøa voán dó hoaøi nghi ñoái vôùi caùc ñeà nghò giaûm thieåu khí nhaø kính (greenhouse gases) trong vieäc haïn cheá caùc nhaø maùy duøng naêng löïc than ñoát.
Nghò Só Dan Sullivan, Coäng Hoøa Alaska, nhaän ñònh: "baïn seõ luoân ñaùng tin caäy hôn khi tieáp tuïc gaàn guõi vôùi giaùo thuyeát vaø giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi baïn vaø caû vôùi nhöõng gì Giaùo Hoäi Coâng Giaùo hay noùi veà. Nhieàu ngöôøi laáy laøm haõnh dieän nhôø taäp chuù vaøo ngöôøi ngheøo, giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi yeáu theá nhaát'.
Tuy theá, Ñöùc Phanxicoâ vaãn seõ khoâng e ngaïi vöôït ra ngoaøi vai troø coå truyeàn cuûa ngöôøi laõnh ñaïo Giaùo Hoäi ñeå chuù taâm tôùi moät theá giôùi ñang bieán ñoåi nhanh choùng.
Thöôïng Nghò Só Thom Tillis, Coäng Hoøa North Carolina, moät ngöôøi Coâng Giaùo, ñoàng yù nhö theá: "Ngaøi laø moät giaùo hoaøng raát khaùc. Ngaøi töï ñònh nghóa ngaøi moät caùch raát khaùc. Ngaøi noùi tôùi caùc thaønh quaû. Ta phaûi döïa vaøo phöông tieän hieän coù ñeå laøm vieäc".
Thoâng ñieäp treân cuõng nhaán maïnh tôùi giaùo huaán laâu ñôøi cuûa Giaùo Hoäi veà phaù thai. Thoâng ñieäp naøy vieát: "Laøm theá naøo coù theå daïy ngöôøi ta söï quan troïng phaûi quan taâm tôùi nhöõng sinh vaät yeáu theá khaùc, baát keå chuùng gaây phieàn phöùc hay baát tieän nhö theá naøo, neáu ta khoâng chòu baûo veä caùc baøo thai nhaân baûn, cho duø söï hieän dieän cuûa chuùng gaây khoù chòu vaø taïo neân ñuû thöù khoù khaên?"
Coù ngöôøi cho raèng baát luaän söù ñieäp cuûa ngaøi coù ra sao, noù vaãn laø lôøi xoa dòu, duø laø taïm bôï, ñoái vôùi moät cô phaän luoân nhìn moïi vaán ñeà döôùi laêng kính traéng ñen vaø tìm lôïi theá ñaûng phaùi baát cöù luùc naøo coù theå tìm ñöôïc.
Vuõ Van An