Söù ñieäp vieát baèng maùu
göûi Daân Toäc cuûa Thaäp Giaù
Söù ñieäp vieát baèng maùu göûi Daân Toäc cuûa Thaäp Giaù.
Ai Caäp (VietCatholic News 3-03-2015) - Theo Cha Robert Barron, saùng laäp vieân taùc vuï hoaøn caàu Word On Fire, thì khi chaët ñaàu 21 Kitoâ höõu Coptic, ISIS cho coâng boá cuoán video töïa ñeà laø: "Söù ñieäp vieát baèng maùu göûi Daân Toäc cuûa Thaäp Giaù". Vaø theo cha, "Daân Toäc cuûa Thaäp Giaù" khoâng coù nghóa naøo khaùc ngoaïi tröø nghóa chung chung chæ Kitoâ Giaùo.
Ñieàu treân caøng cuûng coá hôn nöõa ñieàu Ñöùc Phanxicoâ quaû quyeát veà yù nghóa caùi cheát cuûa 21 ngöôøi Ai Caäp noùi treân: hoï cheát vì thaäp giaù Chuùa Kitoâ, khoâng vì baát cöù lyù do naøo khaùc.
Töû ñaïo vaøo giôø thöù 25
Coù ñieàu theo Ahram-Canadian News, 1 trong soá 21 ngöôøi bò cheùm ñaàu noùi treân khoâng phaûi laø Kitoâ höõu Coptic. Noùi cho ñuùng, anh khoâng phaûi laø moät Kitoâ höõu cho tôùi khi chöùng kieán ñöùc tin cuûa nhöõng ngöôøi Kioâ höõu Coptic cöông quyeát baùc boû vieäc choái töø Chuùa Gieâsu vaø saün saøng chaáp nhaän caùi cheát vì theá. Vì chöùng taù cuûa hoï, anh quyeát ñònh tin vaøo Chuùa Gieâsu.
Baûn tin cuûa Ahram-Canadian News nhö sau: ISIS loan baùo vieäc xöû töû 21 ngöôøi Coptics nhöng chæ coù 20 danh tính ñöôïc xaùc nhaän, phaàn lôùn xuaát thaân töø tænh Minya (Thöôïng Ai Caäp). Coù söï thieáu chính xaùc trong con soá con tin Ai Caäp; chæ coù 20 ngöôøi Ai Caäp (Copts) maø thoâi. Vaäy thì naïn nhaân khoâng phaûi ngöôøi Ai Caäp naøy laø ai?
Ahram-Canadian News ñaõ thu löôïm thoâng tin ñaày ñuû veà ngöôøi naøy. Anh ta laø moät coâng daân ngöôøi Chad (nöôùc da ñen hôn). Anh chaáp nhaän Kitoâ Giaùo khi chöùng kieán ñöùc tin bao la cuûa caùc Kitoâ höõu Coptic vui loøng cheát vì Chuùa Kitoâ. Khi quaân khuûng buoäc anh tuyeân boá Chuùa Gieâsu Kitoâ khoâng phaûi laø Thieân Chuùa, nhìn caùc baïn Kitoâ höõu cuûa mình, anh traû lôøi "Thieân Chuùa cuûa hoï laø Thieân Chuùa cuûa toâi", do ñoù, quaân khuûng boá cuõng ñaõ cheùm ñaàu anh.
Caâu ngöôøi Chad treân ñaây traû lôøi quaân khuûng boá cuõng laø caâu Ruth Daân Ngoaïi traû lôøi meï choàng Daân Chuùa Naomi trong Ruth 1:6: "Daân meï cuõng laø daân cuûa con, Thieân Chuùa cuûa meï cuõng laø Thieân Chuùa cuûa con". Nhôø caâu naøy, Ruth khoâng nhöõng ñöôïc cöùu roãi maø thöïc söï ñaõ trôû thaønh toå maãu cuûa Ñaáng Cöùu Roãi. Ngöôøi Chad khoâng nhöõng coù quyeàn coi lôøi Chuùa Kitoâ noùi vôùi ngöôøi troäm laønh cuøng chòu ñoùng ñinh vôùi Ngöôøi nhö laø noùi vôùi anh, raèng: "Ta baûo thaät, hoâm nay con seõ ôû treân thieân ñaøng vôùi Ta" (Lc 23:39-43), maø maùu cuûa anh cuõng thaønh doøng maùu phaùt sinh nhieàu tín höõu khaùc, nhö Tertulianoâ töøng quaû quyeát.
Töû ñaïo giôø thöù 25 nhö ngöôøi Chad treân ñaây coù theå laø lyù do khieán Trung Taâm Ngheä Thuaät Trình Dieãn Kennedy (Kennedy Center for Performing Arts) ôû Hoa Thònh Ñoán, trong tuaàn naøy, cho trình dieãn vôû Nhaïc Kòch baát huû "The Dialogue of the Carmelites" (Cuoäc Ñoái Thoaïi Cuûa Caùc Nöõ Ñan Só Caùt Minh) do Francis Poulenc saùng taùc naêm 1956, döïa vaøo cuoán "Ngöôøi Cuoái Cuøng treân Ñoaïn Ñaàu Ñaøi" hay "Baøi Ca Treân Ñoaïn Ñaàu Ñaøi" cuûa Vaên só Ñöùc Gertrud von Le Fort. Ñaây laø caâu truyeän coù thöïc keå veà 16 nöõ ñan só Caùt Minh cuûa moät ñan vieän vuøng Compieøgne, thôøi Caùch Maïng Phaùp. Hoï bò moät ñoaøn ngöôøi coù vuõ trang bao vaây, buoäc phaûi rôøi khoûi ñan vieän vaø töø boû ñöùc tin. Khi caùc nöõ ñan só baùc boû lôøi boù buoäc ñoù, hoï bò coâng khai cheùm ñaàu, trong khi vaãn caàu nguyeän vaø haùt thaùnh ca cho tôùi hôi thôû cuoái cuøng.
Ai ôû Ñaø Laït vaøo naêm 1960 vaø xem cuoán phim cuøng teân cuûa hai nhaø ñaïo dieãn Raymond Leùopold Bruckberger vaø Philippe Agostini taïi Raïp Hoøa Bình, haún hieåu taïi sao töïa truyeän nguyeân thuûy laïi laø "Ngöôøi Cuoái Cuøng Treân Ñoaïn Ñaàu Ñaøi". Ngöôøi cuoái cuøng trong soá 16 nöõ ñan só naøy chính laø Blanche De La Force. Tuy teân laø De La Force (Coù Söùc Maïnh), nhöng coâ raát sôï Caùch Maïng Phaùp vì coâ voán laø moät nhaø quùy toäc. Nôi coâ nghó seõ che chôû coâ laø Ñan Vieän Caùt Minh Compieøgne, beøn xin gia nhaäp. Meï beà treân, tuy nhaän coâ, nhöng cho coâ hay: ñan vieän khoâng phaûi laø nôi truù thaân; caùc nöõ ñan só phaûi baûo veä ñan vieän chöù ñan vieän khoâng baûo veä hoï!
Lôøi meï beà treân trôû thaønh söï thöïc. Caùch Maïng Phaùp khoâng moät chuùt nöông tay ñoái vôùi caû nôi khoâng heà dính daùng chi tôùi chính söï. Hoï quoác höõu hoùa ñan vieän, buoäc caùc nöõ ñan só khoâng nhöõng phaûi rôøi ñan vieän maø coøn côûi boû tu phuïc vaø nhaát laø töø boû ñöùc tin cuûa mình. Dó nhieân caùc nöõ ñan só khoâng ñaàu haøng...
Thaáy nguy, Blanche De La Force bí maät rôøi Ñan Vieän vì sôï. Trong khi aáy toaøn boä 15 nöõ ñan só coøn laïi bò baét vaø bò leân maùy cheùm, töøng ngöôøi moät, mieäng haùt baøi thaùnh ca Salve Regina (Laïy Nöõ Vöông). Vaø pheùp laï ñaõ xaåy ra, Blanche De La Force boãng xuaát hieän. Coâ laø ngöôøi cuoái cuøng anh duõng böôùc leân maùy cheùm, mieäng haùt tieåu khuùc cuoái cuøng cuûa baøi thaùnh ca Veni Creator Spiritus (Xin Thaùnh Thaàn Saùng Taïo Haõy Ñeán): Deo Patri sit Gloria... (Saùng Danh Ñöùc Chuùa Cha), baøi thaùnh ca maø coâ töøng haùt khi khaán hieán mình cho Chuùa. Giôø ñaây quaû laø moät leã daâng toaøn thieâu cho Thieân Chuùa, duø laø vaøo giôø thöù 25.
Caùch Maïng Phaùp khoâng phaûi chæ gieát coâ vaø 15 ngöôøi ñoàng tu cuûa coâ, vì trong 1 naêm cai trò ñaày khuûng boá (the Reign of Terror) cuûa cuoäc Caùch Maïng naøy, hôn 40,000 ngöôøi Phaùp ñaõ bò gieát, trong ñoù, coù raát nhieàu linh muïc vaø tu só bò chính nhöõng ñoàng coâng daân cuûa hoï saùt haïi trong moät quoác gia chính thöùc ñöôïc coi laø theo Kitoâ Giaùo, chæ vì bò coi, moät caùch baát phaân bieät, laø ñoàng loaõ vôùi quaân chuû cheá vaø cô caáu quyeàn löïc thoái naùt. Vieäc thôø phöôïng coâng coäng bò ngaên caám, ngaøy leã nghæ cuûa Kitoâ Giaùo bò baõi boû, teân caùc thaùnh chæ ñöôøng phoá bò thay theá. Hoï quyeát taâm phi Kitoâ hoùa xöù sôû!
Tìm nguyeân nhaân
Ñieàu ñaùng löu yù laø nhaïc kòch treân baét ñaàu ñöôïc trình dieãn lieàn sau cuoäc hoïp thöôïng ñænh keùo daøi 3 ngaøy taïi Toøa Baïch OÁc baøn veà vieäc ngaên chaën naïn khuûng boá. Taïi cuoäc hoïp naøy, caùc nhaø chuyeân moân keát luaän raèng nhöõng gì daãn tôùi ñôït taán coâng khuûng boá gaàn ñaây khaù gioáng vôùi nhöõng gì xaåy ra nhieàu theá kyû tröôùc taïi Phaùp.
Ngöôøi treû thaát voïng vôùi chính saùch cuûa caùc chính phuû ñoäc ñoaùn chuyeân tröøng trò ngöôøi baát ñoàng, khoâng daønh cho hoï moät tieáng noùi naøo. Maát heát hy voïng, hoï khoâng ngaàn ngaïi hy sinh maïng soáng mình cho caùc yù thöùc heä caùch maïng.
Cuõng ñaùng löu yù laø moät cuoäc nghieân cöùu môùi ñöôïc cô quan Mercy Corps coâng boá tuaàn roài cho thaáy phaàn lôùn caùc coá gaéng trôï giuùp cuûa Taây Phöông nhaèm phaûn coâng caùc loâi keùo cuûa chuû nghóa khuûng boá baèng caùch taïo ra coâng aên vieäc laøm ñaõ gaàn nhö voâ giaù trò: khoâng heà coù moái lieân heä naøo giöõa vieäc thaát nghieäp vaø vieäc ngöôøi treû saün saøng tham gia haøng nguõ khuûng boá.
Nasir, moät trong nhöõng ngöôøi ñöôïc nghieân cöùu, cho hay: "toâi tham gia Taliban khoâng phaûi vì toâi ngheøo. Toâi tham gia vì toâi uaát haän". Uaát haän chính laø baøi ca chính thöùc cuûa Caùch Maïng Phaùp trong "Nhöõng Ngöôøi Khoán Cuøng" (Les Miseùrables).
Nhöng taïi sao ngöôøi treû ñuû uaát haän ñeå tham gia caùc nhoùm khuûng boá? Cuoäc nghieân cöùu cuûa Mercy Corps ñöa ra nhieàu lyù do, nhöng coù theå toùm goïn trong chöõ "baát coâng". Tuy nhieân, choáng baát coâng phöùc taïp vaø nhieàu saéc thaùi hôn laø vieäc huaán luyeän nhaân duïng. Ñaây laø moät thaùch ñoá vöôït quaù caùc giaûi phaùp ñaëc tröng coù tính quaân söï, chính trò vaø ngoaïi vieän. Coù leõ vì theá maø Trung Taâm Ngheä Thuaät Trình Dieãn Kennedy muoán keùo ngöôøi ta löu taâm ñeán caùc chieàu kích khaùc ñoù laø Thieân Chuùa, ñöùc tin, vaø yù nghóa cuûa töû ñaïo, vaø söï kieän naøy nöõa: ta seõ phaûi traû giaù cho vieäc söï thaät khoâng ñöôïc ngoû cuøng quyeàn löïc vaø yù thöùc veà baát coâng coù theå bieán nhöõng haønh vi khoâng cao thöôïng chuùt naøo thaønh cao thöôïng thöïc söï.
YÙ nghóa cuûa thaäp giaù
Linh muïc Robert Barron, vì theá, nhaân dòp naøy, ñaõ ñöa ra moät soá nhaän ñònh veà yù nghóa cuûa thaäp giaù. Theo cha, ñoái vôùi phaàn ñoâng Kitoâ höõu, thaäp giaù chæ coøn hôn thuoác giaûm ñau moät chuùt, moät thöù bieåu töôïng voâ haïi, moät thöù trang trí ñaïo haïnh. Nhöng thöïc ra, thaäp giaù coù neùt dò bieät heát söùc ñaëc tröng. Ñaëc tröng ñeán ñoä ISIS ñaõ duøng noù ñeå chæ caû moät khoái ngöôøi lôùn lao bò hoï coi laø keû thuø, ít nhaát laø caû Phöông Taây ñoà soä.
Thôøi Chuùa Gieâsu, thaäp giaù laø daáu chæ baïo taøn nhöng heát söùc höõu hieäu cuûa quyeàn löïc Roâma. Caùc thaåm quyeàn ñeá quoác muoán cho thaáy: "neáu anh vöôït qua (cross) chuùng toâi, chuùng toâi seõ ñoùng anh vaøo khí cuï tra taán khuûng khieáp naøy vaø ñeå anh quaèn quaïi trong haáp hoái, thöïc söï heát söùc ñau ñôùn (excruciating= ex cruce, nhö töø thaäp giaù) cho tôùi cheát. Roài chuùng toâi seõ baûo ñaûm ñeå xaùc anh toøong teng treân caùi giaù ñoù cho tôùi khi bò thuù vaät aên thòt aên heát môùi thoâi".
Noùi toùm, thaäp giaù laø chuû nghóa khuûng boá cuûa nhaø nöôùc, nhaèm khuûng boá ngöôøi ta. Sau khi deïp ñöôïc cuoäc noåi daäy cuûa noâ leä Spartacus, chính quyeàn Roâma cho döïng doïc Appian Way haøng traêm thaäp giaù ñeå haêm doïa nhöõng ñaàu oùc möu toan caùch maïng. Phoângxioâ Philatoâ cuõng coù cuøng ñònh höôùng aáy khi ñoùng ñinh haøng taù ngöôøi Do Thaùi choáng ñoái taïi Gieârusalem. Chính oâng cuõng ñaõ cho ñoùng ñinh Chuùa Gieâsu treân Ñoài Canvarioâ, khoâng xa coång thaønh Gieârusalem xöa bao nhieâu ñeå raên ñe khaùch haønh höông Do Thaùi tôùi kinh thaønh döï Leã Vöôït Qua.
Ngoaïi tröø Gioan, moïi moân ñeä cuûa Gieâsu ñaõ boû troán (nhö Blanche De La Force), vì hoï muoán thoaùt khoûi caùi soá phaän khieáp ñaûm treân. Sau Thöù Saùu Tuaàn Thaùnh, hoï khieáp sôï co cuïm laïi vôùi nhau ôû Thöôïng Laàu, chæ sôï bò ñoùng ñinh vaøo thaäp giaù. Hai moân ñeä treân ñöôøng Emmau cuõng theá. Vôùi hoï, phong traøo do Chuùa Gieâsu khôûi xöôùng ñaõ hoùa ra soá khoâng. Noùi toùm laïi, thaäp giaù coù nghóa theá gian ñaõ chieán thaéng, Chuùa Gieâsu ñaõ hoùa ra khoâng, cuøng vôùi taát caû nhöõng gì Ngöôøi chuû tröông.
AÁy theá maø moät trong caùc Toâng Ñoà vaø laø nhaø truyeàn giaûng tieân khôûi cuûa Kitoâ Giaùo laïi vieát raèng: "toâi chæ daïy moät ñieàu ñoù laø Chuùa Kitoâ vaø laø Ñaáng chòu ñoùng ñinh!" (1 Cor. 1:23). Ngaøi chæ coù theå laøm ñöôïc ñieàu naøy vì bieát roõ Thieân Chuùa ñaõ cho Chuùa Gieâsu bò ñoùng ñinh soáng laïi töø coõi cheát, do ñoù, chöùng minh raèng tình yeâu vaø söï tha thöù cuûa Thieân Chuùa lôùn hôn baát cöù ñieàu gì treân theá gian. Chính vì theá, loái hieån döông thaäp giaù cuûa ngaøi laø moät lôøi cheá nhaïo ñoái vôùi Roâma vaø moïi haäu hueä taøn aùc cuûa hoï muoân ñôøi veà sau raèng "caùc anh nghó ñieàu ñoù laøm chuùng toâi khieáp sôï sao? Thieân Chuùa ñaõ chieán thaéng noù!". Vaø ñoù cuõng laø lyù do khieán caùc Kitoâ höõu, cho tôùi nay, vaãn can tröôøng giô cao hình aûnh Chuùa Gieâsu bò nhuïc maï, bò tra taán cho theá giôùi thaáy. Ñieàu hoï muoán noùi laø: "chuùng toâi khoâng sôï".
Ñieàu aáy quaû laø tuyeät dieäu neáu ngöôøi ta chòu löu taâm tôùi thaûm kòch cuûa taïp chí Charlie Hebdo vaø tôùi cuoäc tranh caõi chung quanh böùc hí hoïa veõ tieân tri Muhammad moät caùch ñaày dieãu côït ôû Hoøa Lan. Caùc Kitoâ höõu khoâng laøm om xoøm tröôùc caùc nhuïc maï ñoái vôùi Chuùa Gieâsu, vì chuùng ta voán coi vieäc moâ taû Chuùa Gieâsu bò nhuïc maï nhö laø hình aûnh thaùnh thieâng nhaát cuûa ta. Vôùi Thaùnh Phaoloâ, ta coù theå noùi "toâi chaéc chaén ñieàu naøy: caû söï cheát laãn söï soáng, caû thieân thaàn laãn vöông cheá, caû trôøi cao laãn vöïc saâu, hay baát cöù taïo vaät naøo khaùc cuõng khoâng theå phaân reõ chuùng ta ra khoûi tình yeâu Thieân Chuùa trong Chuùa Gieâsu Kitoâ, Chuùa chuùng ta" (Rm 8:38-39), vì ta bieát raèng theá gian gieát Chuùa Gieâsu nhöng Thieân Chuùa ñaõ cho Ngöôøi soáng laïi töø coõi cheát.
Ngay tröôùc khi bò caét coå, caùc Kitoâ höõu Coptic vaãn keâu "Gieâsu Kitoâ" vaø "Chuùa Gieâsu laø Chuùa". Hai chöõ ñaàu laø phieân aâm töø tieáng Aram Ieshouah Maschiach, nghóa laø "Chuùa Gieâsu ñöôïc xöùc daàu". Kieåu noùi naøy coù töø thôøi Vua Ñavít, nhaân vaät ñieån hình ñöôïc xöùc daàu trong Cöïu Öôùc. Thuaät ngöõ thöù hai trích töø lôøi xöng hoâ sô truyeàn cuûa Thaùnh Phaoloâ Iesous Kyrios (Laïy Chuùa Gieâsu!), nhaèm ñaùnh ñoå khaåu leänh thôøi aáy laø Kaiser Kyrios (Xeâda laø Chuùa Teå). Noùi toùm laïi, caû hai lôøi tuyeân xöng ñeàu quaû quyeát vöông töôùc cuûa Chuùa Gieâsu, nhöng quaû laø moät vöông töôùc ñaëc bieät. Taân Ñavít cai trò, nhöng khoâng cai trò treân ngai vaøng maø laø treân thaäp giaù; vò hoaøng ñeá theá choã cuûa Xeâda khoâng laõnh ñaïo baát cöù ñoaøn quaân naøo, nhöng hieän thaân cho söï tha thöù cuûa Thieân Chuùa.
Nhöõng keû man rôï cuûa ISIS quaû raát ñuùng khi ñeà töïa cho cuoán video gieát ngöôøi cuûa hoï laø "Söù ñieäp vieát baèng maùu". Suoát trong caùc theá kyû qua, caùc baïo chuùa vaø tay sai cuûa chuùng voán nghó hoï seõ queùt saïch caùc tín höõu cuûa Chuùa Gieâsu baèng caùc haønh vi baïo löïc. Nhöng, nhö lôøi Tertullianoâ töøng noùi xöa kia, maùu caùc töû ñaïo laø haït gioáng gieo Kitoâ höõu. Vaø hoï cuõng raát ñuùng khi göûi söù ñieäp ñoù tôùi "Daân Toäc cuûa Thaäp Giaù". Nhöng hoï neân bieát raèng thaäp giaù ñang cheá nhaïo hoï.
Vuõ Van An