Cuba vuøng ñaát ñoái ñaàu
giöõa hai cöôøng quoác
Cuba vuøng ñaát ñoái ñaàu giöõa hai cöôøng quoác.
Cuba (Vat. 6-01-2015) - Ngaøy 17 thaùng 12 naêm 2015 Hoa Kyø ñaõ tuyeân boá bình thöôøng hoùa ngoaïi giao vôùi Cuba sau hôn nöûa theá kyû ñoaïn tuyeät, thuø nghòch vaø caám vaän. Toång thoáng Barack Obama vaø Chuû tòch Raul Castro ñaõ haàu nhö ñoàng thôøi coâng boá tin naøy treân ñaøi truyeàn hình quoác gia sau cuoäc ñieän ñaøm keùo daøi 45 phuùt.
Toång thoáng Obama noùi: "Keå töø nay caùc töông quan giöõa nhaân daân Hoa Kyø vaø nhaân daân Cuba thay ñoåi. Moät chöông môùi trong lòch söû cuûa chaâu Myõ ñöôïc môû ra... Vôùi nieàm haõnh dieän trong 50 naêm qua Hoa Kyø ñaõ uûng hoä neàn daân chuû vaø caùc quyeàn con ngöôøi taïi Cuba. Chuùng ta ñaõ laøm ñieàu ñoù tröôùc heát vôùi caùc hoaït ñoäng cuûa chính quyeàn nhaèm coâ laäp Cuba, vaø caû khi caùc ñöôøng loái chính trò naøy ñaâm reã saâu trong caùc yù höôùng toát laønh nhaát, ñaõ khoâng coù quoác gia naøo lieân keát vôùi chuùng ta trong vieäc ñöa ra caùc caám vaän, vaø chuùng ñaõ ñaït ít keát quûa, ngoaøi vieäc cung caáp cho chính quyeàn Cuba moät côù ñeå aùp ñaët caùc haïn cheá treân chính nhaân daân cuûa hoï..."
Nhieàu ngöôøi trong giôùi truyeàn thoâng cho raèng ñaây laø moät bieán coá lòch söû, vì böùc töôøng cuoái cuøng ghi daáu söï chia reõ theá giôùi thaønh hai khoái Ñoâng Taây, ñaõ suïp ñoå. Töø theá thuø ñòch Cuba laïi trôû thaønh baïn cuûa Hoa Kyø. Thaät vaäy, ngöôøi ta coøn nhôù cuoäc khuûng hoaûng ngoaïi giao giöõa Hoa Kyø vaø Cuba ñaõ baét ñaàu naêm 1960, khi Fidel Castro leân naém quyeàn vaø quoác höõu hoùa kyõ ngheä, khieán cho caùc doanh thöông Myõ maát caùc nhaø maùy loïc ñöôøng cuõng nhö nhieàu soøng baïc vaø cô sôû kinh doanh khaùc. Ngaøy 16 thaùng 4 naêm 1961 toång thoáng John Kennedy uûng hoä vieäc ñoå quaân Myõ leân Vònh Heo ñeå toå chöùc caùc löïc löôïng choáng caùch maïng, nhöng thaát baïi. Söï thaát baïi cuûa chieán dòch naøy khieán cho Cuba ngaû theo Lieân Xoâ. Ngaøy 25 thaùng 4 naêm 1961 Hoa Kyø ra leänh caám vaän Cuba toaøn dieän, khieán cho Cuba laïi caøng tuøy thuoäc Lieân Xoâ veà maët kinh teá hôn nöõa. Naêm sau ñoù vuï Lieân Xoâ ñaët caùc daøn hoûa tieãn nguyeân töû treân ñaûo Cuba gaây ra cuoäc khuûng hoaûng giöõa hai cöôøng quoác. Tröôùc caùc phaûn öùng cöùng raén cuûa toång thoáng Kennedy, Lieân Xoâ ñaõ phaûi ruùt caùc hoûa tieãn nguyeân töû veà nöôùc, traùnh cho theá giôùi rôi vaøo nguy cô cuûa moät cuoäc chieán nguyeân töû.
Trong thôøi chieán tranh laïnh Cuba ñaõ luoân luoân laø moät caùi gai choïc vaøo hoâng Hoa Kyø. Vaø ngay caû sau khi Lieân Xoâ suïp ñoå, trong 20 naêm qua, Cuba ñaõ giöõ moät vai troø quan troïng trong vieäc ngaên chaän aûnh höôûng cuûa Hoa Kyø treân caùc nöôùc chaâu Myõ Latinh. Bieán coá toång thoáng Hugo Chavez naém quyeàn vaø "cuoäc caùch maïng Bolivariana" beân Venezuela ñaõ laøm naûy sinh "Truïc caùc quoác gia chaâu Myõ Latinh" lieân keát caùc nöôùc Cuba, Venezuela, Bolivia, Nicaragua, Uruguay, vaø caû Argentina vaø Peru nöõa, choáng laïi sö thoáng trò kinh teá vaø chính trò cuûa Hoa Kyø.
Bieán coá cheá ñoä coäng saûn Lieân Xoâ suïp ñoå hoài thaäp nieân 1990 khieán cho Cuba luùn saâu vaøo cuoäc khuûng hoaûng kinh teá raát traàm troïng. Naêm 2001 toång thoáng Putin quyeát ñònh ñoùng cöûa caên cöù Lourdes beân Cuba, vì cho raèng noù thöøa thaõi voâ ích tröôùc caùc töông quan toát ñeïp vaø baàu khí giaõn xaû giöõa Hoa Kyø vaø Lieân Bang Nga. Hai beân ñaõ kyù keát moät loaït caùc thoûa hieäp giaûm caùc vuõ khí chieán löôïc. Toång Thoáng George Bush tuyeân boá thôøi kyø chieán tranh laïnh ñaõ chaám döùt vaø oâng daán thaân thieát laäp moät töông quan coäng taùc môùi vaø trong saùng vôùi Lieân Bang Nga. OÂng cam ñoan Hoa Kyø seõ khoâng bao giôø ñaët heä thoáng hoûa tieãn nguyeân töû taïi caùc nöôùc cöïu Ñoâng AÂu, cuõng nhö lôïi duïng vieäc giaûi taùn Khoái Varsava ñeå thaønh laäp caùc caên cöù quaân söï cuûa khoái Nato gaàn bieân giôùi Nga. Döïa treân thoûa hieäp mieäng ñoù chính quyeàn Matscôva ñaõ ñoùng cuûa hai caên cöù quaân söï taïi Lourdes beân Cuba vaø Cam Ranh beân Vieät Nam.
Tuy nhieân, trong moät dieãn vaên naêm 2012 toång thoáng Putin ñaõ toá caùo Hoa Kyø khoâng giöõ lôøi höùa, traùi laïi ñaõ taïo thaønh moät voøng vaây Lieân Bang Nga, baèng caùch loâi cuoán vaøo cuoäc caû caùc nöôùc vuøng Trung AÂu, Baltic, Ucraina vaø Caucaso nöõa... Vì theá oâng noùi: "Caâu traû lôøi duy nhaát cho söï kieän naøy coù theå laø moät söï baønh tröôùng khoâng caân xöùng söï hieän dieän quaân söï cuûa Nga taïi nöôùc ngoaøi, nhaát laø taïi Cuba, vì ôû ñaây coù caùc vò trí thieân nhieân thích hôïp cho caùc taàu quan saùt ñieän töû vaø taàu chieán cuûa chuùng ta, moät heä thoáng caùc saân bay vaø caên cöù yeåm trôï. Vôùi söï ñoàng yù hoaøn toaøn cuûa chính quyeàn Cuba ngaøy 11 thaùng 5 naêm nay 2012 nöôùc ta ñaõ baét ñaàu vieäc taùi laäp trung taâm ñieän töû taïi Loudes vaø caên cöù haäu caàn cho Thuûy quaân Nga. Hoa Kyø ñaõ khoâng muoán hoaït ñoäng theo tình höõu nghò, thì giôø ñaây hoï phaûi gaùnh laáy caùc haäu quaû".
Ñaây laø lyù do giaûi thích taïi sao ngaøy 21 thaùng 7 naêm 2012 Ñeà ñoác Nga Victor Chirkov chæ huy Thuûy quaân Nga, ñaõ tuyeân boá laø Nga ñang hoaït ñoäng treân bình dieän quoác teá ñeå thaønh laäp caùc trung taâm phoái hôïp cho thuûy quaân Nga taïi caên cöù Lourdes beân Cuba, treân quaàn ñaûo Seychelles vaø caên cöù Cam Ranh beân Vieät Nam. Lourdes vaø Cam Ranh ñaõ laø hai caên cöù quaân söï lôùn nhaát cuûa Cöïu Lieân Xoâ, vaø caên cöù Lourdes chæ caùch Hoa Kyø 180 caây soá. Vaø quûa theá hoài thaùng 7 naêm 2014 Lieân Bang Nga vaø Cuba ñaõ kyù thoaû hieäp môû laïi caên cöù quaân söï taïi Lourdes cho tình baùo vaø quaân ñoäi Nga hoaït ñoäng.
Ngoaøi ra, cuõng khoâng ñöôïc queân caùc caêng thaúng hieän coù giöõa Hoa Kyø, Lieân Hieäp AÂu chaâu vaø Nga, sau vuï toång thoáng Putin yeåm trôï vaø cung caáp khí giôùi cho phe noåi loaïn beân Ucraina vaø cho quaân Nga tieán chieám Crimea. Cuoäc khuûng hoaûng taïi Ucraina khieán cho Hoa Kyø vaø khoái Minh Öôùc Baéc Ñaïi Taây Döông ñang chuaån bò cho moät cuoäc xung ñoät beân AÂu chaâu, baét ñaàu baèng cuoäc chieán kinh teá vaø daàu hoûa nhaèm bao vaây vaø coâ laäp hoùa Lieân Bang Nga. Chieán thuaät gaây aùp löïc naøy cuûa Hoa Kyø voâ cuøng nguy hieåm, vì coù theå chaâm ngoøi cho moät cuoäc chieán vôùi moät keû thuø coù caên cöù quaân söï chæ caùch bôø bieån Florida 90 daëm.
Caùc ñoäng thaùi cuûa Nga muoán trôû laïi Cuba ñeå keøm chaân Hoa Kyø chaéc chaén ñaõ laø lyù do chính khieán cho toång thoáng Barack Obama baát thình lình tuyeân boá taùi laäp lieân laïc ngoaïi giao vôùi Cuba, môû cöûa toøa ñaïi söù, boû caám vaän vaø vieän trôï cho Cuba. Tuy môùi kyù thoûa hieäp cho Nga taùi söû duïng caên cöù quaân söï taïi Lourdes, nhöng suy ñi nghó laïi Cuba thaáy ñi vôùi Myõ vaãn coù lôïi vaø an toaøn hôn ñi vôùi Nga, neân ñaønh "baùn anh em xa, mua laùng gieàng gaàn". Vaø theá laø toång thoáng Barack Obama troå taøi "nhanh tay leï con maét" hôùt tay treân cuûa toång thoáng Vladimir Putin. Roát cuoäc Cuba laïi tieáp tuïc laø vuøng ñaát ñoái ñaàu giöõa hai cöôøng quoác Hoa Kyø vaø Lieân Bang Nga.
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)