Haiti naêm naêm sau traän ñoäng ñaát
Haiti naêm naêm sau traän ñoäng ñaát.
Phoûng vaán baø Mariavittoria Rava, Chuû tòch toå chöùc Rava.
Roma (RG 12-01-2015; Vat. 10-02-2015) - Caùch ñaây naêm naêm chieàu ngaøy 12 thaùng gieâng naêm 2015 moät traän ñoäng ñaát lôùn maïnh tôùi 7 ñoä Richter ñaõ xaûy ra taïi Haiti khieán cho 230 ngaøn ngöôøi cheát vaø 3 trieäu ngöôøi bò toån thöông. Phaàn lôùn caùc cô caáu haï taàng cô sôû bao goàm taát caû caùc nhaø thöông vaø haøng chuïc ngaøn gia cö bò phaù huûy. Trong caùc dinh thöï bò saäp coù caû dinh toång thoáng vaø nhaø thôø chính toøa thuû ñoâ Port-au-Prince. Sau traän ñoäng ñaát laïi xaûy ra moät traän dòch taû khieán cho haøng ngaøn ngöôøi khaùc cheát. Keå töø ñoù ñeán nay nhaân daân Haiti chöa phuïc hoài ñöôïc cuoäc soáng cuûa mình.
Ngaøy muøng 10 thaùng gieâng naêm 2015 moät hoäi nghò ñaõ ñöôïc toå chöùc taïi dinh thöï thaùnh Pioâ X taïi Vaticaêng. Hoäi nghò do Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh Cor Unum Ñoàng Taâm vaø UÛy ban Toøa Thaùnh veà Myõ chaâu cuøng toå chöùc vôùi söï coäng taùc cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Haiti. Hoäi nghò coù chuû ñeà laø "Tình hieäp thoâng cuûa Giaùo Hoäi: töôûng nieäm vaø hy voïng cho Haiti naêm naêm sau traän ñoäng ñaát". Tham döï hoäi nghò coù caùc vò ñaïi dieän cuûa Toøa Thaùnh, cuûa Giaùo Hoäi taïi Haiti vaø moät cuûa moät soá Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc khaùc, cuõng nhö cuûa caùc toå chöùc töø thieän coâng giaùo, doøng tu vaø moät soá ñaïi dieän ngoaïi giao ñoaøn caïnh Toøa Thaùnh.
Sau lôøi chaøo cuûa Ñöùc Hoàng Y Marc Ouellet, Toång tröôûng Boä Giaùm Muïc kieâm Chuû tòch UÛy ban Toøa Thaùnh veà Myõ chaâu Latinh, Ñöùc Hoàng Y Robert Sarah, nguyeân Chuû tòch Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh Cor Unum, ñaõ trình baày coâng cuoäc trôï giuùp taùi thieát Haiti. Nhieàu dieãn giaû khaùc ñaõ leân tieáng. Luùc 11 giôû caùc tham döï vieân ñaõ ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ tieáp kieán. Vaøo ban chieàu ñaõ coù phaàn trình baày caùc chöùng töø cuûa nhöõng ngöôøi ñang hoaït ñoäng giuùp taùi thieát Haiti.
Coäng hoøa Haiti naèm trong vuøng bieån Caraibi, roäng 27,750 caây soá vuoâng coù hôn 10.5 trieäu daân. Ñaûo naøy ñaõ ñöôïc oâng Cristoforo Colombo khaùm phaù ra naêm 1492. Khi ñoå boä leân bôø bieån phiaù taây Haiti, oâng Colombo töôûng laø mình ñaõ tìm thaáy AÁn Ñoä hay AÙ chaâu. Xöa kia Haiti coù thoå daân Taino sinh soáng. Nhöng sau ñoù Haiti trôû thaønh thuoäc ñòa cuûa caùc nöôùc Anh, Phaùp vaø Taây Ban Nha. Naêm 1804 Haiti ñöôïc ñoäc laäp vaø laø quoác gia chaâu Myõ Latinh ñaàu tieân ñöôïc ñoäc laäp. Haiti cuõng laø quoác gia Myõ Latinh ñaàu tieân ñaùnh baïi ba löïc löôïng thöïc daân aâu chaâu laø Anh Phaùp, vaø Taây Ban Nha. Tuy nhieân, Haiti laø nöôùc Myõ Latinh ngheøo nhaát vaø coù moät lòch söû ñaày bieán ñoäng voùi caùc cuoäc ñaûo chaùnh lieân mieân taïo ra caûnh baát oån chính trò, ngaên caûn söï phaùt trieån kinh teá vaø an sinh.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò baøi phoûng vaán baø Mariavittoria Rava, Chuû tòch toå chöùc Rava, laø toå chöùc ñaõ taøi trôï vieäc xaây caát nhaø thöông nhi ñoàng Saint Damien. Nhaø thöông naøy ñaõ trôû thaønh ñieåm tham chieáu cho toaøn Haiti.
Hoûi: Thöa baø Rava, tình hình cuûa caùc treû em taïi Haiti hieän nay ra sao?
Ñaùp: Hieän nay caùc treû em cheát vì ñoùi khaùt, vaø ñaây laø moät ñieàu gaây vaáp phaïm, moät göông muø göông xaáu. Vuøng ñaát naøy ñaõ laø hoøn ngoïc cuûa quaàn ñaûo Caraibi. Thaät laû moät ñieàu gaây vaáp phaïm, khi baây giôø noù ñaõ trôû thaønh moät quoác gia khoâng coù moät cô caáu naøo. Moät caùch ñaëc bieät trong dòp Giaùng Sinh 2014 - nhö ñaõ xaûy ra caùch ñaây vaøi naêm - toâi ñöôïc ñaëc aân vaø cô may möøng leã taïi ñaây cuøng vôùi gia ñình toâi vaø caùc anh chò em aân nhaân vaø thieän nguyeän vieân khaùc. Chuùng toâi coù moät traïi cho caùc thieän nguyeän vieân laø nôi hieän coù 15 ngöôøi ñeán töø Italia, soáng trong hai tuaàn vaø taän hieán kyø nghæ leã Giaùng Sinh cho coâng taùc trôï giuùp caùc treû em. Ñaây laø moät trong nhöõng kyø nghæ ñeïp nhaát, tuyeät ñeïp. trong nghóa naêng löïc cuûa söï thieän thaám nhaäp vaøo trong caùc maïch maùu cuûa baïn, vaø trao ban cho baïn moät nghò löïc cho suoát moät naêm.
Hoûi: Toå chöùc Rava hieän ñang laøm gì taïi Haiti thöa baø?
Ñaùp: Trong caùc ngaøy naøy chuùng toâi ñaõ soáng vôùi caùc treû em trong vieän moà coâi Foyer, gaàn nhaø thöông nhi ñoàng thaùnh Damien. Chuùng toâi ñaõ toå chöùc moät chöông trình thi taøi naêng treû cho caùc em, theo kieåu cuûa chöông trình X Factor, chuùng toâi ñaõ toå chöùc moät chöông trình vaên ngheä vaø ñaõ boû phieáu choïn caùc tieát muïc hay nhaát... Vaø chuùng ta haõy nghó laø caùc treû em naøy laø nhöõng ngöôøi ñaõ maát gia ñình sau traän ñoäng ñaát. Chuùng toâi ñaõ laøm vieäc trong nhaø thöông thaùnh Damien, trong khu vöïc daønh cho caùc treû em taøn taät naëng nhaát, phaûi löu laïi nhaø thöông trong thôøi gian raát laâu vì caùc em caàn raát nhieàu saên soùc. Chuùng toâi cuõng ñaõ laøm vieäc trong khu vöïc daønh cho caùc treû em thieáu dónh döôõng. Theá roài coøn coù vaøi ngöôøi, trong ñoù coù con trai toâi laøm vieäc vôùi cha Rick taïi Francsiville trong traïi nuoâi caù môùi, vaø chuùng toâi ñaõ ñem quaø Giaùng Sinh cho caùc treû em soáng taïi caùc baõi ñoå raùc. Chaéc chaén laø trong ñôøi caùc em ñaõ chöa bao giôø nhaän ñöôïc quøa Giaùng Sinh. Chuùng toâi ñaõ thaønh laäp moät traïi nuoâi gaø vaø chuùng toâi cuõng ñi ñöa ñaùm caùc treû em bò cheát, vì moãi ngaøy ñeàu coù treû em qua ñôøi, vì beänh taät vaø vì kieät söùc. Taïi Haiti naøy ngöôøi ta laøm moïi söï. Toâi coi söï kieän ñöôïc tôùi Haiti vaø trôï giuùp ngöôøi daân taïi ñaây laø moät ôn.
Hoûi: Thöa baø, coù nhieàu treû em moà coâi vì traän ñoäng ñaát, coù ñuùng theá khoâng?
Ñaùp: Coù nhieàu treû em moà coâi laém. Ñieàu khieán cho toâi xuùc ñoäng nhaát ñoù laø chaúng haïn nhö nhaø thöông thaùnh Damien trong luùc naøy gaëp raát nhieàu khoù khaên, vì soá beänh nhaân ñaõ taêng leân gaáp boán laàn caùc trôï giuùp, vaø chuùng toâi ñaõ leân tôùi con soá 99.000 treû em moãi naêm, bôûi vì khoâng coù caùc nhaø thöông nhi ñoàng mieãn phí khaùc treân toaøn ñaûo coù theå trôï giuùp caùc em. Chuùng toâi ñaõ tôùi traïi tieáp cö gaàn Tabarre - nôi coù nhaø thöông cuûa chuùng toâi - laø traïi vaãn coøn coù haøng chuïc ngaøn ngöôøi phaûi soáng taïi ñaây. Vaø chuùng toâi vaãn tieáp tuïc trôï giuùp. Nhöng troâng thaáy traïi khi noù môùi ñöôïc thaønh laäp thì khaùc. Ngaøy nay naêm naêm sau khi xaûy ra traän ñoäng ñaát, nhìn laïi traïi ñaõ khieán cho chuùng toâi ruùng ñoäng, bôûi vì traïi tieáp cö ñaõ ñöôïc bình ñònh. Coù nhieàu ngöôøi ñaõ oån ñònh vieäc soáng luoân trong traïi naøy, trong khi caùc leàu baït ñaõ moøn cuõ, vaø khoâng coù caùc ñieàu kieän veä sinh. Troâng thaáy ngöôøi daân phaûi soáng trong caûnh khoå sôû nhö theá khieân cho toâi buoàn laém, bôûi vì hoï laø nhöõng ngöôøi ñaõ hy voïng raát nhieàu vaøo söï trôï giuùp taùi thieát cuoäc soáng, maø vaãn chöa coù theå rôøi traïi taïm cö.
Hoûi: Naêm naêm sau khi traän ñoäng ñaát theâ thaûm xaûy ra, coù coøn söï hieän dieän tích cöïc trong vuøng khoâng, vaø tình hình trôï giuùp nhaân ñaïo ra sao thöa baø Riva?
Ñaùp: Treân quan ñieåm cuûa chuùng toâi nhö laø toå chöùc Francesca Riva, toâi coù theå noùi raèng caùc trôï giuùp ñaõ ñöôïc gia taêng nhieàu, cuõng gioáng nhö vieäc nhaân baùnh vaø caù leân nhieàu. Toâi cuõng khoâng bieát chuùng xaûy ra nhö theá naøo. Chuùng toâi ñaõ laøm raát nhieàu vieäc, nhöng chuùng toâi laø moät toå chöùc baùc aùi beù nhoû. Chuùng toâi ñaõ khoâng bao giôø rôøi boû ñaûo naøy. Ñaõ coù raát nhieàu toå chöùc nhaân ñaïo rôøi Haiti ngay laäp töùc sau thôøi gian cöùu trôï khaån caáp. Ñoù laø moät caáp thieát thôøi ñoù - caàn phaûi noùi nhö vaây - nhöng toâi keâu goïi tieáp tuïc trôï giuùp nhaân daân Haiti. Coù nhieàu treû em tieáp tuïc tìm ñeán nhaø moà coâi cuûa chuùng toâi cuõng nhö caùc vieän moà coâi khaùc. Taïi Saint Damien coù caùc danh saùch daøi caùc em chôø ñôïi ñeå ñöôïc nhaän. Coù khu vöïc daønh cho nhöõng ngöôøi bò beänh dòch taû caàn ñöôïc chuyeàn nöôùc bieån, khu vöïc naøy ñaày beänh nhaân, bôûi vì taïi Haiti coù raát nhieàu treû em bò maát nöôùc caàn ñöôïc chöõa trò. Chuùng toâi ñang taùi thieát nhaø cöûa cho nhöõng ngöôøi ñaõ maát gia cö. Thaät laø raát ñeïp, khi trong thaáy caùc vieäc ñaõ laøm ñöôïc. Nhöng coøn raát nhieàu vieäc phaûi laøm. Vôùi nieàm vui khi xaên tay aùo leân baét tay vaøo vieäc thì coù theå troâng thaáy söï khaùc bieät: chuùng toâi ôû ñaây laø vì vieäc naøy. Tuy nhieân, noù cuõng laø moät lôøi môøi goïi taát caû moïi ngöôøi ñeán xem vaø ra tay daán thaân goùp phaàn taùi thieát cuoäc soáng cho ngöôøi daân Haiti ñau khoå.
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)