Ñöùc Phanxicoâ, ngöôøi töø taän cuøng theá giôùi
noùi vôùi ngöôøi ôû taän cuøng theá giôùi
Ñöùc Phanxicoâ, ngöôøi töø taän cuøng theá giôùi, noùi vôùi ngöôøi ôû taän cuøng theá giôùi.
Roma (VietCatholic News 12-03-2015) - Ngaøy 13 thaùng 3 naêm 2013, sau khi ñöôïc baàu laøm giaùo hoaøng, xuaát hieän treân ban coâng chính cuûa Nhaø Thôø Thaùnh Pheâroâ, Ñöùc Phanxicoâ töï giôùi thieäu ngaøi vôùi Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Hoaøn Vuõ, vôùi theá giôùi Kitoâ Giaùo vaø vôùi theá giôùi noùi chung raèng ngaøi laø ngöôøi ñeán töø taän cuøng theá giôùi. Ngaøy 7 thaùng Hai naêm 2015, ñeå chuaån bò möøng hai naêm leân ngoâi cuûa ngaøi, moät tôø baùo gaàn nhö voâ danh cuõng töø caùi choán taän cuøng theá giôùi aáy, töùc AÙ Caên Ñình, laø tôø La Corcova News, tôùi phoûng vaán ngaøi taïi Nhaø Thaùnh Martha. Ngaøi ñaõ noùi vôùi caùc nhaø baùo loãi laïc, noåi tieáng theá giôùi nhieàu laàn, ñaây laø laàn ñaàu tieân, ngaøi noùi vôùi moät tôø baùo chæ vöøa môùi ñöôïc thaønh laäp vaø vieát cho nhöõng ngöôøi cuøng khoå cuûa moät khu oå chuoät vuøng ngoaïi oâ Buenos Aires, giaùo phaän cuõ cuûa ngaøi, lieàn tröôùc khi ñöôïc baàu laøm giaùo hoaøng. Cöû chæ naøy huøng hoàn noùi leân chính saùch maïnh daïn ñi tôùi caùc khu ngoaïi vi cuûa Ñöùc Phanxicoâ.
Chính vì theá, caâu hoûi khai maøo buoåi phoûng vaán laø veà ñònh nghóa cuûa ngoaïi vi: "Ñöùc Thaùnh Cha nghó tôùi ñieàu gì vaø nghó tôùi ai khi ngaøi noùi tôùi caùc khu ngoaïi vi? Phaûi chaêng nghó tôùi chuùng con, nhöõng ngöôøi cuûa khu oå chuoät?" Cha Di Paola cuûa tôø baùo treân hoûi nhö vaäy. Ngaøi traû lôøi:
"Khi noùi tôùi khu ngoaïi vi, toâi coù yù noùi tôùi caùc khu ôû beân leà" vaø do ñoù, tôùi taát caû caùc khu vöïc naèm xa 'trung taâm', nôi chuùng ta thöôøng ñi laïi vaø kieåm soaùt. Söï thaät laø "thöïc taïi ñöôïc thaáy roõ töø khu ngoaïi vi hôn laø töø trung taâm". Ñöùc Phanxicoâ quaû quyeát nhö theá. "keå caû thöïc taïi cuûa moät con ngöôøi, moät ngoaïi vi hieän sinh, hay thöïc taïi tö duy cuûa hoï. Cha coù theå coù tö töôûng ñöôïc saép xeáp ñaøng hoaøng, nhöng khi chaïm traùn vôùi moät ai ñoù khoâng suy nghó nhö cha, theá naøo cha cuõng phaûi tìm ñuû lyù do ñeå beânh vöïc tö töôûng cuûa cha. Cuoäc tranh luaän ñaõ khôûi dieãn, vaø neùt ngoaïi vi trong tö töôûng ngöôøi khaùc naøy ñaõ laøm cha ra phong phuù hôn".
Giôùi treû vaø nhöõng quoác gia bò ma tuùy noâ dòch
Tuy nhieân, ngoaïi vi khoâng haún chæ laø moät vaán ñeà cuûa taâm trí, noù coøn laø caùi khung ñaày thöû thaùch ñeø naëng leân giôùi treû ñang khoán khoå, quay cuoàng trong nhöõng chieác baãy nhö ma tuùy, cuoäc taán coâng haøng ñaàu nhaém vaøo ngöôøi treû ôû caùc khu oå chuoät. Cha Di Paola hoûi: "Laøm theá naøo, chuùng con töï baûo veä ñöôïc mình?". Ñöùc Phanxicoâ nhaän ñònh: "ñuùng theá, ma tuùy ñang tieán tôùi, noù khoâng chòu döøng laïi. Coù nhöõng quoác gia hieän ñang laø noâ leä cho ma tuùy. Nhöng ñieàu laøm toâi lo ngaïi hôn heát laø chuû nghóa haõnh tieán (triumphalism) cuûa nhöõng ngöôøi buoân baùn ma tuùy. Nhöõng ngöôøi naøy ñang haùt ca chieán thaéng, hoï caûm thaáy hoï ñaõ chieán thaéng, hoï ñaõ vinh thaéng. Vaø ñoù laø moät thöïc taïi. Coù nhöõng quoác gia, hay khu vöïc, trong ñoù, moïi söï ñeàu qui phuïc ma tuùy". Keå caû AÙ Caên Ñình, nôi, trong 25 naêm qua, ñaõ chuyeån töø traïng thaùi quaù caûnh cuûa ma tuyù sang traïng thaùi tieâu duøng vaø coù leõ caû saûn xuaát ra noù nöõa.
Neân cho giôùi treû nhöõng ñieàu gì? "Tình aâu yeám vaø töï do, nhöng treân heát...
Luoân nghó tôùi giôùi treû, Cha Di Paola hoûi Ñöùc Thaùnh Cha ñieàu gì quan troïng nhaát caàn ñem laïi cho con caùi mình. Ñöùc Phanxicoâ khoâng do döï, traû lôøi ngay: "Ñöôïc thuoäc veà toå aám". Vaø vieäc naøy dieãn ra "trong yeâu thöông, aâu yeám, daønh thì giôø cho chuùng, naém tay chuùng, ñoàng haønh vôùi chuùng, chôi vôùi chuùng, cho chuùng nhöõng gì chuùng caàn ñeå lôùn leân". Vaø treân heát, daønh cho chuùng "khoâng gian ñeå chuùng töï phaùt bieåu chuùng ra". Ngaøi baûo: "khoâng chôi vôùi con caùi mình, laø töôùc ñoaït khoûi chuùng chieàu kích nhöng khoâng (gratuitous). Khoâng ñeå chuùng phaùt bieåu ñieàu chuùng caûm nhaän, giuùp chuùng cô hoäi lyù luaän caû vôùi mình vaø caûm thaáy töï do, laø khoâng ñeå chuùng tröôûng thaønh".
... cho chuùng ñöùc tin"
Tuy nhieân, hôn baát cöù ñieàu gì khaùc, ñieàu toái caàn laø cho giôùi treû ñöùc tin. Ñöùc Phanxicoâ cho hay: "ñieàu laøm toâi ñau ñôùn raát nhieàu laø gaëp moät em nhoû maø ñeán laøm daáu thaùnh giaù, em cuõng khoâng bieát laøm. Ñieàu naøy coù nghóa: caùc em nhoû ñaõ khoâng ñöôïc ban cho ñieàu quan troïng nhaát maø moät ngöôøi cha hay moät ngöôøi meï coù theå ban cho em". Hieän coù raát nhieàu treû em trong traïng huoáng naøy, bò cuoäc soáng thöû thaùch, vai chính cuûa nhieàu caâu truyeän ñaày khoù khaên vaø ñau khoå lôùn lao. AÁy theá nhöng, theo Ñöùc Phanxicoâ, luoân luoân coù khaû theå ñoåi thay: "Moïi ngöôøi ñeàu coù theå thay ñoåi. Moïi ngöôøi, caû nhöõng ngöôøi bò thöû thaùch hôn heát. Toâi bieát moät soá ngöôøi töøng buoâng xuoâi, vöùt boû cuoäc ñôøi mình, nhöng nay ñaõ keát hoân vaø coù gia ñình".
Taát caû chuùng ta ñeàu lem luoác, nhöng Thieân Chuùa khoâng meät moûi tha thöù
Vieäc con ngöôøi chuùng ta laø "hình aûnh Thieân Chuùa" khoâng phaûi chæ laø caùi nhìn laïc quan, nhöng coøn laø ñieàu chaéc chaén. Vaø Thieân Chuùa "khoâng khinh mieät hình aûnh cuûa Ngöôøi, nhöng Ngöôøi cöùu vôùt noù, Ngöôøi luoân tìm ra caùch phuïc hoài noù khi noù bò lu môø". Ngaøi noùi theâm: "toâi thích nhaéc laïi ñieàu naøy: Laø con caùi Thieân Chuùa nhöng taát caû chuùng ta ñeàu lem luoác, ta maéc laàm loãi ôû moïi luùc, ta phaïm toäi, nhöng khi ta xin tha thöù, Ngöôøi luoân tha thöù cho ta". Do ñoù maø coù ñieäp khuùc naøy "Thieân Chuùa khoâng meät moûi tha thöù; chính chuùng ta, nhöõng ngöôøi nghó mình bieát ñieàu naøy ñieàu noï, môùi meät moûi xin tha thöù".
Lieân heä vôùi Chuùa Gieâsu, giöõa caûnh thaêng traàm
Tuy nhieân, muoán luoân coù söï chaéc chaén nhö treân, ta phaûi coù ñöùc tin. Ñöùc Phanxicoâ daïy raèng: trong ñöùc tin cuõng nhö trong khi lieân heä vôùi Thieân Chuùa, ta bieát raèng: "coù nhöõng luùc thaêng coù nhöõng luùc traàm. Coù nhöõng luùc, ta yù thöùc ñöôïc söï hieän dieän cuûa Thieân Chuùa, nhöng coù nhöõng luùc, ta queân khuaáy maát Ngöôøi". Thaønh thöû Thaùnh Kinh noùi raèng "ñôøi ngöôøi laø moät cuoäc chieán ñaáu. Cho neân ñieàu caàn laø canh chöøng nhöng ñöøng chuû baïi hay bi quan". Vaø vì "ñöùc tin khoâng phaûi laø moät caûm quan: ñoâi khi Chuùa ban cho ta ôn caûm nhaän ñöôïc noù, nhöng ñöùc tin khoâng phaûi chæ coù theá".
Ñöùc Phanxicoâ nhaán maïnh raèng: "Ñöùc tin laø moái lieân heä cuûa toâi vôùi Chuùa Gieâsu Kitoâ, toâi tin raèng Ngöôøi ñaõ cöùu vôùt toâi". Cho neân, "haõy baét ñaàu tìm ra nhöõng giaây phuùt trong ñôøi trong ñoù cha raát teä, cha maát huùt, vaø nhaän ra Chuùa Kitoâ ñaõ cöùu vôùt cha ra sao. Giöõ vöõng ñieàu naøy, ñoù chính laø coäi reã cuûa ñöùc tin cuûa cha".
Vaø haõy mang theo Tin Möøng!
Theo Ñöùc Phanxicoâ, khi buoàn saàu hoaëc coù nhöõng vaán ñeà laøm lu môø caùc kyù öùc treân, thì phöông thuoác laø "luoân mang theo moät cuoán Thaùnh Kinh nhoû ôû trong tuùi. Haõy mang theo noù taïi nhaø. Noù laø Lôøi Thieân Chuùa. Ñöùc tin ñöôïc nuoâi döôõng töø ñoù. Duø sao, ñöùc tin cuõng laø moät hoàng aân; noù khoâng phaûi laø moät thaùi ñoä taâm lyù. Neáu ñöôïc ban cho moät quaø taëng, chaéc cha phaûi nhaän, coù ñuùng khoâng? Thaønh thöû, cha haõy nhaän hoàng aân Tin Möøng, vaø ñoïc hoàng aân naøy. Ñoïc noù vaø laéng nghe Lôøi Thieân Chuùa".
"Toâi laø moät keû toäi loãi gioáng baát cöù keû toäi loãi naøo khaùc"
Vaãn trong taâm thöùc "thieâng lieâng", Cha Di Paola ñaët moät caâu hoûi khaùc: "Laøm theá naøo ta coù theå soáng moät caùch höõu ích?". Ai daùm traû lôøi moät caùch thaønh thöïc nhö Ñöùc Phanxicoâ: "vaäy chöù, toâi töøng soáng moät caùch voâ duïng, khoâng phaûi sao? Coù nhöõng luùc, ñôøi chaúng coù chi laø thaâm haäu vaø phong phuù caû. Toâi laø moät keû toäi loãi gioáng baát cöù keû toäi loãi naøo khaùc. Ngoaïi tröø ñieàu naøy: Chuùa giuùp toâi laøm nhöõng ñieàu coù theå troâng thaáy. Nhöng bieát bao laàn coù nhöõng ngöôøi laøm ñieàu toát, raát toát laø ñaøng khaùc, maø naøo coù ai thaáy".
Duø sao, Ñöùc Phanxicoâ cho bieát "tính thaâm haäu khoâng tröïc tieáp tyû leä thuaän vôùi ñieàu ngöôøi ta thaáy. Tính thaâm haäu ñöôïc soáng trong noäi taâm. Noù soáng nhôø chính ñöùc tin nuoâi döôõng". Baèng caùch naøo? "baèng caùch laøm nhöõng vieäc sinh ích, nhöõng vieäc do tình yeâu nhaèm ích lôïi cuûa ngöôøi ta. Coù leõ toäi xaáu nhaát phaïm tôùi tình yeâu laø toäi khoâng bieát tôùi ai. Coù nhöõng ngöôøi yeâu cha, maø cha laïi töø khöôùc hoï, cha laïi coi hoï nhö ngöôøi döng khoâng quen bieát. Nhöõng ngöôøi naøy yeâu thöông cha maø cha laïi töø khöôùc hoï".
Vaø vì "Ñaáng yeâu thöông chuùng ta hôn caû laø Thieân Chuùa" neân "töø khöôùc Thieân Chuùa laø moät trong nhöõng toäi xaáu hôn caû". Tuy nhieân, Ñöùc Phanxicoâ laøm ta an taâm khi chæ ra raèng ñaây chính laø toäi cuûa Thaùnh Pheâroâ: choái boû Chuùa Gieâsu Kitoâ, nhöng Ngöôøi vaãn cho ngaøi laøm Giaùo Hoaøng. "Thaønh thöû, toâi bieát noùi sao ñaây? Noùi chi ñöôïc! Vaäy thì, tieán böôùc!".
Laéng nghe ngöôøi khaùc, caû nhöõng ngöôøi khoâng ñoàng yù vôùi ta
Cha Di Paola hoûi ñuøa Ñöùc Phanxicoâ: "Ñöùc Thaùnh Cha coù nhöõng ngöôøi khoâng ñoàng yù vôùi ngaøi ôû chung quanh khoâng, ñoàng yù veà vieäc ngaøi laøm vaø ñieàu ngaøi noùi?". Ñöùc Phanxicoâ, khoâng do döï, traû lôøi ngay "chaéc chaén laø coù". "Ñöùc Thaùnh Cha xöû söï vôùi hoï ra sao?" Caâu traû lôøi raát ñôn giaûn vaø ñuùng luùc: "Laéng nghe ngöôøi ta chöa bao giôø mang hoïa laïi cho toâi. Moãi laàn laéng nghe hoï, ñeàu laø moät ñieàu toát ñoái vôùi toâi. Nhöõng luùc toâi khoâng laéng nghe hoï laø luùc söï vieäc chaúng xuoâi thuaän chuùt naøo. Vì duø khoâng nhaát trí vôùi hoï, hoï vaãn luoân, vaâng, luoân luoân, ñem ñeán cho cha moät ñieàu gì ñoù hay ñaët cha vaøo moät tình huoáng buoäc cha phaûi suy nghó laïi caùc chuû tröông cuûa cha. Vaø ñieàu naøy laøm cha phong phuù".
Caùc moái lieân heä aûo taïo neân "baûo taøng vieän cuûa giôùi treû"
Ñoái thoaïi, laéng nghe seõ laøm chuùng ta ra phong phuù. Dó nhieân, ñoái thoaïi vaø laéng nghe laø ñôøi thöïc, nhöng ñi ngöôïc laïi phong thaùi thôøi nay voán ñaåy giôùi treû vaøo nhöõng moái lieân heä aûo khieán hoï queân khuaáy caû theá giôùi thöïc. Moái nguy laø taïo neân "baûo taøng vieän cuûa giôùi treû", caùi gì cuõng bieát. Tuy nhieân, tính sinh ích ôû treân ñôøi "khoâng ñi qua vieäc tích luõy hieåu bieát" maø ñuùng hôn noù ñi "qua vieäc thay ñoåi tính ñuùng ñaén cuûa cuoäc hieän sinh nôi ta". Ñöùc Phanxicoâ cho hay: "Cha coù theå yeâu moät con ngöôøi, nhöng neáu cha khoâng chòu baét tay hoï, khoâng chòu oâm hoân hoï, thì ñaâu phaûi laø yeâu thöông gì. Neáu yeâu thöông moät ai ñoù ñeán ñoä muoán ñöôïc keát hoân vôùi hoï, nghóa laø, neáu muoán trao ban hoaøn toaøn con ngöôøi cuûa mình, nhöng laïi khoâng oâm hoân hoï, khoâng cho hoï moät nuï hoân, thì ñaâu phaûi laø yeâu thöông thöïc söï".
Cho neân, caùc thanh nieân thieáu nöõ ñöøng bò maéc löøa. Ñöùc Giaùo Hoaøng quaû quyeát "tình yeâu aûo khoâng heà hieän höõu. Coù lôøi toû tình aûo, nhöng tình yeâu thöïc caàn coù tieáp xuùc theå lyù, cuï theå". Do ñoù, ñöøng trôû thaønh "baûo taøng vieän cuûa giôùi treû" chæ bieát moïi söï moät caùch aûo; thay vaøo ñoù, haõy laø nhöõng ngöôøi treû bieát caûm nhaän vaø noùi moät caùch hoaø ñieäu caû ba thöù ngoân ngöõ cuûa ñaàu, cuûa tim vaø cuûa baøn tay.
Caùc cuoäc baàu cöû taïi AÙ Caên Ñình: "Öôùc mong moïi söï trong saïch, trung thöïc vaø trong saùng"
Cuoái cuoäc phoûng vaán, Ñöùc Phanxicoâ ñöa ra ba khuyeán caùo cho caùc nhaø cai trò AÙ Caên Ñình nhaân cuoäc baàu cöû toång thoáng vaøo thaùng Möôøi naøy. Thöù nhaát, "hoï ñeà xuaát nhöõng cöông lónh roõ raøng", cuï theå vaø ñöôïc suy nghó caån thaän. Thöù hai, "trung thöïc khi trình baày caùc chuû tröông". Thöù ba, "moät chieán dòch tranh cöû thuoäc loaïi khoâng tieàn baïc" nghóa laø khoâng phaûi laø thaønh quaû cuûa taøi trôï hay chôi troø lôøi laõi ñeå roài sau ñoù ñoøi tính soå.
Toâng du AÙ Caên Ñình: "ñaàu naêm 2016"
Sau ñoù, Ñöùc Phanxicoâ xaùc nhaän tin töùc do ngöôøi coäng taùc vôùi ngaøi laø Ñöùc Cha Kartcher loan taûi veà cuoäc toâng du AÙ Caên Ñình trong töông lai. Ngaøi cho bieát: "Vaøo ñaàu naêm 2016, nhöng chöa coù gì chaéc chaén. Coøn phaûi kieám choã giöõa caùc cuoäc toâng du tôùi caùc quoác gia khaùc".
Taán coâng toâi? Toâi hy voïng seõ khoâng ñau ñôùn, toâi raát nhaùt..."
Vieäc keát thuùc cuoäc phoûng vaán keå laø saùng choùi. "Chuùng con nghe tin treân truyeàn hình khieán chuùng con lo laéng vaø sôï haõi; ñoù laø nhöõng keû cuoàng tín muoán gieát Ñöùc Thaùnh Cha. Ñöùc Thaùnh Cha khoâng sôï chöù?" Cha Di Paola hoûi theá. Ñöùc Phanxicoâ giaûi thích "Cha thaáy ñaáy, ñôøi toâi voán ôû trong tay Chuùa. Toâi voán thöa vôùi Ngöôøi: Chuùa saên soùc con. Tuy nhieân, neáu yù Chuùa muoán con cheát hay ñeå hoï laøm gì con, con xin Chuùa moät ôn thoâi: laø noù ñöøng laøm con ñau ñôùn. Vì con raát nhaùt gan khi ñuïng tôùi caùi ñau theå xaùc".
Vuõ Van An