Ñöùc Phanxicoâ leân tieáng veà
Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà Gia Ñình
Ñöùc Phanxicoâ leân tieáng veà Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà Gia Ñình.
Roma (VietCatholic News 8-12-2014) - Lieàn ngay sau khi ñöôïc baàu laøm giaùo hoaøng ngaøy 13 thaùng Ba, naêm 2013, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ töï nhuû mình: "Naøy Jorge, ñöøng coù thay ñoåi, tieáp tuïc laø chính mình ñi, vì thay ñoåi vaøo tuoåi naøy quaû laø moät troø heà".
Ngaøi tieát loä nhö theá trong moät cuoäc phoûng vaán ñoäc quyeàn do Elisabetta Piqueø cuûa tôø La Nacion, AÙ Caên Ñình, thöïc hieän vaø ñöôïc coâng boá ngaøy 7 thaùng Möôøi Hai naêm 2014. Elisabetta voán laø phoùng vieân taïi YÙ cuûa tôø La Nacion vaø laø taùc giaû cuoán Francis: Life and Revolution (Loyola Press).
Ngaøi traû lôøi caùc caâu hoûi cuûa baø trong khoaûng 50 phuùt veà ñuû moïi vaán ñeà töø Thöôïng Hoäi Ñoàng, tôùi ngöôøi ly dò taùi hoân, caûi toå Giaùo Trieàu, tôùi vieäc ngaøi bò choáng ñoái, vieäc ngaøi "sa thaûi" Ñöùc Hoàng Y Raymond Burke vaø tröôûng ñoäi veä binh Thuïy Só vaø caùc cuoäc toâng du ngoaïi quoác môùi ñaây.
Ñöôïc hoûi ngaøi nghó sao veà vieäc moät soá giôùi trong Giaùo Hoäi caûm thaáy maát höôùng vaø cho raèng Giaùo Hoäi hieän ñang gioáng nhö moät con taàu khoâng coù tay laùi, nhaát laø sau Thöôïng Hoäi Ñoàng vaøo thaùng 10 naêm 2014, Ñöùc Phanxicoâ hoûi laïi: lieäu ngöôøi ta coù thöïc söï noùi ñieàu ñoù hay khoâng. Ngaøi quaû quyeát raèng vaán ñeà moät phaàn do vieäc ngöôøi ta khoâng chòu ñoïc nhöõng gì ngaøi ñaõ vieát: moät thoâng ñieäp vieát chung vôùi Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI, caùc baøi giaûng leã, caùc lôøi tuyeân boá, vaø "Nieàm Vui Tin Möøng". Ngaøi nhaéc nhôû raèng luùc keát thuùc Thöôïng Hoäi Ñoàng, baøi dieãn vaên keát thuùc cuûa ngaøi ñöôïc caùc giaùm muïc tieáp nhaän raát phaán khôûi, "ñieàu naøy cho thaáy vaán ñeà ñaâu phaûi laø Ñöùc Giaùo Hoaøng".
Tröôùc caâu hoûi: moät soá ngöôøi, nhaát laø sau Thöôïng Hoäi Ñoàng, sôï raèng tín lyù truyeàn thoáng cuûa Giaùo Hoäi veà hoân nhaân seõ bò baõi boû, Ñöùc Phanxicoâ cho hay: "Luùc naøo cuõng coù sôï seät caû, nhöng chæ vì ngöôøi ta khoâng chòu ñoïc söï vieäc (caùc baûn vaên) hoaëc hoï chæ ñoïc tin töùc treân nhaät baùo, caùc baøi baùo. Hoï khoâng ñoïc nhöõng gì ñaõ ñöôïc Thöôïng Hoäi Ñoàng bieåu quyeát vaø coâng boá". Ngaøi lieät keâ 3 ñieàu maø ngaøi cho laø keát quaû "döùt khoaùt" cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng: "Töôøng trình sau cuøng, söù ñieäp haäu Thöôïng Hoäi Ñoàng, vaø baøi dieãn vaên cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng". Nhöng ngay nhöõng vaên kieän naøy cuõng chæ coù tính töông ñoái, ngaøi nhaän ñònh nhö theá, vì chuùng seõ "ñöôïc bieán caûi thaønh caùc chæ daãn" cho Thöôïng Hoäi Ñoàng thaùng Möôøi, naêm 2015.
Ñöùc Phanxicoâ nhaán maïnh raèng "khoâng ai noùi veà hoân nhaân ñoàng tính taïi Thöôïng Hoäi Ñoàng, vieäc naøy khoâng xaåy ra ñoái vôùi chuùng toâi. Chuùng toâi chæ noùi ñeán vieäc moät gia ñình coù ñöùa con trai hay con gaùi ñoàng tính thì phaûi giaùo duïc noù ra sao, phaûi khuyeân daïy noù theá naøo, phaûi giuùp gia ñình naøy caùch naøo ñeå hoï tieán tôùi trong hoaøn caûnh tröôùc ñaây ít xaåy ra. Thaønh thöû, taïi Thöôïng Hoäi Ñoàng, ngöôøi ta chæ noùi veà gia ñình vaø nhöõng ngöôøi ñoàng tính trong töông quan vôùi gia ñình hoï, vì ñaây laø moät thöïc taïi maø chuùng toâi gaëp raát nhieàu trong toøa giaûi toäi". Cho neân, Thöôïng Hoäi Ñoàng phaûi thaáy ra "vieäc laøm caùch naøo giuùp oâng boá baø meï ñoàng haønh vôùi ñöùa con cuûa mình. Ñoù laø ñieàu ñaõ ñöôïc ñeà caäp taïi Thöôïng Hoäi Ñoàng. Vì lyù do naøy, coù ngöôøi cho raèng coù nhieàu yeáu toá tích cöïc trong döï thaûo ñaàu tieân. Nhöng döï thaûo aáy cuõng chæ coù giaù trò töông ñoái".
Ngaøi cho bieát ngaøi "khoâng sôï" böôùc theo dieãn trình coâng ñoàng (synodality) naøy, nghóa laø cuøng nhau laøm cuoäc haønh trình, "vì chính Thieân Chuùa yeâu caàu ta laøm cuoäc haønh trình naøy. Hôn nöõa, giaùo hoaøng laø ngöôøi baûo ñaûm; ngaøi coù maët ôû ñoù ñeå löu taâm tôùi caû vieäc naøy nöõa. Neân ñieàu caàn thieát laø tieáp tuïc vôùi con ñöôøng naøy".
Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ coøn nhaéc nhôû raèng trong baøi dieãn vaên beá maïc cuûa ngaøi vôùi Thöôïng Hoäi Ñoàng, ngaøi löu yù tôùi söï kieän: "khoâng ñöôïc ñuïng tôùi moät ñieåm tín lyù naøo cuûa Giaùo Hoäi veà hoân nhaân caû". Coøn ñoái vôùi ngöôøi ly dò taùi hoân, ngaøi baûo: "chuùng toâi coù neâu vaán ñeà: 'chuùng ta coù theå laøm gì vôùi hoï, coù theå môû caùnh cöûa naøo cho hoï? Ñaây laø moät quan taâm muïc vuï: hoï coù ñöôïc chòu leã hay khoâng?". Nhöng Ñöùc Phanxicoâ cho hay: "Khoâng phaûi laø moät giaûi phaùp neáu hoï leân röôùc leã. Nguyeân vieäc ñoù maø thoâi khoâng phaûi laø moät giaûi phaùp, giaûi phaùp laø vieäc hoäi nhaäp (integration). Hoï khoâng bò tuyeät thoâng, ñuùng nhö theá. Nhöng naøo laø hoï khoâng ñöôïc laøm cha meï ñôõ ñaàu luùc chòu pheùp röûa. Naøo laø hoï khoâng ñöôïc ñoïc saùch thaùnh trong thaùnh leã. Naøo laø hoï khoâng ñöôïc cho röôùc leã, khoâng ñöôïc daïy giaùo lyù, khoâng ñöôïc laøm baåy chuyeän. Toâi coù caû haøng baûng lieät keâ daøi ôû ñaây. Xin ngöøng laïi ñi! Neáu cöù naèng naëc nhö theá, xem ra hoï bò tuyeät thoâng treân thöïc teá roài coøn gì". Ngaøi nhaän ñònh nhö theá.
Ngaøi cho raèng, vaán ñeà vì theá laø "môû cöûa nhieàu hôn nöõa. Taïi sao hoï khoâng ñöôïc ñôõ ñaàu luùc chòu pheùp röûa?" Ngaøi baûo: ngöôøi ta noùi khoâng vì hoûi raèng "hoï laøm chöùng taù gì cho ñöùa con ñôõ ñaàu?" Nhöng vaãn coù theå coù chöùng taù cuûa moät ngöôøi ñaøn oâng vaø moät ngöôøi ñaøn baø bieát noùi raèng "Vaâng, toâi ñaõ maéc laàm loãi, toâi ñaõ tröôït ngaõ veà ñieåm naøy, nhöng toâi tin Chuùa thöông toâi, toâi muoán theo Chuùa, toäi loãi khoâng chieán thaéng toâi, toâi nhaát ñònh böôùc ñi". Ngaøi baûo: thöû hoûi coù chöùng taù Kitoâ Giaùo naøo hôn theá khoâng? Ngaøi so saùnh nhöõng ngöôøi nhö theá vôùi tröôøng hôïp "nhöõng ngöôøi löøa ñaûo chính trò thoái naùt" vaãn "tôùi laøm cha meï ñôõ ñaàu vaø vaãn cöù keát hoân trong nhaø thôø". Giaùo Hoäi coù chaáp nhaän nhöõng ngöôøi naøy khoâng? Theá thì hoï ñem laïi cho ñöùa con ñôõ ñaàu cuûa hoï thöù chöùng taù naøo? Ngaøi keát luaän: "ta phaûi thay ñoåi söï vieäc ñi moät chuùt" lieân quan tôùi caùc qui ñònh vaø caùc giaù trò veà taùc phong.
Moät soá ngöôøi töï goïi laø "baûo thuû" cho raèng Ñöùc Phanxicoâ "sa thaûi" Ñöùc Hoàng Y Raymond Burke, nguyeân ñöùng ñaàu Toøa AÙn Toái Cao cuûa Giaùo Hoäi, vì ngaøi daãn ñaàu nhoùm choáng laïi baát cöù loaïi thay ñoåi naøo taïi Thöôïng Hoäi Ñoàng veà gia ñình. Ñöùc Giaùo Hoaøng baùc boû loái giaûi thích naøy. Ngaøi giaûi thích raèng "Ñöùc Hoàng Y Burke, moät ngaøy kia, hoûi toâi raèng ngaøi seõ phaûi laøm gì vì ngaøi chöa ñöôïc xaùc nhaän chöùc vuï trong ngaønh luaät phaùp, vaø ñeán luùc ñoù, vaãn coøn ñang trong coâng thöùc 'cho tôùi luùc ñöôïc quyeát ñònh caùch khaùc'". Ngaøi baûo luùc ñoù, ngaøi noùi vôùi Ñöùc Hoàng Y "xin Ñöùc Hoàng Y cho toâi theâm chuùt thôøi gian nöõa vì trong Nhoùm G9, caùc vò aáy ñang nghó tôùi vieäc taùi toå chöùc laïi ngaønh luaät phaùp". Sau ñoù, Ñöùc Giaùo Hoaøng cho hay, "chöùc vuï ôû Hoäi Malta ñöôïc ñaët ra, vaø caàn moät vò giaùo phaåm Myõ khoân ngoan ôû ñoù, moät vò coù khaû naêng di chuyeån trong moät moâi tröôøng nhö theá, neân toâi nghó daønh cho ngaøi chöùc vuï naøy. Toâi ñeà nghò ñieàu naøy vôùi ngaøi tröôùc Thöôïng Hoäi Ñoàng khaù xa vaø toâi noùi: 'vieäc naøy seõ dieãn ra sau Thöôïng Hoäi Ñoàng vì toâi muoán Ñöùc Hoàng Y tham döï Thöôïng Hoäi Ñoàng trong tö caùch moät ngöôøi ñöùng ñaàu moät boä cuûa Toøa Thaùnh, vì laøm tuyeân uùy cho Hoäi Malta, Ñöùc Hoàng Y khoâng coù khaû naêng laøm ñieàu ñoù'".
Ngaøi cho bieát Ñöùc Hoàng Y Burke "caùm ôn toâi raát nhieàu, moät caùch vui veû vaø nhaän vieäc ñoù, thaønh thöû ñoái vôùi toâi xem ra ngaøi thích vieäc ñoù. Vì ngaøi laø ngöôøi öa di chuyeån, du haønh, vaø ôû ñaây, ngaøi seõ coù vieäc ñeå laøm. Do ñoù, chaéc chaén toâi ñaâu coù sa thaûi ngaøi vì caùch ngaøi öùng xöû taïi Thöôïng Hoäi Ñoàng".
Ngaøi cuõng baùc boû vieäc sa thaûi ngöôøi ñöùng ñaàu ñoäi veä binh Thuïy Só. Vì thöïc ra, ngöôøi naøy heát haïn phuïc vuï tröôùc caû khi ngaøi ñöôïc baàu laøm giaùo hoaøng; chính ngaøi löu nhieäm oâng cho tôùi luùc coù ngöôøi thay theá.
Veà vieäc caûi toå Giaùo Trieàu, ngaøi cho hay chöa theå hoaøn taát trong naêm 2015. Tuy nhieân, luùc naøy, ngaøi löu taâm hôn tôùi vieäc caûi toå thieâng lieâng, caûi toå coõi loøng. Ngaøi cho bieát Ngaân Haøng Vatican hieän nay hoaït ñoäng raát toát. Laõnh vöïc kinh teá cuõng theá. Ngaøi döï kieán raèng khi cuoäc caûi toå hoaøn taát, moãi thaùnh boä taïi Vatican seõ do moät vò Hoàng Y ñöùng ñaàu, vì "söï gaàn guõi cuûa vò naøy vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng, nhö moät coäng söï vieân taïi moät laõnh vöïc nhaát ñònh". Nhöng ñieàu ñaùng löu yù laø Ñöùc Phanxicoâ tuyeân boá raèng: "caùc thö kyù cuûa caùc thaùnh boä naøy khoâng caàn laø giaùm muïc".
Moïi vò giaùo hoaøng gaàn ñaây ñeàu gaëp choáng ñoái ôû moät giai ñoaïn naøo ñoù, vaø, sau 20 thaùng, vieäc choáng ñoái Ñöùc Phanxicoâ, baét ñaàu chæ coù tính thaàm laëng, nay ñaõ trôû thaønh hieån hieän nhieàu hôn. Ñöôïc hoûi caûm nghó cuûa ngaøi veà vieäc naøy, Ñöùc Phanxicoâ tuyeân boá raèng ngaøi coi ñoù laø moät "daáu hieäu toát" vì vieäc choáng ñoái ñaõ ra coâng khai, "ngöôøi ta khoâng coøn noùi sau löng khi khoâng ñoàng yù nöõa. Laøm coâng khai söï vieäc nhö theá laø ñieàu laønh maïnh, raát laønh maïnh". Ngaøi cho raèng vieäc choáng ñoái naøy coù lieân quan tôùi caùc quyeát ñònh ñöôïc ngaøi ñöa ra, "caùc quyeát ñònh ñuïng tôùi moät soá quyeàn lôïi kinh teá, caùc quyeát ñònh khaùc thì coù tính muïc vuï nhieàu hôn". Nhöng ngaøi khoâng lo aâu, "khoâng coù quan ñieåm khaùc bieät môùi laø ñieàu baát thöôøng". Khi ñaõ tieán khaù xa trong vieäc thanh loïc vaø caûi toå, ngaøi caûm thaáy thö thaùi, vaø nhaän ñònh "Chuùa thaät toát ñoái vôùi toâi, Ngöôøi ban cho toâi moäi lieàu löôïng khoâng ñeå buïng (unconsciousness) khaù laønh maïnh. Toâi cöù tieáp tuïc laøm ñieàu toâi phaûi laøm".
Veà söùc khoûe baûn thaân, ngaøi cho bieát vaøo tuoåi naøy, dó nhieân caûm thaáy luùc ñau choã naøy luùc ñau choã kia. "Nhöng toâi ôû trong tay Chuùa, vaø cho tôùi nay, vaãn coù theå theo kòp nhòp ñoä laøm vieäc ít nhieàu toát ñeïp".
Ngaøi seõ möøng sinh nhaät laàn thöù 78 vaøo ngaøy 17 thaùng Möôøi Hai naêm 2014, baèng moät böõa aên vôùi caùc nhaân vieân taïi Nhaø Thaùnh Maùcta. Nhöng ngaøi tieát loä: naêm ngoaùi, chính vò Tröôûng Cô Quan Laøm Phuùc cuûa Toøa Thaùnh ñaõ môøi maáy thanh nieân voâ gia cö tôùi duøng böõa saùng vôùi caùc nhaân vieân cuûa Nhaø Thaùnh Maùcta. "Vieäc aáy raát toát", nhöng ñaõ taïo neân moät giai thoaïi: söï thaät laø ngaøi duøng böõa saùng vôùi moïi nhaân vieân cuûa Nhaø Thaùnh Maùcta, vaø caùc thanh nieân voâ gia cö coù maët trong soá naøy.
Ngaøi cho bieát trong naêm 2015, ngaøi döï ñònh tôùi moät soá quoác gia ôû Phi Chaâu vaø 3 quoác gia khaùc taïi Myõ Chaâu La Tinh, nhöng khoâng phaûi laø AÙ Caên Ñình, phaûi naêm 2016 ngaøi môùi tôùi nöôùc naøy ñöôïc.
Noùi veà AÙ Caên Ñình, Ñöùc Phanxicoâ giaûi thích raèng ngaøi seõ khoâng tieáp kieán rieâng caùc chính trò gia naøo töø queâ höông cuûa ngaøi trong naêm 2015 vì ngaøi khoâng muoán can thieäp vaøo cuoäc baàu cöû toång thoáng saép tôùi taïi ñoù.
Ñöôïc hoûi phaûn öùng veà vieäc Phuùc Trình Pew môùi ñaây cho hay: baát chaáp "hieäu quaû Phanxicoâ", Ngöôøi Coâng Giaùo vaãn tieáp tuïc rôøi boû Giaùo Hoäi taïi Myõ Chaâu La Tinh, ngaøi cho hay: caùc döõ kieän duy nhaát ngaøi coù laø töø phieân hoïp cuûa caùc giaùm muïc Myõ Chaâu La Tinh taïi Aparecida naêm 2007. Ngaøi cho raèng coù nhieàu nhaân toá giaûi thích vieäc rôøi boû naøy: caùc nhaân toá beân ngoaøi, nhö ngöôøi ta bò loâi cuoán bôûi "neàn thaàn hoïc thònh vöôïng", vaø caùc nhaân toá beân trong, trong ñoù coù vieäc Giaùo Hoäi "thieáu gaàn guõi" vôùi ngöôøi ta, vaø naïn "giaùo só trò" ngaên caûn khoâng ñeå giaùo daân tröôûng thaønh. Ngaøi baûo, nhöng ngaøy nay, ngöôøi Coâng Giaùo "ñöôïc môøi goïi" gaàn guõi vôùi ngöôøi ta, gaàn guõi caùc vaán naïn cuûa hoï vaø caùc hoaøn caûn thöïc cuûa hoï. Ngaøi nhaéc nhôû raèng ngaøi töøng noùi ñieàu naøy trong vaên kieän coù tính leân chöông trình cuûa ngaøi laø "Nieàm Vui Tin Möøng" vaø ngaøi khuyeán khích Giaùo Hoäi neân gioáng nhö "moät beänh vieän daõ chieán" bieát chaêm soùc vaø chöõa chaïy cho nhöõng ai bò thöông.
Vuõ Vaên An