Suy tö sau Phuïc Sinh 2015
Suy tö sau Phuïc Sinh 2015.
Roma (VietCatholic News 7-04-2015) - Thöù Naêm Tuaàn Thaùnh naêm 2015, cuøng vôùi vieäc kyû nieäm Böõa AÊn Vöôït Qua, trong ñoù chieân ñöïc khoâng tì veát moät tuoåi ñöôïc gieát hieán teá, ngöôøi Duy Hoài Giaùo ñaõ phaùt ñoäng cuoäc taán coâng ñaãm maùu vaøo Ñaïi Hoïc Garissa, Kenya, baét ñaàu baén loaïn xaï vaøo moät buoåi caàu nguyeän cuûa Kitoâ Giaùo. Sau ñoù, caùc saùt thuû Duy Hoài Giaùo ñaõ baén cheát taïi choã baát cöù sinh vieân naøo xöng mình laø Kitoâ höõu, trong khi boû qua caùc sinh vieân Hoài Giaùo. Toång coäng coù 147 ngöôøi cheát trong bieán coá ñaãm maùu naøy.
Ñöùc Cha Joseph Alessandro, Giaùm Muïc Coâng Giaùo Garissa, cho raèng bieán coá Garissa laø baûn sao bieán coá Chuùa Gieâsu Kitoâ. Ngaøi noùi vôùi coäng ñoaøn: "Chuùng ta lieân keát caùc ñau khoå cuûa caùc thaân nhaân vaø naïn nhaân vôùi caùc ñau khoå cuûa Chuùa Kitoâ. Caùc naïn nhaân cuõng seõ soáng laïi vôùi Chuùa Kitoâ".
Ñoù cuõng laø nhaän ñònh cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ. Trong Ñöôøng Thaùnh Giaù taïi Coliseum, 1 ngaøy sau ñoù, töùc Thöù Saùu Tuaàn Thaùnh naêm 2015, Ngaøi thöa vôùi Chuùa Gieâsu vaùc thaùnh giaù vaø bò ñoùng ñinh raèng: "Trong tình yeâu cuûa Chuùa, chuùng con nhìn thaáy anh chò em bò baùch haïi cuûa chuùng con, bò chaët ñaàu vaø bò ñoùng ñinh vì ñöùc tin vaøo Chuùa".
Nhöng moät soá kyù giaû, trong ñoù, coù John Allen, laïi nhìn bieán coá treân döôùi khía caïnh nghòch thöôøng cuûa noù. Theo kyù giaû naøy, ôû moät soá nôi, cuøng vôùi chuû nghóa cöïc ñoan toân giaùo, khoâng ai coù chung nhieàu ñieàu hôn ngöôøi Kitoâ höõu vaø ngöôøi voâ thaàn.
Taïi Bangladesh, moät "blogger" cöïc löïc choáng ñoái chuû nghóa cöïc ñoan toân giaùo teân Washiqur Rahman ñaõ bò cheùm cheát taïi Dhaka bôûi 2 ngöôøi ñaøn oâng duøng dao gaêm vaø dao xeû thòt. Tieáp sau ñoù, laø vuï saùt haïi "blogger" voâ thaàn khaùc ngöôøi Myõ goác Banghadesh laø Avijit Roy hoài cuoái thaùng Hai naêm 2015. Roy bò hai ngöôøi ñaøn oâng duøng maõ taáu saùt haïi.
Caùc töôøng trình töø Banghadesh quaû quyeát raèng trong hai naêm qua, moät soá "blogger" voâ thaàn khaùc hoaëc bò saùt haïi hoaëc bò cheát trong caùc hoaøn caûnh khoù hieåu.
Caû caùc naïn nhaân ôû Kenya laãn ôû Banghadesh ñeàu bò saùt haïi khoâng nhöõng vì laø nhöõng ngöôøi khoâng theo Hoài Giaùo, maø coøn laø nhöõng loaïi ngöôøi ñaëc thuø khoâng theo Hoài Giaùo nöõa.
Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi Duy Hoài Giaùo Cöïc Ñoan haän thuø Taây Phöông, khoâng coù hai nhoùm naøo gaây phaãn noä nhö ngöôøi Kitoâ Giaùo vaø ngöôøi voâ thaàn. Ngöôøi Kitoâ Giaùo töôïng tröng cho toäi loãi cuûa Taây Phöông trong quaù khöù, coøn ngöôøi voâ thaàn töôïng tröng cho ñieàu ngöôøi Duy Hoài Giaùo coi laø sa ñoïa vaø boû ñaïo cuûa Taây Phöông trong hieän taïi.
ÔÛ AÂu Chaâu vaø ôû Baéc Myõ, ngöôøi ta coù khuynh höôùng cho raèng ñöôøng phaân ranh vaên hoùa ñeä nhaát ñaúng laø giöõa ngöôøi caáp tieán vaø ngöôøi baûo thuû, vôùi caùc tín höõu toân giaùo thöôøng taäp trung ôû moät phía. Caùc nhaø thaêm doø Myõ, chaúng haïn, hay noùi raèng moät yeáu toá tieân ñoaùn ñaùng tin cho bieát ai ñoù boû phieáu cho Coäng Hoøa hay cho Daân Chuû laø hoï coù naêng ñi nhaø thôø hay khoâng.
Nhöng ôû phaàn lôùn caùc nôi khaùc treân theá giôùi, ñöôøng phaân ranh khoâng haún nhö theá. Thay vaøo ñoù, nhöõng kình choáng ñaùng keå thöôøng laø giöõa nhöõng ngöôøi uûng hoä moät nhaø nöôùc theá quyeàn vaø nhöõng ngöôøi tìm caùch aùp ñaët neàn thaàn trò (theocracy) baèng vuõ löïc. Hoài Giaùo cöïc ñoan coù khuynh höôùng laø aán baûn cheát ngöôøi nhieàu nhaát cuûa choïn löïa thöù hai, nhöng choïn löïa naøy cuõng mang caùc daùng daáp khaùc nöõa, trong ñoù coù chuû nghóa cöïc ñoan Phaät Giaùo ôû Sri Lanka vaø Myannmar, chuû nghóa cöïc ñoan AÁn Giaùo ôû AÁn Ñoä...
Khi vaán ñeà ñöôïc xeùt döôùi khía caïnh ña nguyeân vaø baát khoan dung, thì keát quaû thöôøng laø ñaët caùc nhoùm toân giaùo thieåu soá, nhöõng ngöôøi khoâng cöïc ñoan cuûa caùc toân giaùo ña soá, vaø nhöõng ngöôøi khoâng coù tín ngöôõng vaøo cuøng moät con thuyeàn, trong ñoù, ngöôøi Kitoâ Giaùo vaø ngöôøi voâ thaàn thöôøng gaëp nguy cô nhieàu nhaát khi baát khoan dung thaéng theá.
Ñoù chính laø lyù do taïi sao khoâng coù tieáng noùi naøo trong Giaùo Hoäi Coâng Giaùo huøng hoàn uûng hoä caùc nhaø nöôùc theá quyeàn hôn tieáng noùi caùc giaùm muïc Trung Ñoâng. Vôùi caùc ngaøi, vieäc taùch bieät toân giaùo ra khoûi nhaø nöôùc khoâng phaûi laø moät yù nieäm lyù thuyeát, maø laø moät chieán löôïc soáng coøn.
Khi caùc giaùm muïc Trung Ñoâng hoïp nhau taïi Roâma ñeå döï Thöôïng Hoäi Ñoàng naêm 2010, caùc ngaøi maïnh meõ keâu goïi phaûi coù "moät neàn daân chuû laønh maïnh, coù baûn chaát theá tuïc tích cöïc... hoaøn toaøn toân troïng söï phaân bieät giöõa traät töï toân giaùo vaø traät töï daân söï".
Cöông lónh ñoù ít ngöôøi voâ thaàn naøo laïi khoâng uûng hoä.
Vì nhöõng naêng ñoäng tính treân, moät haäu quaû baát ngôø cuûa côn ñe doaï do nhöõng ngöôøi cuoàng tín toân giaùo ñaët ra coù theå laø taùi hieäu chuaån moái lieân heä giöõa nhöõng ngöôøi khoâng coù tín ngöôõng vaø nhöõng ngöôøi toân giaùo oân hoaø.
Bangladesh, chaúng haïn, laø moät ñaát nöôùc goàm 156 trieäu daân maø heát 86% theo Hoài Giaùo; ngöôøi Kitoâ höõu chæ chieám 0.4% daân soá. Neân khoù coù theå töôûng töôïng ñöôïc hai nhoùm naøo khaùc coù nhieàu lôïi ích hôn khi laáy tö caùch coâng daân chöù khoâng phaûi vieäc thoáng thuoäc toân giaùo laøm caên baûn cho nhaân quyeàn baèng ngöôøi Kitoâ Giaùo vaø ngöôøi voâ thaàn.
Ñeå moät lieân minh nhö theá coù theå xuaát hieän, moãi beân ñeàu phaûi nhöôïng boä. Ngöôøi khoâng tín ngöôõng phaûi vöôït qua yù nghó laàm laãn cho raèng toân giaùo töï noù voán laø moät vaán ñeà, ñeå thöøa nhaän raèng ngöôøi ta coù theå vöøa laø ngöôøi coù ñöùc tin vöøa coù theå daán thaân cho ña nguyeân vaø bình ñaúng. Ñaây khoâng haún chæ laø lyù thuyeát, nhöng laø moät thöïc taïi soáng cuûa khoâng bieát bao trieäu tín höõu toân giaùo khaép theá giôùi.
Caùc tín höõu, keå caû caùc Kitoâ Höõu, phaûi thöøa nhaän raèng hoï khoâng phaûi laø nhöõng ngöôøi duy nhaát chòu ñau khoå. Hoï cuõng caàn coù can ñaûm ñeå noùi vôùi ngöôøi cöïc ñoan raèng moät xaõ hoäi theá quyeàn phaûi daønh choã khoâng nhöõng cho caùc truyeàn thoáng toân giaùo khaùc nhau, maø cho caû nhöõng ngöôøi nhö Avijit Roy khaép theá giôùi nöõa.
Neáu muoán moät loaïi hôïp taùc nhö theá trôû thaønh moät löïc löôïng hoaøn caàu, thì Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ coù theå laø ngöôøi coù öu theá giuùp gom noù laïi vôùi nhau.
Ñöùc Giaùo Hoaøng voán ñaõ taïo ñöôïc moái lieân heä toát ñeïp vôùi moät soá ngöôøi voâ thaàn, trong ñoù coù nhaø baùo noåi tieáng ngöôøi YÙ laø Eugenio Scalfari, ngöôøi maø ngaøi voán daønh cho cuoäc phoûng vaán daøi vaøo naêm ngoaùi vaø laø ngöôøi raát ñöôïc aùi moä trong caùc giôùi theá quyeàn.
Khoâng coù lyù do gì ngaên caûn Ñöùc Phanxicoâ môøi nhöõng ngöôøi xöa nay voán gaây nhieàu ngôõ ngaøng nhö nhaø voâ thaàn Richard Dawkins cuøng tham gia vôùi ngaøi trong vieäc keát aùn caùc vuï thaûm saùt ôû Kenya vaø ôø Banghadesh vaø trong vieäc baûo veä "moät chuû nghóa theá quyeàn laønh maïnh" theo nghóa taïo ra moät nhaø nöôùc saün saøng daønh choã cho caû toân giaùo laãn voâ toân giaùo, vaø khoâng aùp ñaët baát cöù thöù gì trong hai thöù vöøa keå.
Tuy nhieân, ñieàu aáy coù thöïc söï seõ dieãn ra hay khoâng, ta chæ coù theå phoûng ñoaùn. Ñieàu chaéc chaén hieän nay laø khi caùc Kitoâ höõu möøng Leã Phuïc Sinh, caøng ngaøy soá ngöôøi coi ngöôøi haøng xoùm voâ thaàn nhö baèng höõu môùi meû caøng ñoâng hôn.
Vuõ Van An