Trieàu ñaïi Ñöùc Phanxicoâ döôùi caùi nhìn AÛ Raäp
Trieàu ñaïi Ñöùc Phanxicoâ döôùi caùi nhìn AÛ Raäp.
Roma (VietCatholic News 5-03-2015) - Hai naêm keå töø ngaøy Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI töø nhieäm vaø Ñöùc Phanxicoâ ñöôïc baàu laøm giaùo hoaøng. Hai naêm naøy ñaày nhöõng môùi laï vaø nhöõng töôøng trình chöa nghe thaáy bao giôø. Qua cuoäc phoûng vaán ngaøy 3 thaùng Ba naêm 2015 cuûa Zenit vôùi nöõ kyù giaû Hala Homsi, ngöôøi Libaêng, chuyeân vieân veà caùc vaán ñeà toân giaùo cuûa nhaät baùo Annahar töø naêm 1995, chuùng ta bieát ñöôïc moät soá nhaän ñònh veà trang lòch söû naøy cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo.
ZENIT: Coâ nghó gì veà bieán coá lòch söû cuûa vieäc Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI töø nhieäm 2 naêm tröôùc ñaây?
Homsi: Vieäc töø nhieäm cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Beâneâñíctoâ XVI khoâng phaûi chæ laø moät bieán coá lòch söû maø thoâi. Ngaøi taïo neân luoàng gioù caûi caùch trong Giaùo Hoäi, hôn baát cöù coá gaéng caûi caùch naøo khaùc, hieän thaân cho moät loøng can ñaûm chöa töøng coù. Vôùi vieäc töø chöùc, ngaøi môû ra moät taäp tuïc môùi, thay ñoåi moät truyeàn thoáng lieân quan tôùi chính chöùc vuï giaùo hoaøng, baèng moät cöû chæ chöa töøng coù trong nhieàu theá kyû.
Ít nhaát cuõng coù theå noùi: quyeát ñònh cuûa ngaøi noùi leân nhaân caùch cuûa ngaøi: ñöùc khieâm nhöôøng cuûa moät nhaø thaàn hoïc loãi laïc, ñöùc can ñaûm cuûa moät nhaø tö töôûng, baûn chaát cuûa moät nhaø vaên nhieàu taùc phaåm, moät ngöôøi thích ñöôïc nghæ ngôi giöõa choàng saùch cuûa mình hôn laø tieáp tuïc nhòp soáng meät ñuoái hôi ñoái vôùi ngaøi vaø ñoái vôùi Giaùo Hoäi. Ngaøi haønh ñoäng theo ñöôøng höôùng cuûa nhöõng ngöôøi töï do töï taïi. Ngaøi laø moät vò giaùo hoaøng töï do.
ZENIT: Coâ coù nghó ñoäng löïc "taïo phuùc" (beneficent) cuûa vieäc töø chöùc ñöôïc ngöôøi ta tieáp nhaän moät caùch toát ñeïp khoâng?
Homsi: coù leõ vieäc töø chöùc laø do caùc lyù do söùc khoûe. Tuy nhieân, ñieàu ngaøi laøm khoâng heà deã daøng. Vieäc töø chöùc naøy khieán cho tính vöõng oån cuûa Giaùo Hoäi bò thöû thaùch, vì ñaõ taïo ra moät tình huoáng baát thöôøng: ñoù laø söï hieän dieän cuûa hai vò giaùo hoaøng taïi Vatican, vôùi nhöõng ngöôøi tieác nuoái quaù khöù vaãn coøn tieáp tuïc ca ngôïi vò giaùo hoaøng höu trí.
Moät khía caïnh ñaùng löu yù nöõa veà vieäc töø chöùc cuûa Ñöùc Beâneâñíctoâ laø: duø ñaõ dieãn ra caùch nay hai naêm, noù vaãn chöa bò caát vaøo vaên khoá (archived). Söï kieän naøy khieán vò thö kyù rieâng cuûa ngaøi laø Ñöùc Toång Giaùm Muïc Georg Gunswein, ngaøy 12 thaùng Hai naêm 2015, noùi raèng vieäc ngaøi töø chöùc "dieãn ra khoâng heà vì aùp löïc töø beân ngoaøi" ñeå baùc boû caùc tin ñoàn cho raèng ngaøi töø chöùc do aùp löïc. Caùc nghi ngôø naøy dó nhieân do aùc yù cuûa nhöõng ngöôøi khoâng haøi loøng vôùi trieàu ñaïi Ñöùc Phanxicoâ taïo ra.
Tuy nhieân, söï thaät vaãn laø vieäc töø chöùc naøy do moät ngöôøi maïnh meõ chöù khoâng phaûi moät ngöôøi yeáu ñuoái quyeát ñònh.
ZENIT: Ñoái vôùi moät soá ngöôøi, trieàu ñaïi cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ laø moät "muøa xuaân tin möøng" trong Giaùo Hoäi. Coâ coù cuøng moät yù kieán nhö theá khoâng?
Homsi: Ñieåm maïnh cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ heä ôû khaû naêng cuûa ngaøi trong vieäc haï ngoâi vò giaùo hoaøng xuoáng phía tín höõu vaø ñem Giaùo Hoäi gaàn laïi ngöôøi daân vaø ngöôøi ngheøo hôn. Vaø ñieàu naøy xaåy ra vaøo ngay nhöõng giaây phuùt ñaàu tieân luùc ngaøi ñöôïc baàu laøm giaùo hoaøng. Ñaây laø moät cuoäc caùch maïng ñoái vôùi ngoâi vò giaùo hoaøng. Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ soáng theo nhöõng gì ngaøi tin, duø vieäc naøy ñoøi phaûi phaù boû nghi thöùc hay tuïc leä. Ngöôøi ta thaáy roõ ñieàu ñoù ngay töø luùc ban ñaàu: caùc tín höõu thaáy taän maét Ñöùc Giaùo Hoaøng haønh ñoäng ra sao, ngaøi hieän thaân cho Tin Möøng caùch naøo ngay tröôùc maët hoï. Ñieåm maïnh cuûa Ñöùc Phanxicoâ laø vieäc ngaøi gaàn guõi ngöôøi ngheøo. Ngaøi laø vò giaùo hoaøng bieát hoøa hôïp Giaùo Hoäi vôùi ngöôøi ta vaø nhaéc nhôû caùc giaùo só nhôù tôùi Lôøi Chuùa vaø daãn hoï trôû veà nguoàn. Do ñoù, ngaøi laø vò giaùo hoaøng bieát laøm saùng khuoân maët Giaùo Hoäi sau nhöõng tai tieáng voán laøm nhô khuoân maët aáy.
Muøa xuaân tin möøng ö? Ñoái vôùi nhieàu ngöôøi, ñuùng nhö theá. Vaø theo taàm nhìn baùo chí, toâi thaáy Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ thaám nhieãm saâu vaøo cô theå Giaùo Hoäi moät tinh thaàn canh taân lôùn lao. Tuy nhieân, caâu hoûi vaãn coøn laø: ngöôøi ta ñeå ngaøi laøm vieäc naøy ñeán chöøng naøo? Lieäu ngaøi coù thaønh coâng ñem coâng trình canh taân cuûa ngaøi tôùi hoaøn thaønh hay khoâng? Hieån nhieân, söù meänh cuûa ngaøi seõ khoâng deã daøng.
ZENIT: Coâ nghó gì veà nhöõng ngöôøi toá caùo Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ laø "coäng saûn"?
Homsi: Ñoù chæ laø ñaøm tieáu raûi raùc. Coù leõ, neáu ngöôøi Coäng Saûn maø nhö ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ, thì haún ngöôøi ta seõ goïi hoï laø "tin möøng" roài! Söï thöïc laø Ñöùc Giaùo Hoaøng coù ngöôøi uûng hoä vaø coù ngöôøi choáng ñoái. Ngaøi coù ñòch thuû trong Giaùo Trieàu, trong Giaùo Hoäi vaø caû ôû beân ngoaøi nöõa. Phong thaùi caûi caùch cuûa ngaøi khoâng laøm vöøa loøng moïi ngöôøi. Nhöõng lôøi toá caùo nhaém vaøo ngaøi, nhö nhöõng lôøi toá caùo ngaøi laø coäng saûn, laø hoãn loaïn hay laø "ngöôøi huûy dieät phaåm giaù ngoâi vò giaùo hoaøng" ñeàu laø nhöõng möu toan raûi raùc chæ toå cho thaáy coù cuoäc chieán caûi caùch maø Ñöùc Giaùo Hoaøng ñang thi haønh maø thoâi.
ZENIT: Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ voán ñaëc bieät löu yù tôùi Trung Ñoâng. Thí duï, toâi coøn nhôù buoåi caàu nguyeän cho hoøa bình ôû Syria, cuoäc toâng du Jordan vaø Palestine (thöïc teá laø nhìn nhaän Quoác Gia Palestine), buoåi caàu nguyeän cuøng vôùi Chuû Tòch Palestine vaø Toång Thoáng Do Thaùi ôû Vatican. Coâ toùm löôïc ra sao hình aûnh ñöôïc phaûn chieáu taïi Trung Ñoâng?
Homsi: Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ raát noåi tieáng taïi Trung Ñoâng, nhaát laø taïi Li Baêng; ngaøi ñöôïc daân chuùng moä meán vaø hình aûnh ngaøi ôû khaép moïi nôi. Noùi trong tö caùch moät Kitoâ höõu, caùc baøi giaûng leã haøng ngaøy cuûa ngaøi vaø nhieàu hoaït ñoäng cuûa ngaøi ñöôïc theo doõi raát nhieàu, ñaëc bieät nhôø töôøng trình cuûa caùc phöông tieän truyeàn thoâng Kitoâ Giaùo, hoï nhanh choùng thuaät laïi caùc hoaït ñoäng cuûa ngaøi cuõng nhö caùc cöû haønh do ngaøi chuû söï.
Theo quan ñieåm cuûa ngöôøi Hoài Giaùo, ngaøi laø nhaø laõnh ñaïo toân giaùo raát ñöôïc toân kính vì lôøi ngaøi noùi cuõng nhö caùc chuû tröông cuûa ngaøi. Neáu ngöôøi Li Baêng ñöôïc pheùp noùi leân nguyeän voïng cuûa hoï thì nguyeän voïng cuûa hoï laø: Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñeán thaêm Li Baêng nhö Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI vaø Thaùnh Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II töøng laøm. Cuoäc toâng du nhö theá seõ mang laïi nhieàu hieäu quaû cho ñaát nöôùc.
ZENIT: Caên cöù vaøo thaûm kòch maø Trung Ñoâng ñang phaûi soáng qua, vaø khoâng nhöõng chæ ôû Trung Ñoâng, coâ hy voïng nhöõng saùng kieán naøo töø Ñöùc Giaùo Hoaøng?
Homsi: Hieän ñang coù noãi sôï trong loøng ñoái vôùi töông lai, vì söï baønh tröôùng cuûa ISIS vaø cöôøng ñoä taøn baïo cuûa noù. Caùc Kitoâ höõu ñaõ vaø ñang trôû thaønh "caùc döï aùn" töû ñaïo saün saøng bò haønh quyeát. Hoï ñaõ vaø ñang bò sô taùn, cöôùp cuûa phaù nhaø, töôùc ñoaït ñaát ñai. Coù phaûi laø vieäc bình thöôøng hay chaêng khi caùc Kitoâ höõu caàn ñöôïc baûo veä ngay treân queâ höông hoï?
Ñöùc Thaùnh Cha voán ñaõ ñöa ra nhieàu saùng kieán lôùn lao. Ngaøi tieáp tuïc laø tieáng noùi maïnh meõ cuûa Kitoâ höõu tröôùc coäng ñoàng quoác teá. Ñieàu cuõng quan troïng laø ngaøi hoã trôï vieäc caùc Kitoâ höõu noùi tieáng AÛ Raäp tieáp tuïc ôû laïi treân laõnh thoå cha oâng, qua caùc döï aùn vaø saùng kieán nhaèm taêng cöôøng söï hieän dieän cuûa hoï taïi ñaây. Ñieån hình laø vieäc coå vuõ cuûa caùc phöông tieän truyeàn thoâng Kitoâ Giaùo. Hoï voán coù moät vai troø lôùn lao trong vieäc truyeàn baù Lôøi Chuùa, cuûng coá caùc Kitoâ höõu vaø vieäc lôùn maïnh cuûa hoï. Chaéc chaén ñaây laø thôøi gian ñeå laøm vieäc, vaø coøn raát nhieàu vieäc phaûi laøm.
Vuõ Van An