Taïi sao moät "giaùo hoaøng hoøa bình"
laïi uûng hoä vieäc duøng vuõ löïc choáng ISIS
Taïi sao moät "giaùo hoaøng hoøa bình" laïi uûng hoä vieäc duøng vuõ löïc choáng ISIS.
Los Angeles (VietCatholic News 22-03-2015) - Nhaø baùo John L. Allen Jr., ngaøy 21 thaùng Ba naêm 2015, keå laïi raèng taïi Ñaïi Hoäi Giaùo Lyù ôû Los Angeles naêm 2015, oâng coù ñöa ra moät soá öôùc ñoaùn veà Ñöùc Phanxicoâ trong naêm 2015. Moät trong caùc öôùc ñoaùn ñoù laø: neáu Hoäi Ñoàng Baûo An Lieân Hieäp Quoác cho pheùp toå chöùc moät lieân minh quaân söï choáng laïi boïn ISIS trong ñoù coù söï tham döï cuûa caùc quoác gia Hoài Giaùo, thì duø töø tröôùc ñeán nay, voán ñöôïc coi laø "Vò Giaùo Hoaøng Hoøa Bình", Ñöùc Phanxicoâ cuõng seõ uûng hoä. Nghe thaáy theá, moät thính giaû treû ñaõ baät daäy phaûn ñoái, cho raèng Allen coù khuynh höôùng hieáu chieán kieåu Donald Rumsfeld vaø Dick Cheney, boä tröôûng quoác phoøng vaø phoù toång thoáng Myõ thôøi toång thoáng G.W. Bush.
Chaøng thanh nieân treân quaû quyeát raèng Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ seõ khoâng bao giôø laøm theá, khi ngaøi ñaõ choïn teân cuûa vò thaùnh Coâng Giaùo noåi tieáng nhaát veà vieäc kieán taïo hoøa bình laøm teân hieäu cho trieàu giaùo hoaøng cuûa mình. Khoâng rieâng gì chaøng thanh nieân naøy, nhieàu ngöôøi treân theá giôùi coi yù nieäm Ñöùc Phanxicoâ uûng hoä moät haønh ñoäng quaân söï laø khaù laïc ñieäu.
Vì xöa nay, nhaát laø taïi Trung Ñoâng, trong huyeát quaûn cuûa mình, Vatican luoân choáng laïi baát cöù hình thöùc can thieäp quaân söï naøo. Hôn nöõa, khuynh höôùng noùi chung cuûa Ñöùc Phanxicoâ laø chaám döùt tranh chaáp chöù khoâng "ñoå daàu vaøo löûa". Nhö vai troø cuûa ngaøi trong vieäc choáng ñoái cuoäc taán coâng keå nhö chæ coøn trong gang taác taïi Syria naêm 2013 ñaõ chöùng minh, cuõng nhö buoåi caàu nguyeän lòch söû cho hoøa bình taïi Vatican cuøng vôùi Toång Thoáng Do Thaùi vaø Chuû Tòch Palestine hoài thaùng Saùu, naêm 2014.
AÁy theá nhöng, coù ba lyù do ñaày thuyeát phuïc khieán ngöôøi ta tin raèng keát cuïc chính ISIS ñaõ ñaåy tình theá ñeán choã phaùt khôûi moät nghòch lyù lòch söû vó ñaïi: vò "Giaùo Hoaøng Hoaø Bình" phaûi taùn thaønh vieäc söû duïng vuõ khí.
1. Ñöùc Phanxicoâ ñaõ bieán soá phaän caùc Kitoâ höõu vaø nhieàu nhoùm saéc toäc khaùc bò baùch haïi thaønh vieân ñaù goùc cho nghò trình xaõ hoäi vaø chính trò cuûa ngaøi.
Ñöùc Giaùo Hoaøng ít khi boû lôõ cô hoäi noùi leân noãi thoáng khoå cuûa hoï; gaàn ñaây, ngaøi ñaõ toá caùo theá giôùi laø "coá gaéng che daáu" söï kieän caùc Kitoâ höõu ñang laâm nguy. Ngaøi thaáy caû moät "ñaïi keát baèng maùu" taïi taâm ñieåm caùc coá gaéng thöïc hieän söï hôïp nhaát Kitoâ giaùo. Gaàn ñaây nhaát, ngaøi tröng daãn caùc taân töû ñaïo Kitoâ Giaùo, nhö 21 Kitoâ höõu Coptic bò ISIS thaûm saùt taïi Lybia hoài thaùng Hai vaø caùc Kitoâ höõu Pakistan bò caûm töû quaân Taliban ñaët bom saùt haïi vaøo tuaàn tröôùc, nhö laø naïn nhaân cuûa hình phaït töû thaàn ñaày baát coâng bôûi "caùc cheá ñoä ñoäc taøi vaø caùc nhoùm cuoàng tín".
Khi ñöôïc hoûi veà ISIS, ngaøi noùi ñi noùi laïi raèng: "ngaên chaën keû gaây haán baát chính laø ñieàu hôïp phaùp", duø luoân keøm theo moät soá giôùi haïn, nhö phaûi coù baûo ñaûm quoác teá vaø phaûi traùnh caùc phöông phaùp gaây haïi cho thöôøng daân. Trong moät laù thö gaàn ñaây ñeå baùc boû aùn töû hình, ngaøi phaân bieät aùn töû hình vôùi vieäc "ñaåy lui moät caùch caân xöùng cuoäc gaây haán ñang dieãn ra nhaèm ngaên ngöøa keû hieáu chieán khoâng gaây tai hoaï".
Trong ngöõ caûnh treân, neáu coù söï ñoäng vieân ñöôïc saép xeáp caån thaän vôùi söï hoã trôï roõ reät cuûa quoác teá, trong ñoù, caùc quoác gia Hoài Giaùo ñoùng moät vai troø laõnh ñaïo, thì Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ khoù maø cöôõng ñöôïc vieäc chuùc laønh cho söï ñoäng vieân naøy.
2. Khoâng nhö caùc tình huoáng tranh chaáp khaùc, caùc vò giaùm muïc cuûa ngaøi ñang keâu goïi theá giôùi haønh ñoäng choáng laïi ISIS.
Hoài thaùng Hai naêm 2015, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Bashar Warda cuûa Irbil, Iraq, leân tieáng tröôùc quoác hoäi Anh, caên baûn yeâu caàu göûi quaân boä vaøo. Ngaøi noùi vôùi Thöôïng Vieän Anh raèng: "Noùi raèng chuùng toâi phaûi beânh vöïc moät haønh ñoäng quaân söï laø ñieàu khoù khaên ñoái vôùi moät giaùm muïc Coâng Giaùo, nhöng chuùng toâi buoäc phaûi ñi xa ñeán theá. Khoâng coøn choïn löïa naøo khaùc".
Ngaøi noùi theâm: "Haønh ñoäng quaân söï laø caàn thieát, moät haønh ñoäng maïnh meõ trong ñoù hoï thöïc söï xua ñuoåi nhöõng ngöôøi kia ra khoûi caùc laøng maïc vaø ñeå daân cuûa chuùng toâi vaø nhöõng ngöôøi khaùc coù theå trôû veà".
Ñöùc Cha Warda noùi vôùi caùc nhaø laøm luaät Anh raèng quaân ñoäi Iraq vaø daân quaân Kurd khoâng ñöôïc huaán luyeän hay trang bò ñaày ñuû ñeå ñaùnh baïi ISIS. Ngaøi baûo: "moät ai ñoù phaûi thöïc hieän cuoäc chieán ñaáu".
Gaàn cuøng thôøi gian ñoù, Thöôïng Hoäi Ñoàng cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Canñeâ keâu goïi moät löïc löôïng quoác teá ñeå "giaûi phoùng caùc laõnh thoå bò chieám ñoùng" cuûa Iraq khoûi tay Nhaø Nöôùc Duy Hoài Giaùo.
Hoïp taïi Baghdad, caùc vò giaùm muïc thuùc giuïc caùc nhaø laõnh ñaïo quoác teá "ñaët ñeå caùc bieän phaùp caàn thieát ñeå baûo veä caùc Kitoâ höõu vaø nhöõng ngöôøi Iraq khaùc, ñeå hoï trôû veà nhaø cöûa hoï vaø soáng trong an toaøn vaø hôïp nhaân caùch".
Khoâng phaûi vò giaùo phaåm naøo cuõng cuøng tieáng noùi nhö treân. Tuaàn roài, Thöôïng Phuï Melkite Hy Laïp cuûa Damascus laø Gregoire III Laham goïi yù töôûng can thieäp vaøo Syria laø "khinh xuaát". Nhöng caên cöù vaøo söï gaàn guõi cuûa Thöôïng Phuï Laham vôùi chính phuû Syria, coù leõ ngaøi coù yù noùi tôùi caùc coá gaéng nhaèm laät ñoå Toång Thoáng Bashar al-Assad, chöù khoâng haún noùi tôùi moät lieân minh maø muïc ñích duy nhaát laø chaën ñöùng caùc cuoäc taán coâng cuûa ISIS.
3. Caùc nhaø ngoaïi giao cao caáp cuûa Vatican ñang di chuyeån veà höôùng coâng khai uûng hoä giaûi phaùp quaân söï.
Trong cuoäc phoûng vaán gaàn ñaây cuûa taïp chí Crux, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Silvano Tomasi, ñaïi dieän Toøa Thaùnh taïi Lieân Hieäp Quoác ôû Geneøve, noùi raèng: " chuùng ta phaûi chaám döùt thöù dieät chuûng naøy".
Ngaøi noùi theâm: "neáu khoâng, trong töông lai ta phaûi than khoùc veà vieäc taïi sao ta khoâng chòu laøm gì caû, taïi sao ta ñeå cho thaûm kòch khuûng khieáp nhö theá dieãn ra".
Khi caùc vò giaùo hoaøng vaø caùc nhaø ngoaïi giao Vatican coøn choáng ñoái vieäc duøng vuõ löïc ôû Trung Ñoâng tröôùc ñaây, moät lyù do ñaày thuyeát phuïc lieân quan ñeán caùi haäu cuûa can thieäp: sôï raèng cuoäc can thieäp naøy seõ môû tung naép cho caùc caêng thaúng phe phaùi vaø bieán cuoäc soáng trôû thaønh teä haïi hôn, nhaát laø ñoái vôùi thieåu soá Kitoâ Giaùo.
Ngaøy nay, kieåu tính toaùn ñoù khoâng coøn giaù trò nöõa, vì côn aùc moäng hieän ñang coù maët roài. Thaønh thöû, caû caùc vò giaùm muïc ñòa phöông laãn caùc nhaø ngoaïi giao Vatican caøng ngaøy caøng coi giaûi phaùp quaân söï ñoái vôùi ISIS laø giaûi phaùp toát nhaát trong caùc giaûi phaùp hieän coù.
Khoâng, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ khoâng dieàu haâu nhö Rumsfeld hay Cheney. Tuy nhieân, ngaøi coù theå böôùc chaân theo Thaùnh Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II, mieãn cöôõng nhìn nhaän raèng: trong moät soá tröôøng hôïp haïn höõu, "vieäc "can thieäp nhaân ñaïo", ñöôïc vuõ löïc yeåm trôï, coù leõ laø giaûi phaùp duy nhaát baûo veä daân chuùng, maø neáu khoâng, hoï seõ khoâng coù nieàm hy voïng naøo caû.
Vuõ Van An