Töôøng trình nhanh ngaøy thöù saùu
chuyeán toâng du Myõ Chaâu La Tinh cuûa Ñöùc Phanxicoâ
Töôøng trình nhanh ngaøy thöù saùu chuyeán toâng du Myõ Chaâu La Tinh cuûa Ñöùc Phanxicoâ.
Paraguay (VietCatholic News 11-07-2015) - Sau ñaây laø ghi nhanh cuûa Haõng Associated Press veà ngaøy thöù saùu (Thöù Saùu 10 thaùng 7 naêm 2015) trong chuyeán vieáng thaêm Myõ Chaâu La Tinh, laàn naøy ôû Paraguay, chaëng choùt, cuûa Ñöùc Phanxicoâ:
9:45 giôø saùng: Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaõ daâng leân Ñöùc Meï hai kyû vaät danh döï maø Toång Thoáng Bolivia Evo Morales ñaõ taëng ngaøi hoâm môùi tôùi La Paz.
Phaùt ngoân vieân Toøa Thaùnh, Cha Federico Lombardi, noùi raèng Ñöùc Phanxicoâ laøm vieäc treân vaøo saùng thöù Saùu 10 thaùng 7 naêm 2015 sau khi cöû haønh Thaùnh Leã. Xeùt chung, Ñöùc Phanxicoâ khoâng nhaän caùc huy chöông hay baèng töôûng leä, neân caùc kyû vaät cuûa oâng Morales khieán Toøa Thaùnh ngaïc nhieân.
Moät trong caùc huy chöông ñöôïc ñaët teân theo Cha Luis Espinal, nhaø tranh ñaáu Doøng Teân bò saùt haïi bôûi löïc löôïng baùn quaân söï Bolivia naêm 1980. Toøa Thaùnh khoâng cho bieát Ñöùc Phanxicoâ laøm gì vôùi töôïng chòu naïn naøy.
Saùng thöù Saùu 10 thaùng 7 naêm 2015, Ñöùc Giaùo Hoaøng ñang vieáng moät nhaø tuø ôû beân ngoaøi Santa Cruz, Bolivia.
10.00 giôø saùng: Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ tôùi nhaø tuø kheùt tieáng Palmasola cuûa Bolivia, ñang chaøo hoûi moät soá ngöôøi tröôùc khi ñoïc söù ñieäp maø ngöôøi ta cho laø seõ taäp chuù vaøo vieäc khích leä.
Ñaùm ñoâng ngöôøi ñang ñöùng chaät ních taïi coâng vieân trung taâm cuûa quaàn theå nhaø tuø, vaãy caùc bong boùng maàu vaøng traéng, laø maàu côø cuûa Toøa Thaùnh.
Palmasola laø nhaø tuø kheùt tieáng nhaát trong soá 32 nhaø tuø cuûa Bolivia, xaây döïng ñeå giam giöõ khoaûng 800 ngöôøi nhöng thöïc ra chöùa tôùi 5,000 ngöôøi, maø hôn 4 phaàn 5 coøn ñang ñôïi ñöôïc xöû. Hai naêm tröôùc ñaây, 36 ngöôøi cheát trong moät cuoäc ñaùnh nhau döõ doäi giöõa caùc phe du ñaõng thuø nghòch nhau.
Ñöùc Phanxicoâ thöôøng hay noùi veà thaân phaän caùc tuø nhaân, toá caùo vieäc laïm duïng phoå bieán cuûa vieäc giam giöõ tröôùc khi ñöôïc xöû vaø goïi aùn chung thaân laø "aùn töû hình daáu maët".
10:50 giôø saùng: Hai tuø nhaân ñang keå cho Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ veà noãi tuyeät voïng beân trong nhaø tuø kheùt tieáng nhaát Bolivia naøy vaø neàn tö phaùp thoái naùt vaø baát löïc töøng giam nhieàu ngöôøi voâ toäi vaøo Nhaø Tuø Palmasola.
Moät tuø nhaân noùi ñeán vieäc moät baïn tuø cuûa anh bò gieát. Tuø nhaân kia moâ taû söï ngôõ ngaøng cuûa anh khi môùi tôùi thaáy "quaù nhieàu ngöôøi nguû treân neàn nhaø nhö suùc vaät".
Moät nöõ tuø nhaân moâ taû ñieàu coâ goïi laø khuûng boá tö phaùp: nhöõng ngöôøi khoâng theå mua chuoäc coâng lyù thì bò keát aùn chòu khoå. Coâ noùi raèng heä thoáng tö phaùp cuûa Bolivia döïa treân laùo khoùet, löøa ñaûo vaø laïm quyeàn.
Caùc tuø nhaân khaån khoaûn xin Ñöùc Giaùo Hoaøng giuùp ñôõ vaø noùi raèng raát ít caûi thieän ñaõ ñöôïc thöïc hieän keå töø luùc 36 ngöôøi bò gieát trong cuoäc aåu ñaû hoài thaùng Taùm naêm 2013 giöõa caùc nhoùm du ñaõng trong nhaø tuø.
Moät ngöôøi ñoøi "dinh döôõng xöùng ñaùng" cho nhöõng ngöôøi môùi ñeán. OÂng noùi raèng nhaø tuø tieâu chöa tôùi 1 dollar 1 ngaøy cho thöïc phaåm cuûa moät tuø nhaân.
10:55 giôø saùng: Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñang khuyeân caùc tuø nhaân cuûa nhaø tuø Palmasola kheùt tieáng baïo ñoäng cuûa Bolivia ñöøng thaát voïng, ñeå laïi cho hoï moät söù ñieäp hy voïng vaø lieân ñôùi.
Trong caùc nhaän ñònh cuûa ngaøi, Ñöùc Phanxicoâ nhìn nhaän ñieàu kieän toài teä maø caùc tuø nhaân ñang phaûi chòu: quaù ñoâng ngöôøi, nhòp ñoä thi haønh coâng lyù quaù chaäm, baïo ñoäng vaø ít coù cô hoäi ñöôïc giaùo duïc hay caûi taïo. Ngaøi noùi: nhöõng vieäc naøy caàn ñöôïc caùc ñònh cheá cuûa Bolivia giaûi quyeát.
Nhöng ngaøi khuyeân caùc tuø nhaân ñöøng thaát voïng vaø ñöøng ñeå noãi ñau khoå cuûa hoï daãn tôùi baïo ñoäng.
11:40 giôø saùng: Caûnh saùt Bolivia noùi raèng hoï ñaõ giam giöõ 3 ngöôøi Chile tính trao cho Ñöùc Giaùo Hoaøng moät laù thö. Nhöõng ngöôøi naøy muoán phaûn ñoái Ñöùc Giaùo Hoaøng veà vieäc boå nhieäm moät giaùm muïc taïi mieàn nam Chile, ngöôøi maø hoï toá caùo laø che ñaäy moät linh muïc aáu daâm.
Caûnh saùt giam giöõ caùc ngöôøi treân 14 tieáng ñoàng hoà taïi thaønh phoá Santa Cruz. Hoï cho hay: hoï maát cô hoäi xin Ñöùc Giaùo Hoaøng nghó laïi vieäc boå nhieäm Cha Juan Barros laøm giaùm muïc giaùo phaän Osorno.
Cha Barros bò toá caùo che ñaäy caùc laïm duïng tình duïc cuûa Cha Fernando Karadima, ngöôøi maø Toøa Thaùnh ñaõ ra kyû luaät vì laïm duïng caùc treû trai.
Vieäc Ñöùc Phanxicoâ boå nhieäm Cha Barros ñaõ daãn tôùi lôøi pheâ phaùn chöa töøng coù cuûa caùc naïn nhaân bò laïm duïng vaø caùc tín höõu Coâng Giaùo ôû Chile.
Cuoäc ñieàu tra cuûa Toøa Thaùnh naêm 2011 thaáy Cha Karadima coù toäi vaø leân aùn vò linh muïc nay ñaõ 84 tuoåi naøy phaûi löu veà cuoäc soáng aån daät "saùm hoái vaø caàu nguyeän". Tröôøng hôïp naøy nay vaãn coøn laø tröôøng hôïp duy nhaát moät linh muïc laïm duïng taïi Chile.
11:45 giôø saùng: Caùnh ñoàng ôû Paraguay, nôi Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ seõ cöû haønh thaùnh leã cuoái cuøng trong chuyeán toâng du Myõ Chaâu La Tinh, noåi tieáng nhieàu raén.
Ít nhaát thì ñoù cuõng laø lôøi caûnh giaùc cuûa boä y teá Paraguay.
Ñöùc Giaùo Hoaøng seõ cöû haønh Thaùnh Leã Chuùa Nhaät taïi ñòa ñieåm Nu Guasu trong moät caùnh röøng haï nhieät ñôùi taïi Paraguay.
Boä Tröôûng Y Teá Antonio Barrios noùi raèng khu vöïc naøy laø nôi sinh soáng töï nhieân cuûa caùc loaøi boø saùt. OÂng cho hay: caùc nhaø caàm quyeàn coù thuoác choáng noïc ñoäc, nhöng duø sao, caùc tín höõu neân mang uûng.
Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ cöû haønh Thaùnh Leã taïi cuøng ñòa ñieåm naøy naêm 1988 döôùi trôøi möa nhö thaùc.
1.00 giôø chieàu: Haøng giôø tröôùc khi Ñöùc Giaùo Hoaøng leân ñöôøng tôùi nôi, haøng chuïc ngaøn ngöôøi ñaõ xeáp haøng doïc theo giaûi ñöôøng daøi 13 kiloâ meùt daãn töø phi tröôøng vaøo trung taâm Asuncion. Ñöùc Giaùo Hoaøng seõ löu laïi ñaây 3 ngaøy trong chuyeán vieáng thaêm Nam Myõ.
Chính phuû Paraguay tuyeân boá ngaøy thöù Saùu 10 thaùng 7 naêm 2015 vaø ngaøy thöù Baåy 11 thaùng 7 naêm 2015 laø ngaøy nghæ caû nöôùc ñeå toân vinh cuoäc vieáng thaêm cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng. Khi ôû Paraguay, ngaøi seõ cöû haønh hai Thaùnh Leã, moät taïi Caacupe, trung taâm linh ñaïo cuûa Paraguay. Ngaøi cuõng seõ gaëp Toång Thoáng Horacio Cartes vaøo ngaøy thöù Saùu 10 thaùng 7 naêm 2015 vaø vôùi haøng traêm caùc nhoùm ñòa phöông vaøo hoâm thöù Baåy 11 thaùng 7 naêm 2015.
2:50 giôø chieàu: OÂng Evo Morales, Toång Thoáng Bolivia, noùi raèng oâng caûm thaáy nhö oâng coù ñöôïc moät ngöôøi baïn vaø moät ñoàng minh toát trong cuoäc ñaáu tranh cuûa oâng cho vieäc thay ñoåi xaõ hoäi coù tính caùch maïng vaø haõm ñaø haâm noùng hoaøn caàu: ñoù laø Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ.
Toång Thoáng Bolivia noùi oâng nghó raèng ñieàu Ñöùc Giaùo Hoaøng giaûng daïy coù theå coi laø xaõ hoäi chuû nghóa, duø chính Ñöùc Giaùo Hoaøng thì nhaán maïnh ngaøi khoâng giaûng daïy baát cöù lyù thuyeát chính trò naøo.
Trong moät cuoäc phoûng vaán hoâm thöù Saùu 10 thaùng 7 naêm 2015 vôùi haõng Associated Press, oâng Morales nhaéc tôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng nhö laø "nhaø chính trò thöù nhaát vaø toát nhaát treân theá giôùi".
Ñöùc Phanxicoâ nhieàu laàn noùi raèng quan taâm tôùi ngöôøi ngheøo vaø ngöôøi bò haát huûi naèm ôû taâm ñieåm Tin Möøng, nhöng ngaøi noùi theâm raèng chuû nghóa Maùc sai laàm.
3.00 giôø chieàu: Toång Thoáng Bolivia Evo Morales giaûi quyeát caâu hoûi lieäu Ñöùc Phanxicoâ 78 tuoåi coù nhai laù coca hay khoâng trong chuyeán vieáng thaêm ñeå ñöông ñaàu vôùi ñoä cao luùc döøng laïi 4 tieáng ñoàng hoà ôû thuû ñoâ vôùi ñoä cao 4,000 meùt.
Laù naøy laø nguyeân lieäu thoâ ñeå cheá ra cocaine vaø oâng Morales ñang coá gaéng ñeå quoác teá loaïi noù ra khoûi danh saùch ma tuùy vì noù ñöôïc nhai roäng raõi taïi vuøng nuùi Andes nhö moät chaát kích thích nheï.
Trong cuoäc phoûng vaán hoâm thöù Saùu 10 thaùng 7 naêm 2015 vôùi Haõng Associated Press, oâng Morales noùi raèng oâng coù trao cho Ñöùc Giaùo Hoaøng moät chieác tuùi vôùi laù coca beân trong nhöng döôøng nhö ngaøi khoâng duøng tôùi.
Nhöng theo oâng, ngaøi coù uoáng hai taùch traø coca taïi dinh chính phuû.
3.00 giôø chieàu: Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ hieän ñang coù maët taïi Paraguay, nôi ngaøi seõ löu laïi 3 ngaøy trong phaàn choùt chuyeán vieáng thaêm Nam Myõ cuûa ngaøi.
3:30 giôø chieàu: Ñöùc Giaùo Hoaøng ñang chöùng kieán moät maøn trình dieãn taïi saân bay phi tröôøng Asuncion, Paraguay.
Vöøa ra khoûi maùy bay, Ñöùc Phanxicoâ tôùi ngoài beân caïnh Toång Thoáng Horacio Cartes. Hai vò laéng nghe moät ca ñoaøn nöõ haùt tieáng Taây Ban Nha, cuøng vôùi caùc ngoân ngöõ cuûa thoå daân Guarani vaø Ache. Moät nhoùm vuõ coâng cuõng tieâu khieån cho Ñöùc Giaùo Hoaøng; ngaøi vöøa coi vöøa mæm cöôøi.
Khi ngaøi ñöùng leân, maáy beù gaùi chaïy tôùi vaø oâm laáy ngaøi. Ngaøi tieáp caùc em baèng ñoâi tay môû roäng roài chuùc laønh cho caùc em.
4:00 giôø chieàu: Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñang döøng laïi ít phuùt taïi nhaø tuø Buen Pastor daønh cho phuï nöõ ôû Paraguay, laéng nghe ca ñoaøn cuûa nhaø tuø haùt moät ca khuùc ñöôïc soaïn ñaëc bieät cho ngaøi.
Cuoäc vieáng thaêm naøy khoâng coù trong chöông trình chính thöùc cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng vaø ca ñoaøn trình dieãn beân ngoaøi cô sôû cuûa hoï. Nhaø tuø naøy chöùa 500 nöõ tuø nhaân, nhieàu ngöôøi bò giam giöõ vì aùn ma tuùy.
Ñöùc Phanxicoâ döï ñònh nghæ ngôi chuùt ñænh sau cuoäc vieáng thaêm naøy roài seõ vaøo dinh toång thoáng ñeå gaëp Toång Thoáng Horacio Cartes.
5:50 giôø chieàu: Ñaùm ñoâng cuoác boä töø phi tröôøng trôû laïi trung taâm Asuncion raát leân tinh thaàn sau khi ñöôïc thaáy Ñöùc Giaùo Hoaøng, vöøa ñi hoï vöøa haùt vaø hoâ "vaïn tueá Ñöùc Giaùo Hoaøng". Nhieàu ngöôøi cho hay hoï hy voïng chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Phanxicoâ seõ giuùp caûi thieän cuoäc soáng cuûa nhöõng ngöôøi bò haát huûi.
Vivian Nunez, moät nhaø taâm lyù 26 tuoåi, noùi raèng coâ raát xuùc ñoäng vaø hy voïng seõ coù nhöõng bieán ñoåi lôùn. "Coù leõ seõ khoâng coù bieán ñoåi veà chính trò, nhöng bieán ñoåi con ngöôøi, trong moãi ngöôøi".
Baø noäi trôï Eladia Olmedo cho bieát Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaõ thay ñoåi Paraguay roài: "Hoï ñaõ tu söûa ñöôøng phoá, hoï ñaõ queùt doïn nhieàu nôi. Hoï ñaõ laøm ñeïp thaønh phoá".
6:45 giôø toái: Lôøi Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ xin loãi veà "caùc toäi naëng" maø Giaùo Hoäi Coâng Giaùo ñaõ phaïm ñoái vôùi caùc daân toäc baûn ñòa ôû Myõ Chaâu thôøi AÂu Chaâu chinh phuïc ñaõ ñöôïc nhieàu saéc daân baûn ñòa khaép luïc ñòa ñoùn nhaän toát ñeïp.
Nhöng ñoái vôùi nhaø tranh ñaáu thuoäc saéc daân Maya, laø Andrea Ixchiu ôû Guatemala, lôøi aáy chæ ñôn thuaàn laø lôøi tieáp thò cho Giaùo Hoäi maø thoâi, dieãn ra sau söï kieän quaù nhieàu naêm. Coâ cho raèng noù nhaèm ngaên caûn ngöôøi Coâng Giaùo khoûi töø boû ñöùc tin ñeå theo caùc giaùo phaùi Theä Phaûn.
Ixchiu noùi raèng Giaùo Hoäi neân traû laïi caùc daân toäc baûn ñòa ñaát ñai ñaõ chieám cuûa hoï.
7:05 giôø toái: Nhieàu nöôùc maét ñaõ tuoân ra treân göông maët caùc nöõ tuø nhaân ôû nhaø tuø Buen Pastor nôi Ñöùc Phanxicoâ döøng laïi trong choác laùt ñeå nghe ca ñoaøn cuûa nhaø tuø haùt.
Naêm möôi phuï nöõ trong ca ñoaøn, trong khi haùt moät baøi ca soaïn rieâng cho Ñöùc Phanxicoâ, ñaõ baät khoùc khi ngaøi chuùc laønh cho hoï.
Tuy nhieân, caùc phuï nöõ bò keït beân trong thì khoùc vì moät lyù do khaùc, lyù do thaát voïng. Giaùm ñoác nhaø tuø Ana Coronel noùi vôùi Haõng Associated Press raèng caùc phuï nöõ naøy voán hy voïng Ñöùc Giaùo Hoaøng seõ vaøo nôi tröôùc ñaây laø moät tu vieän vaø vieáng thaêm hoï.
Baø noùi baø ñaõ baûo hoï sau naøy raèng vaên phoøng toaø toång giaùm muïc chöa bao giôø traû lôøi ñôn cuûa baø xin Ñöùc Giaùo Hoaøng vaøo beân trong.
7:10 giôø toái: Trong caùc nhaän ñònh môû ñaàu cuûa ngaøi ôû Paraguay, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaëc bieät ca ngôïi phuï nöõ Paraguay.
Ñöùc Phanxicoâ gaëp Toång Thoáng Horacio Cartes taïi dinh toång thoáng vaø baøy toû "söï ngöôõng phuïc saâu xa cuûa ngaøi ñoái vôùi vai troø do caùc phuï nöõ Paraguay ñaûm nhieäm trong caùc giôø khaéc lòch söû ñaày bi thaûm. Laø nhöõng ngöôøi meï, nhöõng ngöôøi vôï vaø nhöõng baø goùa, hoï ñaõ gaùnh nhöõng gaùnh naëng naëng neà nhaát".
Ñöùc Phanxicoâ nhaéc tôùi cuoäc chieán tranh trong thaäp nieân 1860 choáng laïi Ba Taây, AÙ Caên Ñình vaø Uruguay. Trong cuoäc Chieán Tranh Lieân Minh Tay Ba, öôùc löôïng coù ñeán 60 phaàn traêm daân soá ñaõ bò queùt saïch. Caùc maát maùt naøy bao goàm ñaïi ña soá ñaøn oâng, leân ñöôøng ñi chieán ñaáu, ñeå caùc phuï nöõ ôû nhaø ñaåy Paraguay tieáp tuïc tieán böôùc.
Khi ngaøi coøn laø toång giaùm muïc ôû Buenos Aires, Cha Jorge Bergoglio, nhö teân goïi luùc aáy cuûa ngaøi, thöôøng noùi leân lôøi ngöôõng phuïc naøy ñoái vôùi phuï nöõ Paraguay.
9:50 giôø ñeâm: Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ teáp nhaän töø Toång Thoáng Paraguay Horacio Cartes chieác aùo thung cuûa ñoäi tuùc caàu quoác gia vôùi teân "Papa Francisco" vaø moät aùo choaøng khoâng tay baèng len traéng deät taïi vuøng caùc nhaø truyeàn giaùo Doøng Teân töøng laøm vieäc thôøi thöïc daân.
"Nhöõng moùn quaø khoâng gaây vaán ñeà", phaùt ngoân vieân Toøa Thaùnh, Cha Federico Lombardi mæm cöôøi noùi vaäy.
Nhaän xeùt cuûa Cha Lombardi coù yù vui ñuøa nhaéc tôùi "töôïng chòu naïn Coäng Saûn" taïc vaøo caây buùa lieàm do Toång Thoáng Bolivia Evo Morales taëng Ñöùc Phanxicoâ. Moùn quaø ñoù roõ raøng khieán Ñöùc Giaùo Hoaøng ngôõ ngaøng vaø nheùo loâng maøy, duø caùc vieân chöùc Bolivia nhaán maïnh moùn quaø khoâng phaûi laø moät troø chính trò. Noù töøng ñöôïc moät nhaø ñaáu tranh Doøng Teân veõ kieåu.
10:20 giôø ñeâm: Moät soá ngöôøi Paraguay than phieàn raèng taøi xeá giaùo hoaøng xa ñaïp ga hôi maïnh.
Caùc nhaän ñònh phoå bieán treân caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi vieát raèng giaùo hoaøng xa chaïy quaù nhanh, khieán ngöôøi Paraguay ñôïi caû maáy tieáng ñoàng hoà treân caùc ñöôøng phoá Asuncion ñeå ñöôïc thaáy Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ, nhöng chæ xoeït thaáy ngaøi maáy giaây khi ngaøi phoùng qua.
Phaùt ngoân vieân Toøa Thaùnh, Cha Federico Lombardi, noùi raèng chieác xe phaûi chaïy vôùi toác ñoä ñoù ñeå traùnh khoûi laëp laïi söï treã naûi ñaõ dieãn ra taïi Ecuador vaø Bolivia, vaû laïi phi tröôøng Asuncion cuõng caùch xa dinh toång thoáng hôn ôû caùc ñoâ thò khaùc.
Vuõ Van An