Ñöùc Hoàng Y Marx phaùt bieåu veà Ñöùc Phanxicoâ
Thöôïng Hoäi Ñoàng vaø phuï nöõ trong Giaùo Hoäi
Ñöùc Hoàng Y Marx phaùt bieåu veà Ñöùc Phanxicoâ, Thöôïng Hoäi Ñoàng vaø phuï nöõ trong Giaùo Hoäi.
Hoa Kyø (VietCatholic News 16-02-2015) - Ñöùc HoàngY Reinhard Marx, Toång Giaùm Muïc Munich vaø Freising, laø chuû tòch Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Ñöùc, thaønh vieân Hoäi Ñoàng Hoàng Y coá vaán cho Ñöùc Giaùo Hoaøng trong vieäc cai quaûn Giaùo Hoäi, phoái trí vieân cuûa Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh Veà Kinh Teá vaø laø taùc giaû cuoán Das Kapital: A Plea for Man (2008). Ngaøy 15 thaùng Gieâng naêm 2015, nhaân dòp ñoïc dieãn vaên taïi Ñaïi Hoïc Stanford ôû California, ngaøi coù daønh cho linh muïc Luke Hanse, S.J., cuûa taïp chí America, moät cuoäc phoûng vaán maø chính ngaøi ñaõ ñoïc laïi noäi dung vaø chaáp thuaän nhö sau.
- Traûi nghieäm cuûa Ñöùc Hoàng Y taïi Hoäi Ñoàng Hoàng Y coù ñem laïi cho ngaøi moät taàm nhìn khaùc veà Giaùo Hoäi hay khoâng?
Toâi coù moät traùch nhieäm môùi. Khi toâi ñöôïc phoûng vaán, gioáng nhö hoâm nay, vaø ñöôïc hoûi "Ngaøi laøm gì ôû Hoäi Ñoàng?" vaø "laøm vieäc vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng coù nghóa gì?", toâi chæ caûm thaáy moät traùch nhieäm lôùn hôn thoâi. Duø khoâng nhìn Giaùo Hoäi moät caùch môùi. Toâi töøng laø moät giaùm muïc töø 18 naêm nay roài, vaø laøm Hoàng Y ñöôïc 5 naêm vaø töøng tham döï caùc Thöôïng Hoäi Ñoàng. Nhöng toâi quaû ñang thaáy traùch nhieäm môùi cuûa mình vaø caùc cô hoäi môùi, vaø caû giaây phuùt lòch söû phaûi tieán tôùi trong Giaùo Hoäi vaø trôû thaønh moät phaàn cuûa lòch söû Giaùo Hoäi.
- Caùc cô hoäi môùi aáy laø gì?
Troïn boä trieàu giaùo hoaøng naøy ñaõ môû ra nhieàu ngaû ñöôøng môùi. Cha coù theå caûm ñöôïc ñieàu ñoù. ÔÛ Myõ naøy, moïi ngöôøi ñeàu ñang noùi tôùi Ñöùc Phanxicoâ ngay caû nhöõng ngöôøi khoâng thuoäc veà Giaùo Hoäi Coâng Giaùo. Toâi phaûi noùi raèng: Ñöùc Giaùo Hoaøng khoâng phaûi laø Giaùo Hoäi. Giaùo Hoäi khoâng phaûi chæ laø vò giaùo hoaøng. Nhöng quaû coù moät baàu khí môùi. Moät giaùo só Do Thaùi baûo toâi: "Xin ngaøi haõy thöa vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng raèng ngaøi ñang giuùp chuùng toâi, vì ngaøi ñang cuûng coá moïi toân giaùo, khoâng rieâng Giaùo Hoäi Coâng Giaùo". Bôûi theá, ñaây laø moät phong traøo môùi.
Taïi Hoäi Ñoàng Hoàng Y, chuùng toâi coù traùch vuï môùi laø taïo ra moät hieán cheá môùi cho Giaùo Trieàu Roâma, caûi toå Ngaân Haøng Vatican vaø thaûo luaän nhieàu vaán ñeà khaùc vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng. Nhöng chuùng toâi khoâng theå hieän dieän haøng ngaøy ôû Roâma ñöôïc. Cha phaûi nhìn trieàu giaùo hoaøng naøy caùch naøy, nhö moät böôùc môùi vaø môû roäng hôn. Caûm töôûng cuûa toâi laø chuùng ta ñang ôû treân moät con ñöôøng môùi. Chuùng ta khoâng taïo ra moät Giaùo Hoäi môùi, noù vaãn laø Coâng Giaùo, nhöng coù moät baàu khoâng khí töôi maùt, moät böôùc tieán môùi.
- Thaùch thöùc naøo ñang ñi keøm vôùi thôøi kyø môùi trong Giaùo Hoäi?
Toát nhaát neân ñoïc "Nieàm Vui Tin Möøng". Moät soá ngöôøi cho raèng "chuùng toâi khoâng bieát Ñöùc Giaùo Hoaøng thöïc söï muoán gì?". Toâi baûo: "Ñoïc baûn vaên aáy ñi". Noù khoâng cung caáp nhöõng caâu traû lôøi thaàn kyø cho caùc vaán ñeà phöùc taïp, nhöng ñuùng hôn, chuyeân chôû neûo ñöôøng cuûa Thaàn Khí, con ñöôøng phuùc aâm hoùa, trôû thaønh gaàn guõi vôùi ngöôøi ta, gaàn guõi vôùi ngöôøi ngheøo, gaàn guõi nhöõng ngöôøi töøng sai phaïm, gaàn guõi nhöõng ngöôøi toäi loãi, khoâng phaûi laø moät Giaùo Hoäi chæ bieát töï yeâu mình (narcissistic), khoâng phaûi moät Giaùo Hoäi sôï seät. Coù söï thuùc ñaåy môùi, töï do, ñaåy ta ñi ra beân ngoaøi. Moät soá ngöôøi lo aâu khoâng bieát ñieàu gì seõ xaåy ra. Ñöùc Phanxicoâ söû duïng moät hình aûnh maïnh: "toâi thích moät Giaùo Hoäi bò baàm tím, bò thöông tích vaø laám laùp vì ra ngoaøi phoá xaù" hôn laø moät Giaùo Hoäi saïch seõ, coù söï thaät vaø moïi ñieàu caàn thieát. Giaùo Hoäi vöøa noùi khoâng giuùp ích cho ai. Tin Möøng khoâng môùi laï, nhöng Ñöùc Phanxicoâ ñang phaùt bieåu noù moät caùch môùi meû vaø ñang gaây höùng cho nhieàu ngöôøi treân khaép theá giôùi; nhöõng ngöôøi naøy cho raèng "ñuùng, ñaáy môùi laø Giaùo Hoäi". Quaû laø moät hoàng phuùc ñoái vôùi chuùng ta.Ta seõ thaáy ngaøi laøm gì. Ngaøi chæ môùi laø giaùo hoaøng coù hai naêm, chöa laâu la gì.
- Nhôø laøm vieäc gaàn guõi vôùi ngaøi, Ñöùc Hoàng Y coù theå cho chuùng con bieát ñieàu gì veà Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ, veà con ngöôøi cuûa ngaøi?
Ngaøi laø ngöôøi chaân chính. Thoaûi maùi, bình thaûn. ÔÛ tuoåi cuûa ngaøi, ngaøi khoâng caàn phaûi ñaït theâm ñieàu gì nöõa hay chöùng minh mình laø ai nöõa. Ngaøi raát roõ raøng vaø côûi môû, khoâng moät chuù töï ñaéc. Vaø maïnh meõ. Khoâng heà yeáu ñuoái, raát maïnh meõ. Toâi nghó phaân tích caù tính cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng khoâng quan troïng bao nhieâu, nhöng toâi hieåu ngöôøi ta löu yù tôùi vieäc ñoù.
Ñieàu raát ñaùng löu yù laø cuøng vôùi ngaøi, ta seõ khai trieån ra sao con ñöôøng tieán tôùi cho Giaùo Hoäi. Thí duï, ngaøi vieát trong "Nieàm Vui Tin Möøng" veà moái töông quan giöõa trung taâm Roâma vaø caùc hoäi ñoàng giaùm muïc, vaø caû veà coâng vieäc muïc vuï taïi caùc giaùo xöù nöõa, caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông vaø ñaëc ñieåm cuûa caùc Thöôïng Hoäi Ñoàng. Nhöõng ñieåm naøy raát quan troïng ñoái vôùi töông lai Giaùo Hoäi. Ñieàu cuõng quan troïng laø chuùng ta coù moät vò giaùo hoaøng. Hieän nay, moïi ngöôøi treân theá giôùi ñeàu noùi veà Giaùo Hoäi Coâng Giaùo, khoâng hoaøn toaøn tích cöïc, nhöng phaàn lôùn tích cöïc.
Neân, quaû Chuùa Kitoâ raát tuyeät vôøi khi taïo ra toøa Pheâroâ. Ta thaáy ñieàu ñoù. Nhöng khoâng coù nghóa laø trung öông taäp quyeàn. Toâi coù thöa vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng: "Moät ñònh cheá taäp quyeàn khoâng phaûi laø moät ñònh cheá maïnh. Noù laø moät ñònh cheá yeáu". Coâng Ñoàng Vatican II baét ñaàu thieát laäp moät theá quaân bình môùi giöõa trung taâm vaø Giaùo Hoäi ñòa phöông, vì 50 naêm tröôùc ñaây, caùc ngaøi ñaõ nhìn ra buoåi khôûi ñaàu cuûa Giaùo Hoäi hoaøn vuõ. Tuy nhieân Coâng Ñoàng aáy ñaõ khoâng ñaït tôùi Giaùo Hoäi naøy. Chuùng ta phaûi laøm cho noù xaåy ra laàn ñaàu tieân. Ngaøy nay, 50 naêm sau, chuùng ta thaáy roõ Giaùo Hoäi caàn phaûi trôû neân ra sao trong moät theá giôùi hoaøn caàu hoùa, moät Giaùo Hoäi phoå quaùt, hoaøn caàu hoùa. Chuùng ta chöa toå chöùc ñöôïc noù moät caùch ñaày ñuû. Ñaây laø traùch vuï vó ñaïi cuûa theá kyû naøy. Trung öông taäp quyeàn laø moät caùm doã, nhöng noù seõ khoâng vaän haønh ñöôïc. Thaùch ñoá khaùc laø tìm ra caùch giaûi thích ñöùc tin taïi nhöõng nôi khaùc nhau treân theá giôùi. Caùc Thöôïng Hoäi Ñoàng vaø caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông coù theå laøm gì cuøng vôùi Roâma? Laøm sao laøm ñöôïc ñieàu naøy moät caùch toát ñeïp?
- Hai vaán ñeà taïi Thöôïng Hoäi Ñoàng hieän nay laø caùc ngöôøi Coâng Giaùo ly dò vaø taùi hoân, vaø ngöôøi ñoàng tính, nhaát laø nhöõng ngöôøi hieän soáng trong caùc moái lieân heä. Ñöùc Hoàng Y coù cô hoäi tröïc tieáp laéng nghe nhöõng ngöôøi Coâng Giaùo naøy trong thöøa taùc vuï hieän nay cuûa Ñöùc Hoàng Y hay khoâng?
Toâi töøng laø linh muïc 35 naêm. Vaán ñeà naøy khoâng môùi meû gì. Toâi coù caûm töôûng raèng chuùng ta coøn nhieàu vieäc phaûi laøm trong laõnh vöïc thaàn hoïc, khoâng nhöõng lieân quan tôùi vaán ñeà ly dò maø coøn lieân heä tôùi neàn thaàn hoïc hoân nhaân nöõa. Toâi raát ngaïc nhieân khi moät soá ngöôøi coù theå cho raèng moïi söï ñeàu roõ raøng trong chuû ñeà naøy. Söï vieäc chaúng coù gì roõ raøng caû. Vaán ñeà khoâng phaûi laø vieäc tín lyù cuûa Giaùo Hoäi caàn ñöôïc xaùc ñònh bôøi thôøi hieän ñaïi. Ñaây laø vaán ñeà aggiornamento, phaûi ñeà caäp ñeán noù caùch naøo ñoù ñeå ngöôøi ta coù theå hieåu, vaø luoân thích öùng tín lyù cuûa chuùng ta vaøo Tin Möøng, vaøo thaàn hoïc, ngoõ haàu tìm ñöôïc yù nghóa môùi cuûa ñieàu Chuùa Gieâsu ngoû vôùi ta, yù nghóa cuûa truyeàn thoáng Giaùo Hoäi vaø truyeàn thoáng thaàn hoïc v.v... Coøn nhieàu vieäc caàn phaûi laøm.
Toâi coù noùi chuyeän vôùi nhieàu nhaø chuyeân moân, giaùo luaät gia vaø thaàn hoïc gia; hoï nhìn nhaän nhieàu caâu hoûi lieân quan tôùi tính bí tích vaø tính thaønh söï cuûa caùc cuoäc hoân nhaân. Moät caâu hoûi laø: ta coù theå laøm gì khi moät ngöôøi keát hoân, sau ñoù ly dò roài tìm ñöôïc ngöôøi baïn ñôøi môùi? Coù nhieàu chuû tröông khaùc nhau. Taïi Thöôïng Hoäi Ñoàng, moät soá giaùm muïc noùi raèng "hoï soáng trong toäi loãi". Cha thaáy ñoù, coù nhöõng caâu hoûi ta phaûi baøn tôùi. Chuùng toâi coù môû moät cuoäc thaûo luaän taïi Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Ñöùc. Vaên baûn cuûa noù nay ñaõ ñöôïc coâng boá. Toâi nghó ñaây laø moät vaên baûn raát toát vaø laø moät ñoùng goùp toát cho Thöôïng Hoäi Ñoàng.
Ñieàu raát quan troïng laø Thöôïng Hoäi Ñoàng khoâng coù naõo traïng "taát caû hay khoâng gì caû". Caùch naøy khoâng hay. Thöôïng Hoäi Ñoàng khoâng theå coù keû thaéng ngöôøi thua. Ñoù khoâng phaûi laø tinh thaàn cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng. Tinh thaàn cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng laø tìm ñöôøng vôùi nhau, chöù khoâng phaûi noùi "Toâi phaûi tìm caùch naøo laøm cho chuû tröông cuûa toâi thaéng theá?" Maø ñuùng hôn: "Laøm sao toâi hieåu ñöôïc chuû tröông cuûa ngöôøi khaùc vaø laøm sao chuùng toâi cuøng nhau tìm ñöôïc moät chuû tröông môùi?". Ñoù môùi laø tinh thaàn cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng.
Cho neân, ñieàu raát quan troïng laø ta phaûi laøm vieäc döïa treân caùc caâu hoûi treân. Toâi hy voïng Ñöùc Giaùo Hoaøng seõ gôïi höùng cho Thöôïng Hoäi Ñoàng. Thöôïng Hoäi Ñoàng khoâng theå quyeát ñònh; chæ coù coâng ñoàng hay Ñöùc Giaùo Hoaøng môùi coù theå quyeát ñònh. Nhöõng caâu hoûi treân cuõng phaûi ñöôïc hieåu trong moät boái caûnh roäng raõi hôn. Traùch vuï laø giuùp ngöôøi ta soáng. Theo "Nieàm Vui Tin Möøng", ñaây khoâng haún laø vaán ñeà phaûi baûo veä chaân lyù caùch naøo. Maø laø vaán ñeà giuùp ngöôøi ta tìm thaáy chaân lyù. Ñieàu ñoù môùi quan troïng.
Thaùnh Theå vaø hoøa giaûi laø ñieàu caàn thieát ñoái vôùi ngöôøi ta. Ta noùi vôùi ai ñoù: "baïn seõ khoâng bao giôø ñöôïc hoøa giaûi cho tôùi khi cheát". Ñieàu naøy khoâng theå tin ñöôïc neáu cha thaáy roõ hoaøn caûnh. Toâi xin ñöa ra moät thí duï. Trong tinh thaàn "Nieàm Vui Tin Möøng", ta phaûi nhìn ra Thaùnh Theå laø thuoác chöõa ñoái vôùi ngöôøi ta, ñeå giuùp ngöôøi ta. Ta phaûi tìm caùch ñeå ngöôøi ta ñöôïc Röôùc Leã. Chöù khoâng phaûi tìm caùch ngaên caám hoï! Ta phaûi tìm caùch chaøo ñoùn hoï. Ta phaûi duøng oùc töôûng töôïng ñeå ñaët caâu hoûi: "Ta coù theå laøm ñöôïc ñieàu gì chaêng?". Trong moät soá tình huoáng, coù theå ta khoâng laøm gì ñöôïc. Ñoù laø vaán ñeà. Taäp chuù phaûi laø: laøm theá naøo chaøo ñoùn ngöôøi ta.
- Taïi Thöôïng Hoäi Ñoàng, Ñöùc Hoàng Y nhaéc tôùi "tröôøng hôïp hai ngöôøi ñoàng tính soáng vôùi nhau ñaõ 35 naêm vaø chaêm soùc cho nhau, ngay caû luùc cuoái ñôøi" vaø hoûi "Laøm sao toâi coù theå baûo söï kieän naøy laø voâ giaù trò ñöôïc?" Ñöùc Hoàng Y ñaõ hoïc ñöôïc gì töø caùc lieân heä nhö theá vaø lieäu caùi hoïc ñoù coù moät aûnh höôûng gì tôùi neàn ñaïo ñöùc hoïc tính duïc ngaøy nay khoâng?
Khi noùi tôùi ñaïo ñöùc hoïc tính duïc, coù leõ ta khoâng neân baét ñaàu vôùi vieäc nguû chung, maø neân noùi tôùi tình yeâu, loøng chung thuûy vaø vieäc möu caàu moät moái lieân heä suoát ñôøi. Toâi ngaïc nhieân khi thaáy phaàn lôùn ngöôøi treû, keå caû caùc ngöôøi Coâng Giaùo thöïc haønh ñoàng tính, muoán coù moät lieân heä keùo daøi maõi maõi. Tín lyù cuûa Giaùo Hoäi khoâng xa laï gì ñoái vôùi ngöôøi ta. Noù ñuùng. Ta phaûi baét ñaàu vôùi nhöõng ñieåm chính cuûa tín lyù, môùi thaáy ñöôïc giaác mô: giaác mô laø coù moät ngöôøi naøo ñoù, moät ngöôøi ñaøn oâng vaø moät ngöôøi ñaøn baø chaúng haïn, ñeå noùi "con vaø con, maõi maõi. Vaâng, con vaø con maõi maõi". Coøn Giaùo Hoäi chuùng ta thì noùi: "Ñuùng, ñieàu ñoù tuyeät ñoái ñuùng. Vieãn kieán cuûa caùc con ñuùng!". Nhöng roài thaát baïi xaåy ra. Hoï ñaõ tìm ñöôïc ngöôøi, nhöng laïi khoâng thaønh coâng cho laém. Nhöng loøng chung thuûy troïn ñôøi laø ñieàu ñuùng vaø toát laønh.
Giaùo Hoäi daïy raèng moái lieân heä ñoàng tính khoâng ôû cuøng moät bình dieän vôùi moái lieân heä giöõa moät ngöôøi ñaøn oâng vaø moät ngöôøi ñaøn baø. Ñieàu naøy roõ raøng. Nhöng khi hoï trung thaønh vôùi nhau, khi hoï daán thaân cho ngöôøi ngheøo, khi hoï coá gaéng, thì ta khoâng theå noùi "moïi ñieàu caùc con laøm ñeàu tieâu cöïc, vì caùc con laø ngöôøi ñoàng tính". Phaûi noùi ñieàu naøy ra, vaø toâi khoâng thaáy ai phaûn ñoái caû. Ta khoâng theå nhìn moät ngöôøi töø moät ñieåm nhìn duy nhaát maø thoâi, maø khoâng nhìn toaøn dieän tình huoáng cuûa hoï. Ñaây laø ñieàu raát quan troïng ñoái vôùi ñaïo ñöùc hoïc tính duïc.
Ñieàu treân cuõng ñuùng ñoái vôùi nhöõng ngöôøi soáng chung vôùi nhau nhöng sau naøy môùi keát hoân, hay chæ trung thaønh vôùi nhau trong moät cuoäc hoân nhaân phaàn ñôøi. Ta khoâng theå noùi: moái lieân heä cuûa hoï laø hoaøn toaøn tieâu cöïc neáu hoï trung thaønh vôùi nhau, vaø hoï chôø ñôïi, ñaët keá hoaïch cho ñôøi hoï, vaø sau 10 naêm tìm ñöôïc caùch ñeå ñeán vôùi bí tích. Khi coù theå, ta phaûi giuùp nhöõng caëp naøy tìm ñöôïc söï thaønh toaøn trong bí tích hoân nhaân. Taïi Thöôïng Hoäi Ñoàng, khi thaûo luaän vaán ñeà naøy, noù ñaõ ñöôïc nhieàu nghò phuï chia seû. YÙ kieán naøy khoâng ñôn ñoäc.
Môùi thaùng roài, Ñöùc Cha Johan Bonny cuûa Antwerp, Bæ, noùi raèng Giaùo Hoäi neân nhìn nhaän "tính ña daïng trong caùc hình thöùc (keát hoân)" vaø neân chuùc laønh cho moät soá lieân heä ñoàng tính döïa treân caùc giaù trò yeâu thöông, trung thaønh vaø daán thaân naøy. Coù phaûi laø ñieàu quan troïng ñeå Giaùo Hoäi thaûo luaän caùc khaû theå naøy khoâng?
Taïi Thöôïng Hoäi Ñoàng, toâi noùi raèng Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI coù moät vieãn kieán vó ñaïi trong "Humanae Vitae" (Söï Soáng Con Ngöôøi). Moái lieân heä giöõa moät ngöôøi ñaøn oâng vaø moät ngöôøi ñaøn baø raát quan troïng. Lieân heä tính duïc trong moät moái lieân heä trung thaønh ñöôïc ñaët cô sôû treân moái lieân keát vôùi sinh saûn, vôùi vieäc hieán taëng yeâu ñöông, tính duïc vaø chaøo ñoùn söï soáng. Ñöùc Phaoloâ VI tin raèng moái lieân keát naøy coù theå bò tieâu huûy. Ngaøi raát ñuùng; cha haõy xeùt moïi vaán ñeà lieân quan tôùi y khoa sinh saûn v.v# Ta khoâng theå loaïi boû maãu thöùc vó ñaïi veà tính duïc naøy, ñeå cho raèng "ta coù söï ña daïng" hay "moïi ngöôøi ñeàu coù quyeàn#" YÙ nghóa lôùn lao cuûa tính duïc laø moái töông quan giöõa moät ngöôøi ñaøn oâng vaø moät ngöôøi ñaøn baø vaø vieäc chaøo ñoùn söï hieán sinh. Treân ñaây toâi cuõng ñaõ nhaéc ñeán vaán ñeà ñoàng haønh vôùi ngöôøi ta, ñeå thaáy hoï laøm gì trong ñôøi soáng hoï vaø trong tình huoáng baûn thaân hoï.
- Caùc Giaùo Hoäi Coâng Giaùo vaø Theä Phaûn möøng kyû nieäm 500 phong traøo Caûi Caùch ra sao trong naêm 2017? Ñaâu laø caùc khaû theå cho moät cuoäc hôïp taùc lôùn hôn giöõa caùc Giaùo Hoäi cuûa chuùng ta?
Taïi Ñöùc vaø treân bình dieän Toøa Thaùnh, chuùng ta ñang ñi ñuùng ñöôøng vôùi Lieân Ñoaøn Lutheâroâ Theá Giôùi, trong vieäc tham gia caùc cuoäc kyû nieäm chung vaøo dòp naøy. Trong Giaùo Hoäi Coâng Giaùo, ta khoâng theå "cöû haønh" vieäc kyû nieäm naøy ñöôïc, vì vieäc Giaùo Hoäi bò chia seû trong caùc theá kyû naøy ñaâu phaûi laø vieäc toát ñeïp gì. Nhöng ta phaûi haøn gaén caùc kyù öùc cuûa chuùng ta, moät ñieàu quan troïng vaø laø moät böôùc tieán tôùi toát ñeïp trong moái lieân heä cuûa chuùng ta. ÔÛ Ñöùc, toâi raát vui khi caùc vò ñöùng ñaàu Giaùo Hoäi Theä Phaûn cho bieát roõ caùc vò khoâng muoán cöû haønh vieäc kyû nieäm naøy maø khoâng coù ngöôøi Coâng Giaùo. Caùch nay 100 naêm, ngay caû 50 tröôùc ñaây, khoâng moät giaùm muïc Theä Phaûn naøo daùm noùi "toâi chæ cöû haønh khi coù söï hieän dieän cuûa ngöôøi Coâng Giaùo". Thaønh thöû, chuùng toâi ñang ñaët keá hoaïch cho dòp naøy. "Haøn gaén kyù öùc" seõ laø (lyù do) ñeå cöû haønh chung vôùi nhau.
ÔÛ Ñöùc, caùc vò ñöùng ñaàu caùc Giaùo Hoäi Theä Phaûn vaø Coâng Giaùo cuõng seõ thöïc hieän cuoäc haønh höông qua Ñaát Thaùnh, trôû veà nguoàn coäi cuûa chuùng ta. Chuùng ta seõ thöïc hieän moät cuoäc cöû haønh lôùn hôn khoâng phaûi vì Martin Luther maø vì Chuùa Kitoâ, moät cuoäc cöû haønh Chuùa Kitoâ bieát nhìn veà phía tröôùc: Chöùng taù cuûa ta hieän nay laø gì, hieän nay ta coù theå laøm gì, ñaâu laø töông lai cuûa ñöùc tin Kitoâ Giaùo, vaø ta coù theå cuøng nhau laøm ñöôïc gì. Ñoù laø caùc keá hoaïch cuûa chuùng toâi ñeå ñaùnh daáu leã kyû nieäm 500 naêm.
- Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ töøng keâu goïi phaûi daønh vai troø lôùn hôn cho phuï nöõ trong Giaùo Hoäi. Ñöùc Hoàng Y nghó ñieàu gì coù theå xaåy ra? Ñieàu gì giuùp Giaùo Hoäi chu toaøn söù meänh cuûa mình caùch troïn veïn?
Taûn quyeàn laø ñieàu raát quan troïng trong Giaùo Trieàu Roâma vaø vieäc cai quaûn caùc giaùo phaän. Ta phaûi nhìn vaøo giaùo luaät vaø suy nghó veà phöông dieän thaàn hoïc xem ta ñoøi hoûi vai troø naøo nôi caùc linh muïc; vaø sau ñoù, moïi vai troø khaùc, theo nghóa roäng raõi nhaát, caàn ñöôïc môû roäng cho giaùo daân, caû nam laãn nöõ, nhaát laø nöõ. Trong vieäc cai quaû Toøa Thaùnh, khoâng caàn caùc giaùo só phaûi höôùng daãn moïi boä sôû, hoäi ñoàng vaø phaân ngaønh. Ñieàu ñaùng tieác laø khoâng coù phuï nöõ naøo trong haøng nguõ giaùo daân taïi Hoäi Ñoàng veà Kinh Teá. Caùc chuyeân vieân ñaõ ñöôïc choïn tröôùc khi toâi laø phoái trí vieân, nhöng toâi seõ tìm kieám caùc phuï nöõ ñeå phuïc vuï trong vai troø naøy.
- ÔÛ Vatican, laàn ñaàu tieân töø tröôùc tôùi nay, hoäi ñoàng cuûa chuùng toâi coù tín höõu giaùo daân vôùi cuøng traùch nhieäm vaø quyeàn lôïi nhö caùc Hoàng Y. Xem ra khoâng haún laø chuyeän lôùn lao gì, nhöng nhöõng chuyeän lôùn lao thöôøng baét ñaàu baèng nhöõng böôùc nhoû, khoâng ñuùng sao?
Taïi giaùo phaän toâi, toâi noùi ñieàu naøy vaø nhaéc ñi nhaéc laïi ñieàu naøy raèng: xin anh chò em haõy xeùt xem anh chò em coù theå laøm gì ñeå ñöa ngöôøi giaùo daân, nhaát laø phuï nöõ, vaøo nhöõng chöùc vuï coù traùch nhieäm trong vieäc cai quaûn giaùo phaän. Chuùng toâi coù ñöa ra moät keá hoaïch ñeå Giaùo Hoäi Coâng Giaùo taïi Ñöùc daønh nhieàu chöùc vuï laõnh ñaïo trong caùc cô sôû quaûn trò cuûa giaùo phaän cho phuï nöõ. Trong ba naêm, chuùng toâi seõ duyeät laïi xem mình ñaõ laøm ñöôïc nhöõng gì.
Veà vaán ñeà naøy, chuùng ta phaûi ñöa ra moät coá gaéng lôùn cho töông lai, khoâng nhöõng coù tính hieän ñaïi hay baét chöôùc theá gian nhöng vì hieåu ra raèng loaïi boû phuï nöõ khoâng phaûi laø tinh thaàn cuûa Tin Möøng. Ñoâi khi, vieäc phaùt trieån theá giôùi cho ta moät gôïi yù: vox temporis vox Dei (tieáng thôøi ñaïi laø tieáng Thieân Chuùa). Vieäc phaùt trieån theá giôùi ñem laïi cho ta caùc daáu chæ, caùc daáu chæ thôøi ñaïi. Ñöùc Gioan XXIII vaø Coâng Ñoàng Vatican II noùi: ta phaûi giaûi thích caùc daáu chæ thôøi ñaïi döôùi aùnh saùng Tin Möøng. Moät trong caùc daáu chæ naøy laø quyeàn lôïi phuï nöõ, laø giaûi phoùng phuï nöõ. Ñöùc Gioan XXIII noùi ñieàu naøy caùch nay hôn 50 naêm. Ta luoân treân ñöôøng theå hieän noù caùch troïn veïn.
Tieán boä chöa coù gì roõ reät.
Ñoâi khi coøn teä hôn tröôùc!
- Ñaâu laø nhöõng trôû ngaïi caàn vöôït qua?
Naõo traïng! Naõo traïng! Naõo traïng! Vaø caùc quyeát ñònh cuûa caùc vò höõu traùch. Ñieàu roõ raøng laø: caùc giaùm muïc phaûi quyeát ñònh. Caùc giaùm muïc vaø Ñöùc Giaùo Hoaøng phaûi baét ñaàu thay ñoåi. Toâi thöôøng döï caùc buoåi hoäi thaûo hay hoïc hoûi daønh cho caùc ngöôøi ñöùng ñaàu caùc coâng ty, vaø ñieàu naøy luoân roõ raøng: caùc caàu thang ñöôïc lau saïch töø treân xuoáng, chöù khoâng töø döôùi leân, töø ñænh xuoáng, chöù khoâng töø ñaùy leân. Thaønh thöû caùc nhaø laõnh ñaïo phaûi baét ñaàu tröôùc; caùc xeáp phaûi baét ñaàu tröôùc. Naõo traïng phaûi thay ñoåi. Giaùo Hoäi khoâng phaûi laø cô sôû laøm aên, nhöng caùc phöông phaùp khoâng coù gì khaùc nhau laém. Ta phaûi laøm vieäc theo nhoùm nhieàu hôn, theo caùc döï aùn. Caâu hoûi laø: ai coù taøi nguyeân ñaåy nhöõng yù töôûng naøy leân phía tröôùc? Chöù khoâng phaûi: ai thuoäc haøng giaùo só? Thieân Chuùa ban cho ta taát caû nhöõng ngöôøi naøy, vaäy maø ta daùm noùi "khoâng, anh ta ñaâu phaûi giaùo só, anh ta khoâng theå laøm coâng vieäc naøy". Hoaëc: "yù töôûng cuûa anh ta khoâng quan troïng laém". Ñieàu naøy khoâng theå chaáp nhaän ñöôïc. Khoâng, khoâng, khoâng.
- Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ seõ thöïc hieän chuyeán vieáng thaêm ñaàu tieân cuûa ngaøi taïi Hoa Kyø vaøo thaùng Chín. Ñöùc Hoàng Y coù hy voïng gì ñoái vôùi cuoäc vieáng thaêm naøy?
Toâi luoân ngaïc nhieân tröôùc khaû naêng cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng trong vieäc ñem ngöôøi ta laïi vôùi nhau vaø gôïi höùng cho hoï. Toâi hy voïng daân chuùng Hoa Kyø cuõng seõ caûm nghieäm ñöôïc ñieàu ñoù. Moät trong caùc traùch vuï vaø thaùch ñoá chính ñoái vôùi moät giaùm muïc, vaø ñoái vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng, laø ñem ngöôøi ta laïi vôùi nhau vaø thoáng nhaát hoùa theá giôùi. Giaùo Hoäi laø instrumentum unitatis, moät duïng cuï vaø laø bí tích cuûa hôïp nhaát giöõa ngöôøi ta vaø giöõa Thieân Chuùa vaø ngöôøi ta. Toâi hy voïng raèng khi Ñöùc Giaùo Hoaøng vieáng thaêm Hoa Kyø, vaø coù theå caû Lieân Hieäp Quoác nöõa, Giaùo Hoäi coù theå chöùng minh cho theá giôùi thaáy Giaùo Hoäi seõ luoân laø duïng cuï khoâng phaûi cho chính mình maø cho söï hôïp nhaát caùc quoác gia vaø theá giôùi.
Vuõ Van An