Cuoäc hoïp baùo cuûa Ñöùc Phanxicoâ
treân chuyeán bay töø Manila veà Roâma
Cuoäc hoïp baùo cuûa Ñöùc Phanxicoâ treân chuyeán bay töø Manila veà Roâma.
Roma (VietCatholic News 19-01-2015) - Sau nghi leã chaøo taïm bieät Ñöùc Thaùnh Cha tai Phi Tröôøng Quaân Söï Villamor cuûa Manila Philippines, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ leân Maùy Bay cuûa haõng haøng khoâng Philippines Airline, vaø Maùy Bay cuûa Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ caát caùnh luùc 10 giôø saùng theo giôø Philippines ngaøy 19 thaùng 1 naêm 2015. Trong moät cuoäc hoïp baùo baøn veà nhieàu vaán ñeà, treân chuyeán bay töø Manila veà Roâma, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñeà caäp tôùi thoái naùt trong chính phuû vaø Giaùo Hoäi, nhu caàu khoân ngoan vôùi töï do ngoân luaän, taïi sao gaàn ñaây ngaøi khoâng gaëp Ñöùc Dalai Lama, vaø chuû tröông cuûa Giaùo Hoäi ñoái vôùi vieäc kieåm soaùt sinh ñeû.
Ngaøi cuõng ñeà caäp tôùi caùc cuoäc vieáng thaêm ba thaønh phoá Hoa Kyø vaø, duø chöa coù keá hoaïch sau cuøng, ba nöôùc Chaâu Myõ La Tinh laø Ecuador, Bolivia vaø Paraguay, vaø 2 nöôùc Chaâu Phi laø Uganda vaø Coäng Hoøa Trung Phi trong naêm 2015. Ngaøi hy voïng seõ thaêm AÙ Caên Ñình, Chileâ vaø Uruguay vaøo naêm 2016.
Ngaøi thaûo luaän vieäc phong thaùnh cho chaân phuùc Junipero Serra vaø phong chaân phuùc cho Ñöùc Toång Giaùm Muïc Romero. Ngaøi suy tö veà lôøi keâu goïi cuûa ngaøi ñoái vôùi caùc nhaø laõnh ñaïo oân hoøa cuûa Hoài Giaùo, xin hoï leân aùn baïo löïc khuûng boá nhaân danh Hoài Giaùo, vaø chia seû caûm nghó cuûa ngaøi veà chuyeán toâng du Phi Luaät Taân.
Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ noäi dung cuoäc hoïp baùo döïa vaøo baûn tieáng Anh cuûa Gerard O'Connell (taïp chí America) vaø ñoàng nghieäp töø treân chuyeán bay.
Cha Lombardi: Kính thöa Ñöùc Thaùnh Cha, chuùng con caùm ôn Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ hieän dieän vôùi chuùng con, chuùng con thaáy Ñöùc Thaùnh Cha raát raïng rôõ sau nhöõng ngaøy du haønh naøy, vaø chuùng con cuõng xin caùm ôn Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ cho chuùng con nhieàu vieäc laøm hôn hoâm nay, vì cuoäc ñaøm ñaïo cuûa Ñöùc Thaùnh Cha seõ cung caáp vieäc laøm cho chuùng con trong thôøi gian du haønh naøy. Tröôùc khi chuùng con ñaët caâu hoûi, coù leõ Ñöùc Thaùnh Cha muoán noùi ñieàu gì ñoù vôùi chuùng con.
Ñöùc Giaùo Hoaøng: Tröôùc nhaát, xin chaøo taát caû caùc baïn. Xin chaøo, caùm ôn caùc baïn veà vieäc laøm cuûa caùc baïn. Noù quaû ñaày thaùch thöùc, nhö chuùng toâi quen noùi baèng tieáng Taây Ban Nha "pasada per agua" (trôøi möa treân cuoäc dieãn haønh). Vieäc laøm naøy thaät töôi ñeïp, vaø toâi xin caùm ôn caùc baïn raát nhieàu veà nhöõng gì caùc baïn ñaõ thöïc hieän.
1. Ñöùc Thaùnh Cha hoïc ñöôïc gì töø ngöôøi Phi Luaät Taân?
Cha Lombardi: Caâu hoûi thöù nhaát seõ cuûa Kara David, ngöôøi voán laø thaønh phaàn cuûa nhoùm Phi Luaät Taân.
Kara David (Heä thoáng GMA): Kính chaøo Ñöùc Thaùnh Cha, con xin noùi tieáng Anh. Caùm ôn Ñöùc Thaùnh Cha raát nhieàu ñaõ vieáng thaêm ñaát nöôùc chuùng con vaø ñaõ mang laïi cho ngöôøi Phi Luaät Taân thaät nhieàu hy voïng ñeán theá. Chuùng con muoán Ñöùc TC trôû laïi ñaát nöôùc chuùng con moät laàn nöõa. Caâu hoûi cuûa con laø: ngöôøi Phi Luaät Taân ñaõ hoïc ñöôïc raát nhieàu nhôø laéng nghe caùc söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha. Ñöùc Thaùnh Cha coù hoïc ñöôïc ñieàu gì töø ngöôøi Phi Luaät Taân, töø cuoäc gaëp gôõ cuûa Ñöùc Thaùnh Cha vôùi chuùng con khoâng?
Ñöùc Giaùo Hoaøng: Caùc cöû chæ! Caùc cöû chæ laøm toâi xuùc ñoäng. Chuùng khoâng phaûi laø nhöõng cöû chæ coù tính nghi leã, maø laø nhöõng cöû chæ toát laønh, nhöõng cöû chæ ñöôïc caûm nhaän, nhöõng cöû chæ cuûa traùi tim. Moät soá cöû chæ khieán ngöôøi ta muoán khoùc. Trong ñoù coù moïi söï: ñöùc tin, tình yeâu, gia ñình, löøa gaït, töông lai. Cöû chæ cuûa nhöõng ngöôøi cha nghó tôùi con caùi muoán chuùng ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng chuùc laønh. Khoâng phaûi moät, coù nhöõng ngöôøi cha, nhieàu laém nghó tôùi con caùi mình khi chuùng toâi chaïy qua treân ñöôøng, moät cöû chæ maø ôû nhöõng nôi khaùc, ngöôøi ta khoâng thaáy, nhö theå hoï muoán noùi: ñaây laø traân chaâu ngoïc quí cuûa con, ñaây laø töông lai cuûa con, ñaây laø tình yeâu cuûa con, vì noù maø con ñaùng laøm vieäc, vì noù maø con ñaùng chòu ñau khoå. moät cöû chæ heát söùc ñoäc ñaùo phaùt sinh töø traùi tim.
Cöû chæ thöù hai laøm toâi thaùn phuïc raát nhieàu laø nieàm phaán khôûi khoâng heà giaû doái, nieàm vui, nieàm haïnh phuùc (allegria), khaû naêng cöû haønh. Duø döôùi möa, moät trong caùc ngöôøi höôùng daãn leã nghi (MC) cho toâi hay oâng ñöôïc khai saùng raát nhieàu vì nhöõng ngöôøi phuïc vuï khoâng bao giôø taét nuï cöôøi (treân göông maët). Quaû laø moät nieàm vui, khoâng heà giaû doái. Khoâng phaûi moät nuï cöôøi veõ vôøi. Khoâng, khoâng! Ñoù laø moät nuï cöôøi töï phaùt, vaø ñaøng sau nuï cöôøi aáy laø moät cuoäc soáng bình thöôøng, coù ñau ñôùn, vaán naïn.
Roài coù nhöõng cöû chæ cuûa caùc baø meï ñem nhöõng ñöùa con beänh hoaïn tôùi. Thöïc vaäy, noùi chung, caùc baø meï ñaõ ñem chuùng tôùi, nhöng thöôøng caùc baø meï khoâng naâng ñöôïc con leân cao laém, chæ tôùi ñaây thoâi. Caùc oâng boá laøm ñöôïc, ngöôøi ta thaáy hoï laøm. ÔÛ ñaây boá! Roài nhieàu treû em khuyeát taät, vôùi nhöõng khuyeát taät khieán ngöôøi ta coù aán töôïng; hoï khoâng daáu dieám caùc em, hoï mang caùc em tôùi cho Ñöùc GH ñeå ngaøi chuùc laønh cho chuùng. Ñaây laø con con, noù cuûa con. Moïi baø meï bieát ñieàu ñoù, hoï laøm ñieàu ñoù. Nhöng chính cung caùch hoï laøm khieán toâi thaùn phuïc. Cöû chæ laøm meï, laøm cha, cöû chæ phaán khôûi, haân hoan.
Coù moät töø ngöõ khoù ñeå ta hieåu vì ñöôïc thoâng tuïc hoùa quaù nhieàu, bò duøng sai quaù nhieàu, bò hieåu sai quaù nhieàu, nhöng laø moät töø ngöõ coù chaát löôïng: nhaãn nhuïc (resignation). Ngöôøi bieát caùch chòu ñau khoå laø ngöôøi coù khaû naêng choãi daäy.
Hoâm qua (18.01.2015), toâi ñöôïc khai saùng raát nhieàu khi noùi chuyeän vôùi ngöôøi cha cuûa Kristel, ngöôøi thieáu nöõ thieän nguyeân vieân cheát taïi Tacloban. OÂng noùi naøng cheát trong luùc phuïc vuï, oâng tìm lôøi leõ laøm mình vöõng maïnh trong hoaøn caûnh naøy, laøm mình chaáp nhaän vieäc naøy. Moät ngöôøi bieát caùch chòu ñau khoå, ñoù laø ñieàu toâi thaáy vaø giaûi thích cöû chæ cuûa oâng.
2. Caùc cuoäc toâng du Phi Chaâu
Jean Louis De La Vaissiere (AFP): Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, ñeán nay, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñi AÙ Chaâu hai laàn. Ngöôøi Coâng Giaùo Phi Chaâu chöa ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha vieáng thaêm. Ñöùc Thaùnh Cha bieát raèng töø Nam Phi tôùi Nigeria, Uganda, nhieàu tín höõu ñang chòu ñau khoå vì caûnh ngheøo, chieán tranh, chuû nghóa cöïc ñoan Hoài Giaùo raát hy voïng ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha vieáng thaêm trong naêm nay. Neân con muoán hoûi Ñöùc Thaùnh Cha, bao giôø Ñöùc Thaùnh Cha nghó Ñöùc Thaùnh Cha seõ ñi vaøñi ñaâu?
Ñöùc Giaùo Hoaøng: Toâi xin traû lôøi caùch giaû ñònh. Keá hoaïch laøñi Coäng Hoøa Trung Phi vaø Uganda, hai nöôùc naøy, trong naêm nay. Toâi nghó seõ laø vaøo cuoái naêm, vì thôøi tieát, khoâng ñuùng sao? Hoï phaûi tính toaùn khi naøo trôøi khoâng möa, khi naøo thôøi tieát khoâng xaáu. Chuyeán ñi naøy keå laø hôi treã, vì coù vaán ñeà Ebola. Toå chöùc nhöõng cuoäc tuï taäp lôùn laø moät traùch nhieäm lôùn, laây lan, khoâng phaûi sao? Nhöng ôû caùc nöôùc naøy, khoâng coù vaán ñeà. Hai chuyeán ñi naøy chæ laø giaûñònh, nhöng seõ trong naêm nay.
3. Chuû nghóa khuûng boá nhaø nöôùc vaø neàn vaên hoùa vöùt boû
Cha Lombardi: Baây giôø chuùng ta seõ nhöôøng choã cho oâng baïn Izzo Salvatore cuûa chuùng ta, thuoäc haõng tin YÙ AGI.
Salvatore Izzo (AGI): Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, taïi Manila, chuùng con ôû moät khaùch saïn raát ñeïp. Moïi ngöôøi ñeàu raát töû teá vaø chuùng con aên raát ngon, nhöng lieàn khi rôøi khoûi khaùch saïn naøy, Ñöùc Thaùnh Cha lieàn, coù theå noùi, chaïm traùn, ít nhaát laøtrong tinh thaàn, vôùi caûnh ngheøo. Chuùng con ñaõ thaáy nhieàu treû em beân ñoáng raùc, coù leõ bò ñoái xöû, con daùm noùi theá, nhö ñoà pheá thaûi. Baây giôø, con coù ñöùa con trai 6 tuoåi vaø con seõ raát xaáu hoå neáu noù sa vaøo tình traïng khoán khoå nhö theá. Con coù ñöùa con trai teân Rocco, chaùu raát hieåu nhöõng ñieàu Ñöùc Thaùnh Cha noùi khi ngaøi baûo phaûi chia seû vôùi ngöôøi ngheøo. Neân treân ñöôøng ñi hoïc, chaùu coá gaéng phaân phoái caùc böõa quaø cho caùc ngöôøi haønh khaát trong khu vöïc. Coøn ñoái vôùi con, vieäc aáy coù khoù khaên hôn. Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi khaùc cuõng raát khoù khaên. Chæ coù moät vò Hoàng Y 40 naêm tröôùc ñaây ñaõ boû moïi söï vaø ñeán ôû giöõa ngöôøi cuøi, neân con muoán bieát taïi sao theo göông saùng aáy laïi khoù khaên vaäy, caû vôùi caùc vò Hoàng Y? Con cuõng muoán hoûi Ñöùc Thaùnh Cha moät ñieàu khaùc. Ñoù laø veà Sri Lanka. ÔÛ ñaáy, chuùng con thaáy toaøn laø "favelas" (oå chuoät) treân ñöôøng tôùi phi tröôøng, chuùng laø nhöõng tuùp leàu töïa vaøo caây. Noùi moät caùch thöïc teá, hoï soáng döôùi caây. Phaàn lôùn laø ngöôøi Tamils v aøhoïñang bò baùch haïi. Sau cuoäc thaûm saùt taïi Paris, coù leõ ngay sau A CALDO, Ñöùc Thaùnh Cha noùi coù chuû nghóa khuûng boá leû teû vaø coù chuû nghóa khuûng boá do nhaø nöôùc baûo trôï. Ñöùc TC muoán noùi gì khi noùi tôùi "chuû nghóa khuûng boá do nhaø nöôùc baûo trôï"? Ñoái vôùi con, ñieàu naøy coù nghóa kyø thò vaøñau khoå cuûa nhöõng ngöôøi naøy.
Ñöùc Giaùo Hoaøng: caùm ôn baïn.
Izzo: Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, coøn moät ñieàu nöõa, con muoán thöa vôùi Ñöùc Thaùnh Cha raèng haõng tin cuûa con, Haõng AGI, naêm nay ñöôïc 65 naêm. Neân, duø khoâng laáy gì khoûi ANSA, nhöng con muoán Ñöùc Thaùnh Cha bieát raèng chuùng con ñang laøm vieäc raát haêng ôû AÙ Chaâu, vì theo veát chaân Enrico Mattei, AGI ñang kyù caùc thoûa hieäp hôïp taùc vôùi caùc haõng tin khieâm nhöôøng taïi Palestine, taïi Pakistan, taïi Algeria, taïi moät soá quoác gia. Chuùng con cuõng mong ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha khuyeán khích. Hieän coù khoaûng 20 haõng tin lieân hôïp vôùi chuùng con taïi caùc nöôùc ñang môû mang.
Ñöùc Giaùo Hoaøng: Khi moät trong caùc baïn hoûi toâi toâi mang söùñieäp naøo tôùi Phi Luaät Taân, toâi traû lôøi: ngöôøi ngheøo. Ñuùng, ñoù laø söùñieäp ñöôïc Giaùo Hoäi ngaøy nay ñöa ra, cuõng laø söùñieäp maø baïn noùi veà Sri Lanka, veà ngöôøi Tamil vaø kyø thò, khoâng phaûi sao? Ngöôøi ngheøo, caùc naïn nhaân cuûa neàn vaên hoùa vöùt boû. Ñieàu naøy coù thaät. Ngaøy nay, ngöôøi ta khoâng chæ vöùt boû giaáy tôø v aønhöõng gì coøn dö laïi. Chuùng ta ñang vöùt boû nhöõng con ngöôøi. Vaø kyø thò laø vöùt boû, nhöõng ngöôøi naøy ñang bò vöùt boû. Vaø ta phaàn naøo nghó tôùi hình aûnh ñaúng caáp, khoâng phaûi sao? Vieäc naøy khoâng theå tieáp tuïc ñöôïc. Nhöng ngaøy nay, vöùt boû xem ra laø chuyeän thoâng thöôøng. Vaø baïn noùi tôùi khaùch saïn sang troïng, roài caùc tuùp leàu. Trong giaùo phaän Buenos Aires cuûa toâi coù moät khu vöïc hoaøn toaøn môùi goïi laøPuerta Madero gaàn traïm xe löûa vaø roài baét ñaàu nhöõng "Villas Miserias" (tuùp leàu ngheøo naøn), ngöôøi ngheøo. Tuùp naøy tieáp theo tuùp khaùc. Vaøtaïi khu vöïc naøy, coù 36 nhaø haøng sang troïng. Neáu baïn aên ôû ñoù, hoï seõ cheùm ñaàu baïn. Nhöng ôûñaây laøñoùi khaùt. Caùi naøy beân caïnh caùi kia. Coøn chuùng ta thì coù khuynh höôùng quen thuoäc vôùi hieän traïng, khoâng phaûi sao? Quen vôùi ñieàu naøy, quen vôùi ñieàu noï... ñuùng, ñuùng, chuùng ta ôû ñaây vaø coù nhöõng ngöôøi bò neùm boû. Ñoù laø caûnh ngheøo, toâi nghó Giaùo Hoäi phaûi laøm göông, phaûi laøm göông hôn nöõa ôûñaây, phaûi khöôùc töø moïi tính theá gian. Chuùng ta, caùc ngöôøi taän hieán, caùc giaùm muïc, linh muïc, nöõ tu, giaùo daân coù thöïc söï tin raèng toäi naëng nhaát vaøñe doïa naëng nhaát chính laø tính theá gian hay khoâng? Quûa laø xaáu xa thöïc söï khi baïn thaáy moät ngöôøi nam taän hieán, moät ngöôøi nam cuûa Giaùo Hoäi, moät nöõ tu, coù tính theá gian. Xaáu laém. Ñoù khoâng phaûi laø cung caùch cuûa Chuùa Gieâsu. Noù laø ñöôøng loái cuûa cô quan phi chính phuû, ñöôïc goïi laø "Giaùo Hoäi" nhöng thöïc ra khoâng heà laø Giaùo Hoäi cuûa Chuùa Kitoâ, thöù cô quan phi chính phuû aáy.
Vì Giaùo Hoäi khoâng phaûi laø moät cô quan phi chính phuû maø laø moät ñieàu gì khaùc, nhöng khi moät phaàn cuûa GH trôû neân coù tính theá gian, noù trôû neân moät cô quan phi chính phuû vaø heát thuoäc veà Giaùo Hoäi. Giaùo Hoäi laø Chuùa Gieâsu chòu cheát vaø soáng laïi ñeå ta ñöôïc cöùu roãi vaø laøm chöùng taù. Ta laø Kitoâ höõu neáu ta theo chaân Chuùa Kitoâ.
Tai tieáng baïn noùi tôùi coù thaät, ñuùng theá. Tai tieáng, nhöng Kitoâ höõu chuùng ta ñoâi khi gaây tai tieáng. Kitoâ höõu chuùng ta laøm côù cho ngöôøi ta xuùc phaïm. Baát luaän ta laø linh muïc hay giaùo daân vì con ñöôøng cuûa Chuùa Gieâsu laø con ñöôøng khoù khaên. Quaû thöïc GH caàn töï loät xaùc. Nhöng baïn laøm toâi nghó tôùi chuû nghóa khuûng boá nhaø nöôùc. Vieäc vöùt boû naøy gioáng y heät chuû nghóa khuûng boá. Toâi chöa bao giôø nghó veà noù moät caùch trung thöïc nhöng noù laøm toâi suy nghó. Toâi khoâng bieát phaûi noùi gì vôùi baïn nhöng ñaây khoâng phaûi laø nhöõng vuoát ve, thöïc ñoù. Nhö theå baûo "Khoâng, baïn khoâng, baïn khoâng theå". Hay khi... xaåy ra ôû ñaây ôû Roâma naøy, coù ngöôøi ñaøn oâng voâ gia cö bò beänh ñau daï daày. Con ngöôøi ñaùng thöông. Khi baïn ñau daï daày, baïn ñi nhaø thöông, vaøo ñôn vò caáp cöùu, ngöôøi ta cho baïn moät vieân aspirin hay moät vieân gì töông töï roài hoï heïn gaëp baïn laïi trong 15 ngaøy. Roài ngöôøi ñaøn oâng naøy tôùi gaëp moät linh muïc, thaáy tình traïng cuûa anh ta, vò linh muïc xuùc ñoäng, beøn noùi 'cha seõ ñem con tôùi nhaø thöông nhöng cha muoán con cho cha moät ôn hueä. Khi cha baét ñaàu giaûng giaûi vôùi hoï hieän traïng cuûa con, con phaûi giaû vôø xæu'. Vaø ñoù laø ñieàu ñaõ xaåy ra. (Caùi oâng linh muïc naøy quaû laø) tay ngheä só. Ngaøi laøm raát khaù. Laø chöùng vieâm maøng buïng! Ngöôøi ñaøn oâng aáy bò vöùt boû. Anh ta ra veà moät mình, anh ta bò vöùt boû vaø ñang haáp hoái. Vò chaùnh xöù kia thoâng minh, ngaøi naém tình theá khaù Hay. Ngaøi ñaâu coù tính theá gian, ñuùng khoâng? Ta coù cho ñoù laø chuû nghóa khuûng boá nhaø nöôùc hay khoâng? Ñuùng, ta coù theå nghó theá.
Xin caùm ôn, chuùc möøng haõng thoâng taán cuûa baïn.
4. Thöïc daân yù thöùc heä, vaø chuû tröông cuûa Ñöùc Phaoloâ VI veà kieåm soaùt sinh ñeû
Jan Christoph Kitzler (Bayerischer Rundfunk): Con muoán trôû laïi moät phuùt vôùi cuoäc gaëp gôõ cuûa Ñöùc Thaùnh Cha vôùi caùc gia ñình. Ñöùc Thaùnh Cha noùi tôùi vieäc thöïc daân coù tính yù thöùc heä. Ñöùc Thaùnh Cha coù theå giaûi thích yù nieäm naøy hôn moät chuùt chaêng? Caû Ñöùc Phaoloâ VI, khi noùi tôùi "caùc nguyeân nhaân ñaëc thuø" voán quan troïng ñoái vôùi gia ñình... Ñöùc Thaùnh Cha coù theå cho moät thí duï veà caùc chính nghóa ñaëc thuø naøy vaø coù leõ cho bieát lieäu coù caàn môû ñöôøng, môû moät haønh lang cho nhöõng chính nghóa naøy khoâng?
Ñöùc Giaùo Hoaøng: Thöïc daân yù thöùc heä. Toâi chæ xin cho baïn moät thí duï veà nhöõng gì toâi thaáy caùch nay 20 naêm, naêm 1995. Moät vò boä tröôûng Giaùo Duïc Coâng Coäng xin moät khoaûn vay lôùn ñeå xaây tröôøng cho ngöôøi ngheøo, tröôøng coâng. Hoï caáp khoaûn vay vôùi ñieàu kieän taïi caùc tröôøng phaûi coù saùch cuûa tröôøng cho hoïc sinh tôùi moät trình ñoä naøo ñoù, khoâng phaûi sao? Ñoù laø moät cuoán saùch soaïn raát ñaøng hoaøng, trong ñoù, ngöôøi ta daïy lyù thuyeát veà phaùi tính. Ngöôøi phuï nöõ naøy caàn tieàn nhöng ñoù laø ñieàu kieän. Baø ta khaù khoân . Baø noùi: ñöôïc, vaø buoäc hoï cuõng cho moät cuoán saùch khaùc, thuoäc moät xu höôùng khaùc. Vaø theá laø baø thaønh coâng. Ñoù laø thöïc daân yù thöùc heä. Hoï böôùc vaøo vôùi moät yù nieäm chaúng lieân quan gì tôùi daân chuùng; vôùi nhöõng nhoùm ngöôøi thì ñöôïc nhöng vôùi nhaân daân thì khoâng. Hoï thöïc daân hoùa nhaân daân vôùi moät yù nieäm muoán thay ñoåi taâm thöùc hay cô caáu.
Taïi Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc, caùc giaùm muïc Phi Chaâu ta thaùn ñieàu naøy: moät soá khoaûn vay coù ñieàu kieän. Toâi chæ noùi ñieàu toâi ñaõ thaáy. Tai sao hoï noùi thöïc daân hoùa yù thöùc heä? Vì hoï laáy nhu caàu thöïc söï cuûa nhaân daân laøm cô hoäi ñeå böôùc vaøo vaø töï laøm cho hoï trôû neân maïnh meõ ñoáivôùi treû em. Nhöng ñieàu naøy khoâng coù chi môùi laï, caùc nhaø ñoäc taøi cuûa theá kyû tröôùc voán ñaõ laøm theá. Hoï ñeán vôùi moät hoïc thuyeát rieâng. Haõy nghó tôùi Balilla (Tuoåi Treû Phaùt Xít thôøi Mussolini), haõy nghó tôùi Tuoåi Treû Hitler.
Chuùng thöïc daân hoùa nhaân daân, vaø chuùng muoán laøm theá. Nhöng [gaây neân] bieát bao ñau khoå. Ngöôøi ta khoâng theå maát töï do. Daân toäc naøo cuõng coù vaên hoùa rieâng, lòch söû rieâng. Moïi daân toäc ñeàu coù neàn vaên hoùa rieâng cuûa hoï.
Nhöng khi caùc ñeá quoác thöïc daân aùp ñaët caùc ñieàu kieän, chuùng luoân tìm caùch laøm caùc daân toäc queân caên tính cuûa hoï vaø laøm hoï ra nhö nhau. Ñaây chính laø hoaøn caàu hoùa quaû caàu, moïi ñieåm ñeàu caùch ñeàu taâm ñieåm. Nhöng hoaøn caàu hoùa thöïc söï, theo toâi, khoâng phaûi laø quaû caàu, maø nhö khoái ña dieän. Nghóa laø moïi daân toäc, moïi thaønh phaàn, duy trì ñöôïc caên tính rieâng cuûa hoï chöù khoâng bò thöïc daân hoùa moät caùch yù thöùc heä. Ñoù laø caùc cuoäc htöïc daân hoùa coù tính yù thöùc heä.
Coù moät cuoán saùch, xin loãi toâi ñang quaûng caùo, coù moät cuoán saùch coù leõ hôi naëng moät chuùt ôû luùc ñaàu vì ñöôïc vieát vaøo naêm 1903 ôû London. Ñaây laø moät cuoán saùch maø vaøo thôøi aáy ngöôøi vieát ñaõ ñöôïc chöùng kieán bi kòch thöïc daân hoùa yù thöùc heä vaø vieát trong cuoán saùch ñoù, goïi laø "Chuùa Traùi Ñaát" hay töïa khaùc laø "Chuùa Theá Giôùi". Moät trong hai töïa naøy. Taùc giaû laø Benson, vieát naêm 1903. Nhöng toâi khuyeân caùc baïn ñoïc cuoán saùch naøy, vì ñoïc noù, caùc baïn seõ hieåu toâi muoán noùi gì veà vieäc 'thöïc daân hoùa yù thöùc heä'.
Veà Ñöùc Phaoloâ VI: quaû tình vieäc côûi môû chaøo ñoùn söï soáng laø moät ñieàu kieän ñoái vôùi bí tích hoân nhaân. Moät ngöôøi ñaøn oâng khoâng theå ban bí tíchi cho moät ngöôøi ñaøn baø, vaø ngöôøi ñaøn baø khoâng theå ban noù cho chaøng, neáu hoï khoâng phuø hôïp vôùi ñieåm côûi môû ñoái vôùi söï soáng naøy. Neáu chuùng minh ñöôïc raèng chaøng hay naøng keát hoân vôùi yù ñònh khoâng Coâng Giaùo (trong ñieåm naøy) thì bí tích khoâng thaønh. (Ñaây laø) moät nguyeân nhaân laøm cho hoân nhaân voâ hieäu, khoâng phaûi sao? Phaûi môû cöûa chaøo ñoùn söï soáng.
Ñöùc Phaoloâ VI ñaõ nghieân cöùu vaán ñeà naøy qua moät uûy ban veà söï soáng, phaûi laøm gì giuùp nhieàu tröôøng hôïp, nhieàu vaán ñeà, khoâng phaûi sao? Coù nhieàu vaán ñeà quan troïng ñeå giaûi quyeát tình yeâu söï soáng; nhöõng vaán ñeà haøng ngaøy, nhöng maø nhieàu, raát nhieàu.
Nhöng coøn moät ñieàu nöõa. Vieäc töø choái cuûa Ñöùc Phaoloâ VI khoâng nhöõng chæ laø veà caùc vaán ñeà baûn thaân, laø nhöõng vaán ñeà ngaøi baûo caùc vò giaûi toäi phaûi nhaân töø, phaûi hieåu xem ñieàu ñoù coù ñuùng khoâng, roài (ngaøi baûo caùc vò) "caùc con phaûi nhaân töø thöông xoùt, thoâng caûm nhieàu hôn". Ngaø xem xeùt chuû nghóa Taân Malthus luùc aáy ñang thònh haønh khaép theá giôùi. Caùc baïn goïi chuû nghóa Taân Malthus laø gì? Hôn moät traêm phaàn traêm sinh suaát ôû YÙ. ÔÛ Taây Ban cuõng vaäy. Chuû nghóa Taân Malthus naøy tìm caùch kieåm soaùt nhaân loaïi nhaân danh quyeàn löïc (hieän nay).
Ñieàu treân khoâng coù nghóa Kitoâ höõu phaûi sinh con haøng loaït. Toâi töøng khieån traùch moät phuï nöõ maáy thaùng tröôùc ñaây taïi moät giaùo xöù vì naøng coù thai ñeán 8 laàn, baåy laàn phaûi moå môùi sinh ñöôïc. "Coù phaûi con muoán boû 7 ñöùa con moà coâi hay sao? Laøm theá laø thöû thaùch Thieân Chuùa!". (Ñöùc Phaoloâ VI) noùi tôùi vieäc laøm cha meï coù traùch nhieäm. Ñieàu toâi muoán noùi laø Ñöùc Phaoloâ VI khoâng loãi thôøi, khoâng heïp hoøi trong taâm trí. Khoâng, (ngaøi laø) moät tieân tri, maø vôùi thoâng ñieäp naøy ñaõ noùi ñeå ta coi chöøng caùi chuû nghóa Taân Malthus ñang tôùi. Ñoù laø ñieàu toâi muoán noùi.
5. Töï do phaùt bieåu vaø vieäc caàn phaûi khoân ngoan
Cha Lombardi: Con xin caùm ôn Ñöùc Thaùnh Cha. Baây giôø toâi xin daønh caâu hoûi cho Valentina, nhöng toâi muoán caùc baïn chuù yù söï kieän naøy: ta ñang ôû treân khoâng phaän Trung Quoác, vì ñaõ vöôït qua Ñaïi Haøn.
Valentina ALazraki Crastich (Televisa): Treân chuyeán bay rôøi Sri Lanka, Ñöùc Thaùnh Cha duøng hình aûnh ñeå traû lôøi raèng ngöôøi ñaùng thöông naøy (Alberto Gasbarri, ngöôøi toå chöùc chuyeán ñi cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng) coù theå coù coâng neáu anh ta nhuïc maï meï Ñöùc Thaùnh Cha. Lôøi cuûa Ñöùc Thaùnh Cha khoâng phaûi ai ai treân theá giôùi cuõng hieåu roõ vaø döôøng nhö moät caùch naøo ñoù ñaõ bieän minh cho vieäc duøng baïo löïc khi bò khieâu khích. Ñöùc Thaùnh Cha coù theå giaûi thích roõ hôn moät chuùt nöõa ñieàu ngaøi muoán noùi?
Ñöùc Giaùo Hoaøng: Treân lyù thuyeát, ta coù theå noùi raèng moät phaûn öùng baïo ñoäng khi bò taán coâng hay khieâu khích, treân lyù thuyeát, ñuùng theá, khoâng phaûi laø ñieàu toát, ta khoâng neân laøm theá. Treân lyù thuyeát, ta coù theå noùi ñieàu Tin Möøng voán daïy, raèng ta neân giô maù khaùc. Treân lyù thuyeát, ta coù theå noùi ta ñöôïc töï do phaùt bieåu, vaø ñieàu naøy quan troïng. Nhöng treân lyù thuyeát taát caû chuùng ta ñeàu ñoàng yù nhö theá. Nhöng ta laø ngöôøi vaø ta coù ñöùc khoân ngoan, voán laø moät nhaân ñöùc ñeå soáng chung giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi. Toâi khoâng theå lieân læ nhuïc maï, khieâu khích moät con ngöôøi caùch lieân tuïc vì lieàu mình toâi seõ laøm hoï noåi giaän, vaø lieàu mình toâi seõ nhaän ñöôïc moät phaûn öùng baát chính, moät phaûn öùng baát coâng. Con ngöôøi laø theá. Vì lyù do naøy, toâi noùi raèng töï do phaùt bieåu phaûi tính ñeán thöïc taïi nhaân baûn vaø vì lyù do ñoù, ta phaûi khoân ngoan. Ñoù chæ laø caùch noùi raèng ta phaûi coù giaùo duïc, phaûi yù töù. Khoân ngoan yù töù laø moät nhaân ñöùc ñieàu hoøa caùc moái lieân heä cuûa ta. Toâi coù theå leân tôùi ñaây, toâi coù theå leân tôùi kia, vaø tôùi kia, quaù ñoù thì khoâng. Ñieàu toâi muoán noùi laø treân lyù thuyeát, taát caû chuùng ñeàu ñeàu ñoàng yù: coù töï do phaùt bieåu, moät gaây haán baïo ñoäng laø ñieàu khoâng toát, noù luoân luoân xaáu. Taát caû chuùng ta ñeàu ñoàng yù, nhöng trong thöïc haønh, ta haõy döøng laïi moät chuùt vì ta laø con ngöôøi vaø ta coù nguy cô khieâu khích ngöôøi khaùc. Vì lyù do naøy, töï do phaûi ñöôïc ñoàng haønh vôùi khoân ngoan. Ñoù laø ñieàu toâi muoán noùi.
6. Ñöùc Giaùo Hoaøng tôùi Myõ, phong thaùnh cho Junipero Serra vaø phong chaân phuùc cho Ñöùc Toång Giaùm Muïc Romero
Nicole Winfield (AP): Xin Ñöùc Thaùnh Cha cho chuùng con bieát veà chuyeán vieáng thaêm Hieäp Chuùng Quoác cuûa Ñöùc Thaùnh Cha vaø Ñöùc Thaùnh Cha seõ thaêm nhöõng thaønh phoá naøo, vaø lieäu Ñöùc Thaùnh Cha coù ñeán California ñeå phong thaùnh cho (chaân phuùc) Junipero Serra khoâng, hay tôùi bieân giôùi vôùi Meã Taâ Cô? Vaø Ñöùc Thaùnh Cha seõ thaêm caùc nöôùc naøo cuûa Chaâu Myõ La Tinh, vaø Ñöùc Thaùnh Cha coù yù ñònh chuû toïa leã phong chaân phuùc cho Ñöùc Toång Giaùm Muïc Romero khoâng?
Ñöùc Giaùo Hoaøng: Toâi seõ baét ñaàu vôùi phaàn cuoái (cuûa caâu hoûi). Seõ coù cuoäc chieán tranh giöõa Ñöùc Hoàng Y Amato vaø Ñöùc Cha Paglia (cöôøi) veà vieäc ai trong hai vò seõ chuû toïa leã phong chaân phuùc. Khoâng, töï baûn thaân (maø noùi), caùc cuoäc phong chaân phuùc thöôøng do vò Hoàng Y cuûa boä hay moät ngöôøi khaùc chuû toïa.
Baây giôø tôùi caâu hoûi thöù nhaát veà cuoäc thaêm vieáng Hieäp Chuùng Quoác. Ba thaønh phoá laø Philadelphia, ñeå döï cuoäc gaëp gôõ caùc gia ñình; New York, toâi ñaõ coù ngaøy thaùng nhöng khoâng nhôù, ñeå vieáng Lieân Hieäp Quoác, vaø Hoa Thònh Ñoán. Ñoù laø ba thaønh phoá.
Toâi muoán ñi California ñeå phong thaùnh cho Junipero (cha Junipoero Serra), nhöng toâi nghó coù vaán ñeà thì giôø. Noù ñoøi tôùi hai ngaøy nöõa.
Toâi nghó toâi seõ phong thaùnh taïi Ñeàn Thaùnh Quoác Gia (Ñeàn Thaùnh Quoác Gia Ñöùc Meï Voâ Nhieãm Nguyeân Toäi) ôû Hoa Thònh Ñoán, ñaây laø bieán coá coù tính quoác gia. Taïi Hoa Thònh Ñoáng, (toâi khoâng bieát chaéc ôû choã naøo) seõ coù töôïng (chaân phuùc) Junipero taïi Ñieän Capitol nôi coù töôïng Abraham Lincoln.
Roài vaøo Myõ töø bieân giôùi Meã Taây Cô seõ laø moät ñieàu toát ñeïp, nhö daáu chæ tình huynh ñeä vaø hoã trôï ngöôøi di daân. Nhöng caùc baïn bieát tôùi Meã Taây Cô maø khoâng tôùi thaêm Ñöùc Baø (Guadalupe) quaû laø moät bi kòch. Moät cuoäc chieán tranh seõ noå ra (cöôøi).
Nhöng maø nhö vaäy seõ caàn theâm 3 ngaøy nöõa, vaø vieäc naøy chöa roõ. Neân toâi nghó seõ chæ coù 3 thaønh phoá maø thoâi. Sau naøy seõ coù luùc ñi Meã Taây Cô.
Toâi coù queân ñieàu gì khoâng?
Caùc nöôùc Chaâu Myõ La Tinh?
Chuùng toâi ñaõ döï truø cho naêm nay, moïi söï vaãn coøn ñang döï thaûo: Ecuador, Bolivia vaø Paraguay. Ba nöôùc naøy.
Naêm tôùi, neáu Chuùa muoán, nhöng moïi söï vaãn coøn trong döï thaûo, toâi muoán ñi Chileâ, AÙ Caên Ñình vaø Uruguay. Peru khoâng coù trong ñoù, nhöng chuùng toâi khoâng bieát ñaët noù ôû ñaâu.
Cha Lombardi: Con xin caùm ôn Ñöùc TC. Chuùng toâi ñaõ coù chöông trình chính xaùc veà caùc chuyeán ñi cuûa Ñöùc GH. Moïi söï chæ taïm thôøi (ñaây laø moät chöông trình döï thaûo), chöa coù gì quyeát ñònh caû.
7. Thoái naùt trong caùc chính phuû vaø trong Giaùo Hoäi
Jhemmyrlrut Teng (TVS Network Inc): Ñöùc Thaùnh Cha laøm gì ñeå choáng thoái naùt khoâng nhöõng trong caùc chính phuû maø coù leõ caû trong Giaùo Hoäi nöõa?
Ñöùc Giaùo Hoaøng: Ñaây laø moät caâu hoûi haéc buùa, ñaáy nhæ? Thoái naùt laø traät töï trong ngaøy treân theá giôùi ngaøy nay, vaø thaùi ñoä thoái naùt raát deã tìm ñöôïc nôi cö truù trong caùc ñònh cheá, vì ñònh cheá coù nhieàu ngoïn ngaønh ñoù ñaây, raát nhieàu xeáp vaø raát nhieàu phoù xeáp, nhö theá, raát deã cho noù sa saåy vaø cung caáp toå aám cho thoái naùt vaø moïi ñònh cheá ñeàu coù theå sa phaïm ôû ñieåm naøy. Thoái naùt laø laáy cuûa daân. Ngöôøi thoái naùt laøm nhöõng chuyeän tham nhuõng laø xöû lyù hay cai trò moät caùch thoái naùt hay lieân hieäp vôùi ngöôøi khaùc ñeå thöïc hieän caùc vuï thoái naùt, aên cöôùp cuûa daân. Caùc naïn nhaân laø nhöõng ngöôøi, baïn kia ñaâu roài, ngöôøi baïn vôùi leã kyû nieäm (cuûa AGI)?, hoï laø nhöõng ngöôøi maø baïn noùi soáng ôû ñaøng sau caùc khaùch saïn sang troïng, khoâng phaûi sao? Hoï laø naïn nhaân cuûa thoái naùt. Thoái naùt khoâng ñoùng kín ôû trong mình; noù ñi ra ngoaøi vaø saùt haïi. Caùc baïn coù hieåu khoâng? Ngaøy nay, thoái naùt laø vaán ñeà khaép theá giôùi. Moät laàn kia, vaøo naêm 2001 hay hôn keùm gì ñoù, toâi hoûi oâng toång thö kyù cuûa phuû toång thoáng vaøo thôøi ñoù xem chính phuû naøo laø chính phuû maø ta nghó laø khoâng tham nhuõng, thöïc vaäy, khoân tham nhuõng: "Xin oâng cho toâi bieát, khoaûn vieäc trôï maø oâng göûi tôùi trong nöôùc, baát luaän baèng tieàn maët hay thöïc phaåm hoaëc quaàn aùo, taát caû nhöõng thöù aáy, bao nhieàu ñeán ñöôïc nôi". Ngöôøi ñaøn oâng naøy, voán laø moät ngöôøi chaân thöïc, trong saïch, traû lôøi ngay: "35%". Ñoù laø ñieàu oâng ta noùi vôùi toâi. Chuyeän aáy xaåy ra naêm 2001 taïi queâ höông toâi. Vaø baây giôø, thoái naùt trong caùc ñònh cheá cuûa Giaùo Hoäi. Khi noùi tôùi Giaùo Hoäi, toâi muoán noùi tôùi giaùo daân, ngöôøi ñaõ chòu pheùp röûa, toaøn theå Giaùo Hoäi, khoâng phaûi sao? Trong tröôøng hôïp aáy, toát hôn neân noùi tôùi nhöõng keû toäi loãi. Taát caû chuùng ta ñeàu laø keû coù toäi, khoâng phaûi sao? Nhung khi noùi tôùi thoái naùt, ta noùi tôùi moät laø ngöôøi thoái naùt hai laø caùc ñònh cheá trong Giaùo Hoäi ñaõ sa vaøo thoái naùt. Vaø quaû coù nhöõng tröôøng hôïp nhö theá, ñuùng, coù. Toâi nhôù moät laàn kia, vaøo naêm 1994, khi toâi môùi ñöôïc cöû laøm giaùm muïc cuûa khu Flores thuoäc Buenos Aires, hai nhaân vieân hay vieân chöùc cuûa moät boä ñeán noùi vôùi toâi: "Ñöùc Cha coù quaù nhieàu nhu caàu ôû ñaây vôùi khoâng bieát bao nhieâu ngöôøi ngheøo trong caùc "villas miserias" (nhaø ôû chuoät)". "Vaâng ñuùng", toâi traû lôøi vaø hoï baûo toâi "chuùng con coù theå giuùp Ñöùc Cha. Neáu Ñöùc Cha muoán, chuùng con coù khoaûn trôï caáp 400,000 pesos". Vaøo luùc ñoù, hoái xuaát laø 1 dollar laáy 1 pesos. 400,000 dollars. "Caùc oâng coù theå laøm ñieàu naøy?" "Vaâng, vaâng". Toâi laéng nghe, vì vôùi soá tieàn daâng cuùng quaù lôùn nhö theá, ñeán oâng thaùnh cuõng phaûi ñoäng loøng. Vaø hoï noùi tieáp: "Ñeå thöïc hieän vieäc naøy, chuùng con seõ kyù thaùc, roài Ñöùc Cha cho chuùng con moät nöûa". Luùc ñoù, toâi nghó ngay mình phaûi laøm gì: moät laø maï lî hoï vaø ñaù hoï vaøo nôi maët trôøi khoâng bao giôø moïc hay chôi troø ñaùnh löøa hoï. Toâi ñaõ chôi troø ñaùnh löøa maø noùi vôùi hoï raèng "toøa ñaïi dieän cuûa chuùng toâi khoâng coù chöông muïc; caùc oâng phaûi kyù thaùc taïi vaên phoøng toaø Toång Giaùm Muïc vaø laáy bieân nhaän. Vaø chæ coù theá. "OÀ, chuùng con khoâng bieát" vaø hoï rôøi khoûi. Nhöng sau naøy toâi töï nghó neáu hai ngöôøi naøy tôùi nôi maø khoâng theøm hoûi loái thoaùt, ñaây laø moät yù nghó toài, thì chính laø vì ai ñoù ñaõ ñoàng yù vôùi hoï. Nhöng ñoù laø moät yù nghó toài, khoâng phaûi sao?
Thoái naùt coù xaåy ra deã daøng khoâng? Ta haõy nhôù ñieàu naøy: toäi loãi thì ñöôïc, tham nhuõng thì khoâng, khoâng bao giôø tham nhuõng. Ta phaûi xin loãi thay cho nhöõng ngöôøi Coâng Giaùo, nhöõng Kitoâ höõu gaây tai tieáng vì tham nhuõng. Ñaây laø moät veát thöông trong Giaùo Hoäi. Nhöng hieän coù raát nhieàu vò thaùnh, raát nhieàu ngöôøi thaùnh thieän. Vaø caùc oâng baø thaùnh toäi loãi, nhö gkhoâng tham nhuõng. Ta cuõng haõy nhìn sang phía khaùc, Giaùo Hoäi voán thaùnh thieän. Coù nhöõng vò thaùnh ñoù ñaây. Caùm ôn baïn ñaõ coù can ñaûm hoûi caâu hoûi naøy.
8. Vaán ñeà Trung Quoác
Anais Feuga (Radio France): Chuùng ta vöøa bay qua Trung Quoác. Töø Korea trôû veà, Ñöùc Thaùnh Cha noùi raèng ngaøi saün saøng tôùi Trung Quoác vaøo ngaøy hoâm sau. Döôùi aùnh saùn glôøi tuyeân boá aáy, xin Ñöùc Thaùnh Cha giaûi thích vì sao Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ khoâng tieáp Ñöùc Dalai Lama khi ngaøi coù maët ôû Roâma tröôùc ñaây khoâng laâu, vaø caùc lieân heä vôùi Trung Quoác hieän nay ra sao?
Ñöùc Giaùo Hoaøng: Caùm ôn baïn ñaõ hoûi toâi caâu hoûi naøy. Thoùi quen trong leã taân cuûa Phuû Quoác Vuï Khanh laø khoâng tieáp caùc vò ñöùng ñaàu nhaø nöôùc vaø nhaân daân ôû bình dieän aáy khi hoï tham döï moät cuoäc hoäi nghò quoác teá ôû Roâma. Thí duï, vôùi (nhöõng vò döï) hoäi nghò FAO (Cô Quan Löông Noâng LHQ), toâi khoâng tieáp kieán ai caû. Ñoù laø lyù do ngaøi ñ aõkhoâng ñöôïc tieáp kieán. Toâi ñaõ thaáy moät soá tôø baùo noùi raèng toâi khoâng tieáp ngaøi vì sôï Trung Quoác. Ñieàu aáy khoâng ñuùng. Luùc aáy, (leã taân) naøy laø lyù do. Ngaøi coù yeâu caàu gaëp toâi, vaø ngöôøi ta noùi theá# nhöng ngaøy giôø, moät ñieåm naøo ñoù, ngaøi ñaõ coù tröôùc nhöng khoâng phaûi cho luùc ñoù, chuùng toâi vaãn lieân laïc vôùi nhau. Ñoäng löïc khoâng phaûi laø khöôùc töø moät ngöôøi, hay vì sôï Trung Quoác. Vaâng, chuùng toâi côûi môû, chuùng toâi muoán hoøa bình vôùi moïi ngöôøi...
Caùc lieân heä vôùi Trung Quoác hieän nay ra sao? Chính phuû Trung Quoác ñaùng kính (coù hieåu bieát), chuùng toâi cuõng ñaùng kính (coù hieåu bieát), ta haõy xeùt söï vieäc töøng böôùc moät. Ñoù laø caùch söï vieäc ñang dieãn tieán trong lòch söû, khoâng phaûi sao? Chuùng toâi chöa bieát, nhöng hoï bieát raèng toâi saün saøng moät laø tieáp ñoùn [moät ai ñoù] hai laø ñi [Trung Quoác].
9. Ñaùp öùng cuûa caùc nhaø laõnh ñaïo Hoài Giaùo oân hoøa ñoái vôùi lôøi keâu goïi cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng
Marco Ansaldo (La Repubblica): Khi Ñöùc Thaùnh Cha ôû Thoå Nhó Kyø, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ yeâu caàu caùc nhaø laõnh ñaïo trong theá giôùi Hoài Giaùo, caû chính trò, laãn toân giaùo vaø hoïc thuaät, coù chuû tröông choáng laïi chuû nghóa khuûng boá khi caùc haønh vi khuûng boá xaåy ra. Xem ra lôøi keâu goïi cuûa ngaøi chöa ñöôïc taàng lôùp cao cuûa Hoài Giaùo oân hoøa höôûng höùng...
Ñöùc Giaùo Hoaøng: Cuõng coù lôøi keâu goïi ñöôïc toâi laëp laïi vaøo ñuùng ngaøy toâi leân ñöôøng qua Sri Lanka, (lôøi keâu goïi) toâi ñaõ ñöa ra trong baøi dieãn vaên vôùi ngoaïi giao ñoøan saùng hoâm ñoù. Trong baøi dieãn vaên naøy, toâi noùi, toâi khoâng nhôù nhöõng lôøi chính xaùc, raèng caùc nhaø laõnh ñaïo toân giaùo, chính trò, hoïc thuaät vaø trí thöùc neân leân tieáng. Caû daân chuùng, theá giôùi Hoài Giaùo oân hoøa, cuõng neân yeâu caàu caùc nhaø laõnh ñaïo cuûa hoï laøm vieäc naøy. Moät soá trong soá hoï ñaõ laøm moät ñieàu gì ñoù. Toâi nghó ta neân daønh cho hoï theâm thì giôø, vì ñoái vôùi hoï, tình theá khoâng deã daøng. Vaø toâi coù hy voïng, vì giöõa hoï, coù nhöõng ngöôøi toát laønh. Toâi chaéc chaén noù seõ tôùi. Toâi muoán noùi cuøn gmoät ñieàu maø toâi ñaõ laëp laïi luùc leân ñöôøng.
10. Ñaùp öùng cuûa Giaùo Hoäi ñoái vôùi lôøi chæ trích chuû tröông cuûa Giaùo Hoäi veà kieåm soaùt sinh ñeû
Christoph Schmidt (CIC): Giaùo Hoäi ñaùp öùng ra sao ñoái vôùi caùc lôøi chæ trích chuû tröông cuûa mình veà kieåm soaùt sinh ñeû vì daân soá theá giôùi ñang gia taêng raát nhieàu. Vaø ñoái vôùi lôøi chæ trích ñöùa con?
Ñöùc Giaùo Hoaøng: Toâi nghó con soá 3 (ñöùa con) moãi gia ñình maø baïn noùi, ñoù laø con soá maø caùc chuyeân vieân cho laø quan troïng ñeå giöõ cho daân soá tieán... Ba ñöùa con moãi caëp vôï choàng. Kh ixuoáng döôùi con soá aáy, thaùi cöïc khaùc seõ xaåy ra, nhö ñang xaåy ra cho YÙ. Toâi töøng nghe, toâi khoâng bieát coù thöïc khoâng, raèng ñeán naêm 2024, seõ khoâng coù tieàn traû ngöôøi höu trí vì coù söï giaûm thieåu daân soá.
Do ñoù, ñeå traû lôøi baïn, töø ngöõ chuû yeáu ñöôïc Giaùo Hoäi luoân duøng vaø caû toâi cuõng quen duøng laø laøm cha meï coù traùch nhieäm. Ta thöï chieän ñieàu naøy caùch naøo? Baèng ñoái thoaïi. Moãi ngöôøi cuøng vôùi muïc töû cuûa mình tìm caùch thöïc hieän vieäc laøm cha meï coù traùch nhieäm naøy.
Thí duï toâi ñaõ nhaéc treân ñaây veà ngöôøi phuï nöõ ñang chôø sinh ñöùa con thöù taùm vaø ñaõ coù tôùi 7 ñöa con sinh ra baèng caùch moå. Ñoù laø voâ traùch nhieäm. (Ngöôøi phuï nöõ ñoù coù theå seõ noùi) "khoâng, nhöng con phoù thaùc nôi Chuùa". Nhöng Chuùa ban cho chò caùc phöông phaùp ñeå coù traùch nhieäm. Moät soá ngöôøi nghó raèng, xin loãi neáu oâi duøng chöõ naøy, muoán laø ngöôøi Coâng Giaùo toát ta phaûi gioáng nhö thoû. Khoâng. Phaûi laøm cha meï coù traùch nhieäm! Ñieàu naøy raát roõ raøng vaø ñoù laø lyù do taïi sao trong Giaùo Hoäi coù nhöõng nhoùm hoân nhaân, coù nhöõng chuyeân vieân veà vaán ñeà naøy, coù caùc muïc töû, nhöõng ngöôøi ta coù theå tìm tôùi vaø toâi bieát coù raát nhieàu, raát nhieàu caùch beân caïnh ñoù raát hôïp phaùp vaø töøng höõu ích trong vaán ñeà naøy. Baïn ñaõ haønh ñoäng toát khi hoûi toâi ñieàu naøy.
Moät ñieàu nöõ alieân quan tôùi vieäc naøy laø: ñoái vôùi phaàn lôùn ngöôøi ngheøo, ñöùa con laø gia baûo. Quaû thöïc caû ôû ñaây nöõa, baïn cuõng phaûi khoân ngoan nhöng ñoái vôùi hoï ñöùa con vaãn laø moät gia baûo. (Nhieàu ngöôøi cho raèng) "Chuùa bieát caùch giuùp toâi" vaø coù leõ moät soá ngöôøi trong soá naøy khoâng khoân ngoan, ñieàu naøy coù thaät. Laøm cha meï coù traùch nhieäm nhöng ta cuõng phaûi xeùt tôùi loøng quaûng ñaïi cuûa ngöôøi cha ngöôøi meï bieát coi moïi ñöùa con ñeàu laø gia baûo.
11. Nhöõng giaây phuùt xuùc ñoäng nhaát taïi Phi Luaät Taân
Elisabetta Pique (La Nacion): Ñaïi dieän nhoùm noùi tieáng Taây Ban Nha, con coù hai caâu hoûi. Ñaây laø chuyeán ñi raát caûm ñoäng ñoái vôùi moïi ngöôøi. Chuùng con thaáy ngöôøi ta khoùc suoát buoåi taïi Tacloban, ngay caû phoùng vieân chuùng con cuõng khoùc. Hoâm qua, Ñöùc Thaùnh Cha noùi, theá giôùi caàn phaûi khoùc. Con muoán hoûi Ñöùc Thaùnh Cha, ñaâu laø, vaø ñieàu aáy raát xuùc ñoäng, ñaâu laø giaây phuùt xuùc ñoäng nhaát ñoái vôùi Ñöùc Thaùnh Cha, vì thaùnhleã ôû Tacloban laø moät giaây phuùt nhö theá vaø caû hoâm qua nöõa khi beù gaùi baét ñaàu khoùc. Ñoù laø caâu hoûi thöù nhaát, ñoái vôùi Ñöùc Thaùnh Cha giaây phuùt ñoù laø gì. Caâu hoûi thöù hai, hoâm qua Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ taïo neân lòch söû. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ vöôït qua kyû luïc cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II, taïi cuøng moät nôi, ñaõ coù 6 hay 7 trieäu ngöôøi. Ñöùc Thaùnh Cha caûm nhaän ra sao khi thaáy, Ñöùc Hoàng Y Tagle cho chuùng con hay trong Thaùnh Leã tröôùc baøn thôø Ñöùc Thaùnh Cha hoûi ngaøi, nhöng coù bao nhieâu ngöôøi ôû ñaây? Ñöùc Thaùnh Cha caûm nhaän ra sao khi vöôït qua kyû luïc naøy, khi böôùc vaøo lòch söû nhö moät vò giaùo hoaøng vôùikhoái ngöôøi tham döï cao nhaát trong lòch söû? Con caùm ôn Ñöùc Thaùnh Cha.
Ñöùc Giaùo Hoaøng: Giaây phuùt xuùc ñoäng nhaát... Ñoái vôùi toâi thaùnh leã taïi Tacloban laø xuùc ñoäng nhaát. Raát xuùc ñoäng. Khi thaáy moïi ngöôøi daân Chuùa ñöùng im laëng, caàu nguyeän, sau thaûm hoïa naøy, nghó ñeán toäi loãi toâi vaø nhöõng ngöôøi ñoù, thaät laø xuùc ñoäng, moät giaâ phuùt raát xuùc ñoäng. Trong luùc cöû haønh thaùnh leã ôû ñoù, toâi caûm thaáy mình nhö theå tan bieán, gaàn nhö khoâng noùi ñöôïc nöõa. Toâi khoâng coøn caûm thaáy chi, toâi khoâng bieát ñieàu gì ñaõ xaåy ra cho mình, coù leõ ñoù laø söï xuùc ñoäng, toâi khoâng bieát. Nhöng ot6i khoâng caûm thaáy gì caû, quaû laø ñieàu laï. Vaø roài caùc cöû chæ baét ñaàu chuyeån ñoäng. Moïi cöû chæ. Khi toâi ñi qua vaø moät cha laøm (cöû chæ) naøy thì toâi chuùc laønh cho ngaøi, hình nhö ngaøi caùm ôn nhöng... ñoái vôùi hoï, moät chuùc laønh ñaõ ñuû. Toâi nghó, nhöng toâi, ngöôøi voán coù nhieàu kyø voïng, toâi muoán ñieàu naøy, toâi muoán ñieàu noï. Ñieàu naøy toát cho toâi, khoâng phaûi sao? Nhöõng giaây phuùt xuùc ñoäng. Sau naøy, toâi môùi thaáy ra raèng ôû Tacloban, chuùng toâi ñaùp xuoáng ôû söùc gioù 70 daëm moät giôø, toâi coi troïng lôøi caûnh caùo raèng chuùng toâi phaûi rôøi khoâng treã hôn luùc 1 giôø vì coù nguy hieåm. Nhöng toâi khoâng sôï.
Ñoái vôùi söï tham döï ñoâng ñaûo, toâi caûm thaáy mình nhö tan bieán ra khoâng. Ñaây laø daân Thieân Chuùa, vaø Thieân Chuùa ñang hieän dieän, vaø nieàm haân hoan coù Chuùa hieän dieän noùi vôùi chuùng toâi, caùc baïn haõy suy nghó kyõ ñieàu naøy, raèng caùc con laø ñaày tôù cuûa nhöõng ngöôøi naøy, hoï laø nhöõng ngöôøi chuû ñaïo. Moät ñieàu gì gioáng nhö theá.
Ñieàu khaùc nöõa laø vieäc khoùc. Moät trong nhöõng ñieàu bò maát ñi khi coù quaù nhieàu cuûa caûi hay khi caùc giaù trò bò hieåu laàm hay khi ta trôû neân quen thuoäc vôùi baát coâng, vôùi thöù vaên hoùa vöùt boû naøy, laø khaû naêng khoùc. Ñaây laø moät ôn phuùc maø ta phaûi xin cho coù. Trong cuoán saùch leã cuõ, coù lôøi nguyeän raát ñeïp ñeå ñöôïc khoùc. Noù ít nhieàu ñoïc nhö theá naøy: Laïy Chuùa, Chuùa ñaõ laøm ñeå Moâseâ duøng chieác gaäy maø laøm cho nöôùc voït ra töø taûng ñaù, xin laøm cho töø hoøn ñaù laø traùi tim con voït ra laøn nöôùc maét. Quaû laø moät lôøi caàu nguyeän ñeïp. Kitoâ höõu chuùng ta phaûi xin cho ñöôïc ôn bieát khoùc, nhaát laø nhöõng Kitoâ höõu khaù giaû. Vaø khoùc cho baát coâng vaø khoùc cho toäi loãi. Bôûi vì khoùc seõ môû loøng caùc baïn hieåu nhieàu thöïc taïi môùi hay nhieàu chieàu kích môùi cuûa thöïc taïi. Ñoù laø ñieàu em beù gaùi ñaõ noùi, ñoù laø ñieàu toâi ñaõ noùi vôùi em. Em laø ngöôøi duy nhaát hoûi caâu hoûi khoâng coù caâu traû lôøi, taïi sao treû em chòu ñau khoå? Vaên haøo Dostoyevsky ñaõ töï hoûi caâu ñoù, vaø oâng ta khoâng traû lôøi ñöôïc. Taïi sao treû em chòu ñau khoå? Em, vôùi caùi khoùc cuûa em, moät phuï nöõ khoùc. Khi toâi noùi ñieàu quan troïng laø phuï nöõ phaûi ñöôïc coi troïng trong Giaùo Hoäi, thì khoâng phaûi chæ daønh cho hoï moät chöùc naêng nhö thö kyù moät thaùnh boä, duø ñieàu naøy cuõng toát thoâi. Khoâng, phaûi laø vieäc hoï cho ta bieát hoï caûm nhaän vaø nhìn thöïc taïi nhö theá naøo. Vì phuï nöõ nhìn söï vieäc töø moät söï phong phuù khaùc, moät phong phuù lôùn lao hôn. Coøn ñieàu nöõa toâi moán nhaán maïnh laø nhöõng gì toâi noùi vôùi ngöôøi thanh nieân cuoái cuøng (taïi cuoäc gaëp gôõ giôùi treû), ngöôøi laøm vieäc raát gioûi, anh ta cho, cho vaø cho, anh ta toå chöùc giuùp ngöôøi ngheøo. Nhöng ñöøng queân raèng chuùng ta cuõng caàn laøm aên maøy, aên maøy hoï, anh maøy ngöôøi ngheøo. Vì ngöôøi ngheøo giaûng Tin Möøng cho chuùng ta. Neáu chuùng ta laáy ngöôøi ngheøo khoûi Tin Möøng, chuùng ta seõ khoâng theå hieåu söù ñieäp cuûa Chuùa Gieâsu. Ngöôøi ngheøo giaûng Tin Möøng cho chuùng ta. Toâi ñi giaûng Tin Möøng cho ngöôøi ngheøo, ñuùng, nhöng haõy ñeå caùc baïn ñöôïc hoï giaûng tin möøng cho. Vì hoï coù nhöõng giaù trò maø caùc baïn khoâng coù.
Ñöùc Giaùo Hoaøng caùm ôn truyeàn thoâng
Toâi xin caùm ôn caùc baïn raát nhieàu vì vieäc laøm cuûa caùc baïn. Caùm ôn caùc baïn nhieàu laém. Toâi bieát thaät laø moät hy sinh ñoái vôùi caùc baïn. Caùm ôn caùc baïn nhieàu laém. Toâi muoán toû nhöõng lôøi caùm ôn naøy caùch cuï theå ñoái vôùi nöõ phoù teá cuûa chuùng ta, maø ngaøy sinh nhaät rôi vaøo hoâm nay. Chuùng toâi khoâng theå noùi baø bao nhieâu tuoåi nhöng baø ñaõ laøm vieäc ôû ñaây töø luùc laø moät ñöùa treû, moät ñöùa treû, moät ñöaù treû. Xin caàu chuùc nhöõng ñieàu toát ñeïp nhaát.
Vuõ Van An