Ba vò giaùo hoaøng gaàn ñaây nhaát
ñeàu chuû tröông Giaùo Hoäi phaûi bieän phaân
ñoàng haønh vaø chaøo ñoùn ngöôøi ly dò taùi hoân
Khoâng coù gì môùi laï, caû ba vò giaùo hoaøng gaàn ñaây nhaát ñeàu chuû tröông Giaùo Hoäi phaûi bieän phaân, ñoàng haønh vaø chaøo ñoùn ngöôøi ly dò taùi hoân.
Roma (VietCatholic News 6-08-2015) - Theo tin Zenit, trong baøi giaùo lyù vaøo thöù Tö 5 thaùng 8 naêm 2015, Ñöùc Phanxicoâ cho hay: duø cuoäc keát hôïp laàn thöù hai cuûa ngöôøi ly dò ñi ngöôïc laïi bí tích hoân phoái, Giaùo Hoäi vaãn chaøo ñoùn hoï trong tö caùch ngöôøi meï ñaày yeâu thöông. Ngaøi cho raèng: khoâng ai bò loaïi ra khoûi tình yeâu voâ haïn cuûa Thieân Chuùa.
Lôøi ngaøi: "Giaùo Hoäi bieát roõ: tình huoáng ngöôøi ly dò taùi hoân ñi ngöôïc laïi bí tích Hoân Phoái cuûa Kitoâ Giaùo. Tuy nhieân, caùi nhìn cuûa Giaùo Hoäi luoân phaùt xuaát töø traùi tim moät ngöôøi meï, laø traùi tim, nhôø ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn sinh ñoäng hoùa, luoân tìm kieám ñieàu toát vaø söï cöùu roãi cuûa ngöôøi ta".
Ngaøi cho bieát theâm: vì vai troø laøm meï, Giaùo Hoäi "caûm thaáy coù boån phaän, vì söï thaät, phaûi theå hieän söï bieän phaân thaän troïng" nhö chính Ñöùc Gioan Phaoloâ II töøng vieát trong Familiaris Consortio (soá 84). Ñöùc Phanxicoâ cuõng nhaán maïnh raèng chính Ñöùc Giaùo Hoaøng Beâneâñíctoâ XVI cuõng khuyeân phaûi "bieän phaân thaän troïng vaø chaêm soùc muïc vuï khoân ngoan" vì khoâng heà coù "nhöõng coâng thöùc ñôn giaûn" (Dieãn vaên tröôùc Cuoäc Gaëp Gôõ Caùc Gia Ñình Theá Giôùi laàn Thöù Baåy, taïi Milan, naêm 2012).
Theo chieàu höôùng treân, caùc muïc töû ñaõ kieân nhaãn "cho caùc gia ñình naøy bieát raèng hoï vaãn laø thaønh phaàn cuûa Giaùo Hoäi". Ñöùc Phanxicoâ raát bieát ôn tröôùc thaønh quaû naøy, vaø nay "vì caùc tình huoáng naøy ñaëc bieät aûnh höôûng tôùi con caùi, neân chuùng ta yù thöùc ñöôïc söï khaån thieát lôùn lao hôn phaûi phaùt huy vieäc chaøo ñoùn thöïc söï caùc gia ñình naøy vaøo caùc coäng ñoàng cuûa chuùng ta".
Ngaøi ñaët caâu hoûi: "laøm sao ta coù theå khuyeán khích caùc cha meï naøy döôõng duïc con caùi hoï trong ñôøi soáng Kitoâ Giaùo, laøm göông cho chuùng veà ñöùc tin Kitoâ Giaùo, neáu chuùng ta soáng xa caùch vôùi hoï?". Ngaøi quaû quyeát raèng duø khoâng coù giaûi phaùp deã daõi cho caùc tình huoáng naøy, nhöng ta coù theå vaø phaûi luoân khuyeán khích caùc gia ñình naøy tham döï vaøo ñôøi soáng Giaùo Hoäi, nhö caàu nguyeän, laéng nghe lôøi Chuùa, giaùo duïc con caùi theo ñöùc tin Kitoâ Giaùo.
Ngaøi baûo raèng hình aûnh Ñaáng Chaên Chieân Laønh toùm löôïc söù meänh maø Chuùa Gieâsu ñaõ nhaän laõnh töø Chuùa Cha laø phaûi hy sinh maïng soáng cho ñoaøn chieân. "Thaùi ñoä naøy laø maãu möïc cho Giaùo Hoäi, moät Giaùo Hoäi bieát chaøo ñoùn con caùi mình nhö moät baø meï hieán maïng soáng mình vì ñoaøn con". Laø ngöôøi meï, Giaùo Hoäi hieán maïng soáng mình cho moïi ñöùa con, baèng caùch luoân laø "nhaø Cha, vôùi nhöõng caùnh cöûa môû roäng. Khoâng moät cöûa naøo ñoùng caû".
Noùi tôùi caùc cuoäc hoân nhaân thaát baïi, Ñöùc Phanxicoâ nhaán maïnh: "nhöõng ngöôøi naøy khoâng heà bò tuyeät thoâng, vaø khoâng neân bò ñoái xöû nhö theá: hoï luoân laø thaønh phaàn cuûa Giaùo Hoäi".
Bieän phaân
Noùi tôùi bieän phaân theo quan ñieåm cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II, Ñöùc Phanxicoâ nhaán maïnh phaûi phaân bieät ngöôøi bò ly dò vaø ngöôøi gaây ra ly dò. Quaû ñuùng nhö theá, Thaùnh Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II, trong Familiaris Consortio vieát raèng: "Caùc muïc töû phaûi bieát raèng vì söï thaät, hoï buoäc phaûi thi haønh vieäc bieän phaân thaän troïng caùc tình huoáng. Thöïc vaäy, coù söï khaùc nhau giöõa nhöõng ngöôøi thaønh thöïc coá gaéng cöùu vaõn cuoäc hoân nhaân thöù nhaát cuûa hoï vaø bò boû rôi moät caùch baát coâng, vaø nhöõng ngöôøi vì laàm loãi naëng neà cuûa mình ñaõ tieâu huûy cuoäc hoân nhaân thaønh söï theo giaùo luaät. Cuoái cuøng, coù nhöõng ngöôøi vì vieäc döôõng duïc con caùi ñaõ phaûi böôùc vaøo moät cuoäc keát hôïp thöù hai, vaø nhöõng ngöôøi ñoâi khi chuû quan chaéc chaén trong löông taâm raèng cuoäc hoân nhaân tröôùc vaø bò tieâu huûy moät caùch khoâng theå cöùu vaõn ñöôïc cuûa hoï chöa bao giôø thaønh söï caû".
Thaùnh Giaùo Hoaøng vieát tieáp: "Tuy nhieân, Giaùo Hoäi taùi khaúng ñònh thöïc haønh cuûa mình, moät thöïc haønh ñaët caên baûn treân Saùch Thaùnh, laø khoâng cho pheùp nhöõng ngöôøi ly dò vaø taùi hoân ñöôïc röôùc leã. Hoï khoâng ñöôïc pheùp nhö theá do söï kieän naøy: traïng thaùi vaø ñieàu kieän soáng cuûa hoï maâu thuaãn moät caùch khaùch quan vôùi söï keát hôïp yeâu thöông giöõa Chuùa Kitoâ vaø Giaùo Hoäi voán ñöôïc töôïng tröng vaø ñöôïc theå hieän qua Pheùp Thaùnh Theå. Ngoaøi ra, coøn moät lyù do muïc vuï ñaëc bieät nöõa: neáu nhöõng ngöôøi naøy ñöôïc pheùp röôùc leã, caùc tín höõu coù theå bò daãn vaøo sai laàm vaø laãn loän ñoái vôùi giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi veà tính baát khaû tieâu cuûa hoân nhaân.
"Hoaø Giaûi trong bí tích Thoáng Hoái, töùc vieäc môû ñöôøng daãn tôùi Thaùnh Theå, chæ coù theå ñöôïc ban cho nhöõng ngöôøi, hoái haän vì ñaõ phaù boû daáu chæ Giao Öôùc vaø daï thuûy chung vôùi Chuùa Kitoâ, nay thaønh thöïc saün saøng chaáp nhaän moät loái soáng khoâng coøn maâu thuaãn vôùi tính baát khaû tieâu cuûa hoân nhaân nöõa. Trong thöïc haønh, ñieàu naøy coù nghóa: khi, vì nhöõng lyù do nghieâm tuùc, nhö trong thí duï döôõng duïc con caùi, moät ngöôøi ñaøn oâng vaø moät ngöôøi ñaøn baø khoâng theå thoûa maõn nghóa vuï phaûi chia tay nhau, thì hoï phaûi 'töï nhaän laáy cho mình boån phaän phaûi soáng hoaøn toaøn tieát duïc, nghóa laø, tieát cheá caùc haønh vi daønh rieâng cho caùc caëp hoân nhaân'".
Trong vieäc bieän phaân, ngoaøi thieän ích cuûa ñoâi vôï choàng, Ñöùc Phanxicoâ ñaëc bieät nhaéc ñeán con caùi. Ngaøi noùi: "Nhö theá, neáu ta nhìn caùc sôïi daây môùi naøy baèng con maét cuûa treû em, vaø caùc treû em quaû coù ñang nhìn, baèng con maét con caùi, ta seõ caøng thaáy söï khaån thieát lôùn lao hôn phaûi khai trieån trong caùc coäng ñoàng cuûa chuùng ta vieäc thöïc söï chaáp nhaän caùc ngöôøi ñang soáng trong caùc tình huoáng naøy. Do ñoù, ñieàu quan troïng laø phong thaùi cuûa coäng ñoàng, ngoân töø cuûa coäng ñoàng, thaùi ñoä cuûa coäng ñoàng phaûi luoân löu yù tôùi nhöõng con ngöôøi, baét ñaàu vôùi caùc treû em. Chuùng laø nhöõng ngöôøi chòu ñau khoå nhieàu nhaát trong caùc tình huoáng naøy. Neáu khoâng, laøm sao ta coù theå khuyeán caùo caùc cha meï naøy phaûi heát söùc giaùo duïc con caùi trong ñôøi soáng Kitoâ Giaùo, neâu göông saùng cho chuùng veà moät ñöùc tin xaùc tín vaø ñöôïc thöïc haønh, neáu ta giöõ hoï ôû moät khoaûng caùch xa ñôøi soáng coäng ñoàng, nhö theå hoï bò tuyeät thoâng? Ta phaûi tieán haønh caùch sao ñoù ñeå ñöøng chaát theâm gaùnh naëng ngoaøi nhöõng gaùnh naëng maø treû em trong caùc tình huoáng naøy voán ñaõ phaûi chòu ñöïng! Baát haïnh thay, con soá caùc treû em vaø thieáu nieân naøy heát söùc lôùn lao. Ñieàu quan troïng laø chuùng caûm nhaän ñöôïc Giaùo Hoäi nhö moät baø meï bieát quan taâm ñeán moïi con caùi, luoân saün saøng laéng nghe vaø cuøng ñeán vôùi nhau".
Thaùi ñoä cuûa Giaùo Hoäi töø tröôùc tôùi nay
Veà thaùi ñoä cuûa Giaùo Hoäi töø tröôùc ñeán nay, Ñöùc Phanxicoâ noùi raèng: "Noùi cho ñuùng, trong maáy thaäp nieân vöøa qua, Giaùo Hoäi khoâng voâ caûm cuõng khoâng chaäm chaïp. Nhôø söï suy nghó cuûa caùc muïc töû, ñöôïc caùc vò tieàn nhieäm cuûa toâi höôùng daãn vaø cuûng coá, ñaõ coù söï yù thöùc lôùn hôn raèng caàn coù söï tieáp nhaän huynh ñeä vaø ñaày löu taâm, trong yeâu thöông vaø söï thaät, ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ñaõ chòu pheùp röûa nay ñaõ laäp moät cuoäc soáng chung môùi sau khi cuoäc hoân nhaân bí tích cuûa hoï thaát baïi; thöïc vaäy, nhöõng ngöôøi naøy khoâng heà bò tuyeät thoâng, hoï khoâng heà bò tuyeät thoâng! Vaø tuyeät ñoái hoï khoâng bò ñoái xöû nhö theá: hoï luoân laø thaønh phaàn cuûa Giaùo Hoäi.
"Ñöùc Giaùo Hoaøng Beâneâñíctoâ XVI ñaõ can thieäp vaøo vaán ñeà naøy, thuùc giuïc ta phaûi bieän phaân caån thaän vaø hoã trôï khoân ngoan veà muïc vuï, vì ngaøi bieát raèng 'caùc coâng thöùc ñôn giaûn' khoâng heà hieän höõu' (Dieãn Vaên tröôùc Cuoäc Gaëp Gôõ Caùc Gia Ñình Theá Giôùi Laàn Thöù Baåy taïi Milan, ngaøy 2 thaùng Saùu, naêm 2012, soá 5)".
Thöïc vaäy, trong dieãn vaên treân, Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI noùi raèng: "Quaû thöïc, vaán ñeà cuûa nhöõng ngöôøi ly dò vaø taùi hoân laø moät vaán ñeà gaây ñau khoå lôùn lao cho Giaùo Hoäi ngaøy nay. Vaø chuùng ta khoâng coù giaûi phaùp naøo ñôn giaûn caû. Söï ñau khoå cuûa hoï lôùn lao nhöng chuùng ta laïi chæ coù theå giuùp caùc giaùo xöù vaø caùc caù nhaân trong vieäc trôï giuùp nhöõng ngöôøi naøy chòu ñöïng caùi ñau cuûa ly dò".
Ngaøi noùi tieáp: "Lieân quan tôùi nhöõng ngöôøi naøy, nhö anh chò em vöøa noùi, Giaùo Hoäi yeâu thöông hoï, nhöng ñieàu quan troïng laø hoï phaûi thaáy vaø caûm nhaän ñöôïc tình yeâu naøy. ÔÛ ñaây, toâi thaáy giaùo xöù, trong tö caùch moät coäng ñoàng Coâng Giaùo, coù moät traùch vuï lôùn lao phaûi laøm baát cöù ñieàu gì coù theå laøm ñöôïc ñeå giuùp hoï caûm thaáy hoï ñöôïc yeâu thöông vaø chaáp nhaän, caûm thaáy hoï khoâng bò 'loaïi boû' cho duø hoï khoâng theå laõnh nhaän söï tha toäi hay Thaùnh Theå; hoï neân thaáy ñieàu naøy: caû trong tình traïng naøy, hoï vaãn troïn veïn laø thaønh phaàn cuûa Giaùo Hoäi. Coù leõ, duø khoâng theå laõnh nhaän söï tha toäi trong Pheùp Xöng Toäi, hoï vaãn coù theå lieân tuïc tieáp xuùc vôùi moät linh muïc, vôùi moät vò linh höôùng. Ñieàu naøy raát quan troïng, ñeå hoï thaáy raèng hoï vaãn ñöôïc ñoàng haønh vaø ñöôïc höôùng daãn. Roài, ñieàu cuõng raát quan troïng laø hoï thöïc söï hieåu ra raèng hoï ñöôïc tham döï Thaùnh Theå neáu hoï böôùc vaøo moät hieäp thoâng thöïc söï vôùi Nhieäm Theå Chuùa Kitoâ. Cho duø khoâng ñöôïc laõnh nhaän bí tích moät caùch "theå xaùc", hoï vaãn ñöôïc keát hôïp vôùi Chuùa Kitoâ trong Thaân Theå Ngöôøi caùch thieâng lieâng".
Tieáp nhaän ngöôøi ly dò taùi hoân ra sao
Döïa treân caùc giaùo huaán cuûa hai vò tieàn nhieäm laø Gioan Phaoloâ II vaø Beâneâñíctoâ XVI treân ñaây, Ñöùc Phanxicoâ noùi raèng: "Bôûi ñoù maø coù nhöõng lôøi môøi goïi khoân nguoâi cuûa caùc muïc töû nhaèm bieåu loä coâng khai vaø nhaát quaùn yù muoán cuûa coäng ñoàng saün saøng tieáp nhaän vaø khuyeán khích nhöõng ngöôøi naøy, ngoõ haàu hoï coù theå soáng vaø töø töø phaùt trieån ñöôïc (taâm thöùc) thuoäc veà Chuùa Kitoâ vaø Giaùo Hoäi baèng vieäc caàu nguyeän, laéng nghe lôøi Chuùa, naêng tham döï phuïng vuï, lo giaùo duïc con caùi theo ñöùc tin Kitoâ Giaùo, laøm vieäc baùc aùi vaø phuïc vuï ngöôøi ngheøo, daán thaân cho coâng lyù vaø hoøa bình.
"Hình aûnh Thaùnh Kinh veà Ngöôøi Chaên Chieân Laønh (Ga 10:11-18) toùm löôïc söù meänh maø Chuùa Gieâsu voán ñaõ nhaän ñöôïc töø Chuùa Cha: laø hieán maïng soáng mình vì ñoaøn chieân. Thaùi ñoä naøy cuõng laø maãu möïc ñoái vôùi Giaùo Hoäi: Giaùo Hoäi tieáp nhaän con caùi mình nhö moät baø meï hieán maïng soáng mình cho chuùng".
Roài Ñöùc Phanxicoâ trích daãn Toâng Huaán Evangelii Gaudium (soá 47) cuûa chính ngaøi: " 'Giaùo Hoäi ñöôïc môøi goïi trôû thaønh Nhaø Chuùa Cha, vôùi nhöõng caùnh cöûa luoân luoân môû roäng'. Khoâng cöûa naøo ñoùng caû! Khoâng heà coù cöûa naøo ñoùng caû! 'Moïi ngöôøi ñeàu döï phaàn, caùch naøy hay caùch noï, vaøo ñôøi soáng Giaùo Hoäi; moïi ngöôøi ñeàu laø thaønh phaàn cuûa coäng ñoàng. Giaùo Hoäi [#] laø nhaø Chuùa Cha, nôi coù choã cho moïi ngöôøi, vôùi taát caû caùc nan ñeà cuûa hoï'"
Thöôïng hoäi ñoàng 2015 vaø vieäc röôùc leã cuûa ngöôøi ly dò taùi hoân
Vì ñaây laø moät baøi giaùo lyù haøng tuaàn cho coâng chuùng, neân Ñöùc Phanxicoâ khoâng ñeà caäp chi tôùi caùc tranh caõi maø nhieàu ngöôøi cho laø seõ gay caán taïi Thöôïng Hoäi Ñoàng vaøo thaùng Möôøi naêm 2015 veà vieäc cho pheùp ngöôøi ly dò taùi hoân röôùc leã.
Nhöng ñieàu ñaùng noùi ôû ñaây, theo blogger Jimmy Akin, laø: Ñöùc Phanxicoâ raát thaúng thöøng quaû quyeát: "tình huoáng nhö theá ñi ngöôïc laïi Bí Tích Kitoâ Giaùo". Ngaøi cuõng nhaán maïnh ñeán söï lieân tuïc giöõa ngaøi vôùi caùc vò tieàn nhieäm Gioan Phaoloâ II vaø Beâneâñíctoâ XVI, vaø trích daãn caùc ñoaïn trong ñoù hai vò minh nhieân baùc boû vieäc cho pheùp ngöôøi ly dò taùi hoân ñöôïc röôùc leã, tröø khi hoï baèng loøng soáng vôùi nhau nhö anh trai em gaùi.
Coù ñieàu, ngaøi khoâng trích daãn phaàn hai vò minh nhieân baùc boû nhö treân. Traùi laïi, ngaøi toû yù muoán tìm ra caùc phöông aùn giuùp nhöõng ngöôøi ly dò taùi hoân can döï nhieàu hôn vaøo Giaùo Hoäi, nhaát laø vì haäu quaû cuûa tình huoáng cuûa hoï ñoái vôùi con caùi.
Kyù giaû John L. Allen Jr. thì cho raèng lôøi leõ cuûa Ñöùc Phanxicoâ khoâng deã daøng gì giaûi thích ñöôïc, ñoâi khi chuùng ñem laïi nhieàu giaûi thích raát khaùc nhau, nhö caâu thôøi danh "Toâi laø ai maø daùm pheâ phaùn?" ñaõ chöùng minh. Laàn naøy cuõng theá, caàn phaûi thaän troïng. Tuy nhieân, theo kyù giaû naøy, duø ñieàu Ñöùc Giaùo Hoaøng noùi raát ñaùng löu yù, nhöng noù khoâng ra daáu cho baát cöù quyeát ñònh naøo veà moät chính saùch chuyeân bieät.
Ai cuõng bieát vaán ñeà noùng hoåi cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Ñaëc Bieät naêm 2014 laø vieäc cho pheùp ngöôøi ly dò taùi hoân ñöôïc röôùc leã. Vaø vaán ñeà naøy vaãn coøn laø vaán ñeà noùng hoåi cho Thöôïng hoäi Ñoàng vaøo thaùng Möôøi naêm 2015. Neân ai cuõng noùng loøng muoán bieát Ñöùc Phanxicoâ nghó gì veà noù.
Hieän nay, dö luaän Coâng Giaùo ñöôïc phaân chia thaønh hai phía, phía uûng hoä vaø phía khoâng uûng hoä vieäc cho pheùp treân. Khoâng coù con soá thoáng keâ naøo cho thaáy roõ beân naøo ñoâng hôn beân naøo. Nhöng theo Allen, taïi Hoa Kyø, ít nhaát cuõng coù 4.5 trieäu ngöôøi khoâng uûng hoä. Vaán ñeà vì theá khoâng phaûi chæ coù tính töôïng tröng, ngöôïc laïi, noù coù yù nghóa lôùn lao veà muïc vuï.
Tuy khoâng noùi gì tôùi cuoäc tranh luaän aáy, nhöng theo Allen, muïc ñích chính cuûa baøi giaùo lyù laø keâu goïi Giaùo Hoäi phaûi caûm thöông ngöôøi ly dò taùi hoân nhieàu hôn, maø ñoäng löïc lôùn nhaát laø soá phaän con caùi hoï.
Ñoïc theo chieàu höôùng naøy, ta thaáy ngaøi coù veû ngaû veà phía uûng hoä nhieàu hôn, ít nhaát cuõng chuaån bò dö luaän Coâng Giaùo cho moät thay ñoåi theo höôùng naøy. Hay ít nhaát cuõng laø caùch ngaøi muoán "an uûi" phía uûng hoä, trong tröôøng hôïp yù nguyeän cuûa hoï khoâng thaønh: "tuy khoâng nhuùc nhích trong leänh caám röôùc leã, ñieàu naøy khoâng coù nghóa chuùng toâi boû rôi anh chò em!".
Vuõ Van An