Ñöùc Phanxicoâ vaø loøng thöông xoùt
Ñöùc Phanxicoâ vaø loøng thöông xoùt.
Roma (VietCatholic News 22-04-2015) - Töïa ñeà toâng chieáu khai môû Naêm Thaùnh Thöông Xoùt cuûa Ñöùc Phanxicoâ noùi leân ñaày ñuû quan nieäm cuûa ngaøi veà loøng thöông xoùt. Thöïc vaäy, ñoái vôùi ngaøi, loøng thöông xoùt khoâng phaûi laø moät yù nieäm tröøu töôïng maø laø moät thöïc taïi, ñuùng hôn moät con ngöôøi. Con ngöôøi ñoù chính laø Chuùa Gieâsu Kitoâ, "Göông Maët Thöông Xoùt" (Misericordiae Vultus), vôùi caâu môû ñaàu noùi leân taát caû: "Misericordiae vultus Patris est Christus Iesus" (Göông maët thöông xoùt cuûa Chuùa Cha chính laø Chuùa Gieâsu Kitoâ). Thöông xoùt khôûi ñi töø Chuùa Cha, qua Chuùa Gieâsu Kitoâ.
Theo Ñöùc Phanxicoâ, con ngöôøi Chuùa Gieâsu "khoâng laø gì khaùc ngoaøi tình yeâu, moät tình yeâu ñöôïc ban taëng nhöng khoâng". Ngaøi cho raèng "caùc lieân heä Ngöôøi thieát laäp vôùi nhöõng ngöôøi tieáp caän Ngöôøi cho thaáy moät ñieàu hoaøn toaøn ñoäc ñaùo vaø khoâng theå baét chöôùc ñöôïc. Caùc daáu laï Ngöôøi laøm, nhaát laø tröôùc maët nhöõng ngöôøi toäi loãi, ngöôøi ngheøo, ngöôøi bò cho ra rìa, ngöôøi beänh, vaø ngöôøi ñau khoå, taát caû laø nhaèm daïy ta loøng thöông xoùt. Moïi söï ôû trong Ngöôøi ñeàu noùi tôùi loøng thöông xoùt. Khoâng ñieàu gì ôû trong Ngöôøi laïi khoâng coù loøng caûm thöông".
Chuùa Gieâsu, theo Ñöùc Phanxicoâ, cuõng maïc khaûi baûn chaát Thieân Chuùa "nhö laø baûn chaát moät ngöôøi Cha khoâng bao giôø boû cuoäc cho tôùi khi tha thöù cho keû laàm laïc vaø chieán thaéng söï haát huûi baèng caûm thöông vaø thöông xoùt".
Ngaøi vieát: "Loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa khoâng phaûi laø moät yù nieäm tröøu töôïng, nhöng laø moät thöïc taïi cuï theå qua ñoù Ngöôøi maïc khaûi tình yeâu cuûa Ngöôøi nhö tình yeâu cuûa moät ngöôøi cha hay moät ngöôøi meï, xuùc ñoäng töø thaúm saâu tình yeâu cuûa mình ñoái vôùi con caùi".
Chính vì theá, "loøng thöông xoùt chính laø neàn taûng ñôøi soáng cuûa Giaùo Hoäi. Tính khaû tín cuûa Giaùo Hoäi ñöôïc chöùng toû trong caùch Giaùo Hoäi baøy toû tình yeâu thöông xoùt vaø caûm thöông cuûa mình".
Khaåu hieäu cuûa Naêm Thöông Xoùt, vì theá, laø "Haõy thöông xoùt nhö Chuùa Cha". Ngaøi nhaán maïnh raèng "Giaùo Hoäi hieän dieän ôû baát cöù ñaâu, loøng thöông xoùt cuûa Chuùa Cha cuõng phaûi hieån hieän ôû ñaáy. Caùc Kitoâ höõu hieän dieän ôû baát cöù ñaâu, moïi ngöôøi cuõng phaûi nhaän ra moät oác ñaûo thöông xoùt ôû ñaáy".
Vaäy thì ñieàu quan troïng laø phaûi soáng loøng thöông xoùt cuûa Chuùa Cha trong Naêm Thöông Xoùt, khoâng haún laø tranh luaän veà loøng thöông xoùt aáy. Chính vì theá, chöông trình haønh ñoäng cho Naêm Thöông Xoùt hoaøn toaøn goàm nhöõng thöïc haønh thöïc tieãn nhö ñi haønh höông, khoâng xeùt ñoaùn nhöng tha thöù vaø cho ñi, traùnh noùi haønh, ganh gheùt vaø ghen töông, môû roäng loøng mình cho nhöõng khu ngoaïi bieân cuûa xaõ hoäi vaø ñem an uûi, thöông xoùt vaø lieân ñôùi tôùi nhöõng ngöôøi hieän soáng trong caùc hoaøn caûnh baáp beânh, haân hoan thöïc haønh caùc vieäc thöông ngöôøi veà theå xaùc vaø thieâng lieâng, töùc "thöông xaùc baåy moái" vaø "thöông linh hoàn baåy moái", caàu nguyeän vaø xöng toäi muøa Chay.
Ñoái vôùi Giaùo Hoäi, ngaøi khuyeân caùc vò giaûi toäi trôû thaønh "daáu chæ chaân chính cuûa loøng thöông xoùt cuûa Chuùa Cha" vaø seõ göûi "Caùc Nhaø Thöøa Sai Cuûa Loøng Thöông Xoùt" ñi khaép caùc giaùo phaän ñeå "tha caû caùc toäi voán chæ daønh rieâng cho Toøa Thaùnh tha".
Trong caùc lôøi keâu goïi, ngaøi khoâng ñeà caäp tôùi nhoùm ngöôøi naøo khaùc maø laø caùc toå chöùc toäi aùc vaø nhöõng ngöôøi tham nhuõng thoái naùt, hai nguoàn ñang gaây ñau khoå cuøng cöïc cho caùc khu ngoaïi bieân cuûa xaõ hoäi, hoï haõy noi theo Göông Maët Thöông Xoùt cuûa Chuùa Cha.
Chöa heát, ngaøi muoán chuùng ta lieân keát vôùi hai toân giaùo hoaøn caàu, nhöõng toân giaùo voán "coi loøng thöông xoùt laø phaåm tính quan troïng nhaát cuûa Thieân Chuùa" töùc Do Thaùi Giaùo vaø Hoài Giaùo, nhöng caùc tín höõu cuûa hoï, cuõng nhö chuùng ta, khoâng haún laø maãu möïc cuûa thöông xoùt. Muïc tieâu laø ñeå hoï cuøng chuùng ta "taän dieät moïi hình thöùc taâm tö heïp hoøi vaø baát kính, vaø loaïi boû moïi hình töùc baïo löïc vaø kyø thò".
Xeùt nhö theá, ñoái töôïng cuûa loøng thöông xoùt heát söùc bao la, bao nhieâu con caùi Thieân Chuùa laø baáy nhieâu ñoái töôïng ñeå Ngöôøi thöông xoùt vaø ñeå Ngöôøi muoán ta thöông xoùt. Hoï ôû "baát cöù ñaâu", laø naïn nhaân cuûa moïi baát coâng xaõ hoäi, baïo ngöôïc chính trò, baïo ngöôïc toân giaùo, baïo ngöôïc toäi aùc, taâm tö heïp hoøi, kyø thò... Chöù khoâng chæ laø nhöõng ngöôøi Coâng Giaùo ly dò vaø taùi hoân hay nhöõng ngöôøi ñoàng tính luyeán aùi nhö moät soá ngöôøi quaù chuù taâm trong cuoäc tranh caõi hieän nay veà loøng thöông xoùt.
Coâng lyù vaø thöông xoùt
Tuy nhieân, Ñöùc Phanxicoâ khoâng ngaïi noùi tôùi moät khía caïnh ñang ñöôïc cuoäc tranh caõi treân taäp chuù. Ñoù laø moái töông quan giöõa loøng thöông xoùt vaø ñöùc coâng lyù cuûa Thieân Chuùa. Ngaøi daønh gaàn 2 trang trong taøi lieäu 28 trang ñeå noùi veà moái töông quan naøy, trong caùc ñoaïn 20 vaø 21.
Ngaøi quaû quyeát raèng chuùng "khoâng phaûi laø hai thöïc taïi maâu thuaãn nhau, nhöng laø hai chieàu kích cuûa moät thöïc taïi ñôn nhaát, moät thöïc taïi töø töø khai môû cho tôùi luùc ñaït cao ñieåm ôû tình yeâu vieân maõn".
Nhaéc tôùi vieäc Thaùnh Kinh hay noùi tôùi Thieân Chuùa nhö vò chaùnh aùn, Ñöùc Phanxicoâ noùi raèng trong nhieàu ñoaïn, "coâng lyù thöôøng ñöôïc hieåu nhö vieäc tuaân giöõ troïn veïn Leà Luaät vaø taùc phong cuûa moïi ngöôøi Do Thaùi toát phaûi phuø hôïp vôùi caùc giôùi raên cuûa Thieân Chuùa". Nhöng theo ngaøi, "loái nhìn aáy... raát hay daãn tôùi chuû nghóa vuï luaät, do ñoù ñaõ laøm meùo moù yù nghóa nguyeân thuûy cuûa coâng lyù vaø laøm lu môø giaù trò saâu xa cuûa noù".
Theo ngaøi, "muoán vöôït qua taàm nhìn vuï luaät treân, ta caàn nhôù laïi raèng trong Saùch Thaùnh, coâng lyù, trong yeáu tính cuûa noù, voán ñöôïc quan nieäm nhö vieäc trung thaønh phoù thaùc con ngöôøi chuùng ta cho thaùnh yù Thieân Chuùa".
Veà phaàn Chuùa Gieâsu, theo Ñöùc Phanxicoâ, Ngöôøi thöôøng nhaán maïnh "tôùi taàm quan troïng cuûa Ñöùc Tin hôn laø vieäc giöõ luaät. Ta phaûi hieåu lôøi leõ cuûa Ngöôøi luùc ngoài aên vôùi Maùttheâu vaø nhöõng caùc ngöôøi thu thueá vaø toäi loãi khaùc, Ngöôøi noùi vôùi caùc bieät phaùi raèng "Haõy veà hoïc cho bieát yù nghóa cuûa caâu: Ta muoán loøng thöông xoùt, chöù khoâng cuûa leã. Thöïc vaäy, toâi khoâng ñeán ñeå keâu goïi ngöôøi coâng chính, maø laø keû toäi loãi" (Mt 9:13). Tröôùc vieãn kieán coi coâng lyù ñôn giaûn chæ nhö vieäc tuaân giöõ leà luaät, moät leà luaät phaân chia ngöôøi coâng chính vaø keû toäi loãi, Chuùa Gieâsu chæ ra hoàng phuùc thöông xoùt, moät hoàng phuùc luoân ñi tìm keû coù toäi ñeå tha thöù vaø cöùu vôùt. Nhö theá, ta hieåu taïi sao Chuùa Gieâsu bò bieät phaùi vaø caùc tieán só luaät choái boû, chæ vì taàm nhìn coù tính giaûi phoùng vaø laø nguoàn canh taân cuûa Ngöôøi. Ñeå ñöôïc coi laø ngöôøi trung thaønh vôùi leà luaät, hoï ñaõ ñaët leân vai ngöôøi khaùc nhieàu gaùnh naëng, phaù hoaïi ngaàm loøng thöông xoùt cuûa Chuùa Cha. Vieäc toân troïng leà luaät khoâng ñöôïc gaây trôû ngaïi cho caùc ñoøi hoûi cuûa phaåm giaù con ngöôøi.
"Vieäc Chuùa Gieâsu nhaéc ñeán caâu trong saùch Tieân Tri Hoâseâ raèng 'Ta muoán yeâu thöông chöù khoâng muoán hy leã' (6:6) coù taàm quan troïng veà phöông dieän naøy. Chuùa Gieâsu khaúng ñònh raèng töø nay trôû ñi, ñoái vôùi caùc moân ñeä, luaät soáng phaûi ñaët loøng thöông xoùt ôû trung taâm, nhö chính Ngöôøi ñaõ chöùng toû khi cuøng chia seû caùc böõa aên vôùi nhöõng ngöôøi toäi loãi. Moät laàn nöõa, loøng thöông xoùt ñöôïc maïc khaûi nhö moät phöông dieän caên baûn trong söù vuï cuûa Chuùa Gieâsu. Ñieàu naøy thöïc söï raát thaùch thöùc ñoái vôùi caùc thính giaû cuûa Ngöôøi, nhöõng ngöôøi chæ bieát chuù troïng tôùi vieäc chính thöùc toân troïng luaät leä. Traùi laïi, Chuùa Gieâsu ñi quaù luaät leä; tình baèng höõu Ngöôøi duy trì vôùi nhöõng ngöôøi bò luaät leä coi laø toäi loãi khieán ta hieåu roõ chieàu saâu cuûa loøng thöông xoùt nôi Ngöôøi.
"Thaùnh Toâng Ñoà Phaoloâ cuõng thöïc hieän moät haønh trình töông töï. Tröôùc khi gaëp Chuùa Gieâsu treân ñöôøng ñi Ñamaùt, ngaøi hieán ñôøi mình cho vieäc nhieät thaønh theo ñuoåi coâng lyù cuûa luaät leä (xem Pl 3:6). Vieäc trôû laïi vôùi Chuùa Kitoâ daãn ngaøi tôùi choã ñaûo ngöôïc vieãn kieán cuûa mình, khieán ngaøi vieát cho tín höõu Galaùt: 'Chuùng ta voán tin vaøo Chuùa Gieâsu Kitoâ ngoõ haàu ñöôïc neân coâng chính nhôø ñöùc tin vaøo Ngöôøi, chöù khoâng nhôø vieäc laøm cuûa luaät leä, vì khoâng ai ñöôïc neân coâng chính nhôø vieäc laøm cuûa luaät leä caû' (2:16).
"Caùi hieåu cuûa Thaùnh Phaoloâ veà coâng lyù ñaõ thay ñoåi trieät ñeå. Nay, ngaøi ñaët ñöùc tin leân tröôùc heát, chöù khoâng phaûi coâng lyù. Söï cöùu roãi khoâng ñeán nhôø vieäc tuaân giöõ luaät leä, nhöng nhôø ñöùc tin vaøo Chuùa Gieâsu Kitoâ, Ñaáng, qua caùi cheát vaø söï phuïc sinh cuûa Ngöôøi, ñaõ mang tôùi ôn cöùu roãi cuøng vôùi loøng thöông xoùt voán coâng chính hoùa. Coâng lyù cuûa Thieân Chuùa nay trôû neân söùc maïnh giaûi thoaùt cho nhöõng ai bò aùch noâ leä cuûa toäi loãi vaø caùc haäu quaû cuûa noù aùp cheá. Coâng lyù cuûa Thieân Chuùa laø loøng thöông xoùt cuûa Ngöôøi (xem Tv 51:11-16).
"Loøng thöông xoùt khoâng choáng laïi coâng lyù nhöng ñuùng hôn noùi leân caùch Thieân Chuùa vöôn tay ra vôùi ngöôøi toäi loãi, ñeà nghò vôùi hoï moät cô hoäi môùi ñeå hoï töï nhìn vaøo mình, hoài taâm vaø tin. Kinh nghieäm cuûa Tieân Tri Hoâseâ coù theå giuùp ta thaáy caùch trong ñoù, loøng thöông xoùt troåi vöôït coâng lyù ra sao. Thôøi ñaïi tieân tri soáng laø moät thôøi ñaïi bi thaûm nhaát trong lòch söû daân Do Thaùi. Vöông quoác cuûa hoï ñang treân bôø dieät vong; daân khoâng coøn trung thaønh vôùi Giao Öôùc; hoï xa rôøi Thieân Chuùa vaø maát nieàm tin cuûa cha oâng. Theo luaän lyù hoïc nhaân baûn, Thieân Chuùa coù ñuû lyù do nghó tôùi vieäc töø boû thöù daân baát trung naøy; hoï ñaõ khoâng tuaân giöõ hieäp öôùc ñaõ kyù vôùi Thieân Chuùa vaø do ñoù, ñaùng bò hình phaït chính ñaùng: noùi caùch khaùc, phaûi löu ñaày. Lôøi cuûa tieân tri chöùng toû ñieàu ñoù: 'Chuùng seõ khoâng trôû veà ñaát Ai Caäp, vaø Assyria seõ laø vua cuûa chuùng, vì chuùng ñaõ töø khöôùc khoâng quay trôû laïi vôùi Ta' (Hs 11:5). AÁy theá nhöng, sau khi naïi tôùi coâng lyù nhö theá, tieân tri ñaõ thay ñoåi trieät ñeå lôøi leõ cuûa mình vaø toû loä göông maët thöïc söï cuûa Thieân Chuùa: 'Hôõi EÙp-ra-im, Ta töø choái ngöôi sao noåi! Hôõi Ít-ra-en, Ta trao noäp ngöôi sao ñaønh! Laøm sao Ta xöû vôùi ngöôi nhö vôùi AÙt-ma, ñeå ngöôi neân gioáng nhö Xô-voâ-gim ñöôïc? Traùi tim Ta thoån thöùc, ruoät gan Ta boài hoài. Ta seõ khoâng haønh ñoäng theo côn noùng giaän, seõ khoâng tieâu dieät EÙp-ra-im nöõa, vì Ta laø Thieân Chuùa, chöù khoâng phaûi ngöôøi phaøm. ÔÛ giöõa ngöôi, Ta laø Ñaáng Thaùnh, vaø Ta seõ khoâng ñeán trong côn thònh noä' (11:8-9). Gaàn nhö theå chuù giaûi caùc lôøi leõ naøy cuûa vò tieân tri, Thaùnh Augustinoâ noùi raèng: 'Ñoái vôùi Thieân Chuùa, haõm giaän döõ coøn deã hôn vieäc haõm loøng thöông xoùt'. Vaø quaû ñuùng nhö theá. Côn thònh noä cuûa Thieân Chuùa chæ keùo daøi trong choác laùt, nhöng loøng thöông xoùt cuûa Ngöôøi thì keùo daøi maõi maõi.
"Neáu Thieân Chuùa töï giôùi haïn Ngöôøi vaøo moät mình coâng lyù, Ngöôøi seõ heát coøn laø Thieân Chuùa, thay vaøo ñoù, cuõng gioáng nhö con ngöôøi chæ yeâu caàu phaûi toân troïng luaät phaùp. Nhöng moät mình coâng lyù khoâng ñuû. Kinh nghieäm cho thaáy: chæ naïi tôùi coâng lyù maø thoâi keát cuïc seõ tieâu dieät chính noù. Ñoù laø lyù do Thieân Chuùa ñaõ ñi quaù beân kia coâng lyù baèng loøng thöông xoùt vaø tha thöù cuûa Ngöôøi".
Vieát nhö treân roài, Ñöùc Phanxicoâ voäi theâm ngay, trong cuøng moät ñoaïn 21, raèng: "AÁy theá nhöng, ñieàu naøy khoâng coù nghóa phaûi haï giaù coâng lyù hay bieán noù thaønh phuø phieám. Traùi laïi: baát cöù ai maéc loãi laàm ñeàu phaûi traû giaù. Tuy nhieân, ñaây chæ laø khôûi ñieåm cuûa hoài taâm, khoâng phaûi taän ñieåm cuûa noù, vì ta baét ñaàu caûm nhaän ñöôïc söï dòu hieàn vaø loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa. Ngöôøi khoâng töø boû coâng lyù. Ñuùng hôn Ngöôøi bao boïc noù vaø vöôït qua noù baèng moät bieán coá coøn lôùn hôn nöõa trong ñoù, ta caûm nhaän ñöôïc tình yeâu nhö laø neàn taûng cuûa coâng lyù ñích thöïc. Ta phaûi thaät chuù yù tôùi ñieàu Thaùnh Phaoloâ noùi neáu muoán traùnh ñöôïc cuøng moät loãi laàm ngaøi töøng traùch ngöôøi Do Thaùi ôû thôøi ngaøi: 'Vì khoâng nhaän bieát söï coâng chính cuûa Thieân Chuùa, vaø ra coâng thieát laäp söï coâng chính rieâng cuûa mình, hoï ñaõ khoâng suy phuïc söï coâng chính cuûa Thieân Chuùa. Vì ñích cuøng cuûa Leà luaät laø Ðöùc Kitoâ, nguoàn coâng chính cho moïi keû tin' (Rm 10:3-4). Coâng lyù cuûa Thieân Chuùa chính laø loøng thöông xoùt Ngöôøi ban cho moïi ngöôøi nhö moät ôn thaùnh chaåy ra töø caùi cheát vaø vieäc phuïc sinh cuûa Chuùa Kitoâ. Nhö theá, Thaäp Giaù Chuùa Kitoâ chính laø söï phaùn xeùt cuûa Thieân Chuùa ñoái vôùi moïi ngöôøi chuùng ta vaø ñoái vôùi toaøn theå theá giôùi, vì qua noù, Ngöôøi ñem laïi cho ta söï chaéc chaén ñöôïc yeâu thöông vaø ñöôïc söï soáng môùi".
Chuùng toâi trích daãn troïn hai ñoaïn Ñöùc Phanxicoâ noùi tôùi moái töông quan giöõa coâng lyù vaø loøng thöông xoùt. Ai cuõng thaáy loøng thöông xoùt vaø coâng lyù cuøng ñöôïc theå hieän moät luùc nôi Thaäp Giaù Chuùa Kitoâ: ôû ñaáy, Thieân Chuùa khoâng queân caû thöông xoùt laãn coâng lyù. Moïi loãi laàm ñeàu phaûi traû giaù nhöng giaù aáy ñöôïc traû qua caùi cheát vaø söï phuïc sinh cuûa Chuùa Kitoâ.
Ñoái vôùi chuùng ta, coâng lyù laø khôûi ñieåm cuûa hoài taâm, chöù khoâng phaûi laø taän ñieåm cuûa noù. Khoâng noùi roõ, nhöng hieån nhieân, theo Ñöùc Phanxicoâ, khôûi ñieåm naøy ñöôïc söï dòu hieàn vaø loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa, qua Chuùa Gieâsu Kitoâ, thuùc ñaåy, thuùc ñaåy ñeå hoï "nhaän bieát söï coâng chính cuûa Thieân Chuùa" ñöøng "ra coâng thieát laäp söï coâng chính rieâng cuûa mình" nhôø theá hoï "suy phuïc söï coâng chính cuûa Thieân Chuùa" vaø chæ khi aáy hoï môùi hoài taâm thöïc söï.
Khoâng nhö nhöõng ngöôøi quaù chuù troïng tôùi coâng lyù, coi noù nhö moät leänh truyeàn phaûi raùng maø ñeàn traû, Ñöùc Phanxicoâ cuõng nhaán maïnh ñeán vieäc ñeàn traû nhöng vieäc ñeàn traû naøy khoâng phaûi vieäc cuûa moät phía maø maïnh nhaát vaãn laø phía Thieân Chuùa. Söï dòu hieàn vaø loøng thöông xoùt cuûa Ngöôøi seõ thuùc ñaåy ngöôøi phaïm toäi ñeán choã thöïc tình thoáng hoái, töø boû con ñöôøng toäi loãi vaø quay veà vôùi Ngöôøi. Ñieàu maø Ñöùc Phanxicoâ muoán cho thaáy ôû ñaây laø: phía Thieân Chuùa ñöôïc ñaïi dieän bôûi Chuùa Kitoâ Toaøn Theå, goàm caû Ñaàu laãn caùc Chi Theå, laø taát caû chuùng ta. Söï dòu hieàn vaø loøng thöông xoùt cuûa ta, chöù khoâng phaûi baát cöù nhaán maïnh , nhaéc nhôû naøo khaùc, seõ khieán anh chò em maéc loãi laàm cuûa ta maïnh daïn tieán veà phía ngöôøi Cha luoân môû roäng voøng tay ñoùn chaøo hoï.
Trong dieãn trình Thöông-Xoùt-Coâng-Lyù, Ñöùc Phanxicoâ khoâng noùi nhieàu veà vieäc döùt boû nhöng roõ raøng ngaøi coù nhaéc ñeán vieäc "phaûi traû giaù". Maø traû giaù trong dieãn trình hoøa giaûi cuûa ta khoâng chæ aên naên hoái loãi maø laø töø boû con ñöôøng cuõ. Trong tröôøng hôïp ngöôøi ly dò taùi hoân, ñieàu maø Ñöùc HY Kasper luoân nhaéc tôùi nhö moät aùm aûnh, neáu khoâng ñoäc nhaát thì chí ít cuõng laø lôùn nhaát, khi noùi tôùi loøng thöông xoùt, khoâng theå khoâng coù chuyeän töø boû. Vieäc naøy chaéc chaén caàn coù söï laøm roõ Ñöùc Coâng Chính Maø Thöông Xoùt cuûa Thieân Chuùa vaø söï dòu hieàn cuõng nhö loøng thöông xoùt cuûa ta.
Lôøi cuûa Thaùnh Giaùo Hoaøng Gioan XXIII noùi vaøo luùc khai maïc Coâng Ñoàng Vatican II, moät laàn nöõa, ñöôïc Ñöùc Phanxicoâ nhaéc laïi laø: Nay laø luùc "Naøng Daâu cuûa Chuùa Kitoâ muoán söû duïng phöông thuoác thöông xoùt hôn laø trang bò vuõ khí nghieâm khaéc# Giaùo Hoäi Coâng Giaùo, trong khi naâng cao ngoïn ñuoác chaân lyù Coâng Giaùo ôû Coâng Ñoàng Chung naøy, vaãn muoán töï chöùng toû mình laø ngöôøi meï yeâu thöông ñoái vôùi moïi ngöôøi; nhaãn naïi, nhaân töø, xuùc ñoäng vì caûm thöông vaø loøng toát...".
Ñöùc Chaân Phuùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI, khi keát thuùc Coâng Ñoàng naøy, cuõng cho hay: "Chuùng toâi thích nhaán maïnh raèng ñöùc aùi ñaõ laø ñaëc ñieåm toân giaùo chính yeáu xieát bao cuûa Coâng Ñoàng naøy... caâu truyeän xöa veà ngöôøi Samaritanoâ Nhaân Haäu ñaõ laø khuoân maãu xieát bao cho neàn linh ñaïo cuûa Coâng Ñoàng naøy... moät laøn soùng aâu yeám vaø ngöôõng phuïc ñaõ töø Coâng Ñoàng naøy traøo daâng nhö theá naøo ñoái vôùi theá giôùi hieän ñaïi cuûa nhaân loaïi. Thöïc söï, caùc laàm loãi vaãn ñaõ bò keát aùn vì ñöùc aùi, cuõng nhö chaân lyù, ñoøi phaûi nhö theá, nhöng ñoái vôùi caùc caù nhaân thì chæ laø khuyeân baûo, toân troïng vaø yeâu thöông. Thay vì ñònh beänh gaây traàm caûm, chæ laø caùc phöông thuoác khích leä; thay vì tieân ñoaùn nhöõng ñieàu thaûm khoác, chæ laø nhöõng söù ñieäp tin töôûng... Moät ñieåm nöõa caàn nhaán maïnh laø: taát caû giaùo huaán phong phuù naøy ñeàu gom veà moät höôùng ñi duy nhaát: phuïc vuï nhaân loaïi, baát keå ñieàu kieän naøo, coù yeáu ñuoái vaø nhu caàu naøo".
Coù ñieàu hôn 50 naêm sau, nhöõng lôøi caåm tuù nhö treân vaãn coøn caàn ñöôïc doùng leân moät caùch khaån thieát vaø vaãn coøn caàn caû moät naêm thaùnh ñeå doùng leân, ñuû thaáy coøn xa chuùng ta môùi tôùi ñích nhaém cuûa Vatican II.
Sôû dó nhö theá, vì theo Ñöùc Phanxicoâ, "töø laâu, coù leõ chuùng ta ñaõ queân caùch bieåu loä vaø soáng con ñöôøng thöông xoùt. Moät ñaøng, côn caùm doã chæ chaêm chuù nguyeân vaøo coâng lyù maø thoâi ñaõ khieán chuùng ta queân raèng ñaây chæ laø böôùc thöù nhaát, duø laø böôùc caàn thieát vaø khoâng theå mieãn chöôùc. Nhöng Giaùo Hoäi caàn phaûi ñi xa hôn vaø coá gaéng ñaït cho ñöôïc moät muïc tieâu cao caû hôn vaø quan troïng hôn. Ñaøng khaùc, vaø laø ñieàu ñaùng buoàn phaûi noùi ra, ta phaûi thöøa nhaän raèng vieäc thöïc haønh loøng thöông xoùt ñang phai daàn trong neàn vaên hoùa roäng lôùn hôn. Trong moät soá tröôøng hôïp, ngöôøi ta coøn khoâng chòu söû duïng töø ngöõ naøy nöõa".
Chính vì theá, theo Ñöùc Phanxicoâ, "ñaõ ñeán luùc Giaùo Hoäi neân taùi tieáp nhaän lôøi keâu goïi haân hoan phaûi thöông xoùt. Ñaõ ñeán luùc phaûi trôû veà vôùi nhöõng neùt caên baûn vaø mang laáy caùc yeáu ñuoái vaø chieán ñaáu cuûa anh chò em ta".
Vuõ Van An