Töôøng trình nhanh ngaøy thöù naêm
chuyeán toâng du Myõ Chaâu La Tinh cuûa Ñöùc Phanxicoâ
Töôøng trình nhanh ngaøy thöù naêm chuyeán toâng du Myõ Chaâu La Tinh cuûa Ñöùc Phanxicoâ.
Bolivia (VietCatholic News 9-07-2015) - Haõng tin A.P. coù baûn ghi nhanh veà ngaøy thöù naêm chuyeán vieáng thaêm Myõ Chaâu La Tinh cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ:
9:30 giôø saùng: Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ leân giaùo hoaøng xa tieán veà cuoäc gaëp gôõ coâng coäng thöù nhaát trong ngaøy (9 thaùng 7 naêm 2015) taïi Bolivia, töùc Thaùnh Leã ngoaøi trôøi taïi Coâng Vieân Chuùa Kitoâ Cöùu Chuoäc ôû Santa Cruz.
Caùc caän veä cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng chaïy boä khaù nhanh caïnh giaùo hoaøng xa cuûa ngaøi trong luùc Ñöùc Giaùo Hoaøng vaãy tay chaøo coâng chuùng.
Con ñöôøng cuûa ñoaøn hoä toáng ñöôïc xeáp haøng daøi bôûi ngöôøi daân Bolivia tay caàm côø vaãy haân hoan, bò haøng raøo caûnh saùt aùn ngöõ.
10:15 giôø saùng: Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ baét ñaàu cöû haønh Thaùnh Leã ngoaøi trôøi taïi Thaønh Phoá Santa Cruz cuûa Bolivia.
Haøng traêm ngaøn ngöôøi ñaõ ñöùng chaät ních ôû Coâng Vieân Chuùa Kitoâ Cöùu Chuoäc vaø caùc con phoá gaàn ñoù.
Haøng maáy ngaøn ngöôøi nguû qua ñeâm taïi Coâng Vieân ñeå coù choã toát ôû haøng ñaàu.
Ñöùc Phanxicoâ tôùi Bolivia vaøo xeá chieàu hoâm thöù Tö 8 thaùng 7 naêm 2015 sau ba ngaøy ôû Ecuador.
11.00 giôø saùng: Cöû haønh Thaùnh Leã ñaàu tieân ôû Bolivia, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ leân tieáng keâu goïi tín höõu töø boû chuû nghóa tieâu thuï, chuû nghóa maø theo ngaøi chæ taïo ra caùc raøo caûn giöõa moïi ngöôøi.
Ñöùc Phanxicoâ ngoû lôøi vôùi haøng traêm ngaøn ngöôøi taïi Coâng Vieân Chuùa Kitoâ Cöùu Chuoäc ôû Santa Cruz.
Ngaøi noùi raèng chuû nghóa tieâu thuï bao haøm moät luaän lyù hoïc trong ñoù, moïi söï ñeàu trôû thaønh moät ñoà vaät ñeå tieâu thuï vaø thöông löôïng. Ngaøi noùi raèng chuû nghóa naøy loaïi boû con ngöôøi, nhöng ta caàn ñieàu ngöôïc laïi neáu muoán hoaøn thaønh ñôøi soáng.
Ngaøi noùi: "Moät ñôøi ñaùng nhôù ñoøi phaûi coù [söï tham döï] cuûa ngöôøi khaùc".
Sau Thaùnh Leã, bieán coá chính trong ngaøy cuûa Ñöùc Phanxicoâ seõ laø baøi dieãn vaên vôùi hoäi nghò thöôïng ñænh caùc nhoùm thöôøng daân maø vieäc beânh vöïc ngöôøi ngheøo vaø ngöôøi bò haát huûi cuûa hoï voán ñöôïc vò giaùo hoaøng ñaàu tieân cuûa Myõ Chaâu La Tinh coå vuõ.
12 giôø tröa: Vôùi moät ñaùm ñoâng bao la vaø moät baøn thôø taïm, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ caàn moät nôi ñeå thay trang phuïc tröôùc khi cöû haønh Thaùnh Leã. Nôi gaàn nhaát coù ñöôïc laø tieäm Burger King.
Thaønh thöû vò giaùo hoaøng noåi tieáng khoâng caàn ñình ñaùm naøy ñaõ söû duïng tieäm aên ñoà nheï tröôùc khi böôùc leân baøn thôø. Tieäm aên naøy ñaõ ñoùng cöûa khoâng buoân baùn vì Thaùnh Leã, trong ñoù, Ñöùc Giaùo Hoaøng seõ leân aùn chuû nghóa tieâu thuï.
1:15 giôø chieàu: Chính phuû AÙ Caên Ñình ñang thi haønh moät chieán dòch roäng lôùn ñeå cung caáp dòch vuï y teá cho hôn moät trieäu ngöôøi AÙ Caên Ñình döï tính traøn qua bieân giôùi vaøo laân bang Paraguay ñeå tham döï Thaùnh Leã do ngöôøi ñoàng höông noåi tieáng cuûa hoï cöû haønh laø Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ.
Boä Tröôûng Y Teá noùi raèng hoï ñang thieát laäp caùc traïm y teá taïm thôøi taïi caùc ñòa ñieåm doïc bieân giôùi vôùi Paraguay, nôi Ñöùc Giaùo Hoaøng seõ tôùi vaøo hoâm thöù Baåy 11 thaùng 7 naêm 2015.
Coá gaéng naøy bao goàm caùc xe cöùu thöông phuï troäi, caùc tröïc thaêng vaø caùc maùy bay trang bò ñaëc bieät, cuõng nhö caùc leàu beänh vieän quaân söï vaø caùc nhaø veä sinh löu ñoäng.
Nhieàu ngöôøi AÙ Caên Ñình ñaõ baét ñaàu leân ñöôøng qua Paraguay vì thöù Naêm 9 thaùng 7 naêm 2015 laø ngaøy leã nghæ cuûa caû nöôùc.
Ñöùc Giaùo Hoaøng boû AÙ Caên Ñình trong chuyeán toâng du laàn naøy, moät phaàn vì Toøa Thaùnh muoán traùnh caùc nöôùc nôi saép söûa toå chöùc baàu toång thoáng.
2:45 giôø chieàu: Toøa Thaùnh ñang coá gaéng giaûi thích "töôïng chòu naïn Coäng Saûn" maø Toång Thoáng Bolivia Evo Morales taëng Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ; Toøa Thaùnh noùi raèng ñaây laø moät bieåu töôïng cuûa ñoái thoaïi chöù khoâng phaûi laø moät pha troän coù tính xuùc phaïm giöõa ñöùc tin vaø yù thöùc heä.
OÂng Morales taëng Ñöùc Phanxicoâ töôïng chòu naïn ñöôïc khaéc vaøo moät chieác buùa lieàm khi hai vò gaëp nhau vaøo hoâm thöù Tö 8 thaùng 7 naêm 2015 luùc Ñöùc Phanxicoâ môùi ñaët chaân leân Bolivia.
Toøa Thaùnh khoâng mong chôø moùn quaø quaùi laï naøy vaø laäp töùc toû yù khoù chòu.
Chuyeän baát ngôø laø töôïng chòu naïn naøy khôûi thuûy do nhaø tranh ñaáu Doøng Teân laø Cha Luis Espinal nghó ra; ngaøi bò aùm saùt naêm 1980 bôûi caùc nhoùm baùn quaân söï ñaùng hoaøi nghi trong caùc thaùng daãn tôùi cuoäc ñaûo chaùnh quaân söï. Ñöùc Phanxicoâ cuõng laø moät tu só Doøng Teân vaø ngaøy thöù Tö 8 thaùng 7 naêm 2015, ngaøi ñaõ döøng giaùo hoaøng xa ñeå caàu nguyeän taïi ñòa ñieåm nôi thi theå Cha Espinal bò lieäng boû.
Phaùt ngoân vieân Toøa Thaùnh, Cha Federico Lombardi, noùi raèng Ñöùc Giaùo Hoaøng khoâng heà coù yù nieäm gì veà vieäc Cha Espinal nghó ra moät töôïng chòu naïn nhö theá.
Cha Lombardi cho hay caùc linh muïc cuøng Doøng Teân vôùi Cha Espinal noùi raèng cha nghó ra töôïng chòu naïn naøy nhö moät bieåu töôïng cuûa ñoái thoaïi vaø daán thaân cho töï do cuûa Bolivia trong thôøi soùng gioù.
Nhieàu nhaø thaàn hoïc cuûa Giaùo Hoäi ñaõ cay ñaéng leân tieáng toá caùo aûnh höôûng Maùcxít ñoái vôùi thaàn hoïc giaûi phoùng, nhöng Ñöùc Phanxicoâ coá gaéng phuïc chænh phong traøo naøy baèng caùch loaïi boû chuû nghóa Maùc.
4:30 giôø chieàu: Theo chöông trình, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ seõ ñoïc baøi dieãn vaên vaøo xeá chieàu tröôùc ñaïi bieåu Cuoäc Gaëp Gôõ Theá Giôùi Laàn Thöù Hai Caùc Phong Traøo Bình Daân, moät cuoäc tuï taäp ñaày maàu saéc cuûa nhöõng ngöôøi bò töôùc ñoaït ôû Myõ Chaâu La Tinh vaø caùc nhoùm, nhö cô quan baùc aùi Coâng Giaùo Caritas, thöôøng beânh vöïc hoï.
Cuoäc gaëp gôõ ñaàu tieân cuûa caùc phong traøo naøy ñöôïc toå chöùc taïi Vatican hoài thaùng Möôøi naêm ngoaùi. Hoäi Ñoàng Coâng Lyù vaø Hoøa Bình cuûa Vatican toå chöùc cuoäc gaëp gôõ laàn naøy cuøng vôùi chính phuû Bolivia, seõ goàm hôn 1,500 ñaïi bieåu.
Beân trong phoøng theå thao Santa Cruz, nhöõng ngöôøi beânh vöïc quyeàn ñaát ñai töø Peru trao ñoåi kinh nghieäm vôùi nhöõng ngöôøi bò rôøi cö vì caùc döï aùn thuûy ñieän taïi Ba Taây, lieân ñoaøn lao ñoäng chính cuûa Bolivia vaø lieân ñoaøn caùc toå hôïp haàm moû noåi baät ôû ñaây cuøng vôùi lieân ñoaøn lao ñoäng CUT cuûa Brazil.
Cuõng noåi baät laø ñaïi bieåu cuûa CONAMAQ, toå chöùc thoå daân chính ôû caùc cao nguyeân cuûa Bolivia, ñaïi dieän cho hai saéc daân chieám öu theá laø Quichua vaø Aymara.
Vaø roài coøn coù nhöõng ngöôøi thöïc söï ngheøo nöõa, trong ñoù coù hôn chuïc toå hôïp nhöõng ngöôøi löôïm raùc goïi laø "cartoneros" (löôïm caùctoân) töø AÙ Caên Ñình, nhöõng toå chöùc ñaëc bieät thaân thieát ñoái vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng.
5.00 giôø chieàu: Moät nhaø laõnh ñaïo haøng ñaàu cuûa moät trong caùc nhoùm thoå daân lôùn nhaát cuûa Bolivia ñang phaùt bieåu noãi thaát voïng khoâng ñöôïc pheùp tham döï hoäi nghò thöôïng ñænh veà xaõ hoäi vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ vaøo chieàu thöù Naêm 9 thaùng 7 naêm 2015.
Ngöôøi Guarani voán khoâng thuaän haûo vôùi chính phuû cuûa Toång Thoáng Evo Morales vì quyeát ñònh cuûa chính phuû naøy môû 22 khu vöïc hoang daõ ñöôïc baûo veä cho vieäc thaêm doø daàu hoûa vaø khí ñoát.
Nhaø laõnh ñaïo ngöôøi Guarani, Celso Padilla, noùi raèng "hoäi nghò thöôïng ñænh ñaõ hoaøn toaøn bò kieåm soaùt bôûi ngöôøi cuûa chính phuû. Chính phuû chæ cho pheùp tham döï nhöõng ngöôøi gaàn guõi vôùi hoï. Chuùng toâi bò cho ra rìa".
Phoù boä tröôûng phoái hôïp vôùi caùc phong traøo bình daân cuûa Bolivia cho hay: ngöôøi Guarani ñaùng leõ ñaõ ñöôïc tham döï roài neáu hoï tìm caùch tham döï moät caùch tích cöïc.
Cha Xavier Albo, moät linh muïc Doøng Teân, taùc giaû vaø laø ngöôøi coù theá giaù haøng ñaàu veà ngöôøi thoå daân Bolivia, noùi raèng ñieàu laï laø Ñöùc Giaùo Hoaøng khoâng toå chöùc caùc cuoäc gaëp maët rieâng vôùi caùc nhoùm thoå daân trong suoát chuyeán vieáng thaêm Nam Myõ 9 ngaøy cuûa ngaøi.
Cha noùi: "Khoâng coù baát cöù haønh vi rieâng naøo minh nhieân daønh cho ngöôøi thoå daân, maø ñuùng hôn hoï ñöôïc loàng vaøo caùc cuoäc gaëp gôõ vôùi caùc phong traøo xaõ hoäi vaø caùc giôùi khaùc".
6:55 giôø toái: Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñang keâu goïi phaûi coù nhieàu thay ñoåi trong traät töï kinh teá theá giôùi, laø traät töï hieän chæ bieát theo thöù luaän lyù hoïc lôïi nhuaän vaø loaïi boû nhieàu ngöôøi vaø phaù huûy moâi sinh.
Ngaøi ñöa ra caùc nhaän ñònh treân trong baøi dieãn vaên tröôùc Cuoäc Gaëp Gôõ Theá Giôùi Laàn Thöù Hai Caùc Phong Traøo Bình Daân taïi Snata Cruz, Bolivia.
Ngaøi noùi raèng hieän caàn phaûi coù "moät thay ñoåi thöïc chaát, moät thay ñoåi cô caáu". Lôøi ngaøi: "heä thoáng naøy khoâng ñöùng vöõng, caùc noâng daân khoâng theå chòu ñöïng ñöôïc noù, caùc coâng nhaân khoâng theå chòu ñöïng ñöôïc noù, caùc coäng ñoàng khoâng theà chòu ñöïng ñöôïc noù, ngöôøi daân khoâng theå chòu ñöïng ñöôïc noù maø ñaát ñai cuõng khoâng theå chòu ñöïng ñöôïc noù".
7:20 giôø toái: Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ taï loãi vì caùc toäi vaø "xuùc phaïm" Giaùo Hoäi Coâng Giaùo ñaõ phaïm choáng laïi caùc thoå daân thôøi thöïc daân xaâm chieám Myõ Chaâu.
Vò giaùo hoaøng Myõ Chaâu La Tinh ñaàu tieân trong lòch söû "khieâm cung" xin söï tha thöù vaøo hoâm thöù Naêm trong cuoäc gaëp gôõ taïi Bolivia vôùi caùc nhoùm thoå daân vaø caùc nhaø tranh ñaáu khaùc vaø tröôùc söï hieän dieän cuûa toång thoáng thoå daân ñaàu tieân cuûa Bolivia, OÂng Evo Morales.
Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ nhaän ñònh raèng caùc nhaø laõnh ñaïo Giaùo Hoäi ôû Myõ Chaâu La Tinh trong quaù khöù ñaõ nhaän raèng "nhaân danh Thieân Chuùa, ngöôøi ta ñaõ phaïm nhieàu toäi loãi naëng neà choáng laïi ngöôøi baûn ñòa cuûa Myõ Chaâu". Thaùnh Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II ñaõ ñöa ra lôøi xin loãi chung vaøo naêm 2000 vì caùc toäi loãi cuûa Giaùo Hoäi trong quaù khöù vaø naêm 2001, ngaøi laïi göûi moät ñieän thö (email) xin loãi vì caùc laïm duïng cuûa caùc nhaø truyeàn giaùo ñoái vôùi caùc thoå daân cuûa Ñaïi Döông Chaâu.
Nhöng Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñi xa hôn vaø tröïc tieáp höôùng lôøi xin loãi cuûa ngaøi vaøo ngöôøi thoå daân cuûa luïc ñòa ngaøi.
Lôøi ngaøi noùi: "Toâi khieâm cung xin söï tha thöù, khoâng nhöõng vì caùc xuùc phaïm cuûa chính Giaùo Hoäi, maø coøn vì caùc toäi aùc choáng laïi ngöôøi baûn ñòa thôøi goïi laø chinh phuïc Myõ Chaâu nöõa".
7:40 giôø toái: Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ keát thuùc baøi dieãn vaên maïnh meõ cuûa ngaøi tröôùc cuoäc tuï taäp cuûa caùc phong traøo xaõ hoäi; ngaøi cöïc löïc keát aùn caùc chính phuû theá giôùi vì ñieàu ngaøi goïi laø "heøn nhaùt" trong vieäc baûo veä Traùi Ñaát.
Ngaøi noùi raèng söï heøn nhaùt naøy laø moät "toäi naëng". Laëp laïi khaûo luaän veà moâi sinh thaùng roài cuûa ngaøi, Ñöùc Giaùo Hoaøng noùi raèng Traùi Ñaát "ñang bò cöôùp boùc, ñeå cho hoang pheá vaø taøn haïi maø khoâng bò tröøng phaït" trong khi "heát thöôïng ñænh quoác teá naøy tôùi thöôïng ñænh quoác teá khaùc dieãn ra maø chaúng ñem laïi moät keát quaû naøo coù yù nghóa".
Ngaøi nhaän ñònh nhö theá vaøo toái thöù Naêm vôùi hôn 1,500 nhaø tranh ñaáu, phaàn lôùn töø Myõ Chaâu La Tinh vaø nhieàu ngöôøi töø queâ höông AÙ Caên Ñình cuûa ngaøi. Ngaøi noùi vôùi hoï raèng töông lai cuûa nhaân loaïi, veà caên baûn, ñang naèm trong tay caùc ñaïi cöôøng vaø caùc giôùi öu tuù chöù khoâng naèm trong tay ngöôøi daân thöôøng.
Ngaøi thuùc giuïc hoï haõy giöõ vöõng cuoäc tranh ñaáu cuûa hoï. Roài ngaøi xin hoï caàu nguyeän cho ngaøi vaø göûi ñi "caùc tieáng vang toát ñeïp".
9:05 giôø toái: Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ keát thöùc ngaøy ñaày ñuû thöù nhaát taïi Bolivia baèng vieäc tôùi thaêm Ñöùc Hoàng Y yeáu ñau Julio Terrazas, ngöôøi ñang naèm trong beänh vieän neân khoâng theå tham döï cuoäc thaêm vieáng thaønh phoá Santa Cruz cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng.
Phaùt ngoân vieân Toøa Thaùnh, Cha Federico Lombardi, cho hay: Ñöùc Phanxicoâ ñaõ ñi thaêm ngöôøi baïn giaø cuûa mình tröôùc khi lui veà nghæ ñeâm.
Trong ngaøy ñaày ñuû thöù nhaát ôû Bolivia, Ñöùc Phanxicoâ ñaõ ñöa ra lôøi xin loãi coù tính lòch söû vì caùc toäi loãi vaø toäi aùc cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo ñoái vôùi ngöôøi thoå daân thôøi thöïc daân chinh phuïc Myõ Chaâu.
Vuõ Van An