Hai ñieàu ñaùng löu yù
trong chuyeán vieáng thaêm Sri Lanka
cuûa Ñöùc Phanxicoâ
Hai ñieàu ñaùng löu yù trong chuyeán vieáng thaêm Sri Lanka cuûa Ñöùc Phanxicoâ.
Sri Lanka (VietCatholic News 15-01-2015) - Hai ñieàu ñaùng löu yù trong chuyeán vieáng thaêm Sri Lanka cuûa Ñöùc Phanxicoâ: Ñieàu thöù nhaát: ngaøi laø vò giaùo hoaøng cuûa ngaïc nhieân. Ñieàu thöù hai, ngaøi laø vò giaùo hoaøng, duø trong caûnh ngoä naøo, vaãn ñöôïc caûm tình cuûa töôøng thuaät truyeàn thoâng.
Giaùo hoaøng cuûa ngaïc nhieân
Taïi Colombo, Ñöùc Phanxicoâ vaãn duy trì ñöôïc danh hieäu giaùo hoaøng cuûa nhöõng ngaïc nhieân vaø noái voøng tay lôùn. Thöïc vaäy, vaøo buoåi toái Thöù Tö 14 thaùng 1 naêm 2015, ngaøi ñaõ phoái hôïp ñöôïc caû hai khía caïnh aáy khi baát ngôø vieáng thaêm ngoâi ñeàn Phaät Giaùo taïi thuû ñoâ Sri Lanka.
Theo phaùt ngoân vieân Toøa Thaùnh, taïi ngoâi ñeàn treân, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ ñöôïc chæ cho xem moät caên phoøng coù töôïng Buddha vaø hai vò thaùnh khaùc cuûa truyeàn thoáng Phaät Giaùo. Caùc vò sö truï trì cuõng cho ngaøi xem moät chieác bình ñöïng thaùnh tích maø thænh thoaûng laém môùi ñöôïc môû ra, nhöng dòp naøy, caùc vò ñaõ môû ra cho ngaøi xem.
Nhaân dòp naøy, caùc vò sö truï trì cuõng cho ngaøi nghe ca haùt maø theo phaùt ngoân vieân Toøa Thaùnh, ngaøi ñaõ "toân kính laéng nghe".
Duø khoâng heà laø laàn ñaàu, vì Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II töøng tôùi thaêm moät vò laõnh ñaïo Phaät Giaùo Thaùi Lan teân Vasana Tara taïi moät trung taâm Phaät Giaùo khi thaêm Bangkok naêm 1984, nhöng vieäc Ñöùc Phanxicoâ thaêm ngoâi ñeàn Phaät Giaùo naøy phaûi ñöôïc coi laø baát thöôøng.
Moät phaùt ngoân vieân cuûa Toøa Thaùnh cho bieát moät trong caùc vò coù thaåm quyeàn trong Phaät Giaùo, khi nghinh ñoùn Ñöùc Phanxicoâ taïi phi tröôøng Colombo ñaõ môøi ngaøi gheù thaêm, vaø Ñöùc Phanxicoâ "muoán chöùng toû tình baèng höõu vaø thaùi ñoä tích cöïc cuûa ngaøi" ñoái vôùi caùc Phaät Töû.
Cuoäc gheù thaêm khoâng döï truø tröôùc maø theo phaùt ngoân vieân Toøa Thaùnh keùo daøi 20 phuùt naøy dieãn ra sau khi Ñöùc Phanxicoâ töø Ñeàn Ñöùc Meï Madhu trôû veà, nôi tröôùc ñaây voán laø vuøng tranh chaáp trong cuoäc noäi chieán keùo daøi 30 naêm.
Cuoäc noäi chieán naøy khieán ngöôøi ña soá Phaät Giaùo choáng laïi ngöôøi thieåu soá Tamil theo AÁn Giaùo, vaø laø lyù do khieán cho vaán ñeà hoøa giaûi vaø hoaø hôïp toân giaùo trôû thaønh caùc chuû ñeà chính cuûa chuyeán vieáng thaêm Sri Lanka.
Trong cuoäc gaëp gôõ caùc vò laõnh ñaïo Phaät Giaùo, AÁn Giaùo, Hoài Giaùo vaø Kitoâ Giaùo vaøo ñeâm thöù Ba, chaúng haïn, Ñöùc Phanxicoâ nhaán maïnh raèng "khoâng bao giôø ñöôïc laïm duïng caùc nieàm tin toân giaùo ñeå beânh vöïc baïo löïc vaø chieán tranh".
Cuoäc gheù thaêm ngoâi ñeàn caùch baát ngôø hoâm thöù Tö 14 thaùng 1 naêm 2015 coù moät yù nghóa ñaëc bieät neáu xeùt tôùi phaûn öùng tieâu cöïc cuûa Phaät Giaùo ñoái vôùi cuoäc vieáng thaêm naêm 1995 tröôùc ñaây cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II, moät cuoäc vieáng thaêm dieãn ra khoâng laâu sau khi ngaøi laøm ngöôøi Phaät Giaùo noåi giaän vì goïi tín ngöôõng cuûa hoï "phaàn lôùn thuoäc heä voâ thaàn" trong moät cuoäc phoûng vaán cuûa moät nhaø baùo YÙ. Caùc vò laõnh ñaïo Phaät Giaùo hoài aáy ñaõ taåy chay cuoäc gaëp gôõ lieân toân do ngaøi toå chöùc.
Duø trong caûnh ngoä naøo, vaãn ñöôïc caûm tình cuûa töôøng thuaät truyeàn thoâng
Nhaø baùo John L. Allen Jr., trong baøi baùo vieát ngaøy 14 thaùng Gieâng naêm 2015 töø Colombo, cho raèng chuyeán toâng du Sri Lanka, moät laàn nöõa, noùi leân khía caïnh quyeán ruõ cuûa Ñöùc Phanxicoâ ñoái vôùi töôøng thuaät truyeàn thoâng.
OÂng cho raèng nhöõng neùt toång quaùt trong töôøng thuaät thoâng thöôøng veà Ñöùc Phanxicoâ nay ñaõ trôû thaønh quen thuoäc. Ngaøi ñöôïc coi nhö ngöôøi beânh vöïc ngöôøi ngheøo vaø ngöôøi bò chaø ñaïp cuõng nhö laø nhaø caûi caùch khoâng caâu neä muoán daãn Ñaïo Coâng Giaùo tieán theo chieàu caáp tieán.
Tuy khoâng ñöôïc ngöôøi Coâng Giaùo baûo thuû öa thích, nhöng xeùt theo coâng luaän vaø töôøng thuaät truyeàn thoâng, loái nhìn treân thöôøng coù nghóa laø ngaøi vöôït qua nhieàu thieân kieán maø caùc vò tieàn nhieäm khoâng vöôït qua ñöôïc.
Thaùng taùm naêm 2014, chaúng haïn, khi Ñöùc Phanxicoâ tôùi thaêm moät cô sôû baùc aùi Coâng Giaùo beân ngoaøi Haùn Thaønh teân laø Kkottongnae. Cô sôû naøy chöùa 5,000 ngöôøi beänh vaø khuyeát taät, do moät linh muïc ñaày loâi cuoán teân laø John Oh thaønh laäp. Vò linh muïc naøy vöôùng vaøo nhhieàu tai tieáng xöa nay.
Moät soá ngöôøi trong Giaùo Hoäi Ñaïi Haøn coi nghieäp vuï naøy nhö moät bòp bôïm, chæ lo gaây quó hôn laø phuïc vuï ngöôøi caàn tôùi; tröôùc khi Ñöùc Giaùo Hoaøng tôùi thaêm, nhöõng ngöôøi chæ trích cô sôû naøy voán toå chöùc caû haøng loaït caùc cuoäc phaûn ñoái.
Tuy nhieân, cuoái cuøng, khoâng moät tai tieáng naøo aûnh höôûng tôùi cuoäc thaêm vieáng cuûa Ngaøi; tình yeâu thöông ngöôøi ngheøo cuûa ngaøi ñaõ trôû thaønh moät thöù daõ söû. Truyeàn thoâng khoâng heà ñaët daáu hoûi naøo veà chuyeán vieáng thaêm naøy caû.
Tuaàn naøy, taïi Colombo, ta cuõng thaáy moät chuyeän töông töï. Ñeâm thöù Ba, Ñöùc Phanxicoâ ñoïc moät baøi dieãn vaên taïi cuoäc gaëp gôõ lieân toân. Baøi dieãn vaên naøy khoâng khaùc veà noäi dung so vôùi Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI chuùt naøo: cuõng deø daët veà caùc giôùi haïn cuûa cuoäc ñoái thoaïi lieân toân: "Nhö kinh nghieäm ñaõ cho thaáy, muoán cho cuoäc ñoái thoaïi nhö theá ñöôïc höõu hieäu, noù caàn ñöôïc ñaët cô sôû treân vieäc trình baøy ngay thaúng caùc xaùc tín cuûa mình" nghóa laø phaûi "trung thöïc" khi noùi leân caùc nieàm tin cuûa mình.
Ngaøi noùi tieáp "ngöôøi ta khoâng caàn phaûi töø boû caên tính cuûa hoï, baát luaän laø caên tính saéc toäc hay toân giaùo, môùi coù theå soáng hoøa hôïp vôùi anh chò em mình".
Neáu laø Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI noùi nhö theá, nhieàu thính giaû chaéc chaén seõ nghó tôùi caùc tranh caõi laâu ñôøi khieán Roâma choáng laïi caùc giaùm muïc vaø caùc thaàn hoïc gia AÙ Chaâu trong caùc vaán ñeà naøy. Hoï seõ cho raèng Ñöùc Giaùo Hoaøng muoán daäp taét hay ít nhaát cuõng muoán leân aùn caùch kheùo leùo caùc quan ñieåm caáp tieán, muoán saùp laïi AÙ Chaâu vaø caùc truyeàn thoáng cuûa noù.
Vôùi Ñöùc Phanxicoâ thì khaùc, khoâng ai hoaøi nghi yù muoán noái voøng tay lôùn, nguyeän voïng tha thieát muoán ñoái thoaïi cuûa ngaøi, neân nhöõng nhaän ñònh nhö theá khoâng ai chuù yù caû, hay ít nhaát khoâng gaây neân baát cöù phaûn öùng hay nhaän ñònh tieâu cöïc naøo.
Saùng thöù Tö 14 thaùng 1 naêm 2015 cuõng theá, Ñöùc Phanxicoâ, trong baøi giaûng leã phong thaùnh cho linh muïc Joseph Vaz, ñaõ thuùc giuïc ngöôøi Coâng Giaùo noi göông vò thaùnh môùi vaø trôû neân "caùc moân ñeä truyeàn giaùo"; ngaøi cho raèng "chuùng ta ñöôïc keâu goïi leân ñöôøng vôùi cuøng moät loøng nhieät thaønh nhö theá'.
Ñöùc Gioan Phaoloâ II cuõng noùi nhö theá khi toâng du AÁn Ñoä naêm 1999. Ngaøi keâu goïi cho coù moät muøa gaët ñöùc tin vó ñaïi treân luïc ñòa bao la vaø chuû yeáu naøy... Thieân nieân kyû thöù nhaát, thaùnh giaù ñöôïc troàng taïi AÂu Chaâu, vaø thieân nieân kyû thöù hai, ñöôïc troàng taïi Myõ Chaâu vaø Phi Chaâu theá naøo, thì thieân nieân kyû thöù ba, Thaùnh Giaù cuõng phaûi ñöôïc troàng taïi AÙ Chaâu nhö theá.
Lôøi nhaän ñònh aáy ñaõ khieán nhieàu ngöôøi AÁn Ñoä theo AÁn Giaùo noåi giaän vaø leân tieáng phaûn ñoái phong traøo caûi ñaïo cuûa Kitoâ Giaùo taïi ñaây. Hoï toå chöùc nhieàu cuoäc phaûn ñoái doïc loä trình cuûa ngaøi vaø yeâu caàu ngaøi xin loãi.
Nhöng vôùi Ñöùc Phanxicoâ, söï vieäc coù khaùc. Cuõng nhöõng caâu noùi vôùi cuøng noäi dung ñaõ khoâng bò ai pheâ bình chæ trích duø laø ngöôøi Phaät Giaùo ña soá hay ngöôøi AÁn Giaùo thieåu soá.
Vuõ Van An