Baàu khí möøng leã Giaùng Sinh
taïi moät vaøi nôi treân theá giôùi
Baàu khí möøng Giaùng Sinh ñoù ñaây treân theá giôùi.
Roma (Vat. 27-12-2014) - Trong ngaøy leã Giaùng Sinh xin kính môøi quùy vò cuøng chuùng toâi theo doõi baàu khí möøng leã taïi moät vaøi nôi treân theá giôùi:
Baét ñaàu töø Beátleâhem beân Thaùnh Ñòa laø nôi Ñöùc Gieâsu Kitoâ Con Thieân Chuùa ñaõ giaùng sinh caùch ñaây hôn 2,000 naêm. Caùc chöông trình leã Giaùng Sinh vaãn ñöôïc toå chöùc nhö moïi naêm, vôùi söï tham döï cuûa nhieàu ñoaøn haønh höông quoác teá, trong ñoù coù nhoùm caùc linh muïc tu só nam nöõ ñang tu hoïc taïi Roma, do cha Buøi Coâng Traùc Phoù giaùm ñoác tröôøng thaùnh Phaoloâ höôùng daãn. Tuy nhieân, baàu khí Giaùng Sinh keùm vui haún vì caùc caêng thaúng môùi ñaây giöõa caùc nhoùm Do thaùi quùa khích vaø ngöôøi Palestin treân khu vöïc Ñeàn Thôø xöa kia, nôi ñaõ bieán thaønh ñeàn thôø hoài giaùo töø ñaàu theá kyû thöù VII, vaø nhaát laø caùc haäu quûa cheát choùc taøn phaù cuûa cuoäc chieán 50 ngaøy giöõa löïc löôïng Hamas vaø quaân ñoäi Israel trong daûi Gaza muøa heø naêm 2014, khieán cho 2,200 ngöôøi cheát ña soá laø ngöôøi Palestin, 3,000 ngöôøi bò thöông vaø 54,000 ngöôøi phaûi taûn cö laùnh naïn.
Trong söù ñieäp giaùng sinh Ñöùc Thöôïng Phuï Gieârusalem Fouad Twal ghi nhaän raèng trong naêm 2014 moïi ngöôøi phaûi chöùng kieán caûnh gia taêng baïo löïc vaø caùc phaûn öùng thuø nghòch sau ñoù. Ngaøi vieát "cuoäc chieán taøn phaù vaø vieäc ñoå maùu ñi keøm taïi Gaza, ñöôïc keå laø taøn haïi hôn heát... Chuùng ta leân aùn cuoäc chieán Gaza vaø keát aùn caùc haäu quaû thaûm haïi cuûa noù: gieát choùc vaø taøn phaù; nhöng ñoàng thôøi, chuùng ta cuõng leân aùn baát cöù loaïi baïo löïc vaø traû ñuõa naøo choáng laïi ngöôøi voâ toäi nhö caùc cuoäc saùt haïi nhöõng ngöôøi ñang caàu nguyeän taïi nguyeän ñöôøng Do Thaùi vaø caùc cuoäc taán coâng vaøo ñeàn thôø Hoài Giaùo".
Ñöùc Thöôïng phuï cuõng ñeà caäp tôùi soá phaän ngöôøi tò naïn Syria vaø Iraq vaø toû yù lo ngaïi ñoái vôùi hai coäng ñoaøn Doøng Saleâgieâng vaø 58 gia ñình Kitoâ höõu coù ñaát ñai taïi Thung Luõng Cremisan bò tröng thu ñeå môû roäng böùc töôøng phaân caùch ôû Cisgiordania.
Ngaøi keát luaän "Trong moïi khoù khaên vaø ñau khoå, chuùng ta bieát ôn tình lieân ñôùi cuûa nhieàu ngöôøi, nhieàu toå chöùc, ñònh cheá vaø chính phuû, ñaõ tôùi giuùp chuùng ta nhieàu caùch vaø baèng nhieàu phöông tieän. Vieäc cöû haønh ngaøy sinh cuûa Chuùa Gieâsu höùa heïn töø bi, yeâu thöông, bình an cho raát nhieàu ngöôøi ñang soáng trong buoàn saàu vaø ñau ñôùn; nhieàu ngöôøi ñang thaáy cuoäc ñôøi hoï bò tan naùt, caùc coá gaéng cuûa hoï bò chaën ñöùng trong tranh chaáp vaø haän thuø hoãn loaïn".
* * * * *
Chuùa Nhaät 21 thaùng 12 naêm 2014 Ñöùc Thöôïng Phuï ñaõ vieáng thaêm giaùo xöù Thaùnh Gia laø giaùo xöù latinh duy nhaát taïi Gaza coù 170 tín höõu. Ngaøi laø Chuû chaên cuûa 160,000 tín höõu coâng giaùo latinh taïi Israel, Palestina, Giordania vaø ñaûo Chypre. Trong vuøng Gaza coù 1,300 kitoâ höõu ña soá theo chính thoáng. Trong söù ñieäp Giaùng Sinh coâng boá ngaøy 18 thaùng 12 naêm 2014 Ñöùc Thöôïng Phuï ñaõ leân aùn chieán tranh taïi Thaùnh Ñòa, ñaëc bieät ôû Gaza vôùi caùc haäu quaû gaây cheát choùc taøn phaù bi thaûm cuûa noù, vaø ngaøi keâu goïi caùc giôùi chöùc chính trò haõy laõnh nhaän traùch nhieäm cuûa mình. Saùng 20 thaùng 12 naêm 2014 khoâng quaân Israel ñaõ laïi oanh kích mieàn Gaza ñeå traû thuø nhoùm Hamas baén hoûa tieãn vaøo laõnh thoå Israel. Ñaây laø hoaït ñoäng quaân söï ñaàu tieân töø hai phía sau tuyeân ngoân ñình chieán hoài thaùng 8 naêm 2014.
Ñöùc Thöôïng Phuï cho bieát ngaøi ñaõ tìm thaày moät coäng ñoaøn hieäp nhaát soáng tình hieäp thoâng vôùi caùc anh em chính thoáng. Taïi Gaza ngöôøi ta khoâng tìm thaáy söï vó ñaïi cuûa theá giôùi vaø quyeàn löïc mau qua cuûa thò tröôøng. Nhöng coù moät nhoùm nhoû caùc tín höõu ñang phaûi soáng trong nhöõng tình traïng khoù khaên vaø ñau khoå, nhöng tin töôûng nôi Chuùa Gieâsu. Ñoù laø hình aûnh thaät cuûa leã Giaùng Sinh. Chuùng ta ñaõ luoân xuùc ñoäng khi ñoïc thaáy trong Phuùc AÂm raèng Meï Maria vaø Thaùnh Giuse khoâng tæm ra choã trong nhaø troï neân Chuùa Gieâsu ñaõ phaûi sinh ra trong moät hang ñaù. Ngaøy nay trong vuøng Trung Ñoâng coù haøng trieäu ngöôøi tî naïn vaø bieát bao nhieâu treû em öôùc mong coù theå nguû trong moät hang ñaù nhö hang ñaù trong ñoù Chuùa Cöùu Theá ñaõ giaùng sinh, maø khoâng ñöôïc. Ñoái vôùi hoï seõ laø moät söï xa xæ.
Naêm 2014 chính quyeàn Israel ñaõ cho pheùp 700 kitoâ höõu vuøng Gaza ñöôïc tôùi Beátlehem ñeå döï leã.
Trong söù ñieäp göûi tín höõu ngaøy 19 thaùng 12 naêm 2014 cha Pierbattista Pizzaballa, Beà treân tænh doøng Phanxicoâ Quaûn thuû Thaùnh Ñòa, môøi goïi moïi ngöôøi haõy môû toang caùnh cöûa loøng cho nieàm hy voïng, coâng lyù vaø hoøa bình. Söù ñieäp coù ñoaïn vieát: Caû naêm 2014 nöõa, trong côn xoaùy cuûa caùc thaûm caûnh bao quanh chuùng ta, haõy ñeå cho mình kinh ngaïc vaø tìm laïi Thieân Chuùa ôû vôùi chuùng ta, Ñaáng chôø ñôïi chuùng ta nôi ngöôõng cuûa con tim cuûa chuùng ta. Ñöøng ñeå cho mình bò laáy maát phaåm giaù. Nhöng chuùng ta haõy thöïc teá. Chuùng ta seõ khoâng thay ñoåi ñöôïc caùc soá phaän cuûa theá giôùi. Chuùng ta seõ khoâng giaûi quyeát ñöôïc caùc vaán ñeà cuûa caùc daân toäc chuùng ta bò xaâu xeù vaø chia reõ. Nhöng khoâng coù ai coù theå ngaên caûn chuùng ta yeâu thöông caùc daân toäc aáy vaø soáng coâng baèng trong moâi tröôøng beù nhoû cuûa chuùng ta. Khoâng ai coù theå cöôùp maát ñi phaåm giaù ñaõ ñöôïc ban cho chuùng ta. Khoâng ai coù theå laáy maát ñi tình yeâu thöông vaø nieàm hy voïng khoâng gaây thaát voïng ñaõ ñöôïc ñoå ñaày traøn taâm loøng chuùng ta. Chuùa Kitoâ cuõng ñeå cho mình ñöôïc tìm thaáy trong vuøng Trung Ñoâng khaùt khao coâng lyù vaø phaåm giaù, söï thaät vaø tình yeâu. Vì theá ñöøng nhìn caùc kieám tìm sai laïc cuûa caùc vua Heâroát thôøi nay, nhöng haõy nhìn söï tìm kieám phong phuù cuûa caùc Ñaïo só, vaø noãi kinh ngaïc coù khaû naêng tieáp nhaän cuûa caùc muïc ñoàng Beátleâhem. Chuùng ta ñöøng laéng nghe caùc sôï haõi cuûa theá giôùi, nhöng haõy laéng nghe ca ñoaøn caùc thieân thaàn loan baùo ôn cöùu ñoä, haõy ñeå cho thôøi gian chôø ñôïi hoaùn caûi chuùng ta, ruõ boû moïi meät moûi, vaø hy voïng choáng laïi moïi hy voïng.
* * * * *
Töø Thaùnh Ñòa chuùng ta böôùc sang Libaêng. Naêm 2014 kitoâ höõu Libaêng ñoùn möøng Chuùa giaùng sinh trong taâm tình lieân ñôùi vôùi 1.5 trieäu ngöôøi tî naïn Siri, theâm vaøo ñoù laø haøng ngaøn ngöôøi Irak. Ñöùc Cha Michel Kassarji. Giaùm Muïc Canñeâ Beirut ñaõ ra thoâng caùo môøi goïi tín höõu lieân ñôùi trôï giuùp 800 gia ñình kitoâ Irak ñaõ chaïy troán khoûi Mosul vaø vuøng ñoàng baèng Ninive vaø hieän ñang truù nguï trong vuøng ngoaïi oâ thuû ñoâ Beirut. Hoï laø naïn nhaân cuûa guoàng maùy bao löïc muø quaùng cuûa phong traøo toân giaùo quaù khích ñaõ baét buoäc hoï phaûi boû nhaø cöûa laøng maïc troán chaïy thoaùt thaân. Hoï khoâng coù quy cheá tî naïn vaø chôø ñeå ñöôïc ñi ñònh cö taïi caùc nöôùc taây aâu. Hoï khoâng coù coâng aên vieäc laøm vaø bò laïm duïng, vì nhöõng ngöôi cho thueâ nhaø leân giaù, vaø cuõng khoâng nhaän ñöôïc söï trôï giuùp naøo cuûa caùc toå chöùc daân söï hay nhaân ñaïo quoác teá. Cha Paul Karam giaùm ñoác Caritas Libaêng cho bieát toaøn heä thoáng trôï giuùp nhaân ñaïo quoác teá cho ngöôøi tî naïn Siri vaø Irak cuõng saép caïn kieät vì thieáu nguoàn taïi trôï vaø khoâng coøn khaû naêng ñöông ñaàu vôùi caùc tröôøng hôïp caáp baùch ngaøy caøng gia taêng.
Böôùc sang Irak vaø Siria, laø hai quoác gia ñang coù chieán tranh khoác lieät khieán cho maáy traêm ngaøn ngöôøi cheát, haøng chuïc ngaøn ngöôøi bò thöông, maáy trieäu ngöôøi phaûi taûn cö troán traùnh bom ñaïn vaø caùc vuï taùn saùt ñaãm maùu cuûa caùc löïc löôïng hoài cuoàng tín. Taïi hai nöôùc naøy kitoâ höõu cöû haønh leã Giaùng Sinh trong aâu lo, thieáu thoán, ñoùi laïnh vaø hoang mang tröôùc töông laïi voâ ñònh. Keå töø thaùng 8 naêm 2014 khi caùc löïc löôïng cuûa Nhaø nöôùc Hoài ñaùnh chieám thaønh phoá Mossul cuõng nhö caùc thaønh phoá vaø laøng maïc trong vuøng bình nguyeân Ninive beân Irak ñaõ coù 120,000 kitoâ höõu phaûi boû gia taøi saûn nghieäp chaïy thoaùt thaân ñeå khoûi phaûi theo Hoài giaùo hay bò chaët ñaàu. Hoï chaïy troán veà thaønh phoá Erbil beân Kurdistan, laø vuøng ñaát an toaøn, chöa rôi vaøo tay quaân hoài cuoàng tín.
Trong khi beân Siria boán naêm noäi chieán giöõa quaân cuûa toång thoáng Bashar al Assad vaø caùc löïc löôïng ñoái laäp ñaõ khieán cho ñaát nöôùc xinh ñeïp vaø phoàn thònh baäc nhaát Trung Ñoâng naøy bò tan hoang, teä haïi hôn Libaêng hoài thaäp nieân 1970.
Trong söù ñieäp Giaùng Sinh Ñöùc Cha Jean-Clement Jeanbart, Toång Giaùm Muïc Melkít Aleppo ñaõ khích leä tín höõu cöû haønh ngaøy leã trong haân hoan baát chaáp moïi ñau khoå.
Ngaøi vieát "caùc khoå cöïc lôùn lao nhaát, cuõng nhö chieán tranh vaø ñoäc aùc cuûa nhöõng ngöôøi khoâng bieát Thieân Chuùa khoâng theå caûn trôû löôïng nhaân töø vaø thöông xoùt maø Chuùa Chuùa Gieâsu tuoân ñoå treân caùc tín höõu cuûa Ngöôøi". Ngaøi hy voïng leã Giaùng Sinh ñem "nieàm vui vaø an uûi tôùi giöõa cuoäc chieán ñaùng xaáu hoå naøy".
"Nhieàu gia ñình maát heát moïi söï, ñang tuùng thieáu vaø chòu ñoùi chòu laïnh, chòu bom ñaïn tieâu huûy nhaø cöûa, trieät haï vieäc laøm aên buoân baùn, khieán hoï khoâng coù moät ñoàng xu dính tuùi. Ñuùng laø chuùng ta ñang chòu ñau khoå lôùn lao vì nhöõng gì ñang xaåy ra cho chuùng ta, nhöng cuøng vôùi nhöõng ngöôøi thaáp heøn vaø ngheøo naøn nhaát, chuùng ta lo laéng nhöng kieân nhaãn vaø ñaày hy voïng mong chôø Chuùa ñem hoøa bình tôùi cho chuùng ta trong naêm 2014.
Ñöùc Cha cho bieát ñang coù nhieàu daáu hieäu hy voïng cho thaáy caùc quoác gia Taây Phöông ñang coá gaéng vaän ñoäng chaám döùt chieán cuoäc taïi Syria. Ngaøi caùm ôn söï quaûng ñaïi cuûa caùc Kitoâ höõu ñaõ hoã trôï Giaùo Hoäi trong vieäc laøm nheï caùc ñau khoå cuûa ngöôøi tò naïn, nhôø ñoù Giaùo Hoäi ñaõ coù theå hoã trôï ñöôïc nhieàu gia ñình hôn tröôùc vaø tieáp tuïc traû hoïc phí cho con caùi hoï, cuõng nhö cung caáp nhieàu gioû thöïc phaåm ñaày ñuû moãi thaùng, chaêm soùc caùc nhu caàu y teá vaø nôi aên choán ôû cho hoï. Ngaøi nhaén nhuû tín höõu raèng Giaùng Sinh laø "ngaøy leã cuûa chaøo ñoùn vaø hy voïng. Leã naøy khoâng theå möøng maø thieáu nieàm vui trong taâm hoàn, thieáu nuï cöôøi treân moâi."
* * * * *
Trong khi ñoù, Thöôïng Phuï Coâng Giaùo, Canñeâ Louis Raphael I Sako, leân tieáng keâu goïi "moïi Kitoâ höõu ñöøng toå chöùc baát cöù thöù cöû haønh coù tính theá gian naøo nhaân dòp Giaùng Sinh hay Naêm Môùi, vì hoaøn caûnh cay ñaéng hieän nay cuûa quoác gia, ñeå toû daáu hieäu lieân ñôùi vôùi caùc anh chò em ñang chòu nhieàu ñau khoå khoâng theå naøo dieãn taû ñöôïc".
Ngaøi keâu goïi moïi ngöôøi neân aên chay vaøo ngaøy voïng giaùng sinh ñeå caàu xin cho ngöôøi tî naïn trôû veà Mosul vaø ñoàng baèng Niniveâ. Nhaéc tôùi caùc cuoäc vieáng thaêm môùi ñaây taïi caùc traïi tî naïn ôû Ankawa vaø Alqosh, Thöôïng Phuï cho bieát thaùnh giaù cuûa ngöôøi tî naïn heát söùc naëng neà. Caùc nôi naøy thuoäc vuøng Kurdistan, nôi hôn 120,000 Kitoâ höõu ñang taïm truù sau khi troán thoaùt khoûi Mosul vaø bình nguyeân Niniveâ, ñeå traùnh söï saên ñuoåi cuûa binh só Nhaø nöôùc Hoài giaùo. Trong thoâng ñieäp, ngaøi chuùc leã Giaùng Sinh moïi ngöôøi, vaø khuyeân hoï soáng Muøa Voïng "baèng aên chay, caàu nguyeän, suy nieäm vaø laøm vieäc baùc aùi". Ngaøi ñeà nghò hoï aên chay töø thöù Hai, 22 thaùng 12 tôùi ñeâm 24 thaùng 12 naêm 2014, ñöøng ñuïng tôùi thöïc phaåm hay thöùc uoáng cho tôùi tröa, "nhö trong nhöõng ngaøy Ba'utha", töùc leã kyû nieäm tieân tri Gioâna tôùi Niniveâ rao giaûng söù ñieäp thoáng hoái.
Ngaøi cho hay "chuùng ta aên chay cho vieäc giaûi phoùng Mosul vaø caùc laøng maïc thuoäc bình nguyeân Niniveâ, ñeå hoøa bình vaø an ninh trôû laïi caùc vuøng naøy, vaø moïi ngöôøi ñöôïc trôû laïi nhaø cöûa, vieäc laøm vaø tröôøng hoïc cuûa hoï".
Böôùc sang Ai Caäp, naêm 2014 caùc kitoâ höõu cöû haønh leã Giaùng Sònh trong aâu lo, vì caùc löïc löôïng quaù khích Hoài Giaùo laïi ñaõ ñaêng taûi nhieàu lôøi keâu goïi taán coâng caùc nhaø thôø Kitoâ Giaùo, nhaát laø taïi caùc vuøng chòu aûnh höôûng Kitoâ Giaùo maïnh nhaát. Caùc lôøi nhaén treân lieân maïng cuõng theà seõ traû thuø baát cöù ngöôøi Hoài Giaùo naøo giuùp caùc Kitoâ höõu cöû haønh Muøa Giaùng Sinh.
Taïi Ai Caäp trong nhöõng ngaøy gaàn tôùi Leã Giaùng Sinh, internet thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå ñe doaï taán coâng caùc coäng ñoàng Kitoâ Giaùo ñòa phöông, nhaát laø taïi Minya, Alexandria vaø Fayyum, nôi caùc nhoùm Hoài lieân heä vôùi heä phaùi Salafít vaø Huynh Ñeä Hoài Giaùo ñöôïc coi laø maïnh nhaát.
Caùc ñe doaï laàn naøy coù tính nghieâm troïng ñeán noãi caùc hoïc giaû coù theá giaù phaûi leân tieáng toá caùo. Amna Nosseir, moät giaùo sö toân giaùo vaø trieát hoïc vaø laø khoa tröôûng Phaân Khoa Hoài Giaùo Hoïc taïi ñaïi hoïc Al-Azhar cho raèng nhöõng khaåu hieäu baøi Kitoâ Giaùo vaø nhöõng ñe doïa choáng laïi hoï nhaân dòp Leã Giaùng Sinh laø phaûn boäi Hoài Giaùo chính toâng, vaø oâng keâu goïi "ngöôøi Kitoâ Giaùo vaø ngöôøi Hoài Giaùo" baûo veä caùc nhaø thôø ñeå caùc Kitoâ höõu Ai Caäp cöû haønh phuïng vuï cuûa hoï trong hoøa bình. Ngay Fawzi al-Zafzaf, nguyeân chuû tòch UÛy Ban Thöôøng Tröïc Ñoái Thoaïi vôùi Toøa Thaùnh, cuõng cho raèng vieäc khích ñoäng haän thuø toân giaùo chæ coù theå phaùt xuaát töø "caùc keû thuø cuûa Queâ Höông" voán baùc boû Hoài Giaùo chaân chính. OÂng cuõng yeâu caàu phaûi coù bieän phaùp baûo veä thích ñaùng vaø môû caùc cuoäc ñieàu tra nghieâm chænh ñeå tìm ra thuû phaïm cuûa nhöõng lôøi ñe doïa naøy.
Nhöõng ñoäng thaùi quaù khích cuûa caùc nhoùm hoài cöïc ñoan khieán cho Ñöùc Toång Giaùm Muïc Hilarion, ñaëc traùnh ñoái ngoaïi cuûa Toøa Thöôïng Phuï Matscôva, cho raèng caùi goïi laø Muøa Xuaân AÛ Raäp ñaõ daãn tôùi vieäc vi phaïm caùc theá caân baèng lieân toân vaø lieân saéc toäc, töøng laø ñaëc ñieåm cuûa Trung Ñoâng trong nhieàu theá kyû qua.
"Ngaøy nay, caùc löïc löôïng cöïc ñoan vaø quaù khích ñaõ thoø ñaàu ra vaø, khoaùc danh nghóa toân giaùo, hoï ñaõ phaïm nhieàu toäi aùc traàm troïng: gieát ngöôøi, chaët ñaàu, xuùc phaïm ñeán caùc nôi thaùnh, trieät haï caùc nhaø thôø".
"Kitoâ höõu ngaøy nay laø nhoùm toân giaùo bò baùch haïi hôn heát taïi Trung Ñoâng, hoï bò ñaët vaøo theá bò dieät chuûng treân thöïc teá".
* * * * *
Töø vuøng Trung Ñoâng chuùng ta sang moät vaøi nöoùc AÙ chaâu. Tröôùc heát laø Pakistan. Giaùng Sinh naêm 2014 laø ngaøy leã caàu nguyeän vaø lieân ñôùi vôùi caùc naïn nhaân vuï khuûng boá taïi trung taâm huaán luyeän thieáu sinh quaân Peshawar, do caùc löïc löôïng cuoàng tín hoài Taliban chuû möu, khieán cho 141 ngöôøi cheát, trong ñoù coù 132 thieáu sinh quaân.
Caùc Giaùm Muïc ñaõ ra thoâng caùo môøi goïi tín höõu caàu nguyeän cho quoác thaùi daân an, ñaëc bieät cho caùc naïn nhaân vuï khuûng boá taïi Peshawar, cuõng nhö cho hai vôï choàng kitoâ Shahzad e Shama Masih, bò thieâu soáng bôûi moät nhoùm ngöôøi hoài taïi Punjab. Caùc Giaùm Muïc khaúng ñònh raèng moïi tín höõu kitoâ coù boån phaän thaêng tieán hoøa bình, hoøa giaûi, hoøa hôïp vaø hieäp nhaát vôùi moïi coâng daân Pakistan thuoäc moïi toân giaùo ñeå chieán thaéng baïo löïc vaø khuûng boá. Caùc vò cuõng keâu goïi tín höõu cöû haønh leã Giaùng Sinh trong thanh ñaïm, nhö daáu chæ toân troïng noãi khoå ñau cuûa caùc gia ñình naïn nhaân vaø toaøn quoác. Caùc vò cuõng môøi goïi chính quyeàn caùc ñaûng phaùi chính trò vaø giôùi laõnh ñaïo caùc toân giaùo hieäp nhaát vôùi nhau tröôùc tai öông naøy. Caùc Giaùm Muïc Pakistan cuõng yeâu caàu chính quyeàn baûo veä an ninh cho moïi tröôøng hoïc treân toaøn nöôùc. Caùc löïc löôïng an ninh caàn phaûi cuûng coá vieäc kieåm soaùt, vì chuùng ta ñang ñöùng tröôùc caùc keû thuø haän muø quaùng vaø voâ löông taâm. Caùc Giaùm Muïc Pakistan maïnh meõ leân aùn baïo löïc xaáu xa taøn aùc vaø lieân ñôùi vôùi gia ñình caùc naïn nhaân. Caùc vò yeâu caàu chính quyeàn theo ñuoåi traän chieán naøy vaø coù caùc bieän phaùp tröøng phaït thích ñaùng caùc ngöôøi chuû möu.
Trong nhieàu nhaø thôø tín höõu tröng baày hình cuûa caùc em vaø thaép neán töôûng nieäm. Ñöùc Toång Giaùm Muïc Joseph Coutts, Chuû tòch Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Pakistan ñaõ môøi goïi coäng ñoaøn kitoâ phaûn aùnh söù ñieäp hy voïng vaø hoøa bình maø leã Giaùng Sinh ñem ñeán cho moïi ngöôøi. Linh Muïc Peter Jacob, chuyeân hoaït ñoäng baûo veä caùc quyeàn con ngöôøi, cho bieát trong 11 giaùo xöù vaø nhieàu nhaø thôø taïi Lahore tín höõu ñaõ huûy boû hay rôøi moät soá chöông trình sinh hoaït nhö bieåu dieãn vaên ngheä vaø thaùnh ca giaùng sinh, hay caùc cuoäc vui chôi cho tôùi sau ngaøy muøng 1 thaùng Gieâng naêm 2015. Phoù teá Shahid Mehraj thuoäc nhaø thôø chính toøa Lahore cho bieát tín höõu coäng ñoaøn, raát ñau buoàn vaø lo laéng ñoái vôùi vuï khuûng boá choáng laïi töông lai cuûa daân nöôùc Pakistan. Seõ coù leã nghi thaép neán töôûng nieäm caùc naïn nhaân cuûa vuï khuûng boá. Bieán coá Chuùa Kitoâ giaùng sinh cuõng ñaõ bò ghi daáu bôûi cuoäc taøn saùt caùc treû em voâ toäi Beátleâhem do vua Heâroát. Trong boái caûnh vuï ñoå maùu naøy Chuùa Kitoâ ñaõ sinh ra nhö bieåu töôïng cuûa nieàm hy voïng. Vì theá ñaây laø luùc phoå bieán söù ñieäp tình yeâu thöông huynh ñeä taïi Pakistan. 25 thaùng 12 cuõng laø ngaøy oâng Muhammad Ali Jinnah, ngöôøi thaønh laäp Pakistan chaøo ñôøi. OÂng ñaõ mô töôûng moät quoác gia hieäp nhaát, roäng môû, khoan nhöôïng, hoøa bình, khoâng haän thuø vaø baïo löïc.
* * * * *
Taïi AÁn Ñoä, leã Giaùng Sinh ñaõ ñöôïc cöû haønh trong baàu khí naëng neà vì caùc vuï khuûng boá choáng laïi caùc nhaø thôø Kitoâ. Caùc Giaùm Muïc coâng giaùo, chính thoáng, tin laønh vaø nhieàu giôùi laõnh ñaïo xaõ hoäi daân söï khaùc ñaõ coâng boá moät thoáng caùo chung, trong ñoù coù vieát: "Ñöùng tröôùc leã Giaùng Sinh chuùng toâi coù con tim naëng tróu vì caùc vuï baïo löïc choáng laïi caùc nhaø thôø taïi nhieàu nôi trong nöôùc ñaëc bieät taïi Chattisgarth, Madhya Pradesh, Odisha, Uttar Pradesh vaø New Dehli. Nhaø thôø thaùnh Sebastiano ôû New Dehli bò hö haïi cuõng nhö caùc vuï khuûng boá khaùc veùn môû cho thaáy söï khinh reû ñoái vôùi caùc taâm tình toân giaùo cuûa coäng ñoaøn chuùng toâi cuõng nhö ñoái vôùi caùc baûo ñaûm cuûa Hieán phaùp AÁn Ñoä. Caùc haønh ñoäng baïo löïc ñoù khoâng phaûi laø caùc bieán coá leû loi nhöng lieân quan vôùi nhau. Nhieàu giôùi chöùc chính trò ñaõ yeâu caàu ñöa ra caùc luaät leä choáng laïi vieäc theo Kitoâ giaùo vaø Hoài giaùo. Ngoaøi ra chieán dòch do caùc thaønh vieân cao caáp cuûa Quoác hoäi vaø caùc ñaûng phaùi toå chöùc lieân quan tôùi caên tính vaø gia taøi cuûa caùc nhoùm toân giaùo thieåu soá, nhaèm haï uy tín cuûa hoï vaø khieán cho hoï gaëp nhieàu baïo löïc hôn laø moät ñe doïa ñoái vôùi neàn hoøa bình vaø hoøa hôïp quoác gia. Caùc luaät leä toân giaùo trong vaøi tieåu bang haïn cheá vieäc haønh ñaïo cuûa tín höõu caùc nhoùm naøy vaø cho pheùp caûnh saùt quyeàn saùch nhieãu, baét giöõ vaø tröøng phaït caùc linh muïc tu só nam nöõ vaø caùc nhaân vieân kitoâ. Caùc Giaùm Muïc cuõng lieät keâ moät danh saùch caùc vuï baïo löïc vaø kyø thò choáng laïi caùc kitoâ höõu vaø tín höõu thieåu soá khaùc, ñaëc bieät laø vieäc phaù huûy caùc nhaø thôø vaø nôi phuïng töï.
Töø AÁn Ñoä chuùng ta sang Sri Lanka. Taïi ñaây trong baàu khí töôi vui cuûa leã Giaùng Sinh tín höõu cuõng raùo rieát chuaån bò tinh thaàn tieáp ñoùn chuyeán vieáng thaêm muïc vuï cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ vaøo trung tuaàn thaùng gieâng tôùi ñaây. Moïi giaùo xöù ñeàu coù caùc chöông trình vaên ngheä vaø haùt thaùnh ca giaùng sinh vaø hang ñaù hieän dieän trong moïi nhaø thôø.
Tieáp ñeán laø Philippines. Naêm 2014 baàu khí giaùng sinh taïi Philippines cuõng keùm vui vì söï taøn phaù cuûa baõo Hagupit ñaõ khieán cho haøng chuïc ngöôøi cheát vaø 1 trieäu ngöôøi phaûi di taûn laùnh naïn. Treân ñaûo Samar, ñaõ coù raát nhieàu nhaø bò taøn phaù. Ñaây cuõng laø vuøng baõo Haiyan thoåi qua hoài naêm ngoaùi, vaø ngöôøi daân chöa hoaøn toaøn phuïc hoài caùc thieät haïi phaûi chòu. Tuy nhieân ñaùp lôøi moøi goïi cuûa caùc Giaùm Muïc, tín höõu toaøn nöôùc ñaõ tham gia caùc cuoäc laïc quyeân tieàn baïc vaø vaät duïng ñeå lieân ñôùi vôùi caùc naïn nhaân.
Trong caùc thaønh phoá lôùn taïi caùc nöôc AÙ chaâu khaùc nhö Trung Quoác, Nhaät Baûn, Nam Haøn, Ñaøi Loan, Singapore, Indonesia baàu khi Giaùng Sinh ñöông nhieân töng böøng, nhöng vaãn mang ít nhieàu tính caùch tieâu thuï höôûng thuï vaø mua saém quaø caùp nhieàu hôn laø toân giaùo. Chæ taïi caùc tænh leû vaø vuøng queâ leã Giaùng Sinh vaãn giöõ ñöôïc baàu khí thieâng lieâng.
* * * * *
Baây giôø chuùng ta sang Phi chaâu. Taïi caùc nuôùc nhö Nam Sudan, Somalia, trung Phi vaø Nigeria nhieàu coäng ñoaøn kitoâ ñaõ cöû haønh leã Giaùng Sinh trong ngheøo khoù vaø lo aâu. Ñaëc bieät taïi mieàn baéc Nigeria nôi caùc phieán quaân hoài cuoàng tín Boko Haram ñaõ lieân tuïc taán coâng, taøn saùt tín höõu, ñoát phaù caùc nhaø thôø vaø cô sôû kitoâ, khieán cho daân chuùng phaûi taûn cö laùnh naïn. Vaøi nhaø thôø tænh Maiduguri ñaày ngöôøi tî naïn. Vaø leã Giaùng Sinh ñaõ ñöôïc cöû haønh trong baàu khí chaïy loaïn aáy. Beân Somalia vaø Trung Phi tình hình cuõng ñaõ khoâng laïc quan hôn.
* * * * *
Sau ñaây laø baàu khí Giaùng Sinh taïi vaøi nöôùc chaâu Myõ Latinh.
Taïi Argentina caùc Giaùm Muïc môøi goïi tín höõu canh taân xaùc tín ñöôïc Thieân Chuùa yeâu thöông vaø cöû haønh vieäc loan baùo hoaø bình maø Chuùa Gieâsu ñaõ ñem ñeán cho nhaân loaïi. Giaùng Sinh laø tieáng "coù" Thieân Chuùa noùi vôùi loaøi ngöôøi ñeå ñoàng haønh vôùi con ngöôøi trong vieäc xaây döïng moät theá giôùi coâng baèng vaø huynh ñeä hôn, ñeå canh taân giôùí raên yeâu thöông vaø ban cho chuùng ta söï töï do laø con caùi Ngaøi, ñeå yeâu thöông heát moïi ngöôøi khoâng loaïi tröø ai, nhaát laø yeâu thöông nhöõng ngöôøi ngheøo tuùng vaø caàn ñöôïc trôï giuùp nhaát. Ñieàu phaù huûy hoøa bình laø traùi tim con ngöôì bò toäi loãi gaây thöông tích. Haäu quûa laø caùc maát quaân bình xaõ hoäi vaø kinh teá ñoøi hoûi moät traät töï coâng baèng hôn treân theá giôùi; haäu quûa laø söï khinh reû maïng soáng vaø quyeân caên baûn cuûa con ngöôøi, laø toäi phaïm buoân baùn ma tuùy, buoân baùn ngöôøi, laø caùc khuynh höôùng cuoàng tín söû duïng danh Thieân Chuùa ñeå bieän minh cho caùi cheát, thuø haän kheùp kín vôùi con ñöôøng hoøa giaûi, gian tham hoái loä vaø khoâng neâu göông toát khieán cho luaân lyù xaõ hoäi ngheøo naøn ñi; haäu quûa laø neàn vaên hoùa caù nhaân chuû nghóa gaây thieät haïi cho caùc töông quan caù nhaân vaø coäng ñoaøn; nôi kieåu suy tö ñeà cao thaønh coâng vaø chieám höõu, thay vì öa thích söï phong phuù cuûa baûn vò vaø caùc giaù trò cuûa noù. Caùc Giaùm Muïc Argentina khích leä tín höõu xin Chuùa ban cho ôn khoân ngoan ñoái thoaïi vaø nieàm vui cuûa söï hy voïng khoâng gaây thaát voïng.
Beân Colombia laø quoác gia coù noäi chieán laâu nhaát theá giôùi vì ñaõ keùo daøi hôn 50 naêm qua, tín höõu cuõng noâ nöùc möøng leã maø khoâng sôï bò khuûng boá nhö moïi naêm, vì phieán quaân FARC tuyeân boá ngöng chieán voâ thôøi haïn. Ñöùc Cha Luis Augusto Castro Quiroga, Toång Giaùm Muïc Tunja, Chuû tòch Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc, ñaõ coâng boá thoâng caùo lieät keâ moät danh saùch daøi chöùng taù cuûa caùc naïn nhaân ñeå moïi ngöôøi ñöøng queân noãi khoå ñau trieàn mieân saâu xa cuûa daân chuùng. Trong buoåi gaêp gôõ caùc nhaân vieân muïc vuï cuûa giaùo phaän vaø giôùi truyeàn thoâng, Ñöùc Cha khaúng ñònh raèng tieán trình ñoái thoaïi hoaø bình taïi La Habana giöõa chính quyeàn vaø löïc löôïng phieán quaân FARC ñaõ chæ cho bieát 10% noãi khoå ñau cuûa caùc naïn nhaân. Nhöng nhôø caùc chöùng töø naøy ngöôøi ta ñaõ bieát ñöôïc traùch nhieäm cuûa caùc keû toäi phaïm. Ñeà caäp tôùi vieäc ngöng chieán khoâng thôøi haïn cuûa löïc löôïng phieán quaân, Ñöùc Cha noùi noù laø moät daáu chæ hoøa bình, vaø söï tieán boä cuûa caùc cuoäc thöông thaûo.
* * * * *
Sang ñeán Peru, trong söù ñieäp Giaùng Sinh caùc Giaùm Muïc nöôùc naøy ñaõ khích leä tín höõu chieán thaéng ích kyû, tham lam, vaø bieát nghó tôùi tha nhaân.
Söù ñieäp coù ñoaïn vieát: Giaùng Sinh laø thôøi gian ñaëc aân ñeå chia seû vôùi loøng hieàn dòu vaø quaûng ñaïi, moät thôøi gian ñeå gieo vaõi hoaø bình vaø tha thöù. Ñeå ñöôïc nhö vaäy caàn chieán thaéng caùi ñen toái cuûa ích kyû vaø theøm khaùt ñeå nghó tôùi caùc nhu caàu cuûa tha nhaân vaø coâng ích treân caùc lôïi loäc caù nhaân.
Trong söù ñieäp Ñöùc Cha Salvador Pignero, Toång Giaùm Muïc Ayacucho, Chuû tòch Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Peru cuõng ñeà caäp tôùi cuoäc khuûng hoaûng cuûa gia ñình, khieán cho Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ vaø caùc chuû chaên lo laéng. Bôûi vì vaán ñeà nghieâm troïng nhaát laø söï thieáu vaéng tinh yeâu toû loä nôi moïi thaønh phaàn gia ñình töø ngöôøi giaø cho tôùi treû em vaø ngöôøi treû. Chuùng ta phaûi ñau ñôùn ghi nhaän raèng coù caùc treû em khoâng theå chaøo ñôøi vì bò khöôùc töø quyeàn soáng. Caùi cheát cuûa caùc treû em mình ghim ñaày veát ñaïn baén cuûa thuø haän vaø baùo oaùn xeù raùch con tim cuûa chuùng ta. Chuùng ta buoàn saàu vì noãi khoå ñau cuûa caùc treû em soáng trong caùc gia ñình bò ñoán ngaõ bôûi naïn ly dò. Chuùng ta leân tieáng thay cho caùc treû em naïn nhaân cuûa vieäc buoân ngöôøi, cuûa caùc haønh ñoäng baát xöùng vaø voâ nhaân, caùc naïn nhaân voâ toäi phaûn aùnh göông maët cuûa Chuùa Gieâsu Haøi Ñoàng, maø chuùng ta phaûi trôï giuùp, giöõ gìn baûo veä vaø yeâu thöông. Caùc Giaùm Muïc cuõng khoâng queân caùc gia ñình Peru soáng taïi haûi ngoaïi vì kieám tìm coâng aên vieäc laøm ñeå caûi tieán cuoäc soáng cuûa ngöôøi thaân, caùc coâng nhaân, caùc sinh vieân, giôùi chöùc chính trò vaø moïi ngöôøi thieän chí. Caùc vò môøi goïi toaøn daân chung xaây moät quoác gia hoøa bình, bieát chuù yù tôùi nhu caàu cuûa nhöõng ngöôøi yeáu ñuoái nhaát, ñeå ñöøng coù ai bò loaïi boû khoûi ôn cöùu ñoä maø Chuùa Gieâsu ñem ñeán cho chuùng ta.
Beân chaâu Myõ Latinh coù leõ tín höõu Cuba möøng leã Giaùng Sinh vui nhaát trong naêm 2014. Tin Hoa Kyø vaø Cuba taùi laäp lieân laïc ngoaïi giao ñöôïc toâng thoáng Barck Obama vaø Chuû tòch Raul Castro tuyeân boá song song hoâm 17 thaùng 12 naêm 2014 ñaõ khieán cho ngöôøi daân Cuba vui möøng ñoå xoâ ra ñöôøng nhaûy muùa. Moïi ngöôøi ñeàu hy voïng raèng sau 53 naêm caám vaän tình hình Cuba töø nay seõ saùng suûa vaø cuoäc soáng seõ thònh vöôïng hôn. Keát quûa naøy coù ñöôïc laø nhôø caùc cuoäc ñaøm phaùn bí maät caáp cao giöõa hai nöôùc vaø sö thuùc ñaåy khich leä cuûa Canada vaø Toaø Thaùnh Vaticaêng.
Ngöôøi daân Cuba, töø caùc gia ñình, coâng sôû hay tröôøng hoïc, döôøng nhö ñeàu döøng moïi coâng vieäc, cuøng quaây quanh chieác tivi ñeå theo doõi tuyeân boá chính thöùc cuûa Chuû tòch Raul Castro, ñöôïc truyeàn hình tröïc tieáp. Chuoâng ñaïi hoïc Geronimo trong thuû ñoâ La Habana ñaõ ñaùnh leân roän raõ chaøo möøng bieán coá naøy.
Vieäc Myõ vaø Cuba bình thöôøng hoùa quan heä coù khaû naêng môû ra nhieàu trieån voïng phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi vôùi Cuba, höùa heïn mang laïi nhieàu thay ñoåi tích cöïc cho ñôøi soáng cuûa ngöôøi daân ôû quoác ñaûo naøy. Thaùnh leã Giaùng Sinh trôû thaønh dòp taï ôn vì caùc vieãn töôïng saùng suûa naøy.
* * * * *
Quaønh veà aâu chaâu coù leõ Italia, Taây Ban Nha Boà Ñaøo Nha, Ñöùc vaø moät soá nöôùc Ñoâng AÂu coøn giöõ ñöôïc nhieàu truyeàn thoáng Giaùng Sinh nhaát, trong ñoù coù caùc hang ñaù ñöôïc tröng baày haàu nhö khaép nôi, ngay taïi caùc quaûng tröôøng thaønh phoá, nhaø ga xe löûa vaø dó nhieân trong caùc nhaø thôø vaø tö gia.
Taïi Roma ngoaøi hang ñaù khoång loà oû quaûng tröôøng thaùnh Pheâroâ, taïi quaûng tröông Nhaân daân coù cuoäc trieån laõm 212 hang ñaù ngheä thuaät Italia vaø quoác teá.
Tuy nhieân naêm 2014 baàu khí giaùng sinh taïi thuû ñoâ Roma cuõng keùm vui vì caùc vuï gian tham cuûa caùc giôùi chöùc chính trò haønh chaùnh nhaän tieàn hoái loä cuûa caùc toå chöùc toäi phaïm mafia ñaõ gaây göông muø göông xaáu khieán cho Ñöùc Hoàng Y Giaùm Quaûn phaûi toå chöùc buoåi canh thöùc caàu nguyeän 22 thaùng 12 naêm 2014 taïi ñeàn thôø Ñöùc Baø Caû. Noãi khoå trong tim cuûa bieát bao nhieâu coâng daân tin vaøo söï hôïp phaùp vaø lieâm chính, giôø ñaây gia taêng baàu khí maát tin töôøng vaø bi quan coäng theâm vôùi caùc haäu quaû naëng neà cuûa cuoäc khuûng hoaûng kinh teá taøi chaùnh vaãn keùo daøi. Ñöùc Hoàng Y xin Ñöùc Meï giuùp moïi ngöôøi hoaùn caûi con tim vaø taùi daán thaân chung xaây moät thaønh phoá coù göông maët nhaân baûn hôn, nôi phaåm giaù baát khaû xaâm phaïm cuûa con ngöôøi, coâng lyù vaø tình lieân ñôùi ñöôïc chia seû.
Taïi Napoli laø thaønh phoá coù truyeàn thoáng muøng leã Giaùng Sinh töôi vui nhaát vôùi haøng ngaøn hang ñaù ñuû kieåu ñuû loaïi. Naêm 2014 coù cuoäc trieån laõm hang ñaù vaø caùc buoåi hoøa nhaïc töïa ñeà "Bartolo Longo Thaønh Phoá Napoli." Ban nhaïc treû Bartolo Longo ñaõ khai maøo truyeàn thoáng möøng leã taïi ñeàn thôø Ñöùc Baø Pompei ngaøy 20 thaùng 12 naêm 2014 vôùi buoåi hoøa nhaïc Giaùng Sinh vôùi caùc baøi hoøa taáu vaø thaùnh ca coå truyeàn. Naêm 2014 ban nhaïc cuõng möøng 120 naêm thaønh laäp. Muïc ñích caùc buoåi hoøa nhaïc laø thoâng truyeán söù ñieäp yeâu thöông vaø hoøa bình cuûa leã Giaùng Sinh. Ñeå chuaån bò tinh thaàn cho tín höõu giaùo xöù nhaø thôø chính toøa vaø nhieàu giaùo xöù ñaõ toå chöùc tuaàn cöûu nhaät.
Tín höõu Italia vaãn coøn coù thoùi quen tham döï thaùnh leã nöûa ñeâm Giaùng Sinh raát ñoâng vaø soát saéng.
Beân Ñöùc, ñaëc bieät trong vuøng Baviere nam Ñöùc laø vuøng ñoâng coâng giaùo nhaát, leã Giaùng Sinh ñöôïc cöû haønh long troïng vôùi caùc truyeàn thoáng phong phuù. Naêm 2014 coù 500,000 treû em tham gia chieán dòch haùt thaùnh ca giaùng sinh ñeå laøm vieäc thieän quyeát ñònh daønh soá tieàn quyeân ñöôïc cho caùc treû em Philippines vaø treû em treân theá giôùi. Khaåu hieäu cuûa chieán dòch naêm 2014 laø "Ñem phöôùc laønh vaø laø phöôùc laønh. Dinh döôõng laønh maïnh cho caùc treû em Philipines vaø treân theá giôùi" Caùc em haùt thaùnh ca treân caùc ñöôøng phoá vaø taïi tö gia cho tôùi leã Ba Vua.
Hieän nay coù 842 trieäu ngöôøi treân theá giôùi phaûi ñoùi hay khoâng ñuû löông thöïc, Moãi naêm coù 2.6 trieäu treû em döôùi 5 tuoåi cheát vì thieáu dinh döôõng. Vaø coù 162 trieäu treû em quùa nhoû so vôùi tuoåi cuûa caùc em vì thieáu dinh döôõng. Beân caïnh ñoù coøn coù caùc treû em bò beänh lieät khaùng, hay quaù ngheøo khoâng theå caép saùch ñeán tröôøng.
Soá tieàn quyeân ñöôïc trong chieán dòch haùt thaùnh ca daønh ñeå caûi tieán cuoäc soáng cuûa caùc em.
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)