Toøa Thaùnh khoâng traû lôøi Thoå Nhó Kyø
Toøa Thaùnh khoâng traû lôøi Thoå Nhó Kyø.
Vatican (Toång hôïp 15-04-2015) - Toøa Thaùnh khoâng traû lôøi nhöõng phaûn öùng phaãn noä cuûa chính phuû Thoå Nhó Kyø.
Trong cuoäc hoïp baùo tröa ngaøy 15 thaùng 4 naêm 2015, Cha Lombardi, Giaùm ñoác Phoøng baùo chí Toøa Thaùnh, ñaõ traû lôøi caâu hoûi cuûa moät kyù giaû neâu leân veà phaûn öùng cuûa Thoå Nhó Kyø ñoái vôùi nhöõng lôøi Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ trong buoåi leã ngaøy 12 thaùng 4 naêm 2015 goïi ñích danh cuoäc taøn saùt 1.5 trieäu ngöôøi Armeni caùch ñaây 100 naêm laø "cuoäc dieät chuûng ñaàu tieân trong theá kyû 20". Cha noùi:
"Nhöõng lôøi cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ veà cuoäc "dieät chuûng ngöôøi Armeùni phaûi ñöôïc xeùt trong moät ñöôøng höôùng roõ raøng, vaø tröôùc sau nhö moät, theo höôùng ñoái thoaïi. Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaõ ñaén ño trong baøi dieãn vaên cuûa Ngaøi vaø nhaéc laïi ñieàu ñaõ ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ 2 khaúng ñònh. Chuùng toâi ghi nhaän phaûn öùng cuûa Thoå nhó kyø nhöng chuùng toâi khoâng nghó ñaây laø tröôøng hôïp ñeå tranh luaän hoaëc ñeå caõi vaõ nhau. Baøi dieãn vaên cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng ghi nhaän nhöõng gì ñaõ xaûy ra ñeå coù moät thaùi ñoä thích hôïp haàu ñaït coù moät lòch söû toát ñeïp hôn trong töông lai".
Sau nhöõng phaûn öùng gay gaét cuûa thuû töôùng, ngoaïi tröôûng vaø ñaïi söù cuûa Thoå nhó kyø caïnh Toøa Thaùnh, veà baøi dieãn vaên cuûa Ñöùc Thaùnh Cha, hoâm 14 thaùng 4 naêm 2015, ñeán löôït toång thoáng Recep Tayyip Erdogan cuûa Thoå muoán "leân lôùp" cho Ñöùc Giaùo Hoaøng vaø noùi raèng: "Toâi muoán caûnh giaùc Ñöùc Giaùo Hoaøng ñöøng laäp laïi sai laàm aáy". OÂng cuõng keâu goïi haõy tín nhieäm "caùc söû gia ñeå traùnh noùi saûng" vaø coù moät caùi nhìn toát veà "caùc thöïc taïi".
Hoâm tröôùc ñoù, ngoaïi tröôûng Thoå cho raèng nhöõng lôøi tuyeân boá cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng hoâm 12 thaùng 4 naêm 2015 laø moät "söï vu khoáng", khoâng hôïp vôùi luaät phaùp veà töø "dieät chuûng".
Thaät ra trong dieãn vaên ñaàu thaùnh leã ngaøy 12 thaùng 4 naêm 2015, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ tröng daãn nguyeân vaên Tuyeân ngoân chung cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ 2 vaø Ñöùc Toång thöôïng phuï Karekin II cuûa Giaùo Hoäi Armeùni Toâng Truyeàn kyù keát taïi Etchmiadzin ngaøy 27 thaùng 9 naêm 2001. Tuyeân ngoân naøy ñònh nghóa cuoäc taøn saùt 1.5 trieäu ngöôøi Armeùni hoài naêm 1915 laø "cuoäc dieät chuûng ñaàu tieân trong theá kyû 20", vaø caàu mong môû laïi con ñöôøng hoøa giaûi giöõa daân toäc Thoå Nhó Kyø vaø Armeùni.
Trong boái caûnh naøy, caàn ghi nhaän raèng chính toång thoáng Erdogan, tuy pheâ bình maïnh meõ, nhöng ñaõ laäp laïi ñeà nghò vôùi Armeùni thaønh laäp moät uûy ban chung goàm caùc söû gia ñeå nghieân cöùu vaên khoá cuûa hai nöôùc veà vaán ñeà naøy.
Nghò vieän AÂu Chaâu ôû Strasbourg seõ boû phieáu ngaøy 16 thaùng 4 naêm 2015 veà moät nghò quyeát trong ñoù coù nhöõng ñoaïn khaúng ñònh raèng "Nhöõng gì xaûy ra töø 1915 ñeán 1917 trong Ñeá quoác Ottoman (Thoå Nhó Kyø) gaây thieät haïi cho ngöôøi Armeùni laø moät "cuoäc dieät chuûng". Chính Phuû Thoå nhó kyø phaûi toân troïng nhöõng cam keát cuûa mình veà vieäc baûo veä gia saûn vaên hoùa, môû caùc vaên khoá cuûa mình vaø traû leõ vôùi quaù khöù, vaø Thoå Nhó Kyø cuõng nhö Armeùni caàn phaûi bình thöôøng hoùa quan heä vôùi nhau".
Trong döï thaûo nghò quyeát, caùc ñaïi bieåu nghò vieän AÂu Chaâu leân aùn moïi toäi aùc choáng laïi nhaân loaïi vaø dieät chuûng, ñoàng thôøi maïnh meõ leân aùn moïi toan tính phuû nhaän".
Toång thoáng Erdogan tuyeân boá seõ boû ngoaøi tai baát kyø nghò quyeát naøo cuûa Nghò vieän AÂu Chaâu veà vaán ñeà "dieät chuûng". (Toång hôïp 15-4-2015)
G. Traàn Ñöùc Anh, OP
(Radio Vatican)