Ñi thaêm 3 nöôùc Myõ Chaâu Latinh
Ñöùc Phanxicoâ ñaët caùc khu ngoaïi vi vaøo trung taâm
Ñi thaêm 3 nöôùc Myõ Chaâu Latinh, Ñöùc Phanxicoâ ñaët caùc khu ngoaïi vi vaøo trung taâm.
Roma (VietCatholic News 2-07-2015) - Ít ngöôøi chuù yù tôùi cuoäc toâng du 3 nöôùc Myõ Chaâu Latinh vaøo Chuùa Nhaät, ngaøy 5 thaùng 7 naêm 2015 cho baèng chuyeán toâng du Hoa Kyø maõi tôùi thaùng 9 naêm 2015 môùi dieãn ra. Ñieàu naøy deã hieåu vì taïi Hoa Kyø, khoâng nhöõng laàn ñaàu tieân moät vò giaùo hoaøng seõ ngoû lôøi vôùi löôõng vieän quoác hoäi nöôùc naøy, ngaøi coøn leân tieáng taïi dieãn ñaøn Lieân Hieäp Quoác tröôùc nhöõng ngöôøi ñang ñöùng ñaàu caùc chính phuû theá giôùi ñeå chính thöùc trình baày quan ñieåm cuûa ngaøi vaø cuõng laø quan ñieåm cuûa theá giôùi Coâng Giaùo veà moâi sinh hay ñuùng hôn veà moái lieân heä giöõa con ngöôøi vaø moâi sinh, moät vaán ñeà ñang heát söùc hôïp thôøi vaø khaån thieát.
Tuy nhieân, khoâng thieáu ngöôøi löu yù tôùi chuyeán Nam Myõ du cuûa vò ñöùng ñaàu Giaùo Hoäi Coâng Giaùo hoaøn vuõ, vì tröôùc bieán coá "hoaønh traùng" treân, ngaøi muoán thöïc hieän chuyeán ñi taïm goïi laø veà nguoàn naøy ñeå nhaéc nhôû theá giôùi raèng ñoái vôùi ngaøi ngoaïi vi laø trung traâm. Tröôùc khi ñi thaêm nöôùc giaàu maïnh nhaát cuûa Taân Theá Giôùi, ngaøi muoán mang söï gaàn guõi cuûa Chuùa Kitoâ ñeán cho khoâng phaûi moät maø laø ba nöôùc voán ñöôïc keå vaøo haøng ngheøo yeáu nhaát nhì cuûa luïc ñòa naøy.
Thöïc vaäy, theo phaùt ngoân vieân Toøa Thaùnh, Cha Federico Lombardi, Ecuador, Bolivia vaø Paraguay "khoâng phaûi laø nhöõng nöôùc chieám haøng ñaàu veà phöông dieän ñòa chính trò" treân baøn caân theá giôùi. Nhöng quyeát ñònh ñi thaêm 3 nöôùc naøy hoaøn toaøn nhaát quaùn vôùi caùc cuoäc toâng du tröôùc ñaây taïi AÂu Chaâu: Albania, Bosnia vaø caû Lampudesa nöõa.
Caû ba nöôùc ñeàu coù chung ñaëc ñieåm: giaønh ñöôïc ñoäc laäp caû haøng 200 naêm nay nhöng vaãn coøn ñang khoán khoå vì caùc tranh chaáp "bieân giôùi", caùc veát thöông noäi boä do caùc cheá ñoä ñoäc taøi gaây ra.
Cha Lombardi cho raèng "(Ñoù laø) caùc tình huoáng caàn phaûi ghi nhôù neáu muoán hieåu khung tranh trong ñoù Ñöùc Thaùnh Cha seõ di chuyeån" vaø lôøi leõ ngaøi seõ ngoû vôùi hoï "ñeå ñoåi môùi ñôøi soáng xaõ hoäi, chính trò cuûa hoï noùi chung, theo chieàu höôùng hoøa bình, phaùt trieån moät caùch tham döï vaø daân chuû".
Suy tö veà lòch söû Ecuador, Bolivia vaø Paraguay, cuõng nhö nhôù laïi baøi dieãn vaên cuûa Thaùnh GH Gioan Phaoloâ II trong caùc cuoäc toâng du thaäp nieân 1980, theo cha Lombardi, coù theå giuùp ta gom löôïm ñöôïc caùc saéc thaùi trong caùc baøi dieãn vaên cuûa Ñöùc Phanxicoâ vaøo dòp naøy, maø toång soá hieän döï truø laø 22, vaø ñoaùn ñònh ñöôïc noäi dung cuûa chuùng.
Ngöôøi ta coù theå ñoaùn tröôùc seõ coù nhieàu lôøi öùng khaåu, vì ôû caû 3 nöôùc, ngaøi ñeàu seõ noùi tieáng Taây Ban Nha raát quen thuoäc vaø thoâng thaïo cuûa ngaøi, cuõng nhö nhieàu muïc "ngoaøi chöông trình" vì ñaây laø 3 nöôùc ngaøi töøng vieáng thaêm luùc coøn laø Hoàng Y toång giaùm muïc Buenos Aires, nhö Hoïc Vieän Xavier cuûa Doøng Teân taïi Guayaquil, Ecuador, chaúng haïn, nôi ngaøi töøng göûi caùc tu só Doøng Teân AÙ Caên Ñình qua thuï huaán.
Toùm laïi, chaéc chaén ngaøi seõ gaëp nhieàu baïn cuõ nhöng khoâng thieáu quaûng ñaïi quaàn chuùng. Nhö Thaùnh Leã Gia Ñình döï ñoaùn tôùi 1.5 trieäu ngöôøi tham döï taïi Coâng Vieân Samanes ôû Guayaquil hay leã khai maïc Ñaïi Hoäi Thaùnh Theå taïi Coâng Tröôøng Chuùa Kitoâ Cöùu Chuoäc taïi Santa Cruz de la Sierra ôû Bolivia.
Ñöøng queân raèng Ñöùc Giaùo Hoaøng seõ du haønh nhieàu daëm baèng giaùo hoaøng xa hai beân ñeàu môû, ñöôïc cheá taïo taïi ñòa phöông, nhôø theá, ngaøi seõ di chuyeån raát chaäm chöù khoâng nhanh nhö vôùi caùc giaùo hoaøng xa kín cöûa. Hôn nöõa, cuõng nhôø theá, ngaøi seõ tröïc dieän tieáp xuùc vôùi daân chuùng, khoâng nhöõng cuûa ba nöôùc, maø coøn coù theå töø chính queâ höông AÙ Caên Ñình cuûa ngaøi "traøn" qua Paraguay nöõa.
Nhöõng thôøi khaéc noåi baät trong chuyeán ñi naøy taát nhieân seõ laø nhöõng thôøi khaéc ngaøi gaëp gôõ daân chuùng, nhöõng ngöôøi thaát theá nhaát, ngheøo naøn nhaát, caàn nghe coâng boá Tin Möøng nhaát. Vaø sôïi chæ xuyeân suoát cuûa caùc thôøi khaéc naøy, theo cha Lombardi, seõ laø "Nieàm Vui Tin Möøng". Ta haõy xem caùc khaåu hieäu taïi moãi nöôùc seõ thaáy roõ nhaän ñònh vöøa noùi: taïi Ecuador, khaåu hieäu laø "Phuùc aâm hoùa vôùi nieàm vui"; taïi Bolivia, khaåu hieäu laø "Cuøng Vôùi Ñöùc Phanxicoâ, Ta Coâng Boá Nieàm Vui Tin Möøng"; vaø taïi Paraguay, "Söù Giaû Cuûa Nieàm Vui Vaø Hoøa Bình".
Vôùi tinh thaàn nieàm vui aáy, Ñöùc Giaùo Hoaøng seõ gaëp gôõ ngöôøi cao nieân taïi Nhaø Truyeàn Giaùo Baùc AÙi Ecuador, caùc tuø nhaân cuûa traïi tuø Palmasol ôû Bolivia (lôùn gaàn nhö moät laøng, vôùi 2,800 tuø nhaân), vaø caùc treû em bò beänh cuûa beänh vieän nhi ñoàng Asuncion ôû Paraguay. Ngaøi seõ thaêm khu raát ngheøo Banado Norte, moät loaïi oå chuoät taïi Asuncion, toïa laïc doïc con soâng nôi sinh soáng cuûa haøng ngaøn di daân. Ñieàu cuõng quan troïng laø cuoäc gaëp gôõ cuûa Ñöùc Thaùnh Cha vôùi caùc tham döï vieân cuûa Hoäi Nghò Theá Giôùi Laàn Thöù Hai Caùc Phong Traøo Bình Daân ôû Santa Cruz, Bolivia, laø hoäi nghò tieáp theo hoäi nghò laàn ñaàu toå chöùc taïi Vatican ngaøy 24 thaùng 10 naêm 2014, vôùi söï tham döï cuûa Toång Thoáng Evo Morales cuûa Bolivia. Ñaây laø hoäi nghò ñöôïc Toøa Thaùnh heát söùc coå vuõ, döôùi söï baûo trôï cuûa Hoäi Ñoàng Giaùo Hoaøng veà Coâng Lyù vaø Hoøa Bình. Tham döï cuoäc gaëp gôõ cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng seõ coù Ñöùc Hoàng Y Peter Turkson.
Maët khaùc, ñöøng queân cuoäc gaëp gôõ vôùi giôùi treû doïc theo soâng Costanera ôû Paraguay, döï truø hôn 200,000 ngöôøi tham döï, vaø nhöõng buoåi suøng kính Thaùnh Maãu nhö buoåi caàu nguyeän taïi Hoïc Vieän Meï Saàu Bi, Quan Thaày neàn giaùo duïc Coâng Giaùo Ecuador, vaø cuoäc kính vieáng Ñeàn Voâ Nhieãm Thai ôû Caacupe, Paraguay, maø Ñöùc Phanxicoâ raát suøng kính. Ñaùng löu yù nöõa laø tröôùc khi ñi Pa Paz, Bolivia, Ñöùc Phanxicoâ seõ vieáng nôi haï saùt Linh Muïc Doøng Teân Luis Espinal, kyù giaû, nhaø laøm phim vaø thi só toân giaùo, do baøn tay khaùt maùu cuûa cheá ñoä ñoäc taøi ôû ñaây ngaøy 22 thaùng 3 naêm 1980, chæ maáy ngaøy tröôùc Toång Giaùm Muïc Romero. Veà bình dieän truyeàn thoâng, khoâng coù gì thay ñoåi, ngoaïi tröø chuû tòch môùi cuûa Vaên Phoøng Truyeàn Thoâng vöøa ñöôïc thieát laäp laø Ñöùc OÂng Vigano.
Trong cuoäc hoïp baùo cuûa Cha Lombardi, cuõng coù tieân ñoaùn Ñöùc Phanxicoâ seõ nhai laù coca hay uoáng traø coca nhö moät moùn thuoác choáng hieäu quaû cuûa ñoä cao. Coù theå ngaøi seõ nhai hoaëc uoáng theo cung caùch ñòa phöông.
Göûi thö cho ba nöôùc
Nhö thöôøng leä, tröôùc khi leân ñöôøng thaêm Ecuador, Bolivia vaø Paraguay, ñöùc Phanxicoâ coù göûi thö cho daân chuùng 3 nöôùc. Vaø nhö treân ñaõ noùi, ngaøi nhaán maïnh tôùi nieàm vui. Ngaøi vieát "Toâi muoán laø chöùng nhaân cuûa nieàm vui Tin Möøng naøy vaø mang tôùi cho anh chò em söï aâu yeám vaø môn trôùn cuûa Thieân Chuùa, Cha chuùng ta, nhaát laø cho caùc treû em thieáu thoán nhaát, ngöôøi cao nieân, ngöôøi beänh taät, ngöôøi bò giam caàm, ngöôøi ngheøo, cho nhöõng ai laø naïn nhaân cuûa neàn vaên hoùa vöùt boû naøy".
Ñöùc Phanxicoâ noùi theâm: tröôùc khi gaëp gôõ "toâi taï ôn Thieân Chuùa cho anh chò em, vaø toâi xin anh chò em beàn vöõng trong ñöùc tin, loøng chaùy leân ngoïn löûa yeâu thöông, baùc aùi vaø giöõ vöõng loøng troâng caäy khoâng bao giôø laøm anh chò em thaát voïng".
Suy tö veà vieäc ñöùc tin Coâng Giaùo khoâng nhöõng laø nguoàn suoái cuûa lieân ñôùi giöõa con ngöôøi vôùi nhau, Ñöùc Giaùo Hoaøng nhaéc tín höõu Myõ Chaâu Latinh raèng noù coøn xaây döïng hoøa bình vaø coå vuõ hoøa hôïp nöõa.
Ñöùc Phanxicoâ cuõng khuyeân hoï keát hôïp lôøi caàu nguyeän cuûa hoï vôùi lôøi caàu nguyeän cuûa ngaøi "ñeå vieäc coâng boá Tin Möøng coù theå tôùi nhöõng vuøng ngoaïi bieân xa xoâi nhaát vaø tieáp tuïc bieán caùc giaù trò cuûa Nöôùc Thieân Chuùa thaønh men cho ñaát caû trong thôøi ñaïi ta".
Veà laïi queâ nhaø
Nicole Winfield cuûa Associated Press nhaán maïnh khía caïnh "veà laïi queâ höông" cuûa chuyeán toâng du 7 ngaøy taïi 3 nöôùc Myõ Chaâu Latinh: giaùo hoaøng Myõ Chaâu Latinh trôû veà Nam Myõ, noùi tieáng Taây Ban Nha treân ñaát nhaø veà caùc vaán ñeà caän keà nhaát vôùi coõi loøng mình.
Daniel Gussmann, giaùm ñoác Caritas ô Buenos Aires, cho raèng "ngaøi bieát roõ thöïc taïi naøy, vì ngaøi töøng laøm vieäc laâu naêm vôùi caùc giaùm muïc Myõ Chaâu La Tinh vaø trong tö caùch caàm ñaàu doøng Teân ôû AÙ Caên Ñình. Ngaøi bieát roõ caùc nöôùc naøy, vaø caùc vaán naïn cuûa hoï veà ngheøo ñoùi, vaø laø nôi phaàn lôùn daân chuùng khoâng coù ñaát ñai".
Ngaøi seõ gaëp gôõ ñaïi dieän caùc nhoùm baûn ñòa goïi laø campesinos vaø cartoneros chuyeân bôùi raùc kieám soáng, nhöõng nhoùm ngaøi khoâng xa laï gì luùc coøn laø Toång Giaùm Muïc Buenos Aires.
Luùc gaëp caùc nhoùm naøy taïi Vatican naêm 2014, Ñöùc Phanxicoâ töøng öùng khaåu ñöa ra moät thöù tieåu thoâng ñieäp veà quyeàn cuûa ngöôøi ngheøo, caùc baát coâng cuûa thaát nghieäp, vaø nhu caàu chaêm soùc taïo döïng cuûa Thieân Chuùa. Luùc aáy, ngaøi baûo ngaøi khoâng giaûng daïy chuû nghóa coäng saûn maø laø Tin Möøng.
Michael Lee, phuï taù giaùo sö thaàn hoïc vaø Myõ Chaâu La Tinh hoïc taïi Ñaïi Hoïc Fordham, cho hay: "Ñöùc Phanxicoâ tôùi khoâng phaûi ñeå baûo veä Giaùo Hoäi maø laø baûo veä ngöôøi ngheøo vaø Traùi Ñaát". OÂng cho raèng ñaây laø ñieåm Ñöùc Phanxicoâ khaùc vôùi hai vò tieàn nhieäm, laø nhöõng vò khi tôùi Myõ Chaâu La Tinh ñaõ taäp chuù vaøo vieäc soáng coøn cuûa Giaùo Hoäi nhieàu hôn tröôùc nghò trình thuø nghòch cuûa theá tuïc vaø caùc phong traøo toân giaùo khaùc. Ñaây laø moät bieán chuyeån vó ñaïi, vaø laø moät bieán chuyeån nhaát ñònh seõ ñöôïc chaøo ñoùn nhieàu taïi caùc nöôùc naøy vaø bôûi caùc daân toäc naøy".
Ngaøi ñaõ ñi Ba Taây naêm 2013 ñeå chuû toïa Ngaøy Giôùi Treû Theá Giôùi taïi ñoù, nhöng cuoäc toâng du naøy do Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI hoaïch ñònh vaø leân chöông trình, khoâng ñöôïc coi laø chuyeán toâng du ñaàu tieân cuûa ngaøi treân ñaát Myõ Chaâu Latinh. Chuyeán toâng du laàn naøy do chính ngaøi hoaïch ñònh vaø leân chöông trình, thaønh thöû vieäc choïn Ecuador, Bolivia vaø Paraguay khoâng phaûi laø chuyeän tình côø.
Theo Ngaân Haøng Theá Giôùi, Bolivia vaø Paraguay laø hai nöôùc ngheøo nhaát cuûa luïc ñòa, vôùi 1 trong 4 ngöôøi Bolivia soáng vôùi döôùi 2 dollars moät ngaøy. Hai nöôùc cuõng nhoû veà daân soá so vôùi caùc nöôùc trong vuøng nhö Chile vaø AÙ Caên Ñình: daân soá Ecuador laø 15.74 trieäu naêm 2013, daân soá Bolivia laø 10.63 trieäu vaøo cuøng naêm naøy.
Vuõ Van An