Hoïp baùo cuûa Ñöùc Thaùnh Cha
treân maùy bay töø Manila veà Roma
Hoïp baùo cuûa Ñöùc Thaùnh Cha treân maùy bay töø Manila veà Roma.
Roma (Vat. 20-01-2015) - Treân chuyeán bay daøi gaàn 15 tieáng töø Manila veà Roma, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ môû cuoäc hoïp baùo daøi hôn 1 tieáng ñoàng hoà vôùi 76 kyù giaû thaùp tuøng, ñeå toång keát chuyeán vieáng thaêm taïi Philippines vaø ngaøi cuõng ñeà caäp ñeán nhieàu vaán ñeà thôøi söï: töø naïn tham nhuõng trong caùc toå chöùc daân söï vaø Giaùo Hoäi ñeán vaán ñeà "thöïc daân hoùa gia ñình veà yù thöùc heä", töø lyù thuyeát veà gioáng (Gender theory) cho ñeán vaán ñeà ngöøa thai. Ngaøi cuõng noùi ñeán moät loaït nhöõng cuoäc toâng du coù theå thöïc hieän trong naêm 2015.
- Traû lôøi caâu hoûi: "Daân Philippines ñaõ hoïc ñöôïc nhieàu töø caùc söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha. Vaäy Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ hoïc ñöôïc ñieàu gì nôi daân Philippines? Ngaøi ñaùp:
"Nhöõng cöû chæ.. nhöõng cöû chæ laøm cho toâi caûm ñoäng. Khoâng phaûi nhöõng cöû chæ theo nghi thöùc, nhöng laø nhöõng cöû chæ xuaát phaùt töø con tim, haàu nhö nhöõng cöû chæ aáy laøm rôi leä (Ñöùc Giaùo Hoaøng röôùm leä). Ñöùc tin, tình yeâu, gia ñình, töông lai, nôi cöû chæ cuûa nhöõng ngöôøi cha naâng boång caùc ñöùa con cuûa hoï.. nhö theå hoï noùi: ñaây laø kho baùu cuûa toâi, ñaây laø töông lai cuûa toâi vaø laøm vieäc vaø chòu ñau khoå vì kho baùu naøy thaät laø ñieàu boõ coâng". Moät cöû chæ ñoäc ñaùo, xuaát phaùt töø con tim.
Ñieàu thöù hai laøm toâi xuùc ñoäng nhieàu: loøng nhieät thaønh khoâng giaû boä, nieàm vui, söï haân hoan, khaû naêng möøng leã. Duø döôùi trôøi möa. Moät trong nhöõng ngöôøi trong ban nghi leã phuïng vuï noùi vôùi toâi laø raát caûm ñoäng, vì thaáy nhöõng ngöôøi giuùp leã ôû Tacloban, döôùi trôøi möa, vaãn khoâng bao giôø maát nuï cöôøi. Moät nieàm vui khoâng giaû doái, khoâng phaûi laø moät nuï cöôøi göôïng gaïo, nhöng ñoù laø moät nuï cöôøi ñaøng sau ñoù coù cuoäc soáng bình thöôøng, coù nhöõng ñau khoå, caùc vaán ñeà. Nhöõng ngöôøi meï mang nhöõng ñöùa con beänh taät.. Bao nhieâu treû em taøn taät, vôùi nhöõng taät nguyeàn coù theå gaây aán töôïng, hoï khoâng giaáu kín con cuûa hoï, hoï mang ñeán ñeå ÑGH chuùc laønh: ñaây laø con toâi, beù taøn taät nhö theá, nhöng ñoù laø con toâi. Taát caû nhöõng baø meï laøm ñieàu aáy, nhöng caùch hoï laøm khieán toâi xuùc ñoäng. Moät cöû chæ cuûa tình maãu töû, phuï töû... Philippines laø moät daân toäc bieát chòu ñau khoå vaø coù khaû naêng troãi daäy, tieáp tuïc tieán böôùc. Hoâm qua (18-1-2015), trong cuoäc noùi chuyeän vôùi thaân phuï coâ Krystel, thieáu nöõ thieän nguyeän bò thieät maïng ôû Tacloban, toâi caûm thaáy ñöôïc khích leä vì ñieàu maø oâng noùi: "Chaùu ñaõ cheát trong luùc phuïc vuï". OÂng tìm nhöõng lôøi ñeå dieãn taû söï chaáp nhaän tình traïng bò maát con nhö vaäy".
Nhöõng cöû chæ ñaõ ñaùnh ñoäng saâu xa con tim cuûa ÑGH Phanxicoâ cuõng laø nhöõng cöû chæ cuûa caùc naïn nhaân soáng soùt sau cuoàng phong ôû Tacloban. Ngaøi noùi: "Khi nhìn thaáy toaøn theå daân Chuùa caàu nguyeän sau thieân tai aáy, toâi caûm thaáy nhö bò tieâu dieät, haàu nhö khoâng noùi neân lôøi nöõa".
- Vaø thöïc söï khi gôïi laïi ñieàu aáy, Ñöùc Giaùo Hoaøng vaãn coøn caûm thaáy xuùc ñoäng, nhöng gioïng noùi cuûa ngaøi thay ñoåi khi moät kyù giaû hoûi ngaøi: ñaâu laø nhöõng cuoäc vieáng thaêm ngaøi döï ñònh thöïc hieän trong nhöõng thaùng tôùi ñaây. Nhö thoùi quen, ngaøi chæ traû lôøi löôùt qua, vaø cho bieát ñaây chæ laø nhöõng döï aùn ñang ôû trong voøng cöùu xeùt:
"Toâi chæ traû lôøi nhö giaû thuyeát. Chöông trình döï tính laø ñeán thaêm Coäng hoøa Trung Phi vaø Uganda. Hai nöôùc trong naêm nay. Toâi nghó laø cuoäc vieáng thaêm seõ dieãn ra vaøo khoaûng cuoái naêm, vì lyù do thôøi tieát, laøm sao ñeå thôøi tieát khoâng bò möa laøm cho cuoäc vieáng thaêm trôû neân khoù khaên hôn. Cuoäc vieáng thaêm naøy hôi bò treå, vì coù vaán ñeà beänh dòch Ebola. Thaät laø traùch nhieäm lôùn khi toåp chöùc caùc cuoäc taäp hoïp lôùn vì coù nguy cô bò laây beänh. Taïi hai nöôùc vöøa noùi khoâng coù vaán ñeà".
Ñöùc Thaùnh Cha cuõng cho bieát ngaøi coù theå thaêm 3 nöôùc Myõ chaâu la tinh, döï kieán cho naêm 2015 - vaãn coøn ôû trong voøng döï ñònh - ñoù laø Ecuador, Bolovia vaø Paraguay. "Roài naêm tôùi (2016), neáu Chuùa muoán, toâi muoán thaêm Chile, Argentina vaø Uguray, nhöng chöa döï kieán gì caû."
Vì lyù do thöïc tieãn trong vieäc toå chöùc (caàn theâm 2 ngaøy), Ñöùc Thaùnh Cha loaïi boû giaû thuyeát ngaøi seõ ñeán California ñeå phong hieån thaùnh cho chaân phöôùc Junipero Serra O.F.M. Leã toân phong seõ dieãn ra trong Ñeàn thaùnh quoác gia ôû Washington. Cuõng vì lyù do töông töï, khoâng coù vaán ñeà töø Meâhicoâ ñi vaøo Hoa Kyø, tuy raèng cöû chæ ñoù coù theå coù giaù trò "huynh ñeä" ñoái vôùi nhöõng ngöôøi nhaäp cö. "Ñi vaøo Hoa Kyø töø bieân giôùi Meâhicoâ seõ laø moät ñieàu ñeïp nhö moät daáu chæ huynh ñeä, nhöng baïn bieát raèng ñi Meâhicoâ maø khoâng ñeán vieáng Ñöùc Meï (Guadalupe) thì seõ laø moät thaûm traïng, "moät chieán tranh seõ buøng noå!.. Toâi nghó toâi seõ thaêm 3 thaønh phoá Hoa Kyø thoâi."
Ñöùc Thaùnh Cha cuõng cho bieát ngaøi khoâng ñeán El Salvador ñeå phong chaân phöôùc cho Ñöùc Cha Oscar Romero (Toång Giaùm Muïc San Salvador).
- Traû lôøi caâu hoûi veà vieäc nhieàu laàn ngaøi toá giaùc naïn tham oâ hoái loä, Ñöùc Thaùnh Cha taùi khaúng ñònh raèng ñoù laø moät ñieàu aùc, moät haønh ñoäng xaáu xa coù nhöõng haäu quaû tai haïi, ñoù laø moät "vaán ñeà theá giôùi" thöôøng aån naáp deã daøng trng caùc toå chöùc, caùc cô quan, khoâng keå nôi moãi caù nhaân, vaø teä naïn naøy thöôøng taïo neân naïn nhaân nhieàu nhaát nôi ngöôøi ngheøo. Ñieàu töông töï cuõng coù theå xaûy ra khi nhöõng keû thoái naùt thuoäc veà Giaùo Hoäi vaø ôû trong Giaùo Hoäi. Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ keå laïi moät giai thoaïi khi ngaøi coøn laøm Giaùm Muïc ôû Buenos Aires, khi hai quan chöùc chính phuû ñeán gaëp vaø ñeà nghò seõ chuyeån moät ngaân khoaûn lôùn (400,000 USD) cho nhöõng "Villas miserias" (nhöõng khu phoá ngheøo) maø ngaøi thaønh laäp, vôùi ñieàu kieän laø ngaøi phaûi laáy moät nöûa soá tieàn ñoù boû vaøo ngaân haøng ñeå trao cho hoï. Ngaøi ñaõ noùi vôùi hoï nhöõng lôøi naøy:
"Quí vò bieát laø chuùng toâi trong caùc giaùo haït khoâng coù taøi khoaûn ôû ngaân haøng; quí vò phaûi göûi tieàn ôû toøa Giaùm Muïc vôùi giaáy chöùng nhaän". Hoï ñaùp: "OÀ chuùng con khoâng bieát nhö vaäy". Roài hoï ra ñi.. Tham nhuõng thaät laø ñieàu deã laøm. Nhöng chuùng ta phaûi nhôù ñieàu naøy: toäi loãi thì coù, tham nhuõng thì khoâng! Khoâng bao giôø ñöôïc tham nhuõng. Chuùng ta phaûi caàu xin ôn tha thöù cho nhöõng tín höõu Coâng Giaùo aáy, gaây göông muø vì söï tham nhuõng cuûa hoï. Ñoù cuõng laø moät tai öông trong Giaùo Hoäi, nhöng cuõng coù bao nhieâu vò thaùnh, nhöõng vò thaùnh toäi nhaân, nhöng khoâng tham nhuõng.. Nhöng chuùng ta cuõng haõy nhìn sang phía beân kia, Giaùo Hoäi Thaùnh Thieän".
- Moät kyù giaû Italia ñaõ nhaéc ñeán taám göông caùch ñaây 40 naêm moät vò Hoàng Y (Leùger) ñaõ töø boû moïi söï ñi ñeán ôû nôi ngöôøi cuøi vaø phuïc vuï hoï. Ñöùc Hoàng Y aáy laø ngöôøi duy nhaát. Taïi sao raát khoù noi göông phuïc vuï ngöôøi ngheøo, keå caû ñoái vôùi caùc Hoàng Y?
Ñöùc Thaùnh Cha ñaùp: "Veà söï thanh baàn, toâi nghó laø Giaùo Hoäi ngaøy caøng phaûi neâu göông hôn veà vaán ñeà naøy, töø khöôùc moïi thöù traàn tuïc. Ñoái vôùi chuùng toâi, nhöõng ngöôøi ñöôïc thaùnh hieán, caùc giaùm muïc, linh muïc, nöõ tu, giaùo daân coù loøng tin thöïc söï, thì söï ñe doïa traàm troïng nhaát chính laø tinh thaàn traàn tuïc. Thaät laø ñieàu ñau buoàn döôøng naøo khi thaáy moät ngöôøi thaùnh hieán, moät ngöôøi cuûa Giaùo Hoäi, moät nöõ tu, coù tinh thaàn theá gian traàn tuïc nhö vaäy. Thaät laø xaáu! Ñoù khoâng phaûi laø con ñöôøng cuûa Chuùa Gieâsu, nhöng laø cuûa moät toå chöùc phi chính phuû (ONG) goïi laø Giaùo Hoäi. Ñoù khoâng phaûi laø Giaùo Hoäi cuûa Chuùa Gieâsu, nhöng laø con ñöôøng cuûa ONG".
- Hai kyù giaû xin Ñöùc Giaùo Hoaøng laøm saùng toû hai nhaän xeùt maø ngaøi ñaõ noùi trong cuoäc hoïp baùo treân ñöôøng töø Colombo, Sri Lanka, ñeán Manila. Moät caâu hoûi veà 'cuù ñaám' cho ngöôøi daùm xuùc phaïm ñeán meï ngaøi - nhö töø vaøi ngaøy nay, baùo chí vaãn ñaêng nhö moät töïa ñeà -, nghóa laø "ñaâu laø nhöõng giôùi haïn cuûa töï do ngoân luaän. Ñöùc Giaùo Hoaøng taùi khaúng ñònh raèng "treân lyù thuyeát" taát caû ñeàu ñoàng yù veà vieäc giô maù beân kia trong tröôøng hôïp bò khieâu khích, nhöng thöïc teá chuùng ta laø nhöõng con ngöôøi vaø vì theá söï xuùc phaïm laäp ñi laäp laïi coù theå taïo neân moät phaûn öùng sai laàm. Vì theá, Ñöùc Giaùo Hoaøng quaû quyeát, coù thaùi ñoä thaän troïng, ñoù khoâng phaûi laø moät ñieàu xaáu.
- Traû lôøi caâu hoûi veà thaønh ngöõ maø Ñöùc Giaùo Hoaøng söû duïng, "thöïc daân yù thöùc heä", ngaøi keå laïi moät söï kieän caùch ñaây 20 naêm, moät baø boä tröôûng giaùo duïc ñaõ yeâu caàu (caùc toå chöùc quoác teá) cho vay möôïn moät ngaân khoaûn lôùn ñeå thieát laäp nhöõng tröôøng hoïc cho ngöôøi ngheøo ôû vuøng noâng thoân. Caùc toå chöùc aáy cho möôïn tieàn vôùi ñieàu kieän laø phaûi du nhaäp vaøo tröôøng hoïc moät cuoán saùch giaùo khoa daïy lyù thuyeát veà gioáng. Baø boä tröôûng aáy caàn tieàn vaø ñoù laø ñieàu kieän.. Baø traû lôøi laø ñoàng yù, nhöng baø cuõng "khoân ngoan", baø cho soaïn moät cuoán saùch thöù II, coù chieàu höôùng khaùc, vaø cho phaân phaùt cuøng vôùi cuoäc saùch thöù I veà lyù thuyeát gioáng.
Ñöùc Thaùnh Cha nhaän xeùt: "Ñoù thöïc laø moät söï thöïc daân hoùa yù thöùc heä: hoï ñi vaøo moät daân toäc vôùi moät yù töôûng chaúng coù lieân heä gì vôùi daân chuùng; ñuùng vaäy, noù coù lieân heä vôùi nhöõng nhoùm daân, nhöng khoâng phaûi vôùi nhaân daân, vaø ngöôøi ta thöïc daân hoùa nhaân daân vôùi moät yù töôûng thay ñoåi hoaëc muoán thay ñoåi moät naõo traïng hoaëc moät cô caáu (...). Daàu sao ñoù khoâng phaûi laø ñieàu môùi meû. Caùc cheá ñoä ñoäc taøi trong theá kyû tröôùc cuõng ñaõ laøm nhö vaäy. Hoï ñeà ra caùc lyù thuyeát cuûa hoï. Caùc baïn haõy nghó ñeán "Balilla", ñeán giôùi treû Hitler. Hoï ñaõ thöïc daân hoùa daân chuùng vaø muoán laøm nhö vaäy. Bao nhieâu laø ñau khoå. Caùc daân toäc khoâng ñöôïc ñaùnh maát töï do cuûa mình".
- Moät ñeà taøi khaùc ñöôïc ñeà caäp ñeán trong cuoäc hoïp baùo laø vaán ñeà ngöøa thai. Kyù giaû hoûi:
"Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ noùi veà bao nhieâu treû em vaø nieàm vui cuûa ngaøi, nhöng theo caùc cuoäc thaêm doø, phaàn lôùn daân Philippines nghó raèng söï taêng tröôûng quaù lôùn veà daân soá laø moät trong nhöõng lyù do taïo neân ngheøo ñoùi taïi nöôùc naøy. Bình thöôøng moät phuï nöõ sinh hôn 3 ñöùa con. Laäp tröôøng cuûa Giaùo hoäi veà vaán ñeà ngöøa thai laø moät trong nhöõng ñieàu maø nhieàu ngöôøi khoâng ñoàng yù vôùi Giaùo Hoäi." Ñöùc Thaùnh Cha ñaùp:
"Toâi nghó raèng con soá 3 ngöôøi con cho moãi gia ñình maø baïn noùi, theo nhöõng ñieàu maø caùc chuyeân gia noùi, laø con soá quan troïng ñeå duy trì daân soá. Khi xuoáng döôùi möùc ñoù thì ngöôøi ta rôi vaøo thaùi cöïc khaùc, ñoù laø ñieàu ñang xaûy ra ôû Italia, nôi maø toâi nghe noùi - khoâng bieát coù ñuùng khoâng, - vaøo naêm 2024 seõ khoâng ñuû tieàn ñeå traû löông höu.. Chìa khoùa ñeå traû lôøi - Giaùo hoäi söû duïng vaø toâi cuõng söû duïng - ñoù laø sinh saûn coù traùch nhieäm vaø moãi ngöôøi trong cuoäc ñoái thoaïi vôùi muïc töû cuûa mình tìm caùch thöïc hieän vieäc laøm cha laøm meï traùch nhieäm. Thí duï maø toâi ñaõ vöøa nhaéc ñeán laø ngöôøi phuï nöõ ñang mang thai ñöùa con thöù 8 vaø baø ñaõ coù 7 ngöôøi con sinh baèng giaûi phaãu (parto cesareo). Laøm nhö theá laø voâ traùch nhieäm. Baø noùi: "Khoâng, nhöng con tin töôûng nôi Thieân Chuùa..". Ñuùng vaäy, Thieân Chuùa ban cho baø caùc phöông tieän, nhöng xin loãi, coù ngöôøi nghó raèng ñeå laø tín höõu Coâng Giaùo toát, thì chuùng ta phaûi nhö "thoû". Phaûi sinh saûn coù traùch nhieäm: vì theá trong Giaùo Hoäi coù nhöõng nhoùm hoân nhaân, nhöõng chuyeân gia trong vaán ñeà naøy, vaø coù caùc vò muïc töû vaø toâi bieát coù bao nhieâu loái thoaùt hôïp phaùp, giuùp trong vaán ñeà naøy. Moät ñieàu khaùc: ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ngheøo nhaát, con caùi laø moät kho taøng, dó nhieân laø phaûi thaän troïng, nhöng ngöôøi con chính laø moät khoù taøng. Sinh saûn coù traùch nhieäm, nhöng cuõng phaûi nhìn ñeán loøng quaûng ñaïi cuûa ngöôøi cha vaø ngöôøi meï nhìn thaáy nôi con caùi hoï laø moät kho taøng".
Ñöùc Thaùnh Cha cuõng nhaéc ñeán thoâng ñieäp "Humanae vitae" cuûa Ñöùc Phaoloâ 6, moät vò ngoân söù, chöù khoâng phaûi laø moät vò Giaùo Hoaøng "kheùp kín". Ngaøi noùi:
"Ñöùc Phaoloâ 6 nhìn chuû thuyeát taân Malthus (cho raèng ngheøo ñoùi laø do daân soá quaù ñoâng gaây ra) ñang lan traøn baáy giôø. Chuû thuyeát aáy tìm caùch kieåm soaùt nhaân loaïi töø phía caùc cöôøng quoác.
- Veà lôøi ngaøi keâu goïi caùc nöôùc Hoài giaùo coù laäp tröôøng choáng laïi caùc nhoùm khuûng boá, Ñöùc Thaùnh Cha noùi laø ngaøi tin töôûng raèng vôùi thôøi gian, nhieàu "ngöôøi toát" trong theá giôùi Hoài giaùo seõ aûnh höôûng maïnh meõ hôn. Ngaøi cuõng minh xaùc veà vieäc khoâng tieáp kieán Ñöùc Ñaït Lai Laït Ma, vì "thoùi quen trong nghi thöùc ngoaïi giao cuûa Phuû Quoác Vuï Khanh Toøa Thaùnh" khoâng ñoùn tieáp caùc vò Quoác Tröôûng hoaëc caùc vò ôû caáp töông ñöông nhö vaäy, khi caùc vò aáy ñeán Roma ñeå tham döï moät cuoäc gaëp gôõ quoác teá. "Trong nhöõng ngaøy hoäi nghò thöôïng ñænh FAO ôû Roma, toâi khoâng tieáp vò quoác tröôûng naøo. Khoâng phaûi toâi khoâng tieáp Ñöùc Ñaït Lai Laït Ma vì sôï Trung Quoác. Ngaøi ñaõ xin ñöôïc tieáp kieán - vaø chuùng toâi coù quan heä - nhöng lyù do ôû ñaây khoâng phaûi laø töø khöôùc moät nhaân vaät hoaëc vì sôï Trung Quoác. Chuùng toâi côûi môû vaø muoán coù hoøa bình vôùi taát caû moïi ngöôøi. Vaäy quan heä vôùi Trung Quoác theá naøo? Chính Phuû Trung Quoác thoâng thaïo vaø caû chuùng toâi cuõng thoâng thaïo vaø chuùng toâi tieán haønh söï vieäc töøng böôùc moät, cuõng nhö söï vieäc tieán haønh trong lòch söû. Chuùng toâi khoâng bieát, nhöng hoï bieát raèng toâi saün saøng tieáp kieán hoaëc ñi tôùi Trung Quoác. Hoï bieát ñieàu ñoù".
Vaøo cuoái cuoäc hoïp baùo, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ chuùc möøng sinh nhaät baø Valentina Alazraki, kyù giaû truyeàn hình cuûa Meâhicoâ, nieân tröôûng caùc kyù giaû thaùp tuøng ngaøi treân caùc chuyeán bay. Ngaøi taëng quaø rieâng cho baø vaø cuõng taëng baø vaø taát caû caùc kyù giaû thaùp tuøng moät baùnh ngoït lôùn ñeå möøng.
G. Traàn Ñöùc Anh, OP
(Radio Vatican)