Dö luaän veà Taøi Lieäu Laøm Vieäc
cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng naêm 2015
Dö luaän veà Taøi Lieäu Laøm Vieäc cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng naêm 2015.
Roma (VietCatholic News 24-06-2015) - Ngaøy 23 thaùng Saùu naêm 2015, Taøi Lieäu Laøm Vieäc (Instrumentum Laboris) cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng naêm 2015 veà gia ñình ñaõ ñöôïc coâng boá. Hieän môùi chæ coù baûn tieáng YÙ ñöôïc aán haønh. Taøi lieäu naøy laáy laïi ñuû 62 ñoaïn cuûa Taøi Lieäu Chuaån Bò (Lineamenta) ñaõ ñöôïc göûi ñi khaép Giaùo Hoäi hoài naêm 2014 ñeå laáy phaûn hoài, vaø theâm 85 ñoaïn môùi, chaéc laø phaûn aûnh caùc ñoùng goùp töø khaép theá giôùi göûi veà.
Thöïc vaäy, theo Ñöùc Hoàng Y Lorenzo Baldisseri, Toång Thö Kyù Thöôïng Hoäi Ñoàng, ngoaøi troïn boä baûn Töôøng Trình Sau Cuøng cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Ñaëc Bieät naêm 2014, Taøi Lieäu Laøm Vieäc coøn bao goàm khoaûng 99 caâu traû lôøi cuûa caùc toå chöùc trong Giaùo Hoäi cuõng nhö 359 nhaän xeùt cuûa haøng giaùo só vaø giaùo daân khaép nôi.
Thoâng tin veà buoåi leã coâng boá Taøi Lieäu Laøm Vieäc, Ñaøi Phaùt Thanh Vatican khoâng coù nhaän ñònh gì ñaùng löu yù. Sôû Thoâng Tin Toøa Thaùnh (VIS) thì ñöa tin: Ñöùc Hoàng Y Baldisseri nhaán maïnh tôùi moät soá ñieåm môùi trong phaàn thöù nhaát cuûa Taøi Lieäu, töùc phaàn noùi tôùi caùc thaùch ñoá cuûa gia ñình lieân quan tôùi caùc boái caûnh vaên hoùa nhaân hoïc, kinh teá xaõ hoäi vaø moâi sinh "maø nay raát may ñöôïc taân thoâng ñieäp Laudato Si soi saùng". Caùc thaùch ñoá ñoù laø "caûnh ngheøo vaø bò xaõ hoäi loaïi boû, tuoåi giaø, goùa buïa, tang cheá trong gia ñình, khuyeát taät, di daân, vai troø phuï nöõ, ñôøi soáng xuùc caûm vaø giaùo duïc sinh lyù, vaø ñaïo ñöùc sinh hoïc".
ÔÛ phaàn thöù hai, "bieän phaân ôn goïi cuûa gia ñình", Taøi Lieäu Chuaån Bò ñöôïc phong phuù hoùa bôûi vieäc khai trieån roäng daøi caùc chuû ñeà lieân quan tôùi hoân nhaân töï nhieân vaø tính vieân maõn bí tích, tính baát khaû tieâu vöøa nhö moät ôn phuùc vöøa nhö moät boån phaän, ñôøi soáng gia ñình, keát hôïp neân moät vaø tính hoa traùi cuûa noù, chieàu kích truyeàn giaùo, ñöùc tin, vieäc caàu nguyeän, giaùo lyù, daây lieân keát maät thieát giöõa Giaùo Hoäi vaø gia ñình, ngöôøi treû vaø noãi sôï hoân nhaân, vaø loøng töø bi thöông xoùt.
Phaàn ba "Söù meänh cuûa gia ñình ngaøy nay" baét ñaàu baèng moät suy nieäm roäng daøi veà gia ñình vaø vieäc phuùc aâm hoùa, vaø ñaøo saâu thaêm doø moät soá vaán ñeà nhö gia ñình laø chuû theå cuûa thöøa taùc muïc vuï, phuïng vuï hoân nhaân, ngoân ngöõ ñoåi môùi vaø côûi môû truyeàn giaùo. Ñieàu xem ra môùi laø taøi lieäu nhaéc tôùi vieäc nhieân haäu seõ ñöa ra con ñöôøng thoáng hoái.
Trong cuoäc hoïp baùo coâng boá Taøi Lieäu Laøm Vieäc, Ñöùc Hoàng Y Baldisseri coù cho bieát coâng vieäc cuûa Vaên Phoøng Toång Thö Kyù Thöôïng Hoäi Ñoàng töø thaùng 11 naêm 2014 vôùi vieäc trình baày vaø göûi Taøi Lieäu Chuaån Bò goàm Baûn Töôøng Trình Sau Cuøng cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng ñaëc bieät naêm 2014 vaø 46 caâu hoûi lieân quan tôùi vieäc tieáp nhaän vaø ñaøo saâu Baûn Töôøng Trình naøy, tôùi caùc Giaùo Hoäi töï quaûn Ñoâng Phöông, caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc, caùc sôû boä Giaùo Trieàu vaø nhieàu nôi khaùc, vaø cho haïn choùt ñeå phaûn hoài laø 15 thaùng Tö naêm 2015. Vaên Phoøng nhaän ñöôïc 99 caâu traû lôøi töø caùc cô phaän coù thaåm quyeàn, cuøng vôùi 359 nhaän xeùt do caùc giaùo phaän, giaùo xöù, hieäp hoäi vaø caùc nhoùm giaùo daân töï yù göûi tôùi.
Ñöùc Hoàng Y Toång Thö Kyù coi giai ñoaïn giöõa hai Thöôïng Hoäi Ñoàng laø "cô hoäi quí giaù ñeå laéng nghe Chuùa Thaùnh Thaàn muoán noùi gì vôùi Giaùo Hoäi trong tính ña daïng cuûa caùc phaàn töû hôïp thaønh neân mình".
Nhaân dòp naøy ngaøi cho bieát phöông phaùp taïi Thöôïng Hoäi Ñoàng naêm 2015 cuõng seõ nhö phöông phaùp taïi Thöôïng Hoäi Ñoàng naêm 2014: traùnh caùc tham luaän caù nhaân daøi doøng, taàm quan troïng cuûa caùc Nhoùm Nhoû (ñöôïc daønh nhieàu thì giôø hôn), duy trì nguyeân taéc thöù töï theo chuû ñeà (ba phaàn cuûa Taøi Lieäu). Ñoái vôùi truyeàn thoâng, ngaøi nhaéc laïi chuû tröông cuûa Ñöùc Phanxicoâ: caùc nghò phuï ñöôïc töï do noùi vôùi hoï vôùi söï khoân ngoan vaø traùch nhieäm thöôøng leä.
Coù caû hoan nghinh laãn chæ trích ñôøi soáng hieän ñaïi
Tôø National Catholic Reporter, moät tôø baùo Coâng Giaùo thuoäc loaïi caáp tieán, thì cho raèng Taøi Lieäu Laøm Vieäc laø moät hoãn hôïp goàm caû hoan nghinh laãn chæ trích ñôøi soáng hieän ñaïi.
Tôø naøy cho raèng Taøi Lieäu raát ít, thaäm chí, khoâng ñöa ra tieâu chí roõ reät naøo cho thaáy caùc vò giaùo phaåm theá giôùi ñaõ ñaùp öùng ra sao tröôùc lôøi keâu goïi cuûa Ñöùc Phanxicoâ muoán thaûo luaän coâng khai caùc vaán ñeà khoù khaên ñang thaùch thöùc caùc gia ñình nhö ly dò vaø taùi hoân.
Theo tôø naøy, Taøi Lieäu phaàn lôùn chæ nhaéc laïi caùc chuû tröông ñaõ ñöôïc Thöôïng Hoäi Ñoàng naêm 2014 thoâng qua, tuy thænh thoaûng coù nhaán maïnh tôùi vieäc toû loøng töø bi ñoái vôùi nhöõng ngöôøi rôi vaøo traïng huoáng khoù khaên. Taøi lieäu xem ra cuõng nhaéc laïi moät soá ngoân töø coù tính chieán tranh vaên hoùa voán quen thuoäc vaøo maáy thaäp nieân qua trong Giaùo Hoäi, cuõng nhö taùi khaúng ñònh giaùo huaán luaân lyù trong moät soá laõnh vöïc, trong ñoù, coù vieäc ngaên caám ngöøa thai nhaân taïo. Taøi Lieäu cuõng khoâng ñöa ra moät giaûi phaùp naøo môùi cho ngöôøi ly dò vaø taùi hoân muoán ñöôïc röôùc leã trong Giaùo Hoäi.
Tôø baùo naøy cho raèng Taøi Lieäu coá gaéng caân baèng caûm thöùc côûi môû vaø töø bi thöông xoùt vôùi lôøi chæ trích caùc xaõ hoäi vaø loái soáng hieän ñaïi. Ñoaïn 8, chaúng haïn, cho raèng "moät soá caùch nhìn cuûa chuû nghóa duy nöõ coi vieäc laøm meï laø caùi côù ñeå lôïi duïng phuï nöõ vaø laø moät trôû ngaïi laøm hoï khoâng theå töï theå hieän troïn veïn ñöôïc". Nhöng Taøi Lieäu côûi môû khi nhaéc tôùi caùc tranh ñaáu ñôøi thöïc cuûa caùc gia ñình: "Giaùo Hoäi phaûi thaám nhuaàn nôi caùc gia ñình caûm thöùc thuoäc veà Giaùo Hoäi, moät caûm thöùc 'chuùng ta' trong ñoù khoâng moät chi theå naøo bò laõng queân# Moïi ngöôøi ñöôïc khích leä lôùn leân trong caùc khaû naêng cuûa mình vaø theå hieän cuoäc soáng chaân thöïc cuûa mình trong vieäc phuïc vuï Nöôùc Chuùa".
Söï côûi môû treân cuõng ñöôïc môû ra cho nhöõng ngöôøi xem ra khoâng soáng ñuùng nhö giaùo huaán Giaùo Hoäi truyeàn daïy. "moät phong thaùi truyeàn thoâng saün saøng chaøo ñoùn ñoái thoaïi vaø thoaùt khoûi thieân kieán laø ñieàu caàn thieát, nhaát laø ñoái vôùi nhöõng ngöôøi Coâng Giaùo, trong phaïm vi hoân nhaân vaø gia ñình, khoâng soáng hay khoâng theå soáng, hoaøn toaøn phuø hôïp vôùi giaùo huaán Giaùo Hoäi".
Gioáng Sôû Thoâng Tin Toøa Thaùnh, tôø baùo naøy cuõng chuù yù tôùi vieäc Taøi Lieäu nhaéc tôùi khaû theå moät "neûo ñöôøng thoáng hoái" daønh cho nhöõng ngöôøi Coâng Giaùo ly dò vaø taùi hoân maø khoâng coù aùn tuyeân boá hoân nhaân tröôùc cuûa hoï voâ hieäu. Tuy nhieân, neûo ñöôøng naøy ñoøi nhöõng ngöôøi lieân heä khoâng ñöôïc laøm tình vôùi nhau trong moái lieân heä thöù hai tröôùc khi ñöôïc röôùc leã.
Veà vieäc treân, ñieàu xem ra môùi meû laø Taøi Lieäu cho raèng ñaõ coù "moät thoûa thuaän chung" giöõa caùc vò giaùm muïc ñoái vôùi vieäc thaûo luaän ñeå tìm ra moät dieãn trình môùi nhaèm chaøo ñoùn ngöôøi ly dò vaø taùi hoân. Nhöõng ngöôøi naøy phaûi yù thöùc ñöôïc söï thaát baïi cuûa hoï vôùi loøng thoáng hoái. Tuy nhieân, cuoäc thaûo luaän naøy cuõng bao goàm vieäc phaûi chöùng thöïc tính voâ hieäu cuûa cuoäc hoân nhaân tröôùc vaø cam keát cuûa nhöõng ngöôøi taùi hoân seõ "hieäp thoâng thieâng lieâng vaø quyeát ñònh soáng tieát duïc".
Trong vieäc ñoàng haønh vôùi ngöôøi ly dò vaø taùi hoân, Taøi Lieäu noùi ñeán khaû theå chaám döùt moät soá loaïi tröø ñoái vôùi hoï trong caùc phaïm vi nhö ñoïc saùch thaùnh trong thaùnh leã chaúng haïn.
Veà aùn voâ hieäu, ñaïi ña soá caùc giaùm muïc muoán chuùng mau choùng vaø deã daøng hôn vaø coù theå mieãn phí, khoâng caàn ñeán hai aùn leänh.
Veà vieäc kieåm soaùt sinh ñeû, Taøi Lieäu thöøa nhaän caùc caëp vôï choàng gaëp khoù khaên thöôøng xuyeân trong vieäc hoaø hôïp hai cöïc suy nghó: giöõa ñieàu löông taâm hoï cho hoï thaáy veà luaân lyù tính cuûa ngöøa thai vaø ñieàu tieâu chí luaân lyù khaùch quan noùi veà vieäc duøng noù.
Taøi Lieäu cho raèng "khi laù phieáu chuû quan thaéng, thì nguy cô laø caùc quyeát ñònh seõ deã daõi vaø vò kyû. Coøn ôû tröôøng hôïp kia, qui luaät luaân lyù ñöôïc caûm nhaän nhö moät gaùnh naëng khoâng chòu thaáu, khoâng ñaùp öùng caùc nhu caàu vaø caùc khaû theå cuûa ngöôøi ta# Keát hôïp hai khía caïnh naøy laïi vôùi nhau, soáng vôùi söï ñoàng haønh cuûa moät vò höôùng daãn thieâng lieâng coù thaåm quyeàn, seõ giuùp vôï choàng ñöa ra caùc quyeát ñònh hoaøn toaøn nhaân baûn hoùa vaø phuø hôïp vôùi thaùnh yù Chuùa".
Trong soá chæ trích loái soáng hieän ñaïi, phaûi keå tôùi vieäc Taøi Lieäu chæ trích dieãn trình thuï thai trong oáng nghieäm, cuï theå hoùa qua "yù muoán coù con baèng baát cöù giaù naøo". YÙ muoán naøy chæ "caøng gia troïng theâm söï baát bình ñaúng giöõa ñaøn oâng vaø ñaøn baø".
Veà phía tích cöïc, Taøi Lieäu Laøm Vieäc khuyeán khích vieäc phuï nöõ tham döï vaøo dieãn trình quyeát ñònh, quaûn trò moät soá ñònh cheá trong Giaùo Hoäi, nhaát laø tham döï vaøo vieäc ñaøo taïo caùc thöøa taùc vieân thuï phong.
Dó nhieân, Taøi Lieäu cuõng tích cöïc khi noùi tôùi ngöôøi ñoàng tính, "moïi ngöôøi, baát keå khuynh höôùng tính duïc, ñeàu ñöôïc toân troïng trong phaåm gía cuûa hoï vaø phaûi ñöôïc tieáp nhaän baèng nhaäy caûm vaø teá nhò, caû trong Giaùo Hoäi laãn trong xaõ hoäi".
Taøi Lieäu vieát theâm "Ñieàu ñaùng öôùc ao laø caùc döï aùn muïc vuï taïi giaùo phaän neân daønh söï chuù yù ñaëc bieät cho vieäc ñoàng haønh vôùi caùc gia ñình coù ngöôøi coù khuynh höôùng ñoàng tính, vaø chính nhöõng ngöôøi aáy".
Vieäc Ñöùc Phanxicoâ chaáp nhaän ngöôøi ñoàng tính bò Taøi Lieäu Laøm Vieäc thaùch thöùc
Tôø International Business Times cho raèng vôùi Taøi Lieäu Laøm Vieäc, Giaùo Hoäi duy trì chuû tröông truyeàn thoáng cuûa mình lieân quan tôùi caùc vaán ñeà noùng boûng hieän nay, trong ñoù coù vieäc vöôn tay ra vôùi ngöôøi ñoàng tính, ngöøa thai, ly dò vaø taùi hoân, chöùng toû caùc coá gaéng caûi toå vaø thay ñoåi cung gioïng cuûa Ñöùc Phanxicoâ ñang gaëp trôû ngaïi.
Vieäc thay ñoåi cung gioïng ñoái vôùi ngöôøi ñoàng tính khieán caùc nhaø tranh ñaáu ñoàng tính baát bình. Francis DeBernardo, giaùm ñoác chaáp haønh cuûa New Ways Ministry, moät toå chöùc Coâng Giaùo beânh vöïc ngöôøi ñoàng tính, cho raèng Taøi Lieäu Laøm Vieäc khoâng phaûn aûnh quan ñieåm cuûa caùc hoäi ñoàng giaùm muïc khi caùc ngaøi cho raèng ngöôøi Coâng Giaùo pheâ phaùn nghieâm khaéc thaùi ñoä tieâu cöïc chính thöùc ñoái vôùi ngöôøi ñoàng tính nam nöõ.
Theo nhaø tranh ñaáu naøy, Taøi Lieäu Laøm Vieäc toû ra "moät söï doát naùt ñaùng ngaïc nhieân" khi söû duïng haïn töø "caùc khuynh höôùng ñoàng tính". Haïn töø naøy coù yù noùi tôùi tính khoâng vónh vieãn (impermanence) cuõng nhö moät yù muoán haønh ñoäng coù theå kieåm soaùt ñöôïc, chöù khoâng phaûi laø moät neùt thuoäc nhaân caùch. OÂng cho raèng hieåu nhö theá vöøa ngu doát vöøa baát kính ñoái vôùi ngöôøi ñoàng tính.
Moät vaøi saéc thaùi ñaùng löu yù
Nöõ kyù giaû Nicole Winfield cuûa Associated Press cuõng cho raèng Taøi Lieäu Laøm Vieäc cuûng coá vieäc trôû lui, khoâng hoan nghinh ngöôøi ñoàng tính nöõa. Coâ cho raèng taøi lieäu naøy khoâng ñöa ra moät ñoät phaù naøo ñoái vôùi caùc vaán ñeà ñang gaây tranh caõi hôn heát hieän nay. Tuy nhieân, noù coù ñöa ra moät soá saéc thaùi coù theå trôû thaønh chuû choát khi caùc giaùm muïc gaëp nhau vaøo thaùng Möôøi naêm nay, nhaèm ñöa ra moät neàn chaêm soùc muïc vuï toát hôn cho caùc gia ñình Coâng Giaùo.
Nhö vôùi nhöõng ngöôøi soáng chung maø khoâng keát hoân vôùi nhau, chaúng haïn, Taøi Lieäu noùi raèng hoï khoâng soáng trong toäi, nhöng laø nhöõng öùng vieân tieàm theå cuûa hoân nhaân bí tích.
Ñieåm thöù hai, sau khi tìm kieám caùc ñoùng goùp cuûa caùc giaùm muïc, caùc nhaø khoa baûng vaø ngöôøi Coâng Giaùo bình thöôøng, caùc vò toå chöùc thöôïng hoäi ñoàng cho bieát: coù moät "thoûa thuaän chung" veà nhu caàu phaûi cung caáp cho ngöôøi ly dò vaø taùi hoân moät "neûo ñöôøng tha thöù" ñeå hoäi nhaäp hoï nhieàu hôn vaøo ñôøi soáng Giaùo Hoäi.
Duø chöa ñöa ra ñöôïc phöông thuoác roõ reät, nhöng Taøi Lieäu gôïi yù moät con ñöôøng khuùc khuûyu (wiggle) qua dieãn trình thoáng hoái treân, döïa nhieàu vaøo löông taâm tín höõu vaø söï höôùng daãn thieâng lieâng. Taøi Lieäu noùi raèng moät linh muïc coù theå ñoàng haønh vôùi nhöõng ngöôøi naøy trong luùc hoï bieän phaân, mieãn laø hoï ñöøng laøm tình vôùi nhau.
Ñieåm ñaùng löu yù hôn caû laø theo Ñöùc Toång Giaùm Muïc Bruno Forte, Thö Kyù Ñaëc Bieät cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng, ngöôøi ñöôïc chính Ñöùc Phanxicoâ ñeà cöû, chìa khoùa ñeå ñoïc Taøi Lieäu Laøm Vieäc naèm ôû quan nieäm "luaät tieäm tieán" ("law of gradualness") laø luaät khuyeán khích tín höõu ñi töøng böôùc moät treân ñöôøng tìm kieám söï thaùnh thieän. Theo ngaøi, quyeát ñònh khoâng laøm tình cuûa nhöõng ngöôøi Coâng Giaùo taùi hoân daân söï, chaúng haïn, coù theå xaåy ra ôû cuoái neûo ñöôøng thoáng hoái, chöù khoâng nhaát thieát ôû luùc khôûi ñaàu.
Vuõ Van An