Ñöùc Thaùnh Cha töø giaõ Ecuador

vaø ñaùp maùy bay ñeán thuû ñoâ La Paz cuûa Bolivia

Töôøng thuaät chuyeán coâng du Ecuador, Bolivia vaø Paraguay cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ: Ñöùc Thaùnh Cha töø giaõ Ecuador vaø ñaùp maùy bay ñeán thuû ñoâ La Paz cuûa Bolivia.

Ecuador (Vat. 9-07-2015) - Töôøng thuaät chuyeán vieáng thaêm muïc vuï ba nöôùc Ecuador, Bolivia vaø Paraguay cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ:

Trong caùc sinh hoaït ngaøy thöù ba vieáng thaêm Ecuador coøn coù hai cuoäc gaëp gôõ khaùc vaøo ban chieàu: ñoù laø cuoäc gaëp gôõ giôùi sinh vieân hoïc sinh taïi Ñaïi hoïc coâng giaùo Ecuador vaø vôùi caùc ñaïi dieän giôùi daân söï.

Sau khi duøng böõa tröa vaø nghæ ngôi taïi Toøa Söù Thaàn Toøa Thaùnh luùc sau 16 giôø Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñi xe papamobil tôùi Ñaïi hoïc giaùo hoaøng coâng giaùo Ecuador caùch ñoù 3 caây soá. Hai beân ñöôøng ñaõ coù raát ñoâng tín höõu chaøo ñoùn Ñöùc Thaùnh Cha.

Ñaïi hoïc giaùo hoaøng coâng giaùo Ecuador ñöôïc thaønh laäp naêm 1946 thuoäc toång giaùo phaän Quito do caùc cha Doøng Teân ñieàu khieån. Ñaïi hoïc goàm 14 hoïc vieän vaø phaân khoa goàm Kieán truùc, Quaûn trò, Sö phaïm, Khoa hoïc, Trieát hoïc, Thaàn hoïc, Khoa hoïc nhaân vaên, Truyeàn thoâng, Vaên chöông, Kinh teá, Y taù, Kyõ sö, Luaät, Y khoa, Sinh hoïc, Trôï giuùp xaõ hoäi. Coù taát caû 30,000 sinh vieân.

Vaøo thôøi thöïc daân Giaùo Hoäi ñaõ thaønh laäp Ñaïi hoïc San Fulgencio do caùc cha doøng Agostino ñieàu khieån; ñaïi hoïc thaùnh Gregorio do caùc cha doøng Teân ñieàu khieån cho tôùi khi caùc vò bò truïc xuaát; vaø ñaïi hoïc San Tomas do caùc cha doøng Ña Minh ñieàu khieån.

Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñöôïc vieän tröôûng Ceùsar Fabiaùn Carrasco Castro tieáp ñoùn trong khuoân vieân ñaïi hoïc coù choã cho 5,000 ngöôøi. Sau lôøi chaøo cuûa Ñöùc Cha Alfredo Joseù Espinoza Mateus, Giaùm Muïc Loja vaø laø chuû tòch UÛy ban giaùo duïc vaø vaên hoùa cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Ecuador, caùc sinh vieân hoïc sinh ñaõ taëng quøa cho Ñöùc Thaùnh Cha. Tieáp ñeán moïi ngöôøi ñaõ nghe chöùng töø cuûa moät nöõ sinh vieân, moät giaùo sö vaø vieän tröôûng ñaïi hoïc.

Ngoû lôøi trong dòp naøy Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ quaûng dieãn yù nghóa cuûa duï ngoân ngöôøi gieo gioáng vaø leänh Thieân Chuùa truyeàn cho con ngöôøi phaûi vun troàng vaø giöõ gìn thuï taïo. Ñöùc Thaùnh Cha noùi:

Thieân Chuùa khoâng chæ ban cho con ngöôøi söï soáng, nhöng cuõng ban cho con ngöôøi traùi ñaát, thuï taïo. Ngaøi khoâng chæ ban cho con ngöôøi moät ngöôøi baïn ñöôøng vaø caùc khaû theå voâ taän. Nhöng Ngaøi cuõng ñöa ra moät lôøi môøi goïi, vaø trao ban cho con ngöôøi moät söù meänh nöõa. Ngaøi môøi goïi hoï tham döï vaøo coâng trình taïo döïng cuûa Ngaøi vaø noùi: haõy vun troàng! Ta ban cho con caùc haït gioáng, traùi ñaát, nöôùc, maët trôøi, Ta ban cho con ñoâi baøn tay vaø tay cuûa anh em con. Noù cuõng laø cuûa con. Noù laø moät moùn quaø, moät ôn, moät söï coáng hieán. Noù khoâng phaûi laø caùi gì ñöôïc chieám höõu, ñöôïc mua. Noù ñi tröôùc chuùng ta vaø seõ tieáp noái chuùng ta... Thuï taïo laø moät ôn phaûi ñöôïc chia seû. Noù laø khoâng gian Thieân Chuùa ban cho chuùng ta ñeå xaây döïng vôùi chuùng ta, ñeå xaây döïng moät "chuùng ta". Theá giôùi, lòch söû, thôøi gian laø nôi chuùng ta ñi xaây döïng chuùng ta vôùi Thieân Chuùa, vôùi ngöôøi khaùc vaø vôùi traùi ñaát. Cuoäc soáng cuûa chuùng ta luoân daáu aån lôøi môøi goïi naøy, moät lôøi môøi goïi ít nhieàu yù thöùc nhöng toàn taïi luoân maõi. Tuy nhieân, chuùng ta ghi nhaän moät ñieåm ñaëc bieät. Trong trình thuaät cuûa saùch Saùng Theá, cuøng vôùi töø "vun troàng" Thieân Chuùa noùi ngay moät lôøi khaùc "giöõ gìn", chaêm soùc. Töø naøy ñöôïc hieåu nhôø töø kia. Moät baøn tay giô ra cho moät baøn tay khaùc. Ai khoâng vun troàng thì khoâng chaêm soùc, ai khoâng chaêm soùc thì khoâng vun troàng. Chuùng ta khoâng chæ ñöôïc môøi goïi laø phaàn cuûa coâng trình saùng taïo baèng caùch vun troàng noù, laøm cho noù lôùn leân, phaùt trieån noù, nhöng chuùng ta cuõng ñöôïc môøi goïi chaêm soùc, che chôû, giöõ gìn noù nöõa. Ngaøy nay lôøi môøi goïi naøy caøng maïnh meõ hôn nöõa. Khoâng phaûi chæ nhö laø moät lôøi nhaén nhuû, nhöng nhö laø moät ñoøi buoäc naûy sinh töø "söï döõ maø chuùng ta ñaõ gaây ra, vì vieäc söû duïng voâ traùch nhieäm vaø laïm duøng caùc taøi nguyeân Thieân Chuùa ñaõ ñaët ñeå trong traùi ñaát. Chuùng ta lôùn leân vaø nghó raèng chuùng ta laø chuû vaø laø keû thoáng trò, ñöôïc pheùp cöôùp boùc noù, vì theá giöõa caùc ngöôøi ngheøo bò boû rôi vaø ñoái xöû taøn teä nhaát coù traùi ñaát cuûa chuùng ta bò aùp böùc vaø taøn phaù" (Laudato sì, 2).

Tieáp tuïc baøi huaán duï Ñöùc Thaùnh Cha noùi: Coù moät töông quan giöõa cuoäc soáng cuûa chuùng ta vaø cuoäc soáng cuûa meï ñaát, giöõa söï hieän höõu cuûa chuùng ta vaø ôn Thieân Chuùa ñaõ ban cho chuùng ta. "Moâi sinh nhaân baûn vaø moâi sinh thieân nhieân cuøng nhau trôû neân ñoài teä, vaø chuùng ta khoâng theå ñöông ñaàu vôùi söï suy ñoài moâi sinh moät caùch thích hôïp, neáu khoâng chuù yù tôùi caùc lyù do coù töông quan vôùi söï suy ñoài nhaân baûn vaø xaõ hoäi" (ibid., 48). Nhöng chuùng cuõng naâng ñôõ nhau vaø coù theå thay ñoåi hình daïng. Ñoù laø moät tuông quan giöõ gìn moät khaû theå cuûa söï roäng môû, thay ñoåi, cuûa söï soáng cuõng nhö cuûa taøn phaù vaø cheát choùc.

Coù moät ñieàu chaéc chaén: ñoù laø chuùng ta khoâng theå tieáp tuïc quay löng laïi vôùi thöïc taïi cuûa mình, vôùi caùc anh em mình, vôùi meï ñaát. Chuùng ta khoâng ñöôïc pheùp khoâng bieát ñieàu ñang xaûy ra chung quanh chuùng ta, laøm nhö theå laø caùc tình traïng xaùc ñònh khoâng hieän höõu hay khoâng lieân quan gì toùi thöïc taïi cuûa chuùng ta. Moät laàn nöõa caâu Thieân Chuùa hoûi laïi vang leân: "Em ngöôi ñaâu?". Toâi töï hoûi khoâng bieát caâu traû lôøi cuûa chuùng ta coù tieáp tuïc laø "Toâi coù phaûi laø ngöôøi canh giöõ em toâi ñaâu?" (St 4,9).

Trong boái caûnh ñaïi hoïc naøy, seõ raát ñeïp neáu chuùng ta töï vaán lieân quan tôùi neàn giaùo duïc cuûa chuùng ta tröôùc traùi ñaát ñang keâu leân tôùi trôøi. Caùc tröôøng hoïc cuûa chuùng ta laø moät vöôøn öông caây, moät khaû theå, laø ñaát phì nhieâu maø chuùng ta phaûi chaêm soùc, kích thích, vaø che chôû. Ñaát phì nhieàu khaùt söï soáng.

Cuøng anh chò em laø caùc giaùo sö toâi töï hoûi: Anh chò em coù thöùc tænh treân caùc sinh vieân hoïc sinh baèng caùch trôï giuùp hoï phaùt trieån moät oùc pheâ bình, moät tinh thaàn töï do coù khaû naêng chaêm soùc theá giôùi ngaøy nay hay khoâng? Moät tinh thaàn coù khaû naêng tìm ra caùc caâu traû lôøi môùi cho nhieàu thaùch ñoá maø xaõ hoäi ngaøy nay ñöa ra hay khoâng? Anh chò em coù khaû naêng khích leä hoï ñöøng khoâng bieát tôùi thöïc taïi bao quanh hoï hay khoâng? Laøm theá naøo ñeå böôùc vaøo trong caùc chöông trình khaùc nhau cuûa ñaïi hoïc hay trong caùc laõnh vöïc khaùc nhau cuûa coâng vieäc giaùo duïc cuoäc soáng chung quanh chuùng ta vôùi caùc ñoøi hoûi, caùc vaán naïn vaø caùc caät vaán cuûa noù? Chuùng ta laøm naûy sinh ra vaø ñoàng haønh vôùi cuoäc thaûo luaän xaây döïng naøy vieäc ñoái thoaïi sinh töû cho moät theá giôùi nhaân baûn hôn nhö theá naøo?

Tieáp ñeán Ñöùc Thaùnh Cha khaúng ñònh nhö sau:

Coù moät suy tö loâi cuoán taát caû chuùng ta: caùc gia ñình, hoïc ñöôøng vaø nhaø giaùo, ñoù laø laøm theá naøo ñeå ngöôøi treû ñöøng ñoàng hoùa baèng bieáu ñaïi hoïc vôùi ñòa vò cao hôn, vôùi tieàn baïc vaø uy tín xaõ hoäi. Chuùng ta laøm theá naøo ñeå giuùp hoï nhaän dieän vieäc chuaån bò naøy nhö daáu chæ cuûa moät traùch nhieäm lôùn hôn ñoái vôùi caùc vaán ñeà ngaøy nay, toân troïng vaø saên soùc ngöôøi ngheøo, toân troïng vieäc cöùu vaõn moâi sinh. Vaø vôùi caùc caùc baïn treû thaân meán, laø hieän taïi vaø töông laïi cuûa Ecuador, laø haït gioáng bieán ñoåi cuûa xaõ hoäi naøy, toâi muoán töï hoûi: caùc baïn coù bieát thôøi gian hoïc haønh caùc baïn coù khoâng phaûi chæ laø moät quyeàn lôïi maø cuõng laø moät ñaëc aân khoâng? Bieát bao nhieâu baïn beø, quen vaø khoâng quen, muoán coù moät choã trong nôi naøy, maø vì caùc hoaøn caûnh khaùc nhau ñaõ khoâng coù ñöôïc? Vieäc hoïc haønh cuûa chuùng ta giuùp lieân ñôùi vôùi hoï trong möùc ñoä naøo?

Caùc coäng ñoaøn giaùo duïc coù moät vai troø sinh ñoäng, noøng coát trong vieäc xaây döïng xaõ hoäi vaø neàn vaên hoùa. Phaân tích, mieâu taû thöïc taïi thoâi khoâng ñuû, caàn phaûi trao ban söï soáng cho caùc moâi tröôøng, nôi choán nghieân cöùu ñích thaät, cho caùc thaûo luaän laøm naûy sinh ra caùc giaûi phaùp cho caùc vaán ñeà hieän höõu ñaëc bieät ngaøy nay.

Tröôùc söï toaøn caàu hoùa cuûa moâ thöùc kyõ thuaät höôùng tôùi choã tin raèng moãi chieám höõu quyeàn löïc laø tieán boä, gia taêng an ninh, höõu ích, haïnh phuùc, söùc soáng, gia trò traøn ñaày, laøm nhö theå thöïc taïi, thieän ích vaø söï thaät phaùt sinh moät caùch töï phaùt töø chính quyeàn löïc cuûa kyõ thuaät vaø kinh teá" (Laudato si', 105), chuùng ta ñöôïc hoûi moät caùch caáp thieát mau choùng suy tö, tìm toøi, thaûo luaän veà tình traïng cuûa chuùng ta hieän nay. Chuùng ta muoán vaø yeâu saùch cho con chaùu chuùng ta loaïi vaên hoùa naøo ñaây? Traùi ñaát naøy maø chuùng ta ñaõ nhaän nhö gia taøi, nhö moät ôn, moät moùn quaø, chuùng ta muoán ñeå laïi noù nhö theá naøo? Chuùng ta muoán in caùc chæ daãn naøo treân cuoäc soáng? "Chuùng ta ñi qua traùi ñaát naøy vôùi muïc ñích naøo? Chuùng ta ñeán treân traùi ñaát naøy vôùi muïc tieâu naøo? Chuùng ta laøm vieäc vaø chieán ñaáu cho muïc ñích naøo? (ibid., 160). Caùc saùng kieán caù nhaân luoân luoân toát vaø neàn taûng, nhöng chuùng ta phaûi nhìn thöïc taïi moät caùch toång quaùt, coù traät töï vaø khoâng rôøi raïc, ñöa ra caùc vaán naïn bao goàm taát caû moïi ngöôøi. Nhö laø ñaïi hoïc, nhö laø caùc cô caáu, caùc giaùo sö vaø sinh vieân cuoäc soáng thaùch ñoá caùc baïn traû lôøi cho caâu hoûi naøy: taïi sao chuùng ta caàn traùi ñaát naøy? Ngöôøi anh em con ôû ñaâu? Öôùc chi Chuùa Thaùnh Thaàn linh höùng vaø ñoàng haønh vôùi caùc baïn vaø ban cho chuùng ta söùc maïnh vaø aùnh saùng caàn thieát ñeå chu toaøn söù maïng giaùo duïc naøy.

Sau khi töø giaõ giôùi trí thöùc luùc 6 giôø chieàu Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñi xe ñeán nhaø thôø thaùnh Phanxicoâ caùch ñoù 4 caây soá ñeå gaëp gôõ caùc ñaïi dieän giôùi daân söï trong laõnh vöïc vaên hoùa, kinh teá, doanh thöông kyõ ngheä vaø noâng nghieäp, cuõng nhö caùc toå chöùc thieän nguyeän vaø ñaïi dieän cuûa caùc thoå daân Amazzonia.

Nhaø thôø thaùnh Phanxicoâ laø nhaø thôø coå kính nhaát trong toaøn Chaâu Myõ Latinh, ñöôïc khôûi coâng xaây naêm 1536, ba naêm sau ngaøy thaønh laäp thuû ñoâ Quito, vaø hoaøn thaønh naêm 1680. Toaøn boä kieán truùc ngheä thuaät raát phong phuù vì cuõng chöùa ñöïng 3,500 taùc phaåm ngheä thuaät thuoäc tröôøng phaùi Quito vaø moät thö vieän vaøo baäc nhaát cuûa caùc cha Phanxicoâ.

Sau lôøi chaøo cuûa Ñöùc Cha Luis Cabrera Herrera, Toång Giaùm Muïc Cuenca, Chuû tòch UÛy ban giaùo daân cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Ecuador, ñaõ coù phaàn chia seû chöùng töø cuûa ba giaùo daân: oâng Francisco Jarrin, ñaïi dieän Hieäp hoäi caùc doanh thöông kitoâ, baø Lidia Marlene Arcos Miranda, doanh thöông tænh Ambato, vaø baø Imelda Caicedo Vega, giaùo lyù vieân 85 tuoåi, daäy giaùo lyù cho daân queâ tænh Los Rios töø 60 naêm qua. Hoï ñaõ noùi leân caùc öu tö, caùc khoù khaên vaø thaùch ñoá cuûa cuoäc soáng ñöùc tin trong moâi tröôøng xaõ hoäi ngaøy nay. Daøn nhaïc Sunamune goàm caùc ngöôøi treû taøn taät vaø bò beänh khôø cuõng ñaõ trình taáu chaøo möøng Ñöùc Thaùnh Cha.

Trong baøi huaán duï Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ khích leä moïi ngöôøi daán thaân xaây döïng moät xaõ hoäi bao goàm söï hieän dieän vaø tham gia cuûa moïi thaønh phaàn xaõ hoäi, chieán thaéng ích kyû vaø neàn vaên hoùa gaït boû. Xaõ hoäi haõy hoïc nôi gia ñình ñeå khoâng ai bò loaïi boû ra ngoaøi. Trong gia ñình con ngöôøi nhaän ñöôïc caùc giaù trò neàn taûng cuûa tình yeâu thöông, tình huynh ñeä vaø söï toân troïng laãn nhau, ñöôïc dieãn taû ra baèng caùc giaù trò xaõ hoäi noøng coát laø söï nhöng khoâng, tình lieân ñôùi vaø söï phuï ñôùi.

Trong töông quan xaõ hoäi, hay trong laõnh vöïc chính trò, nhieàu khi ngöôøi ta döïa treân söï ñoái ñaàu, treân vieäc gaït boû. Nhöng xaõ hoäi phaûi laø moät gia ñình, goàm cha meï, con caùi, anh chò em, trong ñoù khi gaëp khoù khaên, ngöôøi ta töông trôï nhau, trong ñoù noãi ñau ñôùn cuûa moät ngöôøi laø noãi ñau cuûa taát caû. Trong gia ñình taát caû moïi ngöôøi ñeàu goùp phaàn vaøo chöông trình chung, taát caû ñeàu laøm vieäc cho loïi ích chung, nhöng khoâng huûy boû caù nhaân. Traùi laïi, hoï naâng ñôõ vaø thaêng tieán caù nhaân. Vaø Ñöùc Thaùnh Cha caàu mong ngöôøi ta coù theå nhìn ñoái thuû chính trò, vaø ngöôøi haøng xoùm vôùi ñoâi maét maø chuùng ta nhìn ngöôøi thaân cuûa mình trong gia ñình.

Tieáp tuïc baøi huaán duï Ñöùc Thaùnh Cha ñöa ra caâu hoûi: Chuùng ta coù yeâu thöông queâ höông ñaát nöôùc, coäng ñoaøn maø chuùng ta ñang tìm xaây döïng khoâng? Neáu yeâu thöông thaät, thì phaûi yeâu thöông baèng vieäc laøm nhieàu hôn laø baèng lôøi noùi. Trong laõnh vöïc xaõ hoäi söï nhöng khoâng khoâng phaûi laø moät boå tuùc, nhöng laø moät ñoøi buoäc caàn thieát cuûa coâng lyù. Caùi maø chuùng ta laø vaø coù ñaõ ñöôïc ban cho chuùng ta ñeå phuïc vuï tha nhaân. Nhieäm vuï cuûa chuùng ta laø laøm cho noù sinh hoa traùi trong caùc coâng vieäc laønh.

Caùc taøi nguyeân ñöôïc chæ ñònh cho taát caû moïi ngöôøi, vì theá khi moät ngöôøi chieám laøm cuûa rieâng, laø vieäc hôïp phaùp, thì moät quyeàn sai aùp luoân luoân ñeø naëng treân chuùng. Höôùng tôùi caùc anh chò em thoå daân ñeán töø vuøng Amazzonia Ñöùc Thaùnh Cha neâu baät raèng vieäc khai thaùc caùc taøi nguyeân thieân nhieân dö ñaät taïi Ecuador khoâng ñöôïc tìm lôïi nhuaän töùc khaéc. Laø ngöôøi giöõ gìn söï phong phuù maø chuùng ta ñaõ laõnh nhaän phaûi khieán cho chuùng ta daán thaân vôùi toaøn hoäi vaø vôùi caùc theá heä töông lai. Coù nhöõng nôi caàn phaûi ñöôïc saên soùc ñaëc bieät vì taàm quan troïng khoång loà cuûa chuùng ñoái vôùi heä thoáng sinh thaùi theá giôùi. Lieân quan tôùi tình lieân ñôùi Ñöùc Thaùnh Cha khaúng ñònh nhö sau:

Töø tình lieân ñôùi soáng trong gia ñình naûy sinh tình lieân ñôùi trong xaõ hoäi. Noù khoâng heä taïi vieäc cho nhöõng ngöôøi caàn ñöôïc giuùp ñôõ, nhöng laø coù traùch nhieäm ñoái vôùi nhau. Neáu chuùng ta troâng thaáy nôi tha nhaân moät ngöôøi anh em, thì khoâng ai coù theå bò loaïi boû, bò taùch rôøi.

Caùc ñieàu khoaûn vaø luaät leä cuõng nhö caùc döï aùn cuûa coäng ñoaøn daân söï phaûi tìm kieám söï bao goàm, ñeå taïo thuaän tieän cho caùc khoâng gian ñoái thoaïi, gaëp gôõ, vaø nhö theá ñeå lui vaøo kyù öùc ñau ñôùn baát cöù loaïi ñaøn aùp, kieåm soaùt voâ giôùi haïn vaø laáy maát ñi söï töï do naøo. Hy voïng moät töông lai toát ñeïp hôn ñoøi hoûi coáng hieán caùc khaû theå thöïc thuï cho caùc coâng daân, nhaát laø cho giôùi treû, baèng caùch taïo ra coâng aên vieäc laøm. Tôùi ñaây ÑTC ñaõ öùng khaåu vaø maïnh meõ toá caùo neàn vaên hoùa gaït boû gaây thöông tích cho ngöôøi treû vaø ngöôøi giaø vôùi caùc haäu quaû kinh khuûng daãn ñöa tôùi caùc vuï töï töû. Tình traïng naøy thuaän lôïi cho caùc keû phuïc vuï söï ích kyû, thaàn tieàn baïc ôû trung taâm cuûa moät heä thoáng ñeø beïp taát caû chuùng ta.

Sau cuøng Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñeà caäp tôùi söï phuï ñôùi vaø noùi : Khi nhaän bieát nhöõng gì laø hay ñeïp nôi ngöôøi khaùc, caû vôùi caùc haïn heïp cuûa hoï, chuùng ta thaáy söï phong phuù ñònh tính söï khaùc bieät vaø giaù trò cuûa vieäc boå tuùc. Caùc con ngöôøi, caùc nhoùm coù quyeàn thaønh toaøn loä trình cuûa mình, caû khi ñieàu naøy coù ñöa tôùi caùc sai laàm ñi nöõa. Ñoái thoaïi laø ñieàu caàn thieát ñeå ñaït söï thaät, khoâng theå bò aùp ñaët, nhöng ñöôïc tìm kieám vôùi loøng chaân thaønh vaø oùc pheâ bình. Trong vieäc toân troïng söï töï do, xaõ hoäi daân söï ñöôïc môøi goïi thaêng tieán moïi ngöôøi vaø moïi taùc nhaân xaõ hoäi ñeå hoï nhaän laõnh vai troø cuûa hoï vaø goùp phaàn chuyeân moân vaøo coâng ích. Trong moät neàn daân chuû ñöôïc tham gia moïi löïc löôïng xaõ hoäi phaûi laø taùc nhaân. Caû Giaùo Hoäi cuõng muoán coäng taùc vaøo vieäc tìm kieám coâng ích, vôùi caùc hoaït ñoäng xaõ hoäi, giaùo duïc cuûa mình baèng caùch thaêng tieán caùc gia trò luaân lyù ñaïo ñöùc vaø tinh thaàn, vì Giaùo Hoäi laø daáu chæ ngoân söù ñem laïi aùnh saùng vaø nieàm hy voïng cho taát caû moïi ngöôøi, ñaëc bieät laø cho nhöõng ngöôøi caàn ñöôïc trôï giuùp nhaát. Vaø Ñöùc Thaùnh Cha keát luaän : Coù nhieàu ngöôøi hoûi taïi sao toâi hay noùi tôùi caùc ngöôøi caàn ñöôïc trôï giuùp, nhöõng ngöôøi bò gaït boû, bò loaïi ra beân leà xaõ hoäi nhieàu nhö theá. Moät caùch ñôn sô bôûi vì thöïc taïi naøy vaø caâu traû lôøi cho thöïc taïi naøy laø troïng taâm cuûa Tin Möøng.

Sau khi töø giaõ caùc ñaïi dieän theá giôùi daân söï, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñi xe ñeán thaêm nhaø thôø cuûa doøng Teân caùch ñoù moät caây soá. Nhoùm tu só doøng Teân ñaàu tieân ñeán Quito naêm 1586. Naêm 1602 cha Nicolas Duran Mastrilli, giaùm ñoác tieân khôûi cuûa Tröôøng doøng Teân ñeán Quito mang theo sô ñoà nhaø thôø. Nhaø thôø naøy ñöôïc xaây bôûi kieán truùc sö Domenico Zampilli cuõng laø kieán truùc sö ñaõ xaây nhaø thôø Chuùa Gieâsu cuûa doøng Teân ôû Roma. Tieáp ñeán coù hai kieán truùc sö khaùc tôùi tieáp tuïc vieäc xaây caát, vaø nhaø thôø ñaõ hoaøn thaønh naêm 1765. Thaùp chuoâng bò saäp trong traän ñoäng ñaát naêm 1859, ñuôïc xaây laïi nhöng laïi bò saäp trong traän ñoäng ñaát naêm 1868 vaø khoâng bao giôø ñöôïc taùi thieát. Nhaø thôø bò hö haïi trong traän ñoäng ñaát naêm 1987 vaø vieäc truøng tu hoaøn taát naêm 2005.

Trong nhaø thôø naøy coù töôïng Ñöùc Meï Saàu Bi vôùi traùi tim bò 7 löôõi göôm ñaâm thaâu. Vaøo naêm 1906 Ecuador tuyeân boá tính caùch ñôøi cuûa nhaø nöôùc, caám caùc bieán coá toân giaùo vaø tòch thu caùc taøi saûn cuûa Giaùo Hoäi. Ngaøy 20 thaùng 4 cuøng naêm xaûy ra pheùp laï Ñöùc Meï Saàu Bi. 35 sinh vieân doøng Teân ñaõ troâng thaáy maét Ñöùc Meï chuyeån ñoäng trong nhaø côm tröôøng San Gabriel. Pheùp laï ñöôïc thöøa nhaän ngaøy 31 thaùng 5 naêm 1907. Vaø keå töø ñoù tröôøng San Gabriel trôû thaønh trung taâm thaùnh maãu. Haèng naêm töôïng Ñöùc Meï ñöôïc röôùc trong toaøn nöôùc.

Sau khi vieáng thaêm nhaø thôø Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ veà Toaø Söù Thaàn Toøa Thaùnh ñeå duøng böõa toái vaø nghæ ñeâm keát thuùc ngaøy thöù 3 vieáng thaêm Ecuador.

Ngaøy thöù tö muøng 8 thaùng 7 naêm 2015 Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ chæ coù hai sinh hoaït: thaêm vieän döôõng laõo do caùc nöõ tu Thöøa Sai Baùc AÙi troâng coi, vaø gaëp gôõ haøng giaùo só tu só chuûng sinh taïi ñeàn thaùnh Ñöùc Baø El Quinche. Trung taâm Ñöùc Baø El Quinche ñöôïc xaây naêm 1928 vaø ñöôïc tuyeân boá laø trung taâm thaùnh maãu quoác gia naêm 1985. Töôïng Ñöùc Baø el Quinche baèng goã traéc baù cao 60 cm, do oâng Don Diego de Robles thuoäc tröôøng phaùi Quito taïc naêm 1586, theo lôøi xin cuûa caùc thoå daân Lumbici. Vì caùc thoå daân khoâng coù tieàn traû coâng, neân nhaø ñieâu khaéc nhöôøng töôïng laïi cho caùc thoå daân Oyacachi muoán coù böùc töôïng naøy vì gioáng hình Ñöùc Meï ñaõ nhieàu laàn hieän ra vôùi hoï.

Sau khi daâng thaùnh leã rieâng luùc 7 giôø röôõi vaø ñieåm taâm, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ töø giaõ Toøa Söù Thaàn Toøa Thaùnh ñi xe ñeán nhaø döôõng laõo taïi Tumbaco laø moät vuøng phuï caän caùch xa Quito 21 caây soá.

Ngaøi ñaõ ñöôïc nöõ tu beà treân vaø 10 nöõ tu tieáp ñoùn. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ gaëp caùc cuï giaø trong saân nhaø döôõng laõo, baét tay vaø hoûi chuyeän töøng ngöôøi.

Sau khi töø bieät caùc cuï luùc 10 giôø Ñöùc Thaùnh Cha ñi xe ñeán ñeàn thaùnh Ñöùc Baø El Quinche caùch ñoù 27 caây soá. Ñaõ coù haøng chuïc ngaøn ngöôøi quy tuï veà ñaây ñeå chaøo ñoùn ngaøi. Khi xe vaøo thaønh phoá tín höõu ñöùng hai beân ñöôøng ñaõ tung hoa chaøo möøng Ñöùc Thaùnh Cha trong moät baàu khí leã hoäi töôi vui. Mui chieác xe papamobil ñaày caùnh hoa hoàng. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñöôïc linh muïc quaûn ñoác ñeàn thaùnh tieáp ñoùn taïi theàm ñeàn thôø vaø ñöa vaøo trong ñeå Ñöùc Thaùnh Cha daâng hoa kính Ñöùc Meï. Ngaøi ñaõ ñöùng caàu nguyeän moät laùt tröôùc töôïng Ñöùc Meï Saàu Bi. Tieáp ñeán Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ vaøo nhaø doøng vaø vieát vaøo soå löu nieäm lôøi caàu sau ñaây: "Laïy Me laø Ñöùc Trinh Nöõ ñeàn thaùnh Quinche, xin chaêm soùc nhaân daân Ecuador. Hoï laø con caùi Meï, Meï ôi". Kyù teân Phanxicoâ Giaùo Hoaøng.

Tieáp ñeán Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ra khaùn ñaøi beân ngoaøi ñeàn thaùnh ñeå gaëp gôõ haøng giaùo só, tu só, chuûng sinh. Sau lôøi chaøo möøng cuûa Ñöùc Cha Celmo Lazzari, ñaëc traùch nhöõng ngöôøi soáng ñôøi thaùnh hieán cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Ecuador, ñaõ coù phaàn chöùng töø cuûa cha Silvino Mina, thuoäc Toaø Giaùm quaûn toâng toaø Esmeraldes vaø nöõ tu Marisol Sandoval doøng Agostino.

Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ khoâng ñoïc dieãn vaên doïn saün nhöng öùng khaåu. Ngaøi caùm ôn caùc linh muïc tu só vaø chuûng sinh ñaõ quaûng ñaïi ñaùp laïi lôøi keâu môøi cuûa Chuùa daán thaân trong caùc hoaït ñoäng khaùc nhau lo cho daân Chuùa. Ngaøi khích leä moïi ngöôøi soáng thaân tình vôùi Chuùa, bieát saên soùc söùc khoeû theå lyù, nhöng nhaát laø saên soùc söùc khoûe tinh thaàn vaø ñôøi soáng thieâng lieâng, khoâng bò beänh laõo hoùa tinh thaàn, luoân bieát tin yeâu phoù thaùc, caäy döïa vaøo ôn thaùnh Chuùa, yù thöùc mình laø ngöôøi phuïc vuï, vaø taän duïng caùc taøi kheùo Chuùa ban cho coâng taùc rao giaûng Tin Möøng vaø laøm chöùng nhaân cho tình yeâu Chuùa giöõa loøng traàn gian, traùnh beänh laõo hoùa tinh thaàn vaø khuynh höôùng tìm chöùc töôùc. Vì khoâng phaûi laø ngöôøi laøm thueâ aên löông, neân coâng taùc muïc vuï phaûi nhöng khoâng. Ñöøng ñeå ngöôøi ta traû tieàn cho ôn thaùnh.

Trong dieãn vaên doïn saün Ñöùc Thaùnh Cha phoù thaùc cho traùi tim Meï Saàu Bi ngöôøi giaø, ngöôøi beänh vaø moïi cuoäc gaëp gôõ trong chuyeán coâng du cuûa ngaøi. Ngaøi cuõng ñeå taát caû moïi thaønh phaàn daân Chuùa trong con tim cuûa nhöõng ngöôøi soáng ñôøi thaùnh hieán. Döïa treân trình thuaät Ñöùc Meï dang mình vaøo ñeàn thaùnh, Ñöùc Thaùnh Cha ruùt tæa ra vaøi suy tö vaø aùp duïng vaøo ñôøi soáng thaùnh hieán. Tröôùc heát ôn goïi thaùnh hieán laø moät ôn nhöng khoâng Thieân Chuùa ban. Ngaøi tuyeån choïn vaø sai chuùng ta ñi. Söï kieän naøy giaûi thoaùt chuùng ta khoûi nguy hieåm laáy mình laøm ñieåm tham chieáu, vì chuùng ta khoâng thuoäc veà mình nöõa, vaø ôn goïi xin chuùng ta töø boû moïi ích kyû, tìm lôïi loäc vaät chaát hay buø tröø tình caûm. Chuùng ta laø nhöõng ngöôøi phuïc vuï, chöù khoâng phaûi laø lính ñaùnh thueâ, khoâng phaûi ñeán ñeå ñuôïc haàu haï nhöng ñeå phuïc vuï, hoaøn toaøn khoâng dính beùn, khoâng gaäy, khoâng bò, khoâng chaïy theo vinh quang giaû taïo vaø tinh thaàn theá tuïc, xa laùnh caùc tham voïng, caùc lôïi loäc thaáp heøn ích kyû, caùc chuù yù tôùi mình moät caùch thaùi quaù.

Cuõng nhö quyeàn bính cuûa caùc Toâng Ñoà caùc ôn chuùng ta nhaän ñöôïc laø ñeå canh taân vaø xaây döïng Giaùo Hoäi. Khoâng khöôùc töø chia seû, cho ñi vaø kheùp kín trong tieän nghi deã daõi, bieát laø suoái maùt boå döôõng, ñaëc bieät cho nhöõng ngöôøi bò toäi loãi, thaát voïng vaø thuø haän ñeø beïp.

Ñieåm thöù hai laø söï kieân trì. Cuõng nhö Meï Maria ñaõ khoâng quay laïi ñaøng sau, nhöng cöông quyeát tieán vaøo ñeàn thaùnh, ngöôøi soáng ñôøi thaùnh hieán cuõng phaûi kieân trì trong söù meänh, khoâng lang thang tìm nôi deã daõi tieän nghi hôn, kieân trì caû khi coù gaëp ñeâm ñen vaø laïc loái hay nguy hieåm, vì bieát raèng daân thaùnh Chuùa ñoàng haønh vôùi chuùng ta, nhöõng ngöôøi thaân thöông vaø Giaùo Hoäi ñoàng haønh vaø ñôõ naâng chuùng ta. Caàn tieán buôùc trong hieäp nhaát, töông trôï laãn nhau vaø soáng töôi vui vì ñöôïc soáng trong nhaø Chuùa, tham döï cuoäc soáng thaân tình vôùi Chuùa, daán thaân loan baùo Tin Möøng vaø ñem ôn cöùu ñoä ñeán cho moïi ngöoøi. YÙ thöùc ñöôïc traùch nhieäm cuûa mình ñoái vôùi caùc daân toäc Myõ chaâu la tinh, vun troàng, linh hoïat vaø giaùo duïc loøng ñaïo ñöùc bình daân, ñeå tín höõu bieát bieåu loä ñöùc tin vôùi ngoân ngöõ vaø kieåu caùch rieâng cuûa hoï, thaêng tieán neàn vaên hoùa gaëp gôõ ñeå Giaùo Hoäi laø caên nhaø chung cho moïi ngöôøi, moät Giaùo Hoäi ra ñi, moät Giaùo Hoäi tôùi gaàn vaø thích öùng ñeå khoâng xa caùch con ngöôøi, moät Giaùo Hoäi ra khoûi tieän nghi deã daõi cuûa mình vaø coù can ñaûm tôùi vôùi moïi vuøng ngoaïi bieân caàn ñeán aùnh saùng Tin Möøng.

Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ban pheùp laønh vaø töø giaõ moïi ngöôøi ñeå ra phi tröôøng laáy maùy bay sang thuû ñoâ La Paz cuûa Bolivia, baét ñaàu chaëng thöù hai trong chuyeán vieáng thaêm ba nöôùc Eucador, Bolivia vaø Paraguay.

Leã nghi tieãn bieät ñaõ dieãn ra taïi phi tröôøng raát long troïng. Toång thoáng vaø phu nhaân ñöùng hai beân Ñöùc Thaùnh Cha treân buïc traûi thaûm ñoû. Ban nhaïc vaø ban vuõ thieáu nhi ñaõ cöû haønh quoác thieàu Vaticang vaø quoác thieàu Ecuador. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ baét tay töø bieät caùc Giaùm Muïc vaø nhieàu boä tröôûng chính phuû. Khi tieán tôùi chaân maùy bay Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ döøng laïi baét tay vaø oâm hoân caùc treû em caàm côø toaø thaùnh ñöùng hai beân. Caùc em uøa ñeán vaây quanh ngaøi vaø voâ cuøng sung söôùng. Tröôùc khi leân maùy bay Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ oâm hoân toång thoáng vaø baét tay phu nhaân roài caàm laáy chieác caëp da cuûa ngaøi. Ngaøi ñaõ quay laïi laàn cuoái chaøo töø bieät moïi ngöôøi tröôùc khi böôùc vaøo trong maùy bay.

Chieác boeing 737 cuûa haõng haøng khoâng Bolivia ñaõ caát caùnh luùc sau 12 giôø tröa vaø ñeán La Paz sau 3 giôø 15 phuùt bay. Chuùng toâi seõ töôøng thuaät leã nghi tieáp ñoùn Ñöùc Thaùnh Cha taïi La Paz vaø thaùnh leã Ñöùc Thaùnh Cha chuû söï saùng thöù naêm 9 thaùng 7 naêm 2015 ñeå khai maïc Ñaïi Hoäi Thaùnh Theå Bolivia taïi quaûng tröôøng Chuùa Kitoâ Cuùu Theá taïi Santa Cruz trong caùc buoåi phaùt thaùnh laàn tôùi.

Linh Tieán Khaûi

(Radio Vatican)

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page