Cuoäc hoïp quoác teá Do thaùi Kitoâ taïi Thaùnh Ñòa
Cuoäc hoïp quoác teá Do thaùi Kitoâ taïi Thaùnh Ñòa.
Phoûng vaán oâng Kiko Arguello, ngöôøi saùng laäp phong traøo Con ñöôøng taân döï toøng.
Galilea (RG 9-05-2015; SD 9-05-2015; Vat. 20-05-2015) - Trong caùc ngaøy töø muøng 5 ñeán muøng 8 thaùng 5 naêm 2015, nhaân dòp kyû nieäm 50 naêm Tuyeân Ngoân "Nostra Aetate" cuûa Coâng ñoàng chung Vatican 2 vaø 70 naêm chaám döùt cuoäc dieät chuûng Do thaùi, moät cuoäc gaëp gôõ quoác teá ñaõ dieãn ra taïi Galilea beân Thaùnh Ñòa.
Cuoäc gaëp gôõ ñaõ do nhoùm quoác teá cuûa Con ñöôøng taân döï toøng bao goàm oâng Kiko Arguello, baø Carmen Hernandez, linh muïc Mario Pezzi vaø linh muïc Rino Rossi, Giaùm ñoác Nhaø Galilea toå chöùc taïi "Domus Galilaeae" beân bôø hoà Tiberiade. Tham döï ñaïi hoäi ñaõ coù 120 Rabbi Do thaùi toaøn theá giôùi, 7 Hoàng Y, 20 Giaùm Muïc vaø nhieàu giaùo lyù vieân löu ñoäng vaø caùc linh muïc thaønh vieân phong traøo Con ñöôøng taân döï toøng, toång coäng goàm 400 ngöôøi. Ñaây laø moät saùng kieán chöa töøng coù vaø ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ khích leä, ngaøi coi ñaây laø moät phöông theá ñeå cuûng coá tình huynh ñeä giöõa hai coäng ñoaøn. Baûy Hoàng Y tham döï goàm Ñöùc Hoàng Y George Pell, Chuû tòch Hoäi ñoàng kinh teá cuûa Toaø Thaùnh, Ñöùc Hoàng Y Stanislao Rylko, Chuû tòch Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh veà giaùo daân, Ñöùc Hoàng Y Placidus Telesphore Toppo, Toång Giaùm Muïc Ranchi AÁn Ñoä, Ñöùc Hoàng Y Christoph Schoenborn, Toång Giaùm Muïc Vienne AÙo, Ñöùc Hoàng Y Paul Cordes, nguyeân Chuû tòch toå chöùc Cor Unum Ñoàng Taâm cuûa Toaø Thaùnh, Ñöùc Hoàng Y Andrew Yeom Soo-jung, Toång Giaùm Muïc Seoul Nam Haøn, vaø Ñöùc Hoàng Y Paolo Romeo, Toång Giaùm Muïc Palermo Nam Italia.
Trong söù ñieäp chaøo thaêm ñaïi hoäi Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ vieát: "Toâi göûi lôøi chaøo tôùi taát caû anh chò em tham döï cuoäc gaëp gôõ naøy vaø toâi baûo ñaûm vôùi anh chò em söï gaàn guõi tinh thaàn cuûa toâi. Toâi hy voïng raèng cuoäc gaëp gôõ cuûa anh chò em laø moät dòp giuùp cuøng coá caùc lieän heä huynh ñeä maø anh chò em chia seû, vaø ñeå laøm cho bieát ñeán tieáng keâu cuûa nhöõng ngöôøi voâ toäi qua ngoân ngöõ aâm nhaïc. Hieäp nhaát vôùi anh chò em toâi caàu xin Chuùa laéng nghe tieáng keâu than naøy vaø chöõa laønh caùc noãi thoáng khoå cuûa taát caû nhöõng ngöôøi khoå ñau. Toâi cuõng caàu xin cho caùc con tim roäng môû cho lôøi khaån naøi cuûa nhöõng ngöôøi voâ toäi treân toaøn theá giôùi. Vôùi caùc taâm tình naøy toâi khaån naøi Thieân Chuùa ban phöôùc laønh doài daøo treân taát caû anh chò em nhö baûo chöùng cuûa hoøa bình vaø söùc maïnh".
Trong 4 ngaøy gaëp gôõ, caùc tham döï vieân ñaõ baøn veà moät soá thaùch ñoá chung nhö: söù maïng cöùu ñoä cuûa daân toäc Do thaùi vaø cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo trong theá giôùi ngaøy nay; vieäc thoâng truyeàn ñöùc tin cho caùc theá heä saép tôùi; söï töông phaûn giöõa nhaân loaïi hoïc Kitoâ Do thaùi vaø caùc thöù nhaân loaïi hoïc döïa treân tieàn ñeà choái boû Thieân Chuùa; hieän töôïng taùi naûy sinh traøo löu baøi Do thaùi vaø traøo löu cöïc ñoan baøi ngöôøi nöôùc ngoaøi.
Trong ngaøy cuoái cuøng, khi trình baøy kinh nghieäm cuûa caùc vò veà cuoäc gaëp gôõ naøy, caùc Rabbi Do thaùi ñaõ toû ra ngaïc nhieân nhaän ra söï hieän dieän cuûa Thieân Chuùa trong moät coäng ñoàng hieäp thoâng nhö vaäy vaø khaúng ñònh raèng: "Ñaây laø moät cuoäc gaëp gôõ lòch söû. Chöa bao giôø trong Do thaùi giaùo, chuùng toâi ñaõ tuï hoïp ñoâng ñaûo caùc rabbi thuoäc caùc truyeàn thoáng khaùc nhau nhö theá: töø truyeàn thoáng chính thoáng, baûo thuû, cho ñeán caùc truyeàn thoáng caûi caùch vaø taùi thieát.."
Trong tuyeân ngoân chung, caùc Rabbi Do thaùi baøy toû xuùc ñoäng maïnh, khi thaáy trong Con ñöôøng Taân Döï Toøng, ngöôøi ta thoâng truyeàn ñöùc tin cho con caùi, ñang taùi taïo caùc gia ñình vaø caùc tín höõu ñaït tôùi söï nhaän thöùc veà Kinh Thaùnh vaø caùc caên coäi cuûa Kitoâ giaùo; töø taát caû nhöõng ñieàu ñoù naûy sinh moät loøng kính troïng saâu xa vaø yeâu meán daân toäc Do thaùi".
Trong ñaïi hoäi caùc tham döï vieân ñaõ nghe trình dieãn nhaïc kòch giao höôûng töïa ñeà "Noãi khoå ñau cuûa nhöõng ngöôøi voâ toäi", do ca ñoaøn cuûa phong traøo Con ñöôøng taân döï toøng trình baày. Ñaây laø moät taùc phaåm do OÂng Kiko Arguello saùng taùc, gôïi laïi cuoäc dieät chuûng Do thaùi vaø giuùp thính giaû suy nieäm veà söï ñau khoå cuûa nhöõng ngöôøi voâ toäi; tình traïng naøy ñang dieãn ra nôi caùc tín höõu Kitoâ taïi moät soá nöôùc Phi chaâu vaø Trung Ñoâng.
Baûn nhaïc kòch giao höôûng naøy ñaõ ñöôïc phong traøo Con ñöôøng taân döï toøng trình dieãn nhieàu laàn. Laàn ñaàu tieân taïi Boston hoài naêm 2012, tieáp ñoù taïi trung taâm Lincoln ôû New York tröôùc 3,000 ngöôøi do thaùi vaø haøng chuïc Rabbi. Trong cuøng naêm noù cuõng ñaõ ñöôïc trình dieãn taïi raïp haùt Bechar Gerard ôû Gieârusalem. Vaøo thaùng 6 naêm 2013 noù ñaõ ñöôïc trình dieãn taïi Auschwitz tröôùc "Cöûa söï cheát" tröôùc söï tham döï cuûa 15,000 ngöôøi.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quyù vò moät soá nhaän ñònh cuûa oâng Kiko Arguello, saùng laäp vieân phong traøo Con ñöôøng taân döï toøng, veà ñaïi hoäi noùi treân.
Hoûi: Thöa oâng, ai ñaõ ñöa ra saùng kieán cuoäc gaëp gôõ quoác teá Do thaùi Kitoâ naøy taïi Thaùnh Ñòa?
Ñaùp: Ñoù ñaõ laø yù töôûng cuûa caùc Rabbi New York. Sau khi phong traøo Con ñöôøng taân döï toøng thöïc hieän Buoåi hoøa nhaïc giao höôûng coù töïa ñeà "Noãi khoå ñau cuûa nhöõng ngöôøi voâ toäi" taïi trung taâm Lincoln beân New York khieán cho caùc Rabbi raát thích, caùc Rabbi ñaõ nghó tôùi vieäc cuõng xin trình dieãn taïi Auschwitz tröôùc "Cöûa töû thaàn". Vaø trong dòp naøy ñaõ coù tôùi 60 Giaùm Muïc Ba Lan vaø 15,000 tín höõu vôùi bieát bao nhieâu Rabbi tham döï. Khi ñoù Rabbi Rosenbaum, theo khuynh höôùng caûi caùch, ñaõ raát xuùc ñoäng vaø ñaõ noùi raèng oâng khoâng muoán töông quan yeâu thöông vaø hieäp thoâng naøy vôùi phong traøo Con ñöôøng taân döï toøng döøng laïi. OÂng noùi: "Ít Rabbi bieát ñieàu ñang xaûy ra trong Giaùo Hoäi Coâng Giaùo vôùi phong traøo Con ñöôøng taân döï toøng: tình yeâu thöông maø quyù vò coù ñoái vôùi daân toäc Do thaùi ñeán töø döï toøng cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo. Trong phong traøo ngöôøi ta giaûi thích caùc nguoàn goác saâu xa cuûa ñöùc tin chuùng ta: toå phuï Abraham, bieán coá xuaát haønh, lòch söû cöùu ñoä vv.." Roài Rabbi noùi: "Taïi sao chuùng ta laïi khoâng toå chöùc moät cuoäc gaëp gôõ taïi Nhaø Galilea, vaø môøi caùc Rabbi, taát caû caùc Rabbi toaøn AÂu chaâu vaø treân theá giôùi tham döï?" Vaø toâi traû lôøi: "Meï ôi, khoù laém! Nhöng maø thoâi, ñöôïc roài. Vaäy thì xin Rabbi vieát thö môøi ñi". Theá laø oâng ta vaø Rabbi Greenberg, laø ngöôøi raát coù uy tín, ñaõ vieát thö môøi taát caû caùc Rabbi treân theá giôùi tham döï cuoäc gaëp gôõ vaøo thaùng 5 naøy. Laù thö cuõng coù chöõ kyù cuûa toâi vaø cuûa Ñöùc Hoàng Y O'Malley, Ñöùc Hoàng Y Canhizares vaø Rabbi Rosen, ñaëc traùch töông quan giöõa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo vaø Do thaùi giaùo. Vaø chuùng toâi ñôïi xem ñieàu gì seõ xaûy ra. Vaø söï ngaïc nhieân ñoù laø ñaõ coù 120 Rabbi treân toaøn theá giôùi tham döï. Thaät laø ñieàu tuyeät vôøi! Caùc Rabbi thuoäc nhieàu tröôøng phaùi khaùc nhau: chính thoáng, töï do, caûi caùch. Ñaây laø laàn ñaàu tieân hoï cuøng nhau hoäi hoïp vaø caùc Rabbi noùi raèng: "Ñaây laø moät pheùp laï maø chæ coù Giaùo Hoäi Coâng Giaùo môùi laøm ñöôïc thoâi".
Hoûi: Ñaâu laø söù meänh hieän nay cuûa caùc tín höõu Do thaùi vaø Kitoâ thöa oâng?
Ñaùp: Chuùng toâi ñaõ trinh dieãn khuùc giao höôûng vaø taát caû cuøng nhau haùt Shema Israel, Hôõi Israel haõy laéng nghe. Vaøi ngöôøi ñaõ khoùc vì thöïc söï caûm ñoäng, bôûi vì saùch Talmud coù noùi: "Ngaøy maø caùc tín höõu coâng giaùo, caùc daân ngoaïi, vôùi tín höõu do thaùi seõ haùt Shema Israel, Ñaáng Cöùu Theá seõ ñeán". Vì theá taát caû moïi nguôøi ñeàu raát xuùc ñoäng. Sau ñoù chuùng toâi ñaõ laøm moät baûng caâu hoûi cho caùc nhoùm, goàm laãn loän caùc Hoàng Y, Giaùm Muïc vaø caùc Rabbi. Moät trong nhöõng caâu hoûi ñaõ laø "Ñaâu laø söù meänh cöùu ñoä cuûa daân Do thaùi vaø cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo trong thôøi dieåm naøy cuûa theá giôùi?" Chuùng toâi ñaõ giaûi thích phong traøo Con ñöôøng taân döï toøng ñang roäng môû taïi AÙ chaâu beân Trung Quoác, beân Laøo, beân Campuhcia nhö theá naøo, vaø chuùng toâi ñang ñem saùch Torah, töùc Thaùnh Kinh Do thaùi laø aùnh saùng theá gian, vaø Tin Möøng ñeán caùc quoác gia naøy, laø nhöõng nöôùc ñaõ soáng döôùi cheá ñoä coäng saûn, nhö theá naøo. Hoï ñaõ raát xuùc ñoäng vaø raát hieäp nhaát. Chuùng toâi hieäp nhaát trong söù meänh lôùn lao naøy.
Hoûi: Caâu traû lôûi cuûa caùc Rabbi Do thaùi daõ nhö theá naøo thöa oâng?
Ñaùp: Tuyeät vôøi! Tuyeät vôøi! Rabbi Brodman, moät trong caùc Rabbi quan troïng nhaát, ñaõ noùi: "Ñaây laø moät bieán coá chöùng minh cho thaáy Ñaáng Messia ñang ôû ngoaøi cöûa roài". Sau ñoù caùc Rabbi ñaõ noùi nhöõng ñieàu tuyeät dieäu. Nhaø Galilea cuõng laøm moïi ngöôøi raát haøi loøng: ngoâi nhaø xinh ñeïp tieáp ñoùn baïn, roài caùc baøi haùt. Chuùng toâi ñaõ muùa nhaûy, bôûi vì trong caùc ngaøy naøy keát thuùc "Lag Ba' omer", laø thôøi gian buoàn thöông töôûng nieäm hieán teá cuûa Rabbi Akiva. Coù moät luùc khi keát thuùc "Lag Ba o'mer", trong ñoù ngöôøi ta ñoát leân moät ñoáng löûa lôùn trong taát caû moïi hoäi ñöôøng Do thaùi vaø ngöôøi ta muùa nhaûy. Chuùng toâi cuõng ñaõ laøm taïi ñaây vaø taát caû moïi ngöôøi cuõng nhau nhaûy muùa: caùc Hoâng Y, caùc Giaùm Muïc vaø taát caû caùc Rabbi. Ñaõ thaät laø caûm ñoäng! Caùc Rabbi Do thaùi ñaõ khoâng tin vaøo maét mình, vaøo ñieàu ñang xaûy ra. Ñoù ñaõ thaät laø moät söï kieän lòch söû. Vì theá hoï muoán töông quan naøy tieáp tuïc. Coù moät ñieàu ñaõ khieán cho caùc Rabbi voâ cuøng xuùc ñoäng ñoù laø vieäc thoâng chuyeàn ñöùc tin cho caùc theá heä treû, bôûi vì hoï gaëp raát nhieàu vaán ñeà trong laõnh vöïc naøy. Thaät theá, ngöôøi treû bò tuïc hoùa. Chuùng toâi daõ cho chieáu moät video giaûi thích vieäc thoâng truyeàn ñöùc tin xaûy ra nhö theá naøo trong phong traøo Con ñöôøng taân döï toøng. Caùc Rabbi ñaõ raát caûm ñoäng troâng thaáy giôùi phuï huynh bieát giaûi thích Lôøi Chuùa cho con caùi, hoûi con caùi: Lôøi Chuùa noùi vôùi con ñieàu gì trong ngaøy hoâm nay, trong cuoäc soáng cuûa con? Caùc Rabbi raát xuùc ñoäng vaø muoán chuùng toâi trôï giuùp hoï trong coâng vieäc naøy.
(RG 9-5-2015; SD 9-5-2015)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)