Ñöùc Hoàng Y Muller
traû lôøi phoûng vaán cuûa Baùo La Croix
moät traùch vuï môùi cho Boä Tín Lyù
Ñöùc Hoàng Y Muller traû lôøi phoûng vaán cuûa Baùo La Croix: moät traùch vuï môùi cho Boä Tín Lyù.
Roma (VietCatholic News 10-04-2015) - Kyù giaû laõo thaønh Andrea Tornielli vöøa cho hay: trong moät cuoäc phoûng vaán gaàn ñaây, Ñöùc Hoàng Y Gerhard Ludwig Muller, Toång Tröôûng Thaùnh Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin ñeà nghò: Thaùnh Boä cuûa ngaøi neân ñaûm nhieäm moät laõnh vöïc traùch nhieäm môùi laø cung caáp cô caáu thaàn hoïc cho trieàu giaùo hoaøng. Ñaây laø moät traùch vuï chöa bao giôø ñöôïc nhaéc ñeán trong caùc vaên kieän moâ taû chính xaùc caùc naêng quyeàn cuûa Thaùnh Boä naøy.
Thöïc theá, trong cuoäc phoûng vaán cuûa Nhaät Baùo Coâng Giaùo Phaùp La Croix, Ñöùc Hoàng Y Muller tuyeân boá raèng "Vieäc moät nhaø thaàn hoïc nhö Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI leân ngai toøa Thaùnh Pheâroâ chaéc chaén laø moät ngoaïi leä. Nhöng Ñöùc Gioan XXIII khoâng phaûi laø moät thaàn hoïc gia chuyeân nghieäp. Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ cuõng naëng veà muïc vuï hôn, neân söù meänh cuûa chuùng toâi taïi Thaùnh Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin laø cung caáp cô caáu thaàn hoïc cho trieàu giaùo hoaøng". Nhö theá, theo tuyeân boá cuûa Ñöùc Hoàng Y Muller, Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin cuûa ngaøi phaûi "leân cô caáu thaàn hoïc" cho trieàu giaùo hoaøng cuûa Ñöùc Phanxicoâ. Vaø ñaây coù leõ laø lyù do khieán cho vò toång tröôûng cuûa Thaùnh Boä naøy ñöa ra nhieàu tuyeân boá coâng khai treân caên baûn thöôøng xuyeân, nhö chöa töøng coù tröôùc ñaây.
Ñaây quaû laø maåu tin ñaùng löu yù neáu ta nhôù ñieàu 48 cuûa Toâng Hieán "Pastor Bonus" do Ñöùc Gioan Phaoloâ II coâng boá naêm 1988 veà Giaùo Trieàu Roâma: "Nhieäm vuï chuyeân bieät cuûa Thaùnh Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin laø coå vuõ vaø gìn giöõ tín lyù ñöùc tin vaø luaân lyù trong toaøn theå theá giôùi Coâng Giaùo".
Trong khi ñoù, "do thaùnh yù cuûa chính Chuùa Kitoâ", nhö Ñöùc Phanxicoâ nhaéc laïi vaøo luùc keát thuùc Thöôïng Hoäi Ñoàng naêm 2014, Ñöùc Giaùo Hoaøng laø "muïc töû vaø thaày daïy toái cao cuûa moïi tín höõu" (giaùo luaät ñieàu 749). Cho tôùi moät vaøi thaäp nieân vöøa qua, chính Ñöùc Giaùo Hoaøng laø vò ñích thaân chuû trì Thaùnh Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin (Ñöùc Phaoloâ VI laø vò cuoái cuøng laøm vieäc naøy). Vì chæ coù ngaøi, do quyeàn toái thöôïng Pheâroâ, môùi coù thaåm quyeàn thi haønh nhieäm vuï naøy. Quyeàn toái thöôïng naøy voán thuoäc Giaùm Muïc Roâma, bao goàm vieäc chuû trì "trong ñöùc aùi" vaø giaûi quyeát caùc vaán ñeà thaàn hoïc khi caàn.
Kyù giaû Tornielli cho raèng duø lôøi tuyeân boá cuûa Ñöùc Hoàng Y Muller gaàn nhö khoâng ñöôïc ai chuù yù, nhöng quaû chuùng môû ra caû moät khung caûnh hoïc lyù môùi ñoái vôùi truyeàn thoáng Giaùo Hoäi. Maët khaùc, döôøng nhö theo ñoù, trieàu giaùo hoaøng hieän nay vaø caû trieàu giaùo hoaøng cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñeàu thieáu moät cô caáu thaàn hoïc ñaày ñuû.
Traû lôøi phoûng vaán cuûa baùo La Croix
Ngaøy 29 thaùng Ba naêm 2015, nhaân dòp tôùi Phaùp ñeå phaùt haønh cuoán ñaàu tieân trong troïn boä taùc phaåm cuûa thaàn hoïc gia Joseph Ratzinger (Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI), Ñöùc Hoàng Y Muller ñaõ ñöôïc Baùo La Croix phoûng vaán veà nhieàu vaán ñeà.
Ñöôïc hoûi ngaøi quan nieäm ra sao vai troø cuûa ngaøi döôùi trieàu giaùo hoaøng cuûa Ñöùc Phanxicoâ, Ñöùc Hoàng Y Muller, sau khi nhaán maïnh tôùi traùch vuï môùi nhö ñaõ noùi ôû treân, ngaøi cho bieát theâm: "toâi ñaùnh giaù cao kinh nghieäm cuûa Ñöùc Ñöông Kim Giaùo Hoaøng ñeán töø Chaâu Myõ La Tinh. Toâi voán nhieàu laàn tôùi Peru vaø nhieàu nöôùc Chaâu Myõ La Tinh khaùc. Toâi bieát ít nhieàu tình hình vaø nhaát laø caûnh ngheøo ôû ñaáy, tuyeät ñoái khaùc vôùi nhöõng gì chuùng ta hieän thaáy taïi AÂu Chaâu. Toâi nghó raèng ñaây laø söù meänh vó ñaïi cuûa Ñöùc Phanxicoâ: hôïp nhaát theá giôùi, vöôït qua söï khaùc nhau quaù lôùn giöõa caùc nöôùc AÂu Chaâu vaø Baéc Myõ, vaø caùc nöôùc Chaâu Phi, Chaâu Myõ La Tinh vaø Chaâu AÙ. Ngaøi nhaéc ta nhôù chæ coù moät nhaân loaïi duy nhaát, moät traùi ñaát duy nhaát, vôùi moät traùch nhieäm phoå quaùt. Thoâng ñieäp saép tôùi veà moâi tröôøng seõ nhaán maïnh tôùi traùch nhieäm coù tính hoaøn caàu lieân heä tôùi khí haäu naøy, moïi ngöôøi ñöôïc höôûng caùc cuûa caûi chung.
Ñieàu treân xem ra raát gaàn vôùi thaàn hoïc giaûi phoùng. Nhaân dòp phong aù thaùnh cho Ñöùc Cha Romero, phaûi chaêng neàn thaàn hoïc naøy seõ ñöôïc nhìn nhaän chính thöùc? Ñöùc Hoàng Y Muller cho hay: Neàn thaàn hoïc naøy chöa bao giôø bò keát aùn. Tuy nhieân phaûi vöôït qua nguy cô hoaøn toaøn chæ chuù troïng tôùi khía caïnh chính trò hay xaõ hoäi. Nhöng maët khaùc, ñaëc ñieåm Coâng Giaùo laø khoâng phaân ly chieàu kích sieâu vieät khoûi theá giôùi... Vôùi maàu nhieäm nhaäp theå, hai chieàu kích naøy keát hôïp vôùi nhau moät caùch maät thieát. Chuùng ta naêng noùi tôùi söï cöùu roãi toaøn dieän. Chuùng ta coù moät hoïc thuyeát xaõ hoäi phaùt trieån caû 150 naêm nay vaø, trong Deus caritas est, Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI cuõng ñaõ nhaéc nhôû vieäc phuïc vuï (diaconie) laø haønh ñoäng caên baûn ra sao cuûa Giaùo Hoäi trong chöùc naêng giaûi phoùng cuõng nhö trong caùc saéc thaùi chính trò. Chính trò khoâng theå töï baèng loøng vôùi vai troø quaûn lyù. Chuùng ta caàn moät neàn luaân lyù lieân ñôùi, hôïp nhaát con ngöôøi thay vì vò kyû, duy vaät, laáy loøng daân...
Ñöôïc hoûi: coù ngöôøi cho raèng cho tôùi nay, Giaùo Hoäi Coâng Giaùo döôøng nhö chæ bieát döïa vaøo tín lyù, lieäu caùi nhìn aáy coù saép thay ñoåi khoâng, Ñöùc Hoàng Y Muller cho hay: ngöôøi ta coù caûm töôûng caùc vò giaùo hoaøng tröôùc ñaây coù ñònh kieán veà luaân lyù tính duïc trong khi Ñöùc Phanxicoâ muoán trôû veà vôùi tính phoå quaùt cuûa söù ñieäp Tin Möøng. Tuy nhieân, söù ñieäp cuûa Ñöùc Phanxicoâ cuõng raát roõ raøng veà tính duïc con ngöôøi ñöôïc yù muoán cuûa Thieân Chuùa saép xeáp, chính Ngöôøi ñaõ döïng neân hoï coù nam coù nöõ. Giaùo Hoäi baùc boû moïi vieãn kieán ngoä ñaïo hay nhò nguyeân muoán bieán tính duïc thaønh moät yeáu toá taùch bieät khoûi baûn nhieân con ngöôøi. Ñöùc Giaùo Hoaøng muoán nôùi roäng suy tö ñeå nhaán maïnh raèng söù meänh cuûa Giaùo Hoäi laø ñem hy voïng tôùi cho moïi ngöôøi.
Ñoù chính laø chuû ñeà cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng saép tôùi veà "söù meänh cuûa gia ñình trong Giaùo Hoäi vaø trong theá giôùi". Lieäu coù chaêng moät toång hôïp khaû höõu giöõa nhöõng vieãn kieán raát khaùc nhau töøng choáng ñoái nhau taïi thöôïng hoäi ñoàng vöøa qua?
Ñöùc Hoàng Y Muller traû lôøi raèng: trong tö caùch boä tröôûng Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin, ngaøi chòu traùch nhieäm ñoái vôùi tính hôïp nhaát cuûa ñöùc tin. Ngaøi khoâng theå thieân beân naøy thieân beân noï. Maø söï vieäc cuõng raát roõ raøng: chuùng ta coù lôøi Chuùa Kitoâ veà hoân nhaân vaø caùc giaûi thích chaân chính veà chuùng suoát trong lòch söû Giaùo Hoäi: caùc coâng ñoàng Florence vaø Trente, toång hôïp trong Gaudium et spes vaø huaán quyeàn sau ñoù... Veà phöông dieän thaàn hoïc, moïi söï ñeàu heát söùc roõ raøng. Chuùng ta ñang ñoái dieän vôùi vieäc duy tuïc hoùa hoân nhaân vôùi vieäc taùch bieät giöõa hoân nhaân toân giaùo vaø kyù keát daân söï.
Nhö theá, ta ñaõ ñaùnh maát caùc yeáu toá voán taïo thaønh hoân nhaân nhö moät bí tích vaø nhö moät ñònh cheá töï nhieân. Söù ñieäp cuûa Giaùo Hoäi veà hoân nhaân ñi ngöôïc laïi chieàu höôùng duy tuïc hoùa naøy. Ta phaûi tìm laïi caùc neàn taûng töï nhieân cuûa hoân nhaân vaø nhaán maïnh ñeå nhöõng ngöôøi ñaõ nhaän pheùp röûa bieát roõ tính bí tích cuûa hoân nhaân nhö moät phöông theá laõnh nhaän ôn thaùnh ñeå taém goäi vôï choàng vaø toaøn theå gia ñình.
Ñöôïc hoûi lieäu caùc hoäi ñoàng giaùm muïc coù quaù loûng leûo veà caùc chuû ñeà naøy hay khoâng, Ñöùc Hoàng Y Muller cho hay: caàn phaân bieät hai bình dieän: tín ñieàu vaø vieäc toå chöùc cuï theå. Chuùa Gieâsu thieát laäp ra caùc Toâng Ñoà vôùi Thaùnh Pheâroâ nhö nguyeân lyù hôïp nhaát ñöùc tin vaø söï hieäp thoâng bí tích. Ñaây laø moät ñònh cheá thuoäc thieân quyeàn. Ngoaøi ra, ta coøn coù caùc cô caáu giaùo luaät dieãn bieán theo hoaøn caûnh. Caùc hoäi ñoàng giaùm muïc noùi leân tính hôïp ñoaøn giaùm muïc treân bình dieän moät quoác gia, moät vaên hoùa hay moät ngoân ngöõ, nhöng ñoù laø moät toå chöùc thöïc teá. Giaùo Hoäi Coâng Giaùo hieän höõu nhö moät Giaùo Hoäi phoå quaùt, trong söï hieäp thoâng moïi giaùm muïc hôïp nhaát vaø döôùi söï che chôû cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng. Giaùo Hoäi cuõng hieän höõu trong caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông. Nhöng Giaùo Hoäi ñòa phöông khoâng phaûi laø Giaùo Hoäi Phaùp hay Giaùo Hoäi Ñöùc, maø laø Giaùo Hoäi Paris, Giaùo Hoäi Toulouse... töùc caùc giaùo phaän. YÙ nieäm Giaùo Hoäi quoác gia hoaøn toaøn laïc giaùo. Töï trò trong ñöùc tin laø ñieàu khoâng theå coù! Chuùa Gieâsu Kitoâ laø cöùu chuùa cuûa moïi ngöôøi, Ngöôøi thoáng nhaát hoùa taát caû moïi ngöôøi.
Nhöng coù theå coù vieäc thay ñoåi kyû luaät maø khoâng ñuïng gì tôùi tín lyù hay khoâng? Khoâng theå, kyû luaät vaø muïc vuï phaûi haønh ñoäng phuø hôïp vôùi tín lyù. Tín lyù khoâng phaûi laø moät lyù thuyeát kieåu Platoâng maø ta coù theå laáy thöïc haønh maø tu söûa, nhöng laø bieåu thöùc noùi leân chaân lyù maïc khaûi trong Chuùa Gieâsu Kitoâ.
Veà vaán ñeà ngöôøi ly dò taùi hoân, coù theå coù vieäc thöøa nhaän cuoäc keát hôïp thöù hai, sau moät thôøi kyø thoáng hoái, duø cuoäc keát hôïp naøy khoâng coù tính bí tích khoâng? Ñöùc Hoàng Y Muller cho hay: neáu cuoäc keát hôïp thöù nhaát vaãn coøn giaù trò, thì ngöôøi ta khoâng theå ñoàng thôøi keát öôùc cuoäc keát hôïp thöù hai. Con ñöôøng thoáng hoái coù theå coù, nhöng cuoäc keát hôïp thöù hai thì khoâng. Khaû theå duy nhaát laø trôû veà vôùi cuoäc keát hôïp thöù nhaát hay soáng cuoäc keát hôïp thöù hai nhö anh trai em gaùi: ñoù laø laäp tröôøng cuûa Giaùo Hoäi, phuø hôïp vôùi thaùnh yù Chuùa Gieâsu. Ngoaøi ra, luoân coù con ñöôøng xin toøa aùn Giaùo Hoäi tuyeân boá cuoäc keát hôïp thöù nhaát voâ hieäu.
Vuõ Van An