Ñöùc Hoàng Y Francis George
moät nhaø trí thöùc khoâng maéc beänh trí thöùc
Ñöùc Hoàng Y Francis George, moät nhaø trí thöùc khoâng maéc beänh trí thöùc.
Chicago (VietCatholic News 20-04-2015) - Caùi cheát cuûa Ñöùc Hoàng Francis George, cöïu Toång Giaùm Muïc Chicago, duø laø sau moät côn beänh keùo daøi vaø ai cuõng thaáy vieäc phaûi ñeán seõ ñeán, cuõng gaây ngôõ ngaøng vaø xuùc ñoäng cho ngöôøi Coâng Giaùo khoâng nhöõng cuûa Chicago, cuûa Hoa Kyø maø coøn cuûa caû theá giôùi nöõa.
Ratzinger Hoa Kyø
Kyù giaû John Allen nhaéc laïi danh hieäu "Ratzinger Hoa Kyø" (1) cuûa Ñöùc Hoàng Y George. Trong soá caùc ñieän vaên chia buoàn, khoâng ít ñieän vaên nhaát trí vôùi danh hieäu naøy. Ñöùc Toång Giaùm Muïc Kurtz, ñöông kim chuû tòch Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Hoa Kyø xöng tuïng: Trong tö caùch Toång Giaùm Muïc Chicago vaø chuû tòch Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Hoa Kyø, Ñöùc Hoàng Y George ñaõ laõnh ñaïo nhö moät ngöôøi phuïc vuï nhaân haäu vaø moät nhaø trí thöùc khoân saùnh". Ñöùc Toång Giaùm Muïc Chaput cuûa Philadelphia, moät ngöôøi cuøng Doøng Ñöùc Meï Taän Hieán vôùi Ñöùc Hoàng Y George, vieát: "Trong tö caùch giaùm muïc vaø hoïc giaû, ngaøi laø nhaø trí thöùc tinh teá nhaát maø Giaùo Hoäi taïi Hoa Kyø töøng ñöôïc chöùng kieán trong nhieàu thaäp nieân qua". John Garvey, Chuû tòch Ñaïi Hoïc Coâng Giaùo America, voán laø theá maãu (alma mater) cuûa Ñöùc Hoàng Y, thì cho raèng "Ngaøi laø ngöôøi ñaõ ñem caùc taøi naêng trí thöùc vó ñaïi vaøo vieäc phuïc vuï Chuùa Kitoâ vaø Giaùo Hoäi cuûa Ngöôøi vaø laø ngöôøi ñaõ boäc tröïc noùi leân söï thaät trong moïi hoaøn caûnh". Linh muïc Robert Barron, giaùm ñoác chuûng vieän Mundelein cuûa Chicago, ngöôøi töøng soáng vôùi Ñöùc Hoàng Y George trong saùu naêm, quaû quyeát raèng ngaøi laø "nhaø laõnh ñaïo trí thöùc cuûa Giaùo Hoäi Hoa Kyø. Moät soá giaùm muïc Hoa Kyø töøng cho toâi hay khi Ñöùc Hoàng Y George leân tieáng taïi caùc phieân hoïp cuûa caùc giaùm muïc, toaøn boä caên phoøng im nhö tôø vaø moïi ngöôøi ñeàu laéng nghe". Cha cuõng cho raèng cha raát thaùn phuïc söï hieåu bieát trong chi tieát neàn chính trò, vaên hoùa vaø lòch söû cuûa baát cöù quoác gia naøo ta keå teân ra.
John Allen cho raèng cuõng nhö Ñöùc Hoàng Y Joseph Ratzinger, caùc chuû tröông roõ raøng vaø maïnh meõ cuûa Ñöùc Hoàng Y George veà caùc vaán ñeà nhö phaù thai, ngöøa thai, vaø phuïng vuï moät laø ñöôïc ca ngôïi hai laø bò chæ trích, nhöng khoâng bao giôø bò laøm ngô caû.
Chuù taâm ñaày say meâ cuûa ngaøi laø moái lieân heä giöõa ñöùc tin vaø vaên hoùa, nhaát laø söï thoâi thuùc cuûa "taân phuùc aâm hoùa" theo nghóa loøng nhieät thaønh truyeàn giaùo môùi trong Ñaïo Coâng Giaùo.
Sau khi ñöôïc cöû nhieäm laø Toång Giaùm Muïc Chicago vaøo naêm 1997, vaø nhaát laø trong nhieäm kyø 3 naêm laøm chuû tòch Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Hoa Kyø töø 2007 tôùi 2010, Ñöùc Hoàng Y George laø nhaân vaät khai phaù cuûa Vatican taïi Hoa Kyø vaø laø moät trong soá raát ít caùc vò giaùo phaåm Hoa Kyø taïo ñöôïc danh tieáng vaø aûnh höôûng khaép theá giôùi Coâng Giaùo.
Trong soá caùc thaønh töïu cuûa ngaøi phaûi keå tôùi cuoäc chieán choáng chính saùch ngöøa thai cuûa chính phuû Obama vaø laø nhaø laõnh ñaïo ñaõ bieán töï do toân giaùo thaønh quan taâm haøng ñaàu cuûa caùc giaùm muïc Hoa Kyø. Trong traän chieán choáng tai tieáng laïm duïng tình duïc, ngaøi laø cha ñeû cuûa chính saùch tuyeät ñoái khoâng dung tha (zero tolerance) khôûi ñaàu aùp duïng cho Hoa Kyø, sau ñöôïc Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI cho aùp duïng trong toaøn theå Giaùo Hoäi hoaøn caàu: baát cöù linh muïc naøo moät laàn laïm duïng seõ vónh vieãn bò loaïi khoûi thöøa taùc vuï.
Moät chi tieát khaù lyù thuù veà ôn goïi cuûa Ñöùc Hoàng Y George khieán ta nhôù tôùi caâu: vieân ñaù ngöôøi thôï vöùt boû ñaõ trôû thaønh vieân ñaù goùc töôøng laø: vì beänh hoaïn (polio) khieán ngaøi lieät chaân, chuûng vieän Chicago töø choái khoâng nhaän ngaøi vaøo hoïc. Vieân ñaù bò boû naøy nhaäp doøng Ñöùc Meï Taän Hieán (Oblates of Mary Immaculate, OMI), trôû thaønh phoù beà treân caû vôùi nhieäm kyø 12 naêm taïi Giaùo Ñoâ Roâma, ñuû thôøi gian ñeå ngaøi hieåu bieát raát roõ boä maùy laøm vieäc beân trong cuûa Toøa Thaùnh vaø noái keát vôùi raát nhieàu vôùi caùc vò voïng cuûa Giaùo Hoäi hoaøn caàu, moät chuaån bò tuyeät vôøi ñeå ngaøi trôû thaønh nhaø laõnh ñaïo cuûa moät giaùo phaän vaøo haøng lôùn nhaát Hoøa Kyø, giaùo phaän meï töøng choái töø ñöùa con thaân yeâu cuûa mình.
Noái nghieäp vò Hoàng Y töøng chieám troïn traùi tim ngöôøi Coâng Giaùo Chicago laø Ñöùc Hoàng Y Joseph Bernardin, vò Hoàng Y, khi nhaäm chöùc, ñaõ giôùi thieäu mình baèng moät danh xöng raát thaân thöông vaø khieâm nhöôøng "Giuse, ngöôøi em cuûa anh chò em ñaây", Ñöùc Toång Giaùm Muïc George chæ daùm noùi "Phanxicoâ, ngöôøi laùng gieàng cuûa anh chò em ñaây".
John Allen cho raèng duø khoâng ñuïng tôùi loøng ngöôøi baèng vò tieàn nhieäm, Ñöùc Hoàng Y George ñaõ buø tröø baèng söùc maïnh boä oùc cuûa ngaøi. Trong suoát hai thaäp nieân 1990 vaø 2000, khoâng moät bi kòch naøo trong ñôøi soáng Coâng Giaùo Hoa Kyø maø ngaøi khoâng laø taùc nhaân daãn ñaàu, cung caáp neàn taûng trí thöùc cho nhöõng taøi kheùo leùo töï nhieân maø caùc giaùm muïc khaùc caûm thaáy nhöng noùi ra khoâng ñöôïc.
Ngaøi laø moät trong caùc chuû löïc cuûa ñieàu thöôøng ñöôïc goïi laø "cuoäc chieán phuïng vuï" cuûa thaäp nieân 1990, laø moät thaønh vieân cuûa UÛy Ban ñaëc bieät coù teân laø "Vox Clara" (tieáng noùi roõ raøng), moät coá gaéng leøo laùi phuïng vuï Coâng Giaùo veà höôùng truyeàn thoáng, toân kính hôn, moät chieàu höôùng trang nghieâm hôn voán ñöôïc caùc nhaø baûo thuû cöû haønh nhöng bò caùc vò caáp tieán coi nhö loän ngöôïc vieãn kieán caûi caùch cuûa Vatican II.
Tuy bò coi laø baûo thuû veà vaên hoùa, Ñöùc Hoàng Y George coù chuû tröông oân hoøa suoát thaäp nieân 2000 trong vaán ñeà gay caán veà vieäc coù neân cho caùc chính trò gia Coâng Giaùo phoø phaù thai ñöôïc röôùc leã hay khoâng. Chuû tröông cuûa ngaøi laø: coù söï khaùc nhau giöõa giaùo huaán luaân lyù vaø chieán löôïc chính trò, moät chuû tröông ñöôïc nhieàu giaùm muïc Hoa Kyø trích daãn ñeå beânh vöïc cho vieäc ñöùng ngoaøi cuoäc tranh luaän.
Nhöng ñoái vôùi caùc tai tieáng laïm duïng tình duïc, Ñöùc Hoàng YGeorge hoaøn toaøn trieät ñeå. Ngaøi hoaøn toaøn uûng hoä chính saùch tuyeät ñoái khoâng dung tha. Chính saùch naøy ñuïng tôùi giaùo luaät, neân ngaøi ñaõ laõnh ñaïo moät phaùi ñoaøn qua Vatican trình baày söï vieäc ñeå Vatican quyeát ñònh. Thoaït ñaàu, Toøa Thaùnh cho aùp duïng trong moät thôøi gian thöû nghieäm, nhöng ñeán thôøi Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI, noù trôû thaønh chính saùch vónh vieãn.
Ñoái vôùi cuoäc caûi toå cuûa Obama veà y teá cuõng theá. Obama cuõng laø ngöôøi Chicago nhö Ñöùc Hoàng Y George vaø nhaäm chöùc Toång Thoáng gaàn nhö cuøng thôøi (2008) vôùi vieäc Ñöùc Hoàng Y George ñöôïc baàu laøm chuû tòch Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Hoa Kyø (2007). Thoaït ñaàu, döôùi söï laõnh ñaïo cuûa Ñöùc Hoàng Y George, Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Hoa kyø uûng hoä yù nieäm maïng löôùi an toaøn xaõ hoäi vôùi vieäc moïi ngöôøi ñöôïc chaêm soùc veà y teá.
Nhöng vì cuoäc caûi toå treân bao goàm luoân caû vieäc ngöøa vaø phaù thai, neân Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Hoa Kyø cöïc löïc choáng ñoái. Ñöùc Hoàng Y George coi vieäc naøy ñuïng tôùi töï do toân giaùo vaø nhaán maïnh raèng khoâng ñöôïc buoäc caùc nhoùm toân giaùo phaûi traû tieàn cho caùc thuû tuïc naøy vì ñi ngöôïc laïi caùc nieàm tin cuûa hoï. Duø bò moät soá ngöôøi chæ trích, nhöng theo Ñöùc Hoàng Y George, caùc quan taâm cuûa Giaùo Hoäi ñaõ thaéng theá: "Moïi chæ trích ta neâu leân ñeàu ñaõ trôû thaønh söï thaät".
Nhaø trí thöùc khoâng maéc beänh trí thöùc
George Weigel nhìn Ñöùc Hoàng Y George döôùi khía caïnh khaùc. OÂng baûo Ñöùc Hoàng Y laø moät nhaø ñaïi trí thöùc, nhöng khoâng mang chöùng beänh raát thoâng thöôøng cuûa caùc nhaø khoa baûng.
Tuy nhieân, tröôùc nhaát, ngaøi laø "ngöôøi luoân ñau ñôùn", nhö lôøi em gaùi ngaøi noùi vôùi moät linh muïc Chicago. Laø moät ngöôøi soáng thoaùt beänh soát baïi lieät töø hoài coøn nieân thieáu, Ñöùc Hoàng Y George, suoát cuoäc ñôøi tröôûng thaønh, phaûi di chuyeån baèng ñoâi chaân boù theùp. Roài bò chöùng ung thö baøng quang taán coâng, phaûi soáng vôùi ñieàu chính ngaøi goïi ñuøa laø "taân baøng quang". Ngaøi thaéng ñöôïc thaùch thöùc naøy nhöng roài moät hình thöùc ung thö khaùc taán coâng vaø nhöõng naêm cuoái ñôøi cuûa ngaøi ñaày nhöõng ñau ñôùn môùi, nhieàu ñau ñôùn hôn# AÁy theá nhöng, Weigel cho hay: töø ngaøy gaëp ngaøi coøn laø moät linh muïc caùch nay 30 naêm, chöa laàn naøo thaáy ngaøi than ñau caû.
Theo Weigel, trong hai theá kyû vöøa qua, khoâng nhö Giaùo Hoäi Coâng Giaùo taïi Ñöùc, haøng giaùo phaåm Hoa Kyø khoâng ñöôïc noåi tieáng bao nhieâu veà caùc vò giaùm muïc hoïc giaû cuûa hoï. Nhöng trong con ngöôøi cuûa Ñöùc Hoàng Y George, Giaùo Hoäi Coâng Giaùo taïi Hoa Kyø coù ñöôïc moät nhaø laõnh ñaïo thuoäc haïng trí thöùc treân theá giôùi, vôùi hai baèng tieán só thöïc thuï nhöng laïi khoâng coù baát cöù "meùo moù" trí thöùc naøo voán lieân heä tôùi ngaønh hoïc thuaät hieän ñaïi.
Theo nghóa toát nhaát cuûa noù, ngaøi laø nhaø tö töôûng phoùng khoaùng: moät ngöôøi suy nghó ñoäc laäp ñoái vôùi caùc hoïc thuyeát loãi thôøi ñang hieän haønh, nhöng vaãn ôû beân trong truyeàn thoáng cuûa Giaùo Hoäi vaø gia taøi trí thöùc cuûa Giaùo Hoäi. Ngaøi laø moät nhaø trí thöùc hoaøn toaøn hieän ñaïi; aáy theá nhöng quaû laø thích ñaùng khi ngaøi qua ñôøi vaøo ngaøy Giaùo Hoäi ñoïc laïi caâu truyeän trong Tin Möøng Gioan noùi veà vieäc Chuùa Gieâsu nuoâi aên 5,000 ngöôøi, roài Chuùa baûo "phaûi thu laïi caùc maåu baùnh thöøa, ñöøng ñeå maát maåu naøo" (Ga 6:12), vì loøng trung thaønh cuûa Ñöùc Hoàng Y George ñoái vôùi truyeàn thoáng laø ñaùp öùng lôøi khuyeân naøy cuûa Chuùa. Ngaøi bieát raèng truyeàn thoáng coù nhieàu ñieàu ñeå daïy doã ta trong luùc naøy; ngaøi thöïc haønh ñieàu Chesterton goïi laø "neàn daân chuû cuûa ngöôøi cheát". Baøi hoïc trong Tin Möøng Gioan cuõng coøn moät khía caïnh khaùc. Vì khi ñöôïc cöû laøm Toång Giaùm Muïc Chicago naêm 1997, coù raát nhieàu maåu baùnh thöøa caàn phaûi thu laïi. Saùu thaùng sau, coù ngöôøi hoûi ngaøi ñaõ hoïc ñöôïc gì töø moät toång giaùo phaän voán ñöôïc coi nhö laù côø ñaàu cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Hoa Kyø, ngaøi traû lôøi: "toâi nay 60 tuoåi, vaø trong 15 naêm coøn laïi, toâi phaûi laøm cho ngöôøi ta ñi leã trôû laïi vaø laøm cho caùc linh muïc giaûi toäi trôû laïi".
Ngaøi laøm heát mình ñeå thöïc hieän vieäc treân, vaø ngaøi laøm coù hieäu quaû. Coù theå moät soá giaùo só khoù tính cuûa Chicago khoâng chòu thöøa nhaän, nhöng ña soá giaùo daân cuûa toång giaùo phaän naøy ñeàu nhìn nhaän, thaønh thöû, trong maáy thaùng veà höu ngaén nguûi cuûa ngaøi , nhieàu giaùo daân tôùi caùm ôn ngaøi veà nhöõng gì ngaøi ñaõ laøm cho toång giaùo phaän.
Ñöùc Hoàng Y George raát moä meán Ñöùc Gioan Phaoloâ II. Gioáng vò giaùo hoaøng ngöôøi Ba Lan naøy, moät ngöôøi cuõng coù quyeát taâm "thu laïi caùc maåu baùnh thöøa" roài nhaøo naën laïi thaønh moät toång hôïp ñöùc tin vaø thöïc haønh Coâng Giaùo hieän ñaïi, Ñöùc Hoàng Y George cuõng laø moät quan saùt vieân tinh töôøng (vaø coù tinh thaàn pheâ phaùn) ñoái vôùi neàn vaên minh Taây Phöông. Vaø caùc lo laéng cuûa ngaøi ñoái vôùi höôùng ñi cuûa neàn vaên minh naøy ñaõ ñöôïc nhöõng baûn tin ngaén cuûa truyeàn thoâng truyeàn ñi raát nhanh. Thöïc vaäy, trong moät cuoäc thaûo luaän vôùi caùc linh muïc, ngaøi noùi raèng ngaøi seõ cheát ôû treân giöôøng (beänh); ngöôøi keá nhieäm ngaøi seõ cheát ôû trong tuø; vaø ngöôøi keá nhieäm sau ñoù seõ cheát vì ñaïo taïi coâng tröôøng. Ñaây chæ laø caùch ñeå ngaøi môøi goïi caùc linh muïc suy nghó tôùi caùc thaùch thöùc cuûa ñieàu Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI goïi laø "neàn ñoäc taøi cuûa chuû nghóa duy töông ñoái". Nhöng nhieàu ngöôøi coi nhöõng lôøi naøy nhö moät thöù nhaãn nhuïc, thaäm chí ñaàu haøng. Thöïc ra khoâng phaûi theá vì baøi noùi cuûa Ñöùc Hoàng Y khoâng chæ keát thuùc ôû ñaáy. Maø ngaøi nhaán maïnh theâm raèng: sau vò bò gieát vì ñaïo, vò keá nhieäm seõ "thu laïi caùc maûnh vuïn cuûa xaõ hoäi tan hoang vaø töø töø giuùp taùi thieát neàn vaên minh, nhö Giaùo Hoäi voán laøm xöa nay trong lòch söû nhaân loaïi".
Gioáng Ñöùc Gioan Phaoloâ II, Ñöùc Hoàng Y George cuõng bieát raèng nhoùm caáp tieán Catholic Lite ôû Chicago, trong caùc thaäp nieân 1930 vaø 1940, khoâng thích ñaùng cho caû vieäc choáng laïi heä tö töôûng thôøi ñaïi, laãn vieäc "thu laïi caùc maåu baùnh thöøa" ñeå taùi thieát xaõ hoäi Hoa Kyø sau khi heä tö töôûng thôøi ñaïi ñaõ phaù naùt noù. Nhöng quaû laø ñieàu baát coâng khi cho raèng Ñöùc Hoàng Y George laø ngöôøi choáng laïi khuynh höôùng Coâng Giaùo "caáp tieán". Tröôùc nhaát, vì ngaøi voán khoâng nghó tôùi Giaùo Hoäi nhö moät ñònh cheá ñöôïc xaùc ñònh bôûi caáp tieán hay baûo thuû. Nhö ngaøi töøng noùi trong moät cuoäc hoïp baùo ñaàu tieân taïi Chicago naêm 1997, Giaùo Hoäi chæ noùi tôùi ñuùng/sai, chöù khoâng taû/höõu. Maët khaùc, ngaøi bieát roõ Catholic Lite töï noù cheát yeåu vì söï voâ giaù trò cuûa noù, thì caàn chi phaûi maát thì giôø choáng traû noù? Chi baèng, "thu laïi caùc maåu baùnh thöøa", goàm caû caùc maåu toát laønh trong cuoäc caûi toå ñaïo Coâng Giaùo taïi Chicago, vaø tieán haønh cuoäc taân phuùc aâm hoùa caû Giaùo Hoäi laãn Xaõ Hoäi Hoa Kyø. Ngaøi tin chaéc raèng ñieàu naøy chæ coù theå thöïc hieän ñöôïc nhôø ñieàu ta coù theå goïi laø Ñaïo Coâng Giaùo Bao Goàm Taát Caû (All-In Catholicism): moät Giaùo Hoäi cung öùng caû thöông xoùt laãn söï thaät; moät Giaùo Hoäi vöøa phoø söï soáng vöøa daán thaân vaøo vieäc höõu hieäu leân quyeàn cho ngöôøi ngheøo; moät Giaùo Hoäi laøm cho Ñaïo Coâng Giaùo coù tính loâi cuoán trong moät neàn vaên hoùa thöôøng quaù döûng döng ñoái vôùi nhöõng ñieàu caùc coäng ñoàng toân giaùo muoán noùi. Khoâng ñöôïc thanh thoûa caùi thöù laõnh ñaïm naøy baèng vieäc töø boû caùi hieåu neàn taûng cuûa Coâng Giaùo veà nhöõng gì ñoùng goùp cho haïnh phuùc con ngöôøi. Ta cuõng khoâng theå chæ duøng luaän chöùng ñeå thanh thoûa noù. Luaän chöùng laø ñieàu quan troïng, con ngöôøi trí thöùc naøy bieát roõ nhö theá vaø vaên hoùa cuõng bieát roõ nhö theá; nhöng caû chöùng taù cuõng theá, vaø ñoù laø lyù do ngaøi ñaõ vaän duïng moïi naêng löïc vaøo vieäc beânh vöïc vieäc leân quyeàn cho ngöôøi ngheøo cuûa caùc ñònh cheá Coâng Giaùo, töùc caùc tröôøng hoïc, caùc cô sôû y teá, vaø caùc trung taâm xaõ hoäi, choáng laïi caùc laán quyeàn cuûa chính phuû qua vieäc söû duïng Giaùo Hoäi cho caùc muïc tieâu cuûa hoï.
Khi caùc giaùm muïc Hoa Kyø baàu Ñöùc Hoàng Y George laøm chuû tòch cuûa hoï naêm 2007, caùc ngaøi ñaõ nhìn nhaän coù söï thay ñoåi veà naêng ñoäng tính trong sinh hoaït Coâng Giaùo ôû Hoa Kyø, moät thay ñoåi khoâng theå ñaûo ngöôïc ñöôïc. Caùc trung taâm sinh ñoäng nhaát cuûa Ñaïo Coâng Giaùo taïi Hoa Kyø , töùc caùc giaùo xöù, caùc giaùo phaän, caùc chuûng vieän, caùc phong traøo canh taân giaùo daân, caùc doøng tu moãi ngaøy moät lôùn maïnh, thaåy ñeàu laø nhöõng trung taâm ñaõ thöïc thi ñieàu Ñöùc Gioan Phaoloâ II goïi laø "Taân Phuùc AÂm Hoùa" vaø laø ñieàu Ñöùc Phanxicoâ goïi laø "moät Giaùo Hoäi truyeàn giaùo thöôøng tröïc".
Caùc traän tuyeán haäu coâng ñoàng tröôùc ñaây phaàn lôùn ñaõ khoâng coøn vaø ñöôøng ñi môùi ñaõ ñöôïc môû ra. Ñöùc Hoàng Y George goùp phaàn raát lôùn vaøo vieäc môû ñöôøng naøy. Theo Weigel, khi lòch söû ñöôïc vieát veà ngaøi, ngaøi seõ ñöôïc töôûng nieäm nhö moät vò toång giaùm muïc Chicago gaây nhieàu hieäu löïc nhaát trong lòch söû Giaùo Hoäi hieän ñaïi, vaø laø moät nhaø laõnh ñaïo cuûa Coâng Giaùo Hoa Kyø maø loøng can ñaûm veà trí thöùc vaø theå lyù coù giaù trò raát lôùn trong vieäc bieán Giaùo Hoäi taïi ñaây thaønh sinh ñoäng nhaát trong theá giôùi phaùt trieån, baát chaáp caùc thaùch ñoá vaø nan ñeà cuûa noù.
- - - - - - - - - - -
(1) Trong moät baøi môùi nhaát ngaøy 21 thaùng Tö naêm2 015, John Allen keå laïi raèng: tröôùc ngaøy nhaäm chöùc cuûa Ñöùc Taân Toång Giaùm Muïc Chicago Blaise Cupich, Ñöùc Hoàng Y George cho oâng hay: ngaøi luoân mong muoán coù dòp ñeå noùi vôùi oâng moät ñieàu. Töôûng gì, hoùa ra ngaøi muoán oâng ngöng, ñöøng goïi ngaøi laø Ratzinger cuûa Hoa Kyø nöõa. Ngaøi noùi: "toâi khoâng thuoäc côõ trí thöùc nhö theá cuõng chaúng coù thaønh töïu trí thöùc naøo# Toâi laøm sao vieát ñöôïc nhöõng cuoán saùch nhö ngaøi vieát". Duø bieát mình ñang noùi chuyeän vôùi moät ngöôøi saép qua ñôøi, Allen vaãn thöa laïi: Ñöùc Hoàng Y daïy con laøm ñieàu gì con cuõng laøm nhöng ñöøng baét con thoâi goïi ngaøi laø Ratzinger cuûa Hoa Kyø. Vì con bieát ôû ñieåm naøy con ñuùng coøn ngaøi thì sai!
Vuõ Van An