Möôøi ñieåm "ruùt ra" töø Laudato Si
Möôøi ñieåm "ruùt ra" töø Laudato Si.
Roma (WHÑ 21-06-2015) - Thoâng ñieäp môùi mang tính caùch maïng cuûa Ñöùc giaùo hoaøng Phanxicoâ keâu goïi moät "cuoäc caùch maïng vaên hoùa roäng raõi" ñeå ñöông ñaàu vôùi cuoäc khuûng hoaûng moâi tröôøng. Laudato Si' khaù daøi. Coù theå toùm taét ñöôïc khoâng? Noùi caùch khaùc, ñaâu laø nhöõng söù ñieäp chính, hoaëc "nhöõng ñieåm ruùt ra" töø Laudato Si'?
Linh muïc James Martin, S.J,, bieân taäp vieân töï do cuûa taïp chí America ñaõ toùm taét Thoâng ñieäp môùi cuûa Ñöùc giaùo hoaøng Phanxicoâ trong baøi vieát Möôøi ñieåm "ruùt ra" töø Laudato Si'.
Chuùng toâi xin giôùi thieäu vôùi baïn ñoïc baøi vieát naøy.
* * *
1) Vieãn töôïng taâm linh hieän laø moät phaàn cuûa caùc cuoäc thaûo luaän veà moâi tröôøng
Theo toâi, ñoùng goùp lôùn nhaát cuûa Laudato Si' cho cuoäc ñoái thoaïi veà moâi tröôøng laø ñaõ toùm löôïc coù heä thoáng veà cuoäc khuûng hoaûng theo quan ñieåm toân giaùo. Cho ñeán nay, cuoäc ñoái thoaïi veà moâi tröôøng chuû yeáu ñoùng khung trong ngoân ngöõ chính trò, khoa hoïc vaø kinh teá. Vôùi Thoâng ñieäp môùi naøy, ngoân ngöõ cuûa ñöùc tin ñaõ böôùc vaøo cuoäc thaûo luaän, roõ raøng, döùt khoaùt vaø coù heä thoáng. Ñieàu naøy khoâng coù nghóa laø Ñöùc giaùo hoaøng Phanxicoâ aùp ñaët nieàm tin cuûa mình vaøo nhöõng moái quan taâm aáy veà moâi tröôøng. Ngaøi noùi, "toâi bieát roõ raèng khoâng phaûi moïi ngöôøi ñeàu laø tín höõu" (soá 62). Tuy nhieân, Thoâng ñieäp ñaët cuoäc thaûo luaän caùch chaéc chaén vaøo moät vieãn töôïng taâm linh vaø môøi goïi moïi ngöôøi khaùc laéng nghe quan ñieåm toân giaùo, ñaëc bieät laø quan nieäm veà saùng taïo nhö moät moùn quaø thaùnh thieâng vaø quyù giaù cuûa Thieân Chuùa, ñöôïc moïi ngöôøi nam nöõ quyù troïng. Nhöng Ñöùc giaùo hoaøng cuõng hy voïng seõ tieáp theâm "ñoäng löïc doài daøo" cho caùc Kitoâ höõu vaø tín höõu khaùc trong vieäc "chaêm soùc thieân nhieân" (soá 64). Ñieàu naøy cuõng khoâng coù nghóa laø caùc vò giaùo hoaøng khaùc (vaø caùc cô quan khaùc cuûa Giaùo hoäi) ñaõ khoâng noùi veà cuoäc khuûng hoaûng - Ñöùc giaùo hoaøng Phanxicoâ nhaán maïnh ñeán giaùo huaán cuûa caùc vò tieàn nhieäm cuûa ngaøi, ñaëc bieät laø Thaùnh Gioan Phaoloâ II vaø Ñöùc nguyeân giaùo hoaøng Beâneâñictoâ. Nhöng vôùi caùch tieáp caän coù heä thoáng veà phöông dieän taâm linh, ñaây laø moät vaên kieän mang tính ñoät phaù nhaèm môû roäng cuoäc baøn luaän baèng caùch môøi caùc tín höõu tham gia ñoái thoaïi vaø cung caáp nhöõng hieåu bieát môùi meû cho nhöõng ngöôøi ñaõ tham gia.
2) Ngöôøi ngheøo bò aûnh höôûng naëng neà vì bieán ñoåi khí haäu
Haäu quaû khoâng caân xöùng cuûa söï thay ñoåi moâi tröôøng ñoái vôùi ngöôøi ngheøo vaø caùc nöôùc ñang phaùt trieån ñöôïc nhaán maïnh trong haàu heát caùc phaàn cuûa Thoâng ñieäp. Thaät vaäy, ôû gaàn phaàn môû ñaàu cuûa Laudato Si', Ñöùc giaùo hoaøng xaùc ñònh raèng moät trong caùc chuû ñeà trung taâm cuûa Thoâng ñieäp laø taäp trung vaøo ngöôøi ngheøo, vaø ngaøi ñöa ra nhieàu ví duï veà caùc haäu quaû tai haïi cuûa bieán ñoåi khí haäu, gaây ra "taùc ñoäng xaáu" cho nhöõng nhöõng ngöôøi soáng taïi caùc nöôùc ñang phaùt trieån. Ñaây khoâng chæ ñôn giaûn laø keát quaû cuûa vieäc nhöõng ngöôøi giaøu coù quyeàn löïc ñaõ ñöa ra nhöõng quyeát ñònh khoâng quan taâm ñeán ngöôøi ngheøo, maø coøn vì baûn thaân ngöôøi ngheøo coù ít nguoàn löïc taøi chính giuùp hoï thích öùng vôùi vieäc bieán ñoåi khí haäu. Ngoaøi ra, caùc nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân cuûa caùc nöôùc ngheøo laïi laøm giaøu theâm söï phaùt trieån cuûa caùc nöôùc giaøu vaø "phaûi traû giaù baèng chính hieän taïi vaø töông lai cuûa chính mình" (soá 52). Trong suoát Thoâng ñieäp, Ñöùc giaùo hoaøng ñaõ duøng Phuùc AÂm, giaùo huaán xaõ hoäi Coâng giaùo vaø caùc phaùt bieåu cuûa caùc vò giaùo hoaøng gaàn ñaây ñeå pheâ phaùn vieäc loaïi tröø baát cöù ai khoûi phuùc lôïi cuûa thieân nhieân. Noùi chung, trong caùc quyeát ñònh lieân quan ñeán moâi tröôøng vaø vieäc söû duïng caùc nguoàn taøi nguyeân chung cuûa traùi ñaát, ngaøi laëp ñi laëp laïi lôøi keâu goïi phaûi quyù troïng "phaåm giaù lôùn lao cuûa ngöôøi ngheøo" (soá 158).
3) Ít ñi töùc laø nhieàu hôn
Ñöùc giaùo hoaøng Phanxicoâ nhaém vaøo ñieàu maø ngaøi goïi laø tö duy "kyõ trò", trong ñoù coâng ngheä ñöôïc coi laø "chieác chìa khoùa chính" cho ñôøi soáng con ngöôøi (soá 110). Ngaøi pheâ phaùn söï leä thuoäc thieáu suy xeùt vaøo söùc maïnh thò tröôøng, trong ñoù ngöôøi ta chaáp nhaän moïi tieán boä coâng ngheä, khoa hoïc, coâng nghieäp maø khoâng xeùt xem noù coù aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng nhö theá naøo vaø "khoâng quan taâm ñeán vieäc noù coù theå gaây ra taùc ñoäng tieâu cöïc cho con ngöôøi" (soá 109). Ñaây khoâng phaûi laø quan ñieåm cuûa moät ngöôøi thuû cöïu -thaät vaäy, Ñöùc Phanxicoâ ñaõ khoâng theo loái moøn chæ bieát ca ngôïi caùc tieán boä coâng ngheä- nhöng laø quan ñieåm cuûa moät tín höõu phaûn ñoái yù töôûng cho raèng moïi tieán boä veà coâng ngheä ñeàu toát ñeïp cho traùi ñaát vaø cho nhaân loaïi. Laudato Si' cuõng chaån ñoaùn moät xaõ hoäi cuûa "chuû nghóa tieâu thuï cöïc ñoan", trong ñoù ngöôøi ta khoâng theå choáng laïi nhöõng gì thò tröôøng baøy ra cho hoï, traùi ñaát bò boùc loät vaø haøng tyû ngöôøi bò baàn cuøng hoùa (soá 203). Ngaøi noùi, ñoù laø lyù do taïi sao baây giôø laø luùc phaûi chaáp nhaän "giaûm phaùt trieån ôû moät soá nôi treân theá giôùi, ñeå nhöõng nôi khaùc ñöôïc phaùt trieån laønh maïnh" (soá 193). Ngöôïc vôùi naõo traïng tieâu thuï, linh ñaïo Kitoâ giaùo ñeà nghò moät söï taêng tröôûng mang tính "ñieàu ñoä vaø coù khaû naêng soáng haïnh phuùc vôùi ñieàu ít oûi" (soá 222). Ñaây hoaøn toaøn laø vaán ñeà ñònh nghóa laïi khaùi nieäm cuûa chuùng ta veà söï tieán boä.
4) Ngaøy nay giaùo huaán xaõ hoäi Coâng giaùo goàm caû giaùo huaán veà moâi tröôøng
Phaûn baùc nhöõng ai cho raèng moät Thoâng ñieäp cuûa giaùo hoaøng veà moâi tröôøng laø khoâng coù thaåm quyeàn thöïc söï, Ñöùc giaùo hoaøng Phanxicoâ tuyeân boá roõ raøng raèng Laudato Si' nay seõ ñöôïc ñöa vaøo noäi dung giaùo huaán xaõ hoäi cuûa Giaùo hoäi" (soá 15). Theo ñoù, Thoâng ñieäp laø hình thöùc giaùo huaán ôû möùc cao nhaát cuûa thaåm quyeàn Giaùo hoäi, chæ sau Phuùc AÂm vaø caùc Coâng ñoàng nhö Coâng ñoàng Vatican II. Nhö vaäy, Thoâng ñieäp naøy tieáp noái suy tö veà caùc vaán ñeà hieän ñaïi ñaõ baét ñaàu vôùi Rerum Novarum (Taân söï) cuûa Ñöùc giaùo hoaøng Leo XIII ban haønh naêm 1891 veà tö baûn vaø lao ñoäng. Ñöùc giaùo hoaøng Phanxicoâ söû duïng moät soá neàn taûng truyeàn thoáng cuûa giaùo huaán Coâng giaùo veà xaõ hoäi, ñaëc bieät laø khaùi nieäm "coâng ích", ñeå trình baøy tö töôûng cuûa ngaøi. Phuø hôïp vôùi caùc thöïc haønh cuûa giaùo huaán xaõ hoäi Coâng giaùo, Ñöùc giaùo hoaøng keát hôïp tính phong phuù cuûa neàn thaàn hoïc cuûa Giaùo hoäi vôùi nhöõng keát luaän cuûa caùc chuyeân gia trong nhieàu lónh vöïc, ñeå suy tö veà caùc vaán ñeà hieän nay. Ñeå ñaït ñöôïc ñieàu naøy, ngaøi noái keát moät caùch roõ raøng Thoâng ñieäp Pacem in Terris cuûa Thaùnh Gioan XXIII - noùi veà cuoäc khuûng hoaûng chieán tranh haït nhaân, vôùi Laudato Si' - noùi veà cuoäc khuûng hoaûng môùi hôn naøy.
5) Thaûo luaän veà sinh thaùi hoïc coù neàn taûng trong Kinh Thaùnh vaø truyeàn thoáng Giaùo Hoäi
Moät caùch khoân ngoan, Ñöùc giaùo hoaøng Phanxicoâ khoâng môû ñaàu Thoâng ñieäp vôùi moät tö töôûng Kinh Thaùnh vaø truyeàn thoáng (hai coät truï cuûa giaùo huaán Coâng giaùo), khieán cho nhöõng ngöôøi khoâng tin coù theå gaït Thoâng ñieäp sang moät beân, nhöng vôùi moät caùi nhìn toång quan veà cuoäc khuûng hoaûng, goàm caû vaán ñeà nöôùc, ña daïng sinh hoïc v.v# Chæ ñeán Chöông Hai ngaøi môùi trôû veà vôùi "Phuùc AÂm cuûa Saùng taïo", trong ñoù ngaøi daãn daét ñoäc giaû, töøng böôùc, qua lôøi keâu goïi chaêm soùc thieân nhieân ñaõ ñöôïc noùi ñeán trong saùch Saùng Theá, khi con ngöôøi ñöôïc keâu goïi "troàng troït vaø gìn giöõ" traùi ñaát. Nhöng coù theå noùi chuùng ta ñaõ caøy böøa quaù nhieàu vaø khoâng gìn giöõ ñuû. Trong moät caùi nhìn raát toång quaùt, Ñöùc giaùo hoaøng Phanxicoâ ñaõ vaïch ra chuû ñeà yeâu meán caùc thuï taïo baèng caû Cöïu Öôùc vaø Taân Öôùc. Chaúng haïn, ngaøi nhaéc nhôû chuùng ta raèng Thieân Chuùa, trong Ñöùc Gieâsu Kitoâ, khoâng chæ trôû neân con ngöôøi, maø coøn laø moät phaàn cuûa theá giôùi töï nhieân. Hôn nöõa, chính Chuùa Gieâsu cuõng ñeà cao theá giôùi töï nhieân, nhö trong caùc ñoaïn Tin Möøng maø Ngöôøi ca ngôïi thuï taïo. Nhöõng hieåu bieát cuûa caùc thaùnh cuõng ñöôïc Ñöùc giaùo hoaøng Phanxicoâ nhaéc laïi, ñaëc bieät nhaát laø Thaùnh Phanxicoâ Assisi, laø kim chæ nam tinh thaàn cuûa Thoâng ñieäp naøy. Ngoaøi ra, ñeå giuùp nhöõng ngöôøi khoâng tin hieåu ñöôïc Kinh Thaùnh vaø truyeàn thoáng cuûa Giaùo hoäi, Ñöùc giaùo hoaøng roõ raøng coá gaéng truyeàn caûm höùng cho caùc tín höõu chaêm soùc thieân nhieân vaø moâi tröôøng.
6) Moïi söï ñeàu lieân keát vôùi nhau, keå caû kinh teá
Moät trong nhöõng ñoùng goùp lôùn nhaát cuûa Laudato Si' laø ñöa ra ñieàu maø caùc nhaø thaàn hoïc goïi laø tieáp caän "coù heä thoáng" moät vaán ñeà. Tröôùc heát, Ñöùc giaùo hoaøng noái keát taát caû chuùng ta vôùi thieân nhieân: "Chuùng ta laø moät phaàn cuûa thieân nhieân, ôû trong thieân nhieân, vaø vì theá thöôøng xuyeân töông taùc vôùi thieân nhieân" (soá 139). Nhöng quyeát ñònh cuûa chuùng ta, ñaëc bieät laø veà saûn xuaát vaø tieâu thuï, coù taùc ñoäng khoâng theå traùnh khoûi ñoái vôùi moâi tröôøng. Ñöùc Phanxicoâ lieân keát moät "quan nieäm ma thuaät cuûa thò tröôøng" -voán öu tieân cho lôïi nhuaän hôn laø taùc ñoäng ñeán ngöôøi ngheøo-, vôùi vieäc laïm duïng moâi tröôøng (soá 190). Khoûi phaûi noùi, vieäc chaïy theo tieàn baïc vaø gaït sang moät beân lôïi ích cuûa nhöõng ngöôøi soáng beân leà xaõ hoäi seõ daãn ñeán söï huyû hoaïi haønh tinh naøy. Ngay töø ñaàu, Ñöùc giaùo hoaøng ñaõ noùi ñeán Thaùnh Phanxicoâ Assisi, laø ngöôøi khaúng ñònh "moái lieân keát khoâng theå taùch rôøi cuûa vieäc quan taâm ñeán thieân nhieân, coâng lyù cho ngöôøi ngheøo, daán thaân cho xaõ hoäi vôùi söï bình an noäi taâm" (soá 10). Khoâng heà leân aùn chuû nghóa tö baûn moät caùch ngaây thô, Ñöùc giaùo hoaøng Phanxicoâ ñöa ra lôøi pheâ bình thoâng minh veà caùc giôùi haïn cuûa thò tröôøng, ñaëc bieät laø khi noù khoâng chu caáp cho ngöôøi ngheøo. Ñöùc giaùo hoaøng noùi, "Lôïi nhuaän khoâng theå laø tieâu chuaån duy nhaát cuûa caùc quyeát ñònh cuûa chuùng ta" (soá 187).
7) Nghieân cöùu khoa hoïc veà moâi tröôøng phaûi ñöôïc ñeà cao vaø aùp duïng
Trong Thoâng ñieäp naøy Ñöùc giaùo hoaøng Phanxicoâ khoâng coá gaéng "chöùng minh" ñieàu gì veà thay ñoåi khí haäu. Ngaøi thaúng thaén thöøa nhaän raèng Giaùo hoäi khoâng "ñònh giaûi quyeát caùc vaán ñeà khoa hoïc" (soá 188). Vaø ñang khi neâu roõ raèng coù nhöõng tranh luaän veà khoa hoïc hieän nay, Thoâng ñieäp cuûa ngaøi chaáp nhaän "nghieân cöùu khoa hoïc toát nhaát hieän nay" vaø döïa treân cô sôû ñoù, chöù khoâng ñi vaøo cuoäc tranh luaän cuûa caùc chuyeân gia (soá 15). Chaúng haïn, khi noùi veà nhöõng khu röøng lôùn ôû Amazon vaø Congo, caùc baêng haø vaø caùc maïch nöôùc ngaàm, Ñöùc giaùo hoaøng chæ noùi ñôn giaûn: "Chuùng toâi bieát nhöõng thöù ñoù quan troïng ñoái vôùi traùi ñaát nhö theá naøo..." (soá 38). Cuõng nhö caùc Thoâng ñieäp Coâng giaùo khaùc veà xaõ hoäi ñaõ phaân tích caùc vaán ñeà nhö tö baûn, coâng ñoaøn vaø tieàn löông coâng baèng, Laudato Si' döïa treân caû giaùo huaán cuûa Giaùo hoäi vaø caùc nghieân cöùu hieän ñaïi trong caùc lónh vöïc khaùc -ñaëc bieät trong tröôøng hôïp naøy laø khoa hoïc-, ñeå giuùp con ngöôøi ngaøy nay suy tö veà nhöõng vaán ñeà naøy.
8) Thoùi döûng döng vaø ích kyû lan roäng laøm cho vaán ñeà moâi tröôøng theâm traàm troïng
Ñöùc giaùo hoaøng Phanxicoâ daønh nhöõng lôøi pheâ phaùn maïnh meõ nhaát cho nhöõng ngöôøi giaøu khoâng quan taâm ñeán vaán ñeà bieán ñoåi khí haäu, vaø nhaát laø aûnh höôûng cuûa noù ñoái vôùi ngöôøi ngheøo. "Nhieàu ngöôøi trong soá nhöõng ngöôøi sôû höõu nhieàu taøi nguyeân hôn döôøng nhö quan taâm chuû yeáu ñeán vieäc che ñaäy caùc vaán ñeà hay giaáu gieám caùc trieäu chöùng cuûa caùc vaán ñeà aáy..." (soá 26). Ñöùc giaùo hoaøng ñaët caâu hoûi, taïi sao coù quaù nhieàu ngöôøi giaøu ngoaûnh maët vôùi ngöôøi ngheøo? Khoâng chæ vì "moät soá ngöôøi töï xem mình laø xöùng ñaùng hôn hôn nhöõng ngöôøi khaùc", nhöng vì thoâng thöôøng nhöõng ngöôøi ra quyeát ñònh laïi soáng "caùch bieät vôùi ngöôøi ngheøo", khoâng gaëp gôõ thöïc söï anh chò em mình (soá 90, 49). Ích kyû cuõng daãn ñeán söï boác hôi caùc khaùi nieäm veà coâng ích. Ñieàu naøy khoâng ñôn giaûn chæ aûnh höôûng ñeán nhöõng ngöôøi ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån, maø coøn ôû ngay trong caùc thaønh phoá cuûa caùc nöôùc phaùt trieån, nôi maø ngaøi keâu goïi thöïc hieän ñieàu coù theå ñaët teân laø moät "neàn sinh thaùi cuûa ñoâ thò". Trong theá giôùi cuûa Laudato Si' khoâng coù choã cho thoùi ích kyû hay döûng döng. Chuùng ta khoâng theå chaêm soùc thieân nhieân "neáu coõi loøng chuùng ta thieáu söï nhaân haäu, loøng thöông xoùt vaø quan taâm ñeán ngöôøi ñoàng loaïi cuûa chuùng ta" (soá 91).
9) Caàn thieát phaûi coù söï ñoái thoaïi vaø ñoaøn keát treân quy moâ toaøn caàu
Coù leõ hôn baát kyø Thoâng ñieäp naøo khaùc, Ñöùc giaùo hoaøng Phanxicoâ döïa vaøo kinh nghieäm cuûa nhieàu ngöôøi treân khaép theá giôùi, khi söû duïng nhöõng hieåu bieát cuûa caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc nhö Hoäi ñoàng Giaùm muïc Brazil, New Zealand, Nam Phi, Bolivia, Boà Ñaøo Nha, Ñöùc, Argentina, Coäng hoøa Dominica, Philippines, Australia vaø Hoa Kyø. (Theo caùch naøy, ngaøi cuõng cho thaáy nguyeân taéc boå trôï cuûa Coâng giaùo; nguyeân taéc naøy phaàn naøo döïa vaøo caùc kinh nghieäm vaø giaûi phaùp ñòa phöông). Hôn nöõa, "cuoäc ñoái thoaïi môùi" vaø "cuoäc tranh luaän trung thöïc" maø ngaøi keâu goïi khoâng phaûi laø duy nhaát trong Giaùo hoäi Coâng giaùo (soá 14, 16). Trong Thoâng ñieäp, Ñöùc giaùo hoaøng Phanxicoâ ñaõ trích daãn Ñöùc Thöôïng phuï Bartholomaios, vò laõnh ñaïo Giaùo hoäi Chính thoáng Ñoâng phöông, cuõng nhö yù töôûng cuûa moät nhaø thô Sufi nöõa. Thöïc teá, Ñöùc Phanxicoâ keâu goïi ñoái thoaïi vaø tranh luaän vôùi "moïi ngöôøi" veà "ngoâi nhaø chung" cuûa chuùng ta (soá 62, 155). Moät cuoäc ñoái thoaïi toaøn caàu cuõng laø caàn thieát bôûi vì "khoâng coù nhöõng coâng thöùc nhö nhau". Ñieàu thích hôïp ôû vuøng naøy laïi khoâng thích hôïp ôû vuøng khaùc (soá 180). Phaïm vi toaøn caàu cuûa Thoâng ñieäp (traùi vôùi hình thöùc quy chaâu AÂu) seõ deã daøng môøi goïi coäng ñoàng theá giôùi hôn.
10) Phaûi thay ñoåi taâm hoàn
Thöïc chaát, Thoâng ñieäp naøy -ñöôïc göûi ñeán "taát caû moïi ngöôøi treân haønh tinh"- laø lôøi keâu goïi haõy coù caùi nhìn môùi veà söï vaät, haõy thöïc hieän "caùch maïng vaên hoaù trieät ñeå" (soá 3, 114). Chuùng ta ñang ñoái maët vôùi moät cuoäc khuûng hoaûng caáp baùch, khi maø, vì nhöõng haønh ñoäng cuûa chuùng ta, traùi ñaát ñaõ baét ñaàu ngaøy caøng trôû neân, theo kieåu noùi soáng ñoäng cuûa Ñöùc Phanxicoâ, "moät baõi raùc khoång loà" (soá 21). Tuy nhieân, Thoâng ñieäp vaãn hy voïng, khi nhaéc chuùng ta nhôù raèng Thieân Chuùa luoân ôû vôùi chuùng ta, raèng chuùng ta coù theå noã löïc caû veà phöông dieän caù nhaân laãn cuøng nhau hôïp taùc ñeå thay ñoåi tình hình. Chuùng ta coù theå thöùc tænh taâm hoàn minh vaø höôùng tôùi moät "hoaùn caûi veà sinh thaùi", trong ñoù chuùng ta thaáy ñöôïc söï lieân keát maät thieát giöõa Thieân Chuùa vaø moïi sinh vaät, ñeå saün saøng laéng nghe "tieáng keâu cöùu cuûa traùi ñaát vaø tieáng khoùc than cuûa ngöôøi ngheøo" (soá 49).
Ñeå noùi baèng ngoân ngöõ toân giaùo, ñieàu Ñöùc giaùo hoaøng keâu goïi laø phaûi hoaùn caûi.
Huy Hoaøng chuyeån ngöõ