Boû rôi khoâng thaêm vieáng cha meï giaø
laø moät toäi troïng
Boû rôi khoâng thaêm vieáng cha meï giaø laø moät toäi troïng.
Roma (Vat. 04-03-2015) - Giaùo Hoäi luoân traân quyù, yeâu thöông vaø bieát ôn ngöôøi giaø laø kho taøng khoân ngoan cuûa xaõ hoäi.
Boû rôi khoâng saên soùc thaêm vieáng cha meï giaø laø moät toäi troïng. Voâ taâm, thôø ô, khinh reû vaø gaït boû ngöôøi giaø laø moät toäi. Moät xaõ hoäi khoâng söï gaàn guõi, trong ñoù söï nhöng khoâng vaø loøng yeâu thöông trìu meán khoâng caàn ñaùp traû ñang bieán maát, laø moät xaõ hoäi ñoài baïi.
Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ khaúng ñònh nhö treân vôùi gaàn 20,000 tín höõu vaø du khaùch haønh höông tham döï buoåi tieáp kieán chung taïi quaûng tröôøng thaùnh Pheâroâ saùng thöù tö 4 thaùng 3 naêm 2015.
Môû ñaàu baøi huaán duï Ñöùc Thaùnh Cha noùi ngaøi daønh hai baøi giaùo lyù ñeå noùi veà ñieàu kieän hieän nay cuûa ngöôøi giaø, trong gia ñình laø caùc oâng baø noäi ngoaïi, vaø ôn goïi cuûa tuoåi giaø trong xaõ hoäi ngaøy nay.
Döïa treân kinh nghieäm ñaõ coù khi laø Toång Giaùm Muïc Buenos Aires Ñöùc Thaùnh Cha noùi veà caùc vaán ñeà cuûa ngöôøi giaø nhö sau:
Caùc ngöôøi giaø bò boû rôi, vaø khoâng phaûi chæ bò boû rôi trong söï baáp beânh vaät chaát. Hoï bò boû rôi trong söï baát löïc ích kyû chaáp nhaän caùc haïn heïp cuûa hoï phaûn aùnh caùc haïn heïp cuûa chuùng ta, trong nhieàu khoù khaên maø ngaøy nay hoï phaûi vöôït thaéng ñeå soáng coøn trong moät neàn vaên minh khoâng cho pheùp hoï tham gia, noùi leân suy tö cuûa hoï, cuõng khoâng laø nhöõng ngöôøi ñöôïc quy chieáu theo moâ hình tieâu thuï cuûa chuû tröông chæ coù ngöôøi treû laø ích lôïi vaø coù theå höôûng thuï. Traùi laïi ñoái vôùi toaøn xaõ hoäi, caùc ngöôøi giaø naøy ñaùng lyù ra phaûi laø kho döï tröõ khoân ngoan cuûa daân toäc chuùng ta. Ngöôøi giaø laø kho döï tröõ khoân ngoan cuûa daân toäc chuùng ta. Chuùng ta ñeå cho löông taâm nguû moät caùch deã daøng bieát bao khi khoâng coù tình yeâu!
Vaø xaûy ra nhö vaäy. Toâi coøn nhôù khi vieáng thaêm caùc nhaø döôõng laõo, toâi ñaõ noùi chuyeän vôùi ai ñoù vaø bieát bao laàn toâi ñaõ nghe ñieàu naøy: "Baùc khoûe khoâng? Con caùi ra sao roài?" "Toâi khoûe, toâi khoûe" "Baùc coù maáy con?" "Nhieàu laém". "Chuùng coù tôùi thaêm baùc khoâng?" "Coù, coù, luoân luoân, vaâng chuùng coù ñeán, chuùng coù ñeán". "Laàn cuoái cuøng caùc con ñeán thaêm baùc laø khi naøo?" Vaø baø cuï giaø, toâi ñaëc bieät nhôù moät baø cuï ñaõ noùi: "OÂi, vaøo leã Giaùng Sinh". Luùc ñoù chuùng toâi ñang ôû trong thaùng 8! Taùm thaùng khoâng ñöôïc con caùi thaêm vieáng, bò boû rôi taùm thaùng! Ñieàu naøy goïi laø toäi troïng, anh chò em hieåu khoâng? Hoài coøn beù baø noäi toâi keå cho chuùng toâi caâu chuyeän cuûa moät oâng cuï giaø khi aên laøm baån tuøm lum vì oâng khoâng theå ñöa muoãng suùp leân mieäng moät caùch ñuùng ñaén ñöôïc. Ngöôøi con, hay ngöôøi cha gia ñình, ñaõ quyeát ñònh dôøi choã cuûa cuï töø baøn aên chung xuoáng caùi baøn nhoû trong nhaø beáp, nôi khoâng ai troâng thaáy vì oâng aên moät mình. Vaø nhö theá oâng khoûi bò maát maët, khi coù baïn beø tôùi duøng böõa tröa hay böõa toái. Ít ngaøy sau ñoù, oâng veà nhaø vaø thaáy ñöùa con nhoû nhaát cuûa mình chôi vôùi goã, caùi buùa vaø ñinh. Noù ñang laøm caùi gì ñoù. OÂng hoûi: "Con ñang laøm gì ñaáy?" Noù traû lôøi: "Thöa cha con laøm moät caùi baøn nhoû". "Moät caùi baøn nhoû, taïi sao?" "Ñeå coù noù khi ba trôû thaønh giaø yeáu, ba coù theå aên ôû ñaáy". Treû em coù yù thöùc hôn chuùng ta!
Nhôø caùc tieán boä cuûa y khoa söï soáng con ngöôøi "ñöôïc keùo daøi ra", nhöng xaõ hoäi ñaõ khoâng "roäng môû ra" ñoái vôùi söï soáng. Soá ngöôøi giaø gia taêng, nhöng caùc xaõ hoäi chuùng ta khoâng ñöôïc toå chöùc ñuû ñeå daønh choã cho hoï, vôùi loøng kính troïng ñuùng ñaén vaø söï chuù yù cuï theå ñoái vôùi söï gioøn moûng vaø phaåm giaù cuûa hoï. Cho tôùi khi naøo chuùng ta coøn treû , chuùng ta bò thuùc ñaày khoâng bieát tôùi tuoåi giaø, laøm nhö theå noù laø moät beänh caàn traùnh xa. Nhöng roài khi chuùng ta giaø nua, ñaëc bieät khi chuùng ta ngheøo tuùng, ñau yeáu vaø coâ ñôn, chuùng ta soáng kinh nghieäm caùc thieáu soùt cuûa moät xaõ hoäi ñöôïc döï phoùng treân söï höõu hieäu, vaø keát quûa laø noù khoâng bieát tôùi ngöôøi giaø. Nhöng ngöôøi giaø laø moät söï giaàu coù, khoâng theå khoâng bieát tôùi.
Khi thaêm vieáng moät nhaø döôõng laõo Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ duøng caùc töø chìa khoùa coù tính caùch ngoân söù. Ngaøi noùi: "Phaåm chaát cuûa moät xaõ hoäi, toâi muoán noùi cuûa moät neàn vaên minh, cuõng ñöôïc xeùt xöû theo caùch noù ñoái xöû vôùi ngöôøi giaø vaø choã noù daønh cho hoï trong cuoäc soáng chung" (12-11-2012). Thaät theá, söï chuù yù tôùí ngöôøi giaø laøm thaønh ñieåm khaùc bieät cuûa moät neàn vaên minh. Trong moät neàn vaên minh coù söï chuù yù tôùi ngöôøi cao nieân khoâng? Coù choã cho ngöôøi giaø khoâng? Neàn vaên minh naøy seõ tieán tôùi, neáu bieát toân troïng söï khoân ngoan, söï khoân ngoan cuûa ngöôøi giaø. Trong moät neàn vaên minh maø khoâng coù choã cho ngöôøi giaø, hoï bò gaït boû, bôûi vì hoï taïo ra caùc vaán ñeà, thì xaõ hoäi ñoù ñem theo trong mình vi ruùt cuûa söï cheát choùc. Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ tuyeân boá nhö vaäy.
Ñöùc Thaùnh Cha noùi theâm trong baøi huaán duï: Beân Taây phöông caùc nhaø nghieân cöùu trình baày theá kyû naøy nhö laø theá kyû cuûa söï giaø nua: con caùi giaûm xuoáng, ngöôøi giaø gia taêng. Söï maát quaân bình naøy goïi hoûi chuùng ta, coøn hôn theá nöõa noù laø moät thaùch ñoá lôùn ñoái vôùi xaõ hoäi hieän ñaïi. Theá nhöng coù moät neàn vaên hoùa lôïi nhuaän naøo ñoù coá nhaán maïnh vieäc coi ngöôøi giaø nhö moät gaùnh naëng, moät khoái naëng voâ ích. Chaúng nhöõng hoï khoâng saûn xuaát, maø coøn laø gaùnh naëng; vaø ñaâu laø keát quûa cuûa suy nghó nhö theá? hoï bò gaït boû. Thaät laø xaáu, khi thaáy ngöôøi giaø bò gaït boû, noù laø ñieàu xaáu, noù laø toäi. Ngöôøi ta khoâng daùm coâng khai noùi leân ñieàu aáy, nhöng ngöôøi ta laøm. Coù moät caùi gì heøn haï trong thaùi ñoä naøy cuûa neàn vaên hoùa gaït boû. Nhöng chuùng ta quen gaït boû con ngöôøi roài. Chuùng ta muoán laáy ñi noãi sôï haõi gia taêng cuûa söï yeáu ñuoái vaø deã bò toån thöông; nhöng khi laøm nhö vaäy laø chuùng ta khieán gia taêng nôi ngöôøi giaø noãi aâu lo bò chòu ñöïng vaø bò boû rôi. Trong truyeàn thoáng cuûa Giaùo Hoäi coù moät haønh trang cuûa söï khoân ngoan ñaõ luoân luoân naâng ñôõ moät neàn vaên hoùa gaàn guõi ngöôøi giaø, moät söï saün saøng tieáp ñoùn yeâu thöông trìu meán vaø lieân ñôùi trong phaàn cuoái cuûa cuoäc ñôøi naøy. Truyeàn thoáng ñoù ñaâm reã saâu trong Thaùnh Kinh, nhö caùc kieåu noùi cuûa saùch Huaán Ca laøm chöùng: "Ñöøng boû qua chuyeän caùc vò cao nieân keå laïi, vì chính caùc ngaøi ñaõ hoïc hoûi nôi toå tieân mình; nhôø hoïc vôùi caùc ngaøi maø con coù ñöôïc söï hieåu bieát, vaø khi caàn, con bieát ñöa ra caâu traû lôøi thích hôïp" (Hc 8,9). Ñöùc Thaùnh Cha khaúng ñònh laäp tröôøng cuûa Giaùo Hoäi ñoái vôùi ngöôøi giaø nhö sau:
Giaùo Hoäi khoâng theå vaø khoâng muoán thuaän theo moät taâm thöùc khoâng chòu ñöïng, laïi caøng khoâng thôø ô vaø khinh reû ñoái vôùi ngöôøi giaø. Chuùng ta phaûi thöùc tænh yù thöùc taäp theå bieát ôn, quùy troïng, hieáu khaùch khieán cho ngöôøi giaø caûm thaáy hoï laø thaønh phaàn soáng doäng cuûa coäng ñoaøn.
Caùc ngöôøi giaø laø nhöõng ngöôøi nam nöõ, laø cha meï ñaõ ñi tröôùc chuùng ta treân cuøng con ñöôøng cuûa chuùng ta, trong nhaø cuûa chuùng ta, trong cuoäc chieán ñaáu thöôøng ngaøy cuûa chuùng ta cho moät ñôøi soáng xöùng ñaùng hôn. Hoï laø nhöõng ngöôøi nam nöõ töø ñoù chuùng ta ñaõ nhaän ñöôïc raát nhieàu, Ngöôøi giaø khoâng phaûi laø moät ngöôøi xa laï. Ngöôøi giaø laø chính chuùng ta: trong ít laâu nöõa, hay laâu sau naøy, nhöng khoâng theå traùnh ñöôïc, caû khi chuùng ta khoâng nghó tôùi noù. Vaø neáu chuùng ta khoâng hoïc ñoái xöû toát vôùi ngöoøi giaø, thì ngöôøi ta cuõng seõ ñoái xöû vôùi chuùng ta nhö vaäy.
Taát caû ngöôøi giaø chuùng ta ñeàu ít nhieàu gioøn moûng. Tuy nhieân, moät vaøi ngöôøi ñaëc bieät yeáu ñuoái, nhieàu ngöôøi coâ ñôn vaø bò ghi daáu bôûi taät beänh. Vaøi ngöôøi tuøy thuoäc caùc chöõa trò khoâng theå thieáu vaø söï chuù yù cuûa ngöôøi khaùc.Vì theá maø chuùng ta seõ lui böôùc, boû rôi hoï cho soá phaän cuûa hoï hay sao? Moät xaõ hoäi khoâng söï gaàn guõi, trong ñoù söï nhöng khoâng vaø loøng yeâu thöông trìu meán khoâng caàn ñaùp traû, ñang bieán maát, laø moät xaõ hoäi ñoài baïi.
Trung thaønh vôùi Lôøi Chuùa Giaùo Hoäi khoâng theå nhaân nhöôïng vôùi caùc suy ñoài naøy. Moät coäng ñoaøn kitoâ trong ñoù söï gaàn guõi vaø nhöng khoâng khoâng coøn ñöôïc coi laø khoâng theå thieáu, seõ ñaùnh maát ñi linh hoàn cuûa noù. Nôi ñaâu khoâng coù loøng toân kính ngöôøi giaø, thì khoâng coù töông laïi cho ngöôøi treû.
Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ chaøo nhieàu ñoaøn haønh höông nhö caùc linh muïc Canñeâ toaøn AÂu chaâu ñöôïc Ñöùc Cha Ramsi Garmou höôùng daãn vaø nhieàu nhoùm treû. Ngaøi khích leä hoï gaàn guõi, quyù troïng, yeâu thöông trìu meán, bieát ôn ngöôøi giaø vaø taän duïng hoïc hoûi kinh nghieäm vaø söï khoân khoan cuûa hoï.
Ngaøi cuõng chaøo caùc ñoaøn haønh höông Anh quoác, Ñöùc, AÙo, Ñan Maïch, Thuïy Ñieån, Nhaät Baûn, Nam Haøn vaø Hoa Kyø vaø caàu chuùc chuyeán haønh höông Roma cuûng coá ñöùc tin vaø giuùp hoï soáng kinh nghieäm söï hieäp thoâng vôùi Giaùo Hoäi hoaøn vuõ.
Chaøo caùc tín höõu Taây Ban Nha, Meâhicoâ, Argentina ngaøi khuyeân moïi ngöôøi soáng deã thöông vaø teá nhò ñoái vôùi ngöôøi giaø, ñaëc bieät nhöõng ngöôøi giaø ngheøo tuùng, beänh taät vaø coâ ñôn.
Vôùi caùc tín höõu Ba Lan Ñöùc Thaùnh Cha nhaéc laïi caùc lôøi nhaén nhuû cuûa thaùnh Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II: Tuoåi thöù ba hay thöù boán thöôøng bò ñaùnh giaù thaáp, vaø chính ngöôøi giaø cuõng töï hoûi cuoäc soáng cuûa hoï coù coøn ích lôïi khoâng. Trong khi coäng ñoaøn kitoâ coù theå nhaän ñöôïc raát nhieàu töø söï hieän dieän thanh thaûn cuûa ngöôøi cao nieân. Ngöôøi giaø coù khaû naêng trao ban can ñaûm qua lôøi coá vaán yeâu thöông, lôøi caàu nguyeän thinh laëng, chöùng taù cuûa khoå ñau ñöôïc ñoùn nhaän vôùi söï tín thaùc kieân nhaãn, vaø hoï trôû thaønh quùy baùu trong chöông trình cuûa Thieân Chuùa Quan Phoøng. Chuùng ta haõy nhôù tôùi caùc oâng baø noäi ngoaïi cuûa chuùng ta vaø xin Chuùa chuùc laønh ñaëc bieät cho caùc ngaøi.
Trong soá caùc nhoùm Italia Ñöùc Thaùnh Cha ñaëc bieät chaøo caùc giaùo sö vaø sinh vieân Ñaïi hoïc giaùo hoaøng Salesien ñang kyû nieäm 200 naêm thaùnh Bosco sinh ra; caùc Phoù teá toång giaùo phaän Milano; nhieàu thaønh vieân hieäp hoäi Rotary; tín höõu giaùo phaän Anzio cöû haønh naêm Ñöùc Giaùo Hoaøng Innocenzo XII; vaø haøng traêm ngöôøi taøn taät giaùo phaän Mondovi do Ñöùc Cha Luciano Pacomio Giaùm Muïc sôû taïi höôùng daãn. Ngaøi noùi: Öôùc chi thôøi ñaïi chuùng ta bò ghi daáu bôûi bieát bao boùng toái, ñöôïc soi saùng bôûi maët trôøi hy voïng laø Chuùa Kitoâ. Ngaøi ñaõ höùa seõ luoân luoân ôû vôùi chuùng ta vaø toû hieän söï hieän dieän cuûa Ngaøi trong nhieàu caùch thöùc. Chuùng ta coù boån phaän loan baùo vaø laøm chöùng cho Ngaøi. Anh chò em ñöøng meät moûi tín thaùc nôi Chuùa Kitoâ vaø phoå bieán Tin Möøng cuûa ngaøi trong moïi moâi tröôøng.
Chaøo caùc baïn treû, ngöôøi ñau yeáu vaø caùc ñoâi taân hoân Ñöùc Thaùnh Cha caàu mong Muøa Chay laø dòp giuùp moïi ngöôøi hoaùn caûi ñích thöïc vaø tröôûng thaønh trong loøng tin.
Buoåi tieáp kieán ñaõ keát thuùc vôùi Kinh Laïy Cha vaø pheùp laønh toaø thaùnh Ñöùc Thaùnh Cha ban cho moïi ngöôøi.
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)