Phaûi trôï giuùp caùc gia ñình
trong söù meänh giaùo duïc con caùi
Phaûi trôï giuùp caùc gia ñình trong söù meänh giaùo duïc con caùi.
Vatican (Vat. 20-05-2015) - Caùc coäng ñoaøn kitoâ ñöôïc môøi goïi coáng hieán söï yeåm trôï cho söù meänh giaùo duïc cuûa caùc gia ñình, tröôùc heát baèng Lôøi Chuùa. Moät neàn giaùo duïc toát trong gia ñình laø coät soáng cuûa thuyeát nhaân baûn. Neáu neàn giaùo duïc gia ñình tìm laïi ñöôïc söï haõnh dieän laø taùc nhaân, nhieàu ñieàu seõ thay ñoåi moät caùch toát ñeïp hôn cho caùc cha meï khoâng chaéc chaén vaø cho caùc con caùi thaát voïng.
Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ noùi nhö treân vôùi hôn 60,000 tín höõu vaø du khaùch haønh höông naêm chaâu tham döï buoåi gaëp gôõ chung saùng thöù tö haøng tuaàn 20 thaùng 5 naêm 2015. Trong baøi huaán duï Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ khai trieån ñeà taøi giaùo lyù söù meänh giaùo duïc con caùi cuûa caùc gia ñình. Môû ñaàu baøi huaán duï Ñöùc Thaùnh Cha noùi buoâng nhö sau: Anh chò em thaân meán, hoâm nay toâi muoán chaøo ñoùn anh chò em vì thaáy coù bieát bao nhieâu gia ñình. Xin chaøo caùc gia ñình. Chuùng ta tieáp tuïc suy tö veà gia ñình, veà ñaëc tính noøng coát cuûa gia ñình hay ôn goïi töï nhieân cuûa noù laø giaùo duïc con caùi, ñeå chuùng lôùn leân trong tinh thaàn traùch nhieäm ñoái vôùi chính mình vaø ñoái vôùi tha nhaân. Ñieàu maø chuùng ta ñaõ nghe töø ñaàu töø thö cuûa thaùnh Phaoloâ thaät laø hay ñeïp: "Keû laøm con haõy vaâng lôøi cha meï trong moïi söï, vì ñoù laø ñieàu ñeïp loøng Thieân Chuùa. Hôõi caùc ngöôøi cha, ñöøng laøm cho con caùi böïc töùc ñeå chuùng khoâng ngaõ loøng" (Cl 3,20-21). Ñaây laø moät luaät khoân ngoan: ngöôøi con ñöôïc giaùo duïc laéng nghe cha meï vaø vaâng lôøi cha meï. Cha meï khoâng ñöôïc ra leänh cho con caùi moät caùch xaáu ñeå khoâng laøm cho con caùi ngaõ loøng.
Thaät theá con caùi phaûi lôùn leân töøng böôùc moät, maø khoâng chaùn naûn. Neáu anh chò em laø cha meï noùi vôùi con caùi: Chuùng ta haõy leo leân caùi thang nhoû naøy vaø caàm tay chuùng töøng böôùc moät cho chuùng leo, thì moïi chuyeän xuoâi chaûy.
Nhöng neáu anh chò em noùi: "Con haõy ñi leân" - "Nhöng con khoâng theå". "Haõy ñi leân". Ñieàu naøy laø laøm cho con caùi naûn loøng ñaáy: ñoøi hoûi ôû con caùi ñieàu chuùng khoâng coù khaû naêng laøm. Vì vaäy töông quan giöõa cha meï vaø con caùi phaûi laø moät söï khoân ngoan, quaân bình lôùn. Con caùi haõy vaâng lôøi cha meï, vì ñieàu naøy ñeïp loøng Thieân Chuùa. Vaø cha meï ñöøng khieán con caùi naûn loøng, baèng caùch ñoøi hoûi nôi chuùng ñieàu chuùng khoâng theå laøm. Phaûi laøm ñieàu naøy ñeå con caùi lôùn leân trong tinh thaàn traùch nhieäm ñoái vôùi mình vaø ñoái vôùi tha nhaân.
Xem ra laø moät nhaän xeùt hieån nhieân, nhöng caû thôøi naøy nöõa cuõng khoâng thieáu caùc khoù khaên. Giaùo duïc khoù khaên ñoái vôùi caùc cha meï chæ troâng thaáy con caùi vaøo ban chieàu, khi trôû veà nhaø meät moûi vì coâng vieäc: nhöõng ngöôøi may maén coù coâng aên vieäc laøm! Laïi caøng khoù khaên hôn ñoái vôùi caùc cha meï ly thaân, naëng neà vì ñieàu kieän naøy cuûa hoï: toäi nghieäp hoï ñaõ coù caùc khoù khaên, hoï chia tay vaø bieát bao laàn ñöùa con bò baét nhö con tin, vaø ngöôøi cha noùi xaáu meï vaø ngöôøi meï noùi xaáu cha, vaø ngöôøi ta gaây ra ñau khoå. Vaø Ñöùc Thaùnh Cha khuyeân caùc cha meï chia lìa nhö sau:
Ñöøng bao giôø, ñöøng bao giôø laáy ñöùa con nhö laø con tin! Anh chò em daõ chia tay vì bieát bao nhieâu khoù khaên vaø lyù do, cuoäc soáng ñaõ cho anh chò em thöû thaùch naøy, nhöng con caùi khoâng phaûi laø nhöõng ngöôøi mang gaùnh naëng cuûa söï chia lìa aáy, öôùc chi chuùng ñöøng bò duøng nhö caùc con tin choáng laïi ngöôøi phoãi ngaãu, öôùc chi chuùng lôùn leân nghe thaáy cha meï noùi toát veà nhau maëc duø khoâng soáng chung vôùi nhau! Ñoái vôùi caùc cha meï ly thaân ñieàu naøy raát laø quan troïng vaø raát khoù, nhöng hoï coù theå laøm ñöôïc.
Nhöng nhaát laø caâu hoûi giaùo duïc nhö theá naøo? Ñaâu laø truyeàn thoáng maø ngaøy nay chuùng ta phaûi thoâng truyeàn cho con caùi chuùng ta?
Caùc nhaø trí thöùc coù oùc pheâ bình ñuû loaïi ñaõ khieán cho caùc cha meï phaûi im laëng baèng haøng ngaøn caùch, ñeå baûo veä caùc theá heä treû khoûi caùc nguy haïi - thaät söï hay suy ñoaùn - cuûa neàn giaùo duïc trong gia ñình. Gia ñình bò toá caùo laø duy ñoäc taøi, deã daõi, thuû cöïu, ñaùn aùp tình caûm gaây ra caùc xung ñoät.
Thaät theá, coù moät söï gaãy ñoå giöõa gia ñình vaø hoïc ñöôøng. Kheá öôùc giaùo duïc ngaøy nay ñaõ bò beû gaãy, vaø nhö theá lieân minh giaùo duïc cuûa xaõ hoäi vôùi gia ñình ñaõ böôùc vaøo khuûng hoaûng, bôûi vì söï tin töôûng laãn nhau ñaõ bò soi moøn. Coù nhieàu trieäu chöùng. Chaúng haïn nôi tröôøng hoïc caùc töông quan giöõa cha meï vaø thaày coâ bò taán kích. Ñoâi khi xaûy ra caùc caêng thaúng vaø khoâng tin töôûng laãn nhau; vaø caùc haäu quûa rôi treân con caùi. Ñaøng khaùc soá nhöõng ngöôøi goïi laø chuyeân vieân gia taêng; hoï chieám vai troø cuûa cha meï, caû trong caùc khía caïnh thaân tình nhaát cuûa vieäc giaùo duïc: treân cuoäc soáng tình caûm, treân caù tính vaø söï phaùt trieån, treân caùc quyeàn lôïi vaø boån phaän, caùc chuyeân vieân bieát moïi söï; caùc muïc ñích, caùc lyù do, caùc kyõ thuaät. Vaø caùc cha meï chæ phaûi laéng nghe, hoïc hoûi vaø thích nghi. Bò laáy maát ñi vai troø cuûa mình hoï thöôøng trôû thaønh lo laéng vaø chieám höõu thaùi quaù ñoái vôùi con caùi hoï, tôùi ñoä khoâng bao giôø söûa daäy chuùng: "Baïn khoâng theå söûa daäy con".
Hoï höôùng tôùi choã caøng ngaøy caøng tín thaùc con caùi cho caùc chuyeân vieân, keå caû nhöõng khiaù caïnh teá nhò vaø rieâng tö nhaát trong cuoäc soáng cuûa chuùng, vaø töï ñaët mình vaøo moät goùc: Nhö theá ngaøy nay caùc cha meï gaëp nguy cô töï loaïi mình ra khoûi cuoäc soáng cuûa con caùi.
Vaø ñieàu naøy raát nghieâm troïng! Ngaøy nay coù nhöõng tröôøng hôïp loaïi naøy. Toâi khoâng noùi laø noù luoân luoân xaûy ra, nhöng coù xaûy ra. Baø giaùo ôû tröôøng la raày ñöùa beù vaø vieát giaáy cho cha meï. Toâi coøn nhôù moät giai thoaïi caù nhaân. Coù moät laàn, khi toâi hoïc lôùp tö tieåu hoïc, toâi daõ noùi moät töø xaáu vôùi baø giaùo, vaø baø giaùo, moät ngöôøi ñaøn baø raát gioûi, ñaõ cho goïi meï toâi ñeán. Ngaøy hoâm sau baø ñeán tröôøng vaø hai ngöôøi noùi chuyeän vôùi nhau, vaø toâi ñöôïc goïi vaøo. Tröôùc maët baø giaùo meï toâi ñaõ raát dòu daøng giaûi thích ñieàu toâi ñaõ laøm vaø baûo toâi xin loãi baø giaùo. Toâi ñaõ laøm vaø toâi haøi loøng töï nhuû: caâu chuyeän ñaõ keát thuùc toát ñeïp. Nhöng ñoù chæ laø chöông thöù nhaát! Khi toâi veà nhaø thì baét ñaàu chöông thöù hai# Anh chò em coù theå töôûng töôïng ngaøy nay neáu baø giaùo maø laøm nhö theá, thì ngaøy hoâm sau caû cha meï hay moät trong hai ngöôøi ñeán la raày baø giaùo, bôûi vì caùc chuyeân vieân noùi raèng khoâng ñöôïc la raày treû em nhö vaäy. Caùc chuyeän ñaõ thay ñoåi! Tuy nhieân caùc baäc cha meï khoâng ñuôïc töï loaïi mình khoûi vieäc giaùo duïc con caùi.
Ñöùc Thaùnh Cha noùi tieáp trong baøi huaán duï: Hieån nhieân laø ñònh höôùng naøy khoâng toát: noù khoâng haøi hoøa, khoâng ñoái thoaïi, thay vì taïo thuaän tieän cho söï coäng taùc giöõa gia ñình vaø caùc toå chöùc giaùo duïc khaùc, hoïc ñöôøng, choã chôi theå thao theå duïc# noù choáng laïi söï coäng taùc.
Laøm sao chuùng ta laïi ñi ñeán ñieåm naøy? Chaéc chaén laø caùc baäc cha meï, hay ñuùng hôn vaøi moâ thöùc giaùo duïc trong quùa khöù chaéc chaén ñaõ coù vaøi haïn heïp. Nhöng cuõng ñuùng thaät laø coù caùc sai laàm maø chæ cha meï ñöôïc pheùp laøm, bôûi vì hoï coù theå buø tröø chuùng moät caùch maø khoâng ai khaùc coù theå laøm ñöôïc. Ñaøng khaùc, chuùng ta bieát roõ, cuoäc soáng ñaõ trôû neân haø tieän thôøi giôø ñeå noùi, ñeå suy tö, ñeå ñoái chieáu vôùi nhau. Nhieàu cha meï bò baét coùc bôûi coâng aên vieäc laøm - cha meï phaûi laøm vieäc - vaø caùc lo toan khaùc, boái roái bôûi caùc ñoøi hoûi môùi cuûa con caùi vaø söï phöùc taïp cuûa cuoäc soáng hieän taïi - noù laø nhö theá vaø chuùng ta phaûi chaáp nhaän nhö noù laø - vaø hoï nhö theå bò teâ lieät vì sôï sai laàm. Tuy nhieân, vaán ñeà khoâng phaûi chæ lieân quan tôùi vieäc noùi maø thoâi. Traùi laïi moät chuû thuyeát ñoái thoaïi hôøi hôït beà ngoaøi khoâng ñöa tôùi moät cuoäc gaëp gôõ thöïc söï cuûa trí oùc vaø con tim. Chuùng ta haõy töï hoûi: "Chuùng ta coù tìm hieåu con caùi mình ñang thöïc söï ôû ñaâu treân con ñöôøng cuûa chuùng khoâng? Linh hoàn chuùng thöïc söï ôû ñaâu, chuùng ta coù bieát khoâng? Vaø nhaát laø chuùng ta coù muoán bieát ñieàu ñoù khoâng? Chuùng ta coù xaùc tín raèng treân thöïc teá chuùng khoâng ñôïi chôø gì khaùc khoâng?
Caùc coäng ñoaøn kitoâ ñöôïc môøi goïi coáng hieán söï naâng ñôõ cho söù meänh giaùo duïc cuûa caùc gia ñình, vaø laøm ñieàu ñoù tröôùc heát baèng Lôøi Chuùa. Toâng ñoà Phaoloâ nhaéc nhôù söï hoã töông boån phaän giöõa cha meï vaø con caùi, khi vieát trong thö göûi tín höõu Coâloâxeâ: "Keû laøm con haõy vaâng lôøi cha meï trong moïi söï, vì ñoù laø ñieàu ñeïp loøng Chuùa: Nhöõng baäc laøm cha meï ñöøng laøm cho con caùi böïc töùc, keûo chuùng ngaõ loøng" (Cl 3,20-21). Neàn taûng cuûa taát caû laø tình yeâu thöông maø Thieân Chuùa ban cho chuùng ta, tình yeâu thöông "khoâng thieáu kính troïng, khoâng tìm tö lôïi, khoâng noùng giaän, khoâng chuù yù tôùi ñieàu aùc ñaõ nhaän... tha thöù taát caû, tin töôûng taát caû, hy voïng taát caû" (1 Cr 13,5-6). Caû trong caùc gia ñình toát laønh nhaát cuõng caàn phaûi chòu ñöïng laãn nhau, vaø caàn nhieàu kieân nhaãn laém ñeå chòu ñöïng nhau! Nhöng cuoäc soáng laø nhö theá. Cuoäc soáng khoâng ñöôïc laøm trong phoøng thí nghieäm, nhöng trong thöïc teá. Chính Chuùa Gieâsu cuõng ñaõ phaûi ñi qua neàn giaùo duïc gia ñình, vaø ñaõ lôùn leân trong tuoåi taùc, khoân ngoan vaø ôn thaùnh (x. Lc 2,40.51-52).
Caû trong tröôøng hôïp naøy nöõa ôn thaùnh cuûa tình yeâu Chuùa Kitoâ thaønh toaøn ñieàu ñöôïc khaéc ghi trong baûn tính nhaân loaïi. Chuùng ta coù bieát bao nhieâu göông maãu tuyeät dieäu cuûa caùc cha meï kitoâ traøn ñaày khoân ngoan! Caùc vò cho thaáy raèng moät neàn giaùo duïc gia ñình toát laø coät soáng cuûa thuyeát nhaân baûn. Söï daõi toaû cuûa noù trong xaõ hoäi laø taøi nguyeân cho pheùp buø laïi caùc thieáu soùt, caùc thöông tích, caùc troáng roãng cuûa chöùc laøm cha laøm meï lieân quan tôùi caùc ngöôøi con keùm may maén. Söï daõi toûa ñoù coù theå laøm caùc pheùp laï ñích thaät. Vaø trong Giaùo Hoäi caùc pheùp laï aáy xaûy ra moãi ngaøy!
Vaø Ñöùc Thaùnh Cha keát luaän baøi giaùo lyù nhö sau: Toâi caàu mong Chuùa ban cho caùc gia ñình kitoâ ñöùc tin, söï töï do vaø loøng can ñaûm caàn thieát cho söù meänh cuûa mình. Neáu neàn giaùo duïc gia ñình tìm laïi ñöôïc nieàm kieâu haõnh laø taùc nhaân cuûa noù, thì nhieàu ñieàu seõ thay ñoåi toát ñeïp hôn, ñoái vôùi caùc cha meï khoâng chaéc chaén vaø ñoái vôùi caùc con caùi thaát voïng. Ñaõ ñeán giôø caùc cha meï trôû veà töø söï ñi ñaày cuûa mình - bôûi vì hoï töï ñaåy aûi mình khoûi vieäc giaùo duïc con caùi - vaø laõnh laáy vaøi troø giaùo duïc cuûa mình moät caùch traøn ñaày. Chuùng ta hy voïng raèng Chuùa ban cho caùc cha meï ôn naøy: ñoù laø ñöøng töï ñaày aûi mình khoûi vieäc giaùo duïc con caùi. Vaø chæ coù tình yeâu, söï hieàn dòu vaø loøng kieân nhaãn môùi coù theå laøm ñöôïc ñieàu naøy.
Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ chaøo caùc ñoaøn haønh höông ñeán töø caùc vuøng noùi tieáng Phaùp, trong ñoù coù ñoaøn haønh höông nöôùc Coâte d' Ivoire beân Phi chaâu, cuõng nhö caùc ñoaøn haønh höông noùi tieáng Anh, trong ñoù coù caùc ñoaøn haønh höông ñeán töø Hoa Kyø, Canada, Anh quoác vaø Nam Phi. Ngaøi cuõng chaøo caùc nhoùm haønh höông Trung Quoác, AÁn Ñoä vaø Nam Haøn. Moät ban nhaïc maáy chuïc thieáu nöõ Nam Haøn trong quoác phuïc ñaõ trình taáu chuoâng vaø haùt möøng Ñöùc Thaùnh Cha.
Trong caùc ñoaøn haønh höông ñeán töø caùc vuøng noùi tieáng Taây Ban Nha vaø Boà Ñaøo Nha, coù caùc nhoùm Taây Ban Nha, Boà Ñaøo Nha, Meâhicoâ, Argentina, Panama, Chile, Brasil vaø Cap Vert.
Ñöùc Thaùnh Cha cuõng chaøo caùc nhoùm haønh höông Ba Lan vaø Slovac. Ngaøi nhaéc cho moïi ngöôøi bieát Chuùa Nhaät tôùi laø leã Chuùa Thaùnh Thaàn hieän xuoáng. Chuùng ta haõy caàu xin Thieân Chuùa göûi caùc ôn cuûa Thaùnh Thaàn ñeå coù theå trôû thaønh caùc chöùng nhaân can ñaûm cuûa Chuùa Kitoâ vaø Tin Möøng cuûa Ngöôøi.
Vôùi caùc nhoùm noùi tieáng YÙ Ñöùc Thaùnh Cha ñaëc bieät chaøo caùc tham döï vieân khoùa ñaøo taïo truyeàn giaùo cuûa gia ñình Pallottina, do Phaân khoa giaùo duïc cuûa ñaïi hoïc Auxilium toå chöùc; caùc thaønh vieân cuoäc gaëp gôõ hoøa bình vaø vaên hoùa Matera Altamura Bari; caùc só quan quaân löïc Italia; caùc hieäp hoäi vaø sinh vieân. Ngaøi caàu mong chuyeán vieáng thaêm moä hai thaùnh toâng ñoà Pheâroâ Phaoloâ gia taêng nieàm vui phuïc sinh vaø doïn loøng hoï cöû haønh leã Chuùa Thaùnh Thaàn hieän xuoáng trong ñöùc tin.
Chaøo caùc baïn treû, ngöôøi ñau yeáu vaø caùc ñoâi taân hoân ngaøi nhaéc cho moïi ngöôøi bieát hoâm qua Giaùo Hoäi nhôù thaùnh Bernarrdino thaønh Siena. Xin loøng yeâu meán Thaùnh Theå cuûa thaùnh nhaân chæ cho ngöôøi treû thaáy Thieân Chuùa laø trung taâm cuoäc soáng; giuùp ngöôøi beänh taät can ñaûm thanh thaûn ñöông ñaàu vôùi nhöõng luùc khoå ñau; vaø khích leä caùc caëp vôï choàng môùi cöôùi bieát xaây döïng gia ñình treân tình yeâu cuûa Thieân Chuùa.
Buoåi tieáp kieán ñaõ keát thuùc vôùi kinh Laäy Cha vaø pheùp laønh toaø thaùnh Ñöùc Thaùnh Cha ban cho moïi ngöôøi.
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)