Dieãn Vaên cuûa
Thöôïng Phuï Ñaïi Keát Baùctoâloâmeâoâ I
vaø cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ
tröôùc khi kyù tuyeân boá chung
Dieãn Vaên cuûa Thöôïng Phuï Ñaïi Keát Baùctoâloâmeâoâ I vaø cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ tröôùc khi kyù tuyeân boá chung.
Istanbul, Thoå Nhó Kyø (VietCatholic News 2-12-2014) - Keát thuùc buoåi Phuïng Vuï hoâm Chuùa Nhaät 30 thaùng Möôøi Moät naêm 2014, taïi nhaø thôø chính toøa Thaùnh George, ñeå möøng kính Leã Thaùnh Anreâ, tröôùc khi kyù tuyeân boá chung, Ñöùc Thöôïng Phuï Ñaïi Keát Baùctoâloâmeâoâ I ñaõ ñoïc baøi dieãn vaên sau ñaây:
Kính thöa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ, ngöôøi anh em yeâu quí trong Chuùa Kitoâ, giaùm muïc cuûa Roâma Cöïu Traøo
Chuùng toâi daâng leân Thieân Chuùa Ba Ngoâi lôøi toân vinh vaø ngôïi khen vì ñaõ coi chuùng toâi xöùng ñaùng ñöôïc höôûng nieàm vui khoân taû vaø vinh döï ñaëc bieät coù ñöôïc söï hieän dieän ñích thaân taïi daây cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng nhaân dòp naêm nay chuùng toâi cöû haønh leã kính ñaày thaùnh thieän vò Toâng Ñoà ñöôïc goïi ñaàu tieân laø Thaùnh Anreâ, ngöôøi ñaõ saùng laäp ra Giaùo Hoäi cuûa chuùng toâi baèng lôøi giaûng daïy. Chuùng toâi saâu xa bieát ôn Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaõ daønh cho chuùng toâi hoàng phuùc hieän dieän giöõa chuùng toâi, cuøng vôùi ñoaøn tuøy tuøng ñaùng kính cuûa ngaøi. Chuùng toâi xin heát loøng vaø ñaày vinh döï ñoùn tieáp ngaøi, soát saéng ngoû vôùi ngaøi lôøi chaøo kính bình an vaø yeâu thöông "ôn suûng cho ngaøi vaø bình an töø Thieân Chuùa Cha vaø Chuùa Gieâsu Kitoâ, Chuùa chuùng ta" (Rm 1:7). "Vì tình yeâu Chuùa Kitoâ thoâi thuùc chuùng ta" (2Cor 5:14).
Chuùng toâi vaãn coøn nhôù nhö in trong loøng cuoäc hoäi ngoä cuûa chuùng toâi voùi Ñöùc Giaùo Hoaøng ôû Ñaát Thaùnh trong cuoäc haønh höông chung taïi chính nôi ngöôøi tieân phong cuûa ñöùc tin ta ñaõ sinh ra, ñaõ soáng, ñaõ giaûng daïy, chòu ñau khoå, soáng laïi vaø leân trôøi cuõng nhö bieát ôn töôûng nieäm bieán coá coù tính lòch söû cuûa cuoäc hoäi ngoä taïi ñoù cuûa caùc vò tieàn nhieäm cuûa chuùng ta, Ñöùc Coá Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI vaø Ñöùc Coá Thöôïng Phuï Ñaïi Keát Athenagoras. Keát quaû cuoäc hoäi ngoä cuûa caùc ngaøi taïi Thaønh Thaùnh 50 naêm tröôùc ñaây ñaõ laøm doøng lòch söû thöïc söï ñoåi chieàu: caùc haønh trình song song vaø ñoâi khi kình choáng nhau cuûa caùc Giaùo Hoäi chuùng ta ñaõ gaëp nhau trong vieãn kieán chung muoán khoâi phuïc söï hôïp nhaát ñaõ maát; tình yeâu laïnh nhaït giöõa chuùng ta ñaõ ñöôïc haâm noùng, trong khi öôùc nguyeän cuûa chuùng ta ñaõ ñöôïc khuyeán khích muoán laøm moïi söï trong khaû naêng ñeå söï hieäp thoâng cuûa chuùng ta trong cuøng moät ñöùc tin vaø trong cuøng moät cheùn thaùnh coù theå dieãn ra. Nhôø theá, con ñöôøng Emmaus ñaõ roäng môû tröôùc maët ta, moät con ñöôøng coù theå khaù daøi vaø ñoâi luùc gaäp gheành, nhöng khoâng theå naøo ñaûo ngöôïc ñöôïc, vôùi Chuùa laøm baïn ñoàng haønh, cho tôùi luùc Ngöôøi töï maïc khaûi cho ta "khi beû baùnh" (Lc 24:35).
Con ñöôøng ñoù töø ñaáy ñaõ ñöôïc böôùc theo vaø hieän coøn ñöôïc böôùc theo bôûi taát caû nhöõng ai keá nhieäm caùc vò laõnh ñaïo ñöôïc linh höùng naøy, qua vieäc thieát laäp, taän tuïy daán thaân vaø uûng hoä cuoäc ñoái thoaïi yeâu thöông vaø söï thaät giöõa caùc Giaùo Hoäi chuùng ta hoøng caát boû caû moät thieân nieân kyû khoâng bieát bao nhieâu gaùnh naëng choàng chaát leân caùc moái lieân heä cuûa chuùng ta. Cuoäc ñoái thoaïi naøy laø moät cuoäc ñoái thoaïi raát thích ñaùng ñoái vôùi baïn beø chöù khoâng phaûi ñòch thuû nhö nhöõng ngaøy xa xöa, bao laâu chuùng ta coøn thaønh thöïc tìm caùch bieän phaân ñuùng ñaén giöõa lôøi noùi cuûa söï thaät vaø vieäc toân troïng nhau nhö anh em.
Trong baàu khoâng khí nhö theá do caùc vò tieàn nhieäm ñaõ noùi treân taïo ra lieân quan tôùi haønh trình chung cuûa chuùng ta, chuùng toâi cuõng xin thaân aùi chaøo ñoùn Ñöùc Giaùo Hoaøng nhö ngöôøi ñem tình yeâu cuûa Thaùnh Pheâroâ tôùi cho anh trai cuûa ngaøi laø Thaùnh Anreâ maø chuùng ta möøng leã hoâm nay. Phuø hôïp vôùi moät taäp quaùn thaùnh thieän ñaõ thaønh hình vaø ñöôïc tuaân giöõ trong maáy thaäp nieân qua bôûi caû hai Giaùo Hoäi Cöïu vaø Taân Roâma, caùc phaùi ñoaøn chính thöùc tôùi thaêm vieáng laãn nhau nhaân dòp leã quan thaày cuûa nhau nhaèm duøng caùch naøy, ñoàng thôøi cuõng chöùng toû ñöôïc moái lieân keát huynh ñeä giöõa hai vò toâng ñoà anh em, nhöõng vò ñaõ nhaän bieát Chuùa Gieâsu Kitoâ vaø tin Ngöôøi laø Thieân Chuùa vaø laø Ñaáng Cöùu Theá. Caùc vò Toâng ñoà naøy thoâng truyeàn ñöùc tin vöøa noùi cho caùc Giaùo Hoäi ñöôïc caùc vò thaønh laäp baèng lôøi rao giaûng cuûa mình vaø thaùnh hoùa chuùng baèng vieäc töû ñaïo cuûa caùc vò. Ñöùc tin naøy cuõng ñaõ cuøng ñöôïc traûi nghieäm vaø phaùt bieåu thaønh tín lyù do caùc Giaùo Phuï cuûa chuùng ta, nhöõng vò ñaõ töø Ñoâng qua Taây tuï hoïp nhau trong caùc coâng ñoàng chung, ñeå tín lyù naøy laïi cho caùc Giaùo Hoäi cuûa chuùng ta laøm neàn taûng khoâng theå lung lay cho söï hôïp nhaát cuûa chuùng ta. Chính ñöùc tin naøy, ñöùc tin maø chuùng ta ñaõ cuøng nhau duy trì ôû caû Ñoâng laãn Taây trong suoát moät thieân nieân kyû, laø ñöùc tin chuùng ta ñöôïc môøi goïi laáy laøm caên baûn cho söï hôïp nhaát cuûa chuùng ta ngoõ haàu "nhôø cuøng moät loøng moät trí" (Pl 2:2), ta cuøng vôùi Thaùnh Phaoloâ "queân ñi chaëng ñöôøng ñaõ qua, ñeå lao mình veà phía tröôùc" (Pl 3:13).
Duø sao, Thöa Ñöùc Giaùo Hoaøng vaø laø ngöôøi anh em thaân yeâu, boån phaän cuûa chuùng ta chaéc chaén chöa chaám döùt trong quaù khöù, traùi laïi ñang traûi daøi tôùi töông lai, nhaát laø trong thôøi ñaïi ta. Vì trung thaønh vôùi quaù khöù naøo coù giaù trò chi neáu vieäc naøy khoâng bieåu thò moät ñieàu gì ñoù cho töông lai? Naøo coù ích chi khi hueânh hoang veà nhöõng ñieàu ñaõ nhaän ñöôïc neáu nhöõng ñieàu naøy khoâng dieãn dòch thaønh söùc soáng cho nhaân loaïi vaø theá giôùi ngaøy nay vaø Giaùo Hoäi ñöôïc môøi goïi vöõng nhìn vaøo khoâng haún laø hoâm qua maø laø hoâm nay vaø ngaøy mai. Giaùo Hoäi khoâng hieän höõu vì chính mình, maø hieän höõu vì theá giôùi vaø vì nhaân loaïi.
Cho neân, khi höôùng caùi nhìn cuûa ta vaøo hoâm nay, ta khoâng traùnh khoûi vieäc quan taâm tôùi ngaøy mai. "Beân ngoaøi phaûi chieán ñaáu, beân trong phaûi lo sôï" (2Cor 7:5). Lôøi thöøa nhaän cuûa Thaùnh Phaoloâ ñoái vôùi thôøi ñaïi cuûa ngaøi chaéc chaén cuõng vaãn coù giaù trò ñoái vôùi caû chuùng ta ngaøy nay nöõa. Thöïc theá, ngay luùc chuùng ta ñang baän bòu vôùi caùc tranh chaáp cuûa rieâng chuùng ta, thì theá giôùi vaãn phaûi traûi nghieäm nieàm lo sôï phaûi soáng coøn ra sao, nieàm lo aâu ñoái vôùi ngaøy mai. Laøm sao nhaân loaïi coù theå soáng coøn khi hieän nay noù bò tan naùt vì chia reõ, tranh chaáp vaø haän thuø, thöôøng nhaân danh caû Thieân Chuùa nöõa? Laøm sao coù theå phaân chia cuûa caûi theá giôùi moät caùch coâng bình hôn ngoõ haàu nhaân loaïi ngaøy mai traùnh ñöôïc caûnh noâ leä ñaùng gheùt nhaát chöa heà coù trong lòch söû? Theá heä töông lai seõ thöøa höôûng thöù haønh tinh naøo khi con ngöôøi hoâm nay ñang taøn phaù noù moät caùch khoâng thöông xoùt vaø baát khaû ñaûo ngöôïc chæ vì tham lam?
Ngaøy nay, nhieàu ngöôøi ñaët hy voïng vaøo khoa hoïc; ngöôøi khaùc ñaët noù vaøo chính trò; cuõng coù ngöôøi ñaët noù vaøo kyõ thuaät. AÁy theá nhöng ñaâu coù thöù naøo trong soá naøy coù theå baûo ñaûm ñöôïc töông lai, tröø khi nhaân loaïi chaáp nhaän söù ñieäp hoøa giaûi, yeâu thöông vaø coâng lyù; chaáp nhaän söù meänh oâm hoân ngöôøi khaùc, ngöôøi xa laï, vaø caû keû thuø nöõa. Giaùo Hoäi cuûa Chuùa Kitoâ, moät Giaùo Hoäi ñaõ coâng boá vaø thöïc haønh giaùo huaán naøy ñaàu tieân, buoäc phaûi laø ngöôøi ñaàu tieân aùp duïng giaùo huaán naøy "ngoõ haàu theá giôùi tin" (Ga 17:21). Ñaây chính laø lyù do taïi sao con ñöôøng tieán tôùi hôïp nhaát caøng khaån thieát hôn bao giôø heát ñoái vôùi nhöõng ai keâu caàu danh Ñaáng Taïo Hoøa Bình vó ñaïi. Ñaây chính laø lyù do taïi sao traùch nhieäm cuûa ta trong tö caùch Kitoâ höõu laïi lôùn lao nhö theá tröôùc maët Thieân Chuùa, nhaân loaïi vaø lòch söû.
Thöa Ñöùc Giaùo Hoaøng,
Cho tôùi nay, ngaøi môùi chæ naém giöõ tay laùi con thuyeàn Giaùo Hoäi cuûa ngaøi trong moät thôøi gian ngaén nguûi, nhöng thôøi gian ngaén nguûi naøy ñuû chöùng toû cho löông taâm con ngöôøi thôøi nay thaáy ngaøi laø söù giaû cuûa yeâu thöông, hoøa bình vaø hoaø giaûi. Ngaøi giaûng daïy baèng lôøi noùi, nhöng treân heát vaø vöôït treân moïi söï, ngaøi ñang thi haønh thöøa taùc vuï cao caû cuûa ngaøi baèng söï ñôn sô, khieâm nhöôøng vaø yeâu thöông ñoái vôùi moïi ngöôøi. Ngaøi gôïi tin töôûng nôi nhöõng ngöôøi hoaøi nghi, hy voïng nôi nhöõng ngöôøi thaát voïng, hoaøi mong nôi nhöõng ngöôøi mong thaáy moät Giaùo Hoäi bieát chaêm soùc moïi ngöôøi. Hôn nöõa, ngaøi coøn ñem laïi cho caùc anh chò em Chính Thoáng Giaùo cuûa ngaøi nguyeän öôùc naøy: trong thôøi ngaøi cai quaûn, vieäc xích laïi gaàn nhau cuûa hai Giaùo Hoäi vó ñaïi coå xöa seõ tieáp tuïc ñöôïc thieát laäp treân caùc neàn taûng vöõng chaéc cuûa truyeàn thoáng chung cuûa chuùng ta, moät truyeàn thoáng luoân duy trì vaø thöøa nhaän trong hieán cheá Giaùo Hoäi tính toái thöôïng cuûa yeâu thöông, cuûa danh döï vaø cuûa phuïc vuï beân trong khuoân khoå hôïp ñoaøn, ngoõ haàu "ñoàng thanh vaø ñoàng taâm" ta tuyeân xöng Thieân Chuùa Ba Ngoâi vaø tình yeâu Ngöôøi tuoân ñoå treân theá giôùi.
Thöa Ñöùc Giaùo Hoaøng,
Giaùo Hoäi Constantinople, maø, hoâm nay, laàn ñaàu tieân, ñöôïc ñoùn tieáp ngaøi baèng moät tình yeâu vaø danh döï noàng aám cuõng nhö söï bieát ôn töï ñaùy loøng, voán mang treân vai mình moät di saûn naëng neà, nhöng cuõng laø moät traùch nhieäm ñoái vôùi hieän taïi vaø töông lai. Trong Giaùo Hoäi naøy, qua thöù baäc ñöôïc caùc Coâng Ñoàng Chung thieát laäp, Chuùa Quan Phoøng ñaõ trao cho traùch nhieäm phoái hôïp vaø noùi leân söï nhaát trí cuûa Caùc Giaùo Hoäi Chính Thoáng ñòa phöông raát thaùnh thieän. Trong boái caûnh traùch nhieäm naøy, chuùng toâi ñaõ taän löïc laøm vieäc ñeå chuaån bò cho Coâng Ñoàng Thaùnh Thieän vaø Vó Ñaïi cuûa Giaùo Hoäi Chính Thoáng, laø Coâng Ñoàng, ñaõ ñuôïc quyeát ñònh, seõ hoïp ôû ñaây, neáu Chuùa muoán, vaøo naêm 2016. Luùc naøy ñaây, caùc uûy ban thích hôïp ñang soát saéng laøm vieäc ñeå chuaån bò cho bieán coá vó ñaïi naøy trong lòch söû Giaùo Hoäi Chính Thoáng, vì söï thaønh coâng cuûa noù, chuùng toâi xin ngaøi caàu nguyeän cho. Chaúng may, vieäc hieäp thoâng Thaùnh Theå giöõa caùc Giaùo Hoäi cuûa chuùng ta, voán bò giaùn ñoaïn caû haøng nghìn naêm nay, chöa cho pheùp vieäc trieäu taäp moät Ñaïi Coâng Ñoàng Chung hoãn hôïp. Chuùng ta haõy caàu nguyeän ñeå moät khi vieäc hieäp thoâng troïn veïn ñaõ ñöôïc phuïc hoài, ngaøy yù nghóa vaø ñaëc bieät naøy seõ khoâng keùo daøi quaù laâu. Tuy nhieân, cho tôùi ngaøy dieãm phuùc aáy, vieäc tham döï hoã töông vaøo ñôøi soáng coâng ñoàng cuûa nhau seõ ñöôïc phaùt bieåu qua vieäc tham döï cuûa caùc quan saùt vieân, nhö hieän nay chuùng toâi ñöôïc chöùng kieán vieäc ngaøi aân caàn môøi chuùng toâi tham döï caùc Thöôïng Hoäi Ñoàng trong Giaùo Hoäi cuûa ngaøi theá naøo, thì chuùng toâi hy voïng vieäc aáy cuõng xaåy ra nhö theá khi, vôùi ôn Chuùa, Coâng Ñoàng Thaùnh Thieän vaø Vó Ñaïi cuûa chuùng toâi trôû thaønh moät thöïc taïi.
Thöa Ñöùc Giaùo Hoaøng,
Caùc thaùch thöùc do caùc hoaøn caûnh hieän nay ñaët ra cho caùc Giaùo Hoäi cuûa chuùng ta ñoøi chuùng ta phaûi vöôït leân treân vieäc chæ nhìn vaøo mình ngoõ haàu coù theå ñöông ñaàu vôùi chuùng baèng moät möùc ñoä hôïp taùc cao nhaát. Chuùng ta khoâng coøn thöù xa xæ cho pheùp mình haønh ñoäng rieâng reõ nöõa. Nhöõng keû baùch haïi Kitoâ höõu ngaøy nay khoâng hoûi caùc naïn nhaân cuûa chuùng thuoäc Giaùo Hoäi naøo. Söï hieäp nhaát khieán chuùng ta lo aâu naøy, ñaùng tieác thay, ñang dieãn ra taïi moät soá vuøng treân theá giôùi qua vieäc ñoå maùu cuûa caùc töû ñaïo. Cuøng nhau ta haõy noái daøi baøn tay ta tôùi con ngöôøi thôøi ta; cuøng nhau ta haõy noái daøi baøn tay cuûa Ñaáng, chæ moät mình Ngöôøi môùi cöùu ñöôïc nhaân loaïi baèng Thaäp Giaù vaø söï Phuïc Sinh cuûa Ngöôøi.
Vôùi caùc yù töôûng vaø taâm tình treân, moät laàn nöõa, chuùng toâi xin baøy toû nieàm haân hoan vaø lôøi caùm ôn cuûa chuùng toâi vì söï hieän dieän cuûa ngaøi taïi ñaây, thöa Ñöùc Giaùo Hoaøng, ngay luùc chuùng ta caàu xin Chuùa, nhôø lôøi caàu baàu cuûa vò Toâng Ñoà ñöôïc goïi ñaàu tieân vaø laø anh cuûa vò ñöùng ñaàu caùc Toâng Ñoà laø Pheâroâ, xin Ngöôøi che chôû Giaùo Hoäi cuûa Ngöôøi vaø höôùng daãn Giaùo Hoäi tôùi vieäc chu toaøn thaùnh yù Ngöôøi.
Thöa ngöôøi anh em thaân yeâu, xin chaøo möøng ngöôøi anh em giöõa chuùng toâi!
Dieãn vaên ñaùp töø cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ tröôùc khi kyù tuyeân boá chung
Khi coøn laø Toång Giaùm Muïc cuûa Buenos Aires, toâi thöôøng tham döï vieäc cöû haønh Phuïng Vuï Thaùnh cuûa caùc coäng ñoàng Chính Thoáng taïi ñoù. Hoâm nay, Chuùa ban cho toâi ôn ñaëc bieät ñöôïc hieän dieän trong Nhaø Thôø Thöôïng Phuï Thaùnh George tham döï vieäc cöû haønh Leã Thaùnh Toâng Ñoà Anreâ, vò ñöôïc goïi ñaàu tieân vaø laø anh trai cuûa Thaùnh Pheâroâ, vaø laø Thaùnh Quan Thaày cuûa Toøa Thöôïng Phuï Ñaïi Keát.
Gaëp nhau, thaáy nhau maët ñoái maët, trao ñoåi voøng tay hoøa bình vaø caàu nguyeän cho nhau taát caû ñeàu laø nhöõng khía caïnh chuû yeáu trong cuoäc haønh trình cuûa ta höôùng tôùi vieäc phuïc hoài hieäp thoâng troïn veïn. Taát caû nhöõng ñieàu naøy ñi tröôùc vaø luoân ñoàng haønh vôùi khía caïnh chuû yeáu khaùc cuûa cuoäc haønh trình, ñoù laø , cuoäc ñoái thoaïi thaàn hoïc. Duø sao, cuoäc ñoái thoaïi chaân chính naøo cuõng laø moät cuoäc gaëp gôõ giöõa nhöõng con ngöôøi coù moät caùi teân, moät khuoân maët, moät quaù khöù, chöù khoâng chæ laø cuoäc gaëp nhau giöõa caùc yù nieäm.
Ñieàu treân ñaëc bieät ñuùng ñoái vôùi caùc Kitoâ höõu chuùng ta, vì ñoái vôùi chuùng ta, söï thaät chính laø con ngöôøi Chuùa Gieâsu Kitoâ. Göông saùng cuûa Thaùnh Anreâ, ngöôøi ñaõ cuøng vôùi moät moân ñeä khaùc chaáp nhaän lôøi môøi cuûa Thaày Chí Thaùnh "Haõy ñeán maø xem" vaø "ñaõ ôû laïi vôùi Ngöôøi hoâm ñoù" (Ga 1:39), cho ta thaáy moät caùch hieån nhieân raèng ñôøi soáng Kitoâ höõu laø moät traûi nghieäm baûn thaân, moät cuoäc gaëp gôõ coù tính bieán ñoåi vôùi Ñaáng yeâu thöông ta vaø muoán cöùu vôùt ta. Theâm nöõa, söù ñieäp Kitoâ Giaùo ñöôïc truyeàn baù laø nhôø nhöõng con ngöôøi nam nöõ yeâu thöông Chuùa Kitoâ, vaø khoâng theå khoâng chuyeån giao nieàm vui ñöôïc yeâu thöông vaø cöùu roãi. Moät laàn nöõa, ôû ñaây, göông saùng cuûa Thaùnh Toâng Ñoà Anreâ quaû coù tính giaùo huaán. Sau khi theo Chuùa Gieâsu tôùi nhaø Ngöôøi vaø ôû laïi vôùi Ngöôøi, Thaùnh Anreâ "ñaàu tieân ñi kieám em trai mình laø Pheâroâ, vaø noùi vôùi em: 'boïn anh ñaõ tìm thaáy Ñaáng Meâxia' (nghóa laø Ñaáng Kitoâ). OÂng ñem Pheâroâ tôùi vôùi Chuùa Gieâsu" (Ga 1:40-42). Nhö theá, ñieàu roõ raøng laø ngay cuoäc ñoái thoaïi giöõa caùc Kitoâ höõu cuõng khoâng theå boû qua thöù luaän lyù hoïc cuûa cuoäc hoäi ngoä baûn thaân ñöôïc.
Khoâng phaûi laø chuyeän tình côø khi con ñöôøng hoøa giaûi vaø hoøa bình giöõa ngöôøi Coâng Giaùo vaø ngöôøi Chính Thoáng Giaùo, xeùt veà moät vaøi phöông dieän, ñaõ ñöôïc môû ra nhôø moät cuoäc gaëp gôõ, moät cuoäc oâm hoân giöõa caùc vò tieàn nhieäm cuûa chuùng ta laø Thöôïng Phuï Ñaïi Keát Athenagoras vaø Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI taïi Gieârusalem caùch nay 50 naêm. Ñöùc Thöôïng Phuï vaø baûn thaân toâi töøng mong muoán kyû nieäm giôø phuùt aáy khi chuùng ta gaëp nhau gaàn ñaây taïi cuøng moät thaønh phoá nôi Chuùa Gieâsu Kitoâ cuûa chuùng ta ñaõ cheát vaø soáng laïi.
Thaät laø moät truøng hôïp toát laønh, khi cuoäc thaêm vieáng cuûa toâi dieãn ra chæ maáy ngaøy sau ngaøy kyû nieäm laàn thöù 50 vieäc coâng boá vaên kieän Unitatis Redintegratio, töùc saéc leänh cuûa Coâng Ñoàng Vatican II veà Söï Hôïp Nhaát Kitoâ Giaùo. Ñaây laø vaên kieän neàn taûng môû ra nhieàu ngaû ñöôøng môùi giuùp ngöôøi Coâng Giaùo gaëp gôõ caùc anh chò em cuûa mình trong caùc Giaùo Hoäi vaø caùc coäng ñoàng Giaùo Hoäi khaùc.
Trong Saéc Leänh treân, Giaùo Hoäi Coâng Giaùo ñaëc bieät thöøa nhaän raèng caùc Giaùo Hoäi Chính Thoáng "coù caùc bí tích chaân thöïc, nhaát laø, nhôø toâng truyeàn, (hoï coù) chöùc linh muïc vaø pheùp Thaùnh Theå, qua ñoù, hoï vaãn lieân keát vôùi chuùng ta moät caùch thaân maät gaàn guõi nhaát" (soá 15). Saéc Leänh tieáp tuïc quaû quyeát raèng ñeå trung thaønh gìn giöõ söï vieân maõn cuûa truyeàn thoáng Kitoâ Giaùo vaø ñeå ñem vieäc hoøa giaûi giöõa caùc Kitoâ höõu Ñoâng vaø Taây ñeán choã thaønh toaøn, ñieàu quan troïng nhaát laø phaûi duy trì vaø hoã trôï gia saûn phong phuù cuûa caùc Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông. Ñieàu naøy khoâng chæ lieân quan tôùi neàn phuïng vuï vaø caùc truyeàn thoáng linh ñaïo cuûa caùc Giaùo Hoäi naøy, maø caû kyû luaät Giaùo Hoäi cuûa hoï nöõa, voán do caùc Giaùo Phuï vaø caùc Coâng Ñoàng qui ñònh, nhaèm ñieàu höôùng sinh hoaït cuûa caùc Giaùo Hoäi naøy (xem caùc soá 15-16).
Toâi tin raèng ñieàu quan troïng laø phaûi taùi khaúng ñònh vieäc toân troïng nguyeân taéc treân laøm ñieàu kieän chuû yeáu, ñöôïc caû ñoâi beân chaáp nhaän, cho vieäc khoâi phuïc söï hieäp thoâng troïn veïn, moät hieäp thoâng khoâng heà coù nghóa beân naøy phaûi tuøng phuïc beân kia, hay phaûi hoøa nhaäp vaøo beân kia. Maø ñuùng hôn, coù nghóa chaøo ñoùn moïi ôn phuùc maø Thieân Chuùa ñaõ ban cho moãi beân, nhôø theá chöùng minh cho caû theá giôùi thaáy maàu nhieäm vó ñaïi cuûa ôn cöùu roãi do Chuùa Kitoâ thöïc hieän qua Chuùa Thaùnh Thaàn. Toâi muoán baûo ñaûm vôùi töøng quùy vò hieän dieän taïi ñaây raèng ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu hôïp nhaát troïn veïn haèng mong muoán xöa nay, Giaùo Hoäi Coâng Giaùo khoâng coù yù ñònh aùp ñaët baát cöù ñieàu kieän naøo ngoaøi vieäc cuøng nhau tuyeân xöng ñöùc tin. Ngoaøi ra, toâi xin theâm ñieàu naøy: döôùi söï soi saùng cuûa giaùo huaán Thaùnh Kinh vaø khinh nghieäm cuûa ñeä nhaát thieân nieân kyû, chuùng toâi saün saøng cuøng nhau tìm kieám caùc phöông thöùc trong ñoù chuùng toâi coù theå baûo ñaûm söï hôïp nhaát raát caàn thieát cuûa Giaùo Hoäi trong caùc hoaøn caûnh hieän nay. Ñieàu ñöôïc Giaùo Hoäi Coâng Giaùo öôùc ao hieän nay vaø laø ñieàu maø toâi, trong tö caùch giaùm muïc Roâma, "Giaùo Hoäi chuû trì trong baùc aùi", ñang tìm kieám laø söï hieäp thoâng vôùi caùc Giaùo Hoäi Chính Thoáng. Vieäc hieäp thoâng naøy luoân luoân laø keát quaû cuûa moät tình yeâu "ñöôïc ñoå vaøo loøng ta qua Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng ñaõ ñöôïc ban cho ta" (xem Rm 5:5), moät tình yeâu huynh ñeä noùi leân sôïi daây noái keát thieâng lieâng vaø sieâu vieät voán keát hôïp chuùng ta nhö nhöõng moân ñeä cuûa Chuùa.
Trong theá giôùi ngaøy nay, nhieàu tieáng noùi ñaõ ñöôïc caát leân maø chuùng ta khoâng theå laøm ngô; nhöõng tieáng noùi naøy ñang khaån khoaûn yeâu caàu caùc Giaùo Hoäi chuùng ta soáng saâu saéc caên tính cuûa mình nhö caùc moân ñeä cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ.
Tieáng noùi ñaàu tieân trong caùc tieáng noùi naøy laø tieáng noùi cuûa ngöôøi ngheøo. Treân theá giôùi, ñang coù quaù nhieàu ngöôøi ñaøn oâng vaø ñaøn baø ñau khoå vì thieáu dinh döôõng traàm troïng, vì thaát nghieäp gia taêng, vì thanh thieáu nieân cuûa hoï caøng ngaøy caøng thaát nghieäp ñoâng hôn, vaø vì caøng ngaøy hoï caøng bò loaïi ra khoûi xaõ hoäi nhieàu hôn. Nhöõng söï kieän naøy nhaát ñònh seõ gia taêng caùc hoaït ñoäng toäi aùc, thaäm chí caû vieäc tuyeån duïng caùc ngöôøi khuûng boá nöõa. Chuùng ta khoâng theå tieáp tuïc döûng döng tröôùc tieáng keâu cuûa anh chò em chuùng ta. Nhöõng ngöôøi naøy khoâng nhöõng ñang xin ta trôï giuùp vaät chaát, laø ñieàu raát caàn trong moät soá hoaøn caûnh naøo ñoù, nhöng treân heát, hoï coøn yeâu caàu ta giuùp ñôõ ñeå hoï baûo veä phaåm giaù con ngöôøi nhaân baûn cuûa hoï nöõa, ngoõ haàu hoï tìm ñöôïc naêng löïc tinh thaàn ñeå moät laàn nöõa trôû thaønh nhöõng ngöôøi chuû ñaïo trong chính cuoäc soáng hoï. Hoï yeâu caàu ta ñaáu tranh, döôùi aùnh saùng Tin Möøng, choáng laïi caùc nguyeân nhaân cô caáu gaây ra ngheøo ñoùi: baát bình ñaúng, thieáu vieäc laøm vaø nhaø ôû xöùng ñaùng, vaø vieäc choái boû quyeàn lôïi cuûa hoï trong tö caùch thaønh vieân cuûa xaõ hoäi vaø trong tö caùch ngöôøi lao ñoäng. Laø Kitoâ höõu, chuùng ta ñöôïc keâu goïi cuøng nhau loaïi boû thöù hoaøn caàu hoùa döûng döng xem ra ñang thoáng trò khaép nôi, ñoàng thôøi xaây döïng neàn vaên minh môùi cuûa tình yeâu vaø lieân ñôùi.
Lôøi keâu cöùu thöù hai xuaát phaùt töø caùc naïn nhaân cuûa tranh chaáp taïi raát nhieàu nôi treân theá giôùi. Chuùng ta nghe thaáy tieáng keâu cöùu naøy roõ moàn moät ngay taïi ñaây, vì moät soá quoác gia quanh ñaây ñang mang thöông tích vì moät cuoäc chieán tranh phi nhaân vaø daõ thuù. Töôùc maát hoøa bình cuûa moät daân toäc, phaïm moïi haønh vi baïo taøn, hay thuaän tình vôùi caùc haønh vi naøy, nhaát laø nhaém vaøo nhöõng ngöôøi yeáu theá nhaát, ít ai baûo veä nhaát, laø moät toäi heát söùc naëng choáng laïi Thieân Chuùa, vì ñieàu naøy cho thaáy moät söï khinh bæ ñoái vôùi hình aûnh Thieân Chuùa voán hieän höõu trong con ngöôøi. Tieáng keâu than cuûa caùc naïn nhaân naøy thuùc giuïc ta böôùc nhanh treân con ñöôøng hoøa giaûi vaø hieäp thoâng giöõa ngöôøi Coâng Giaùo vaø ngöôøi Chính Thoáng Giaùo. Thöïc vaäy, laøm sao ta coù theå coâng boá söù ñieäp hoøa bình phaùt xuaát töø Chuùa Kitoâ moät caùch khaû tín, neáu vaãn coøn thuø nghòch vaø baát ñoàng giöõa chuùng ta vôùi nhau (xem Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI, Evangelii Nuntiandi, soá 77)?
Tieáng keâu than thöù ba ñang thaùch thöùc chuùng ta laø tieáng than cuûa giôùi treû. Ngaøy nay, thaûm haïi thay, coù quaù nhieàu ngöôøi treû nam cuõng nhö nöõ ñang soáng trong voâ hy voïng, bò khuaát phuïc bôûi baát tín vaø nhaãn nhuïc. Chòu aûnh höôûng cuûa neàn vaên hoùa ñöông thònh, nhieàu ngöôøi treû chæ tìm haïnh phuùc baèng caùch chieám höõu cuûa caûi vaät chaát vaø thoaû maõn caùc xuùc caûm mau qua cuûa hoï. Caùc theá heä môùi seõ chaúng bao giôø haùi löôïm ñöôïc söï khoân ngoan ñích thöïc vaø giöõ cho hy voïng cuûa mình soáng ñoäng neáu chuùng ta thieáu khaû naêng bieát traân quùy vaø chuyeån taûi cho hoï moät neàn nhaân baûn chaân chính voán phaùt xuaát töø Tin Möøng vaø kinh nghieäm laâu ñôøi cuûa Giaùo Hoäi. Chính ngöôøi treû ngaøy nay ñang tha thieát yeâu caàu ta phaûi tieán boä treân ñöôøng hieäp thoâng hoaøn toaøn. Toâi nghó tôùi nhieàu ngöôøi treû Chính Thoáng, Coâng Giaùo vaø Theä Phaûn ñeán vôùi nhau trong caùc buoåi gaëp gôõ do Coäng Ñoàng Taizeù toå chöùc. Hoï laøm vieäc naøy khoâng haún vì khoâng bieát gì tôùi caùc dò bieät vaãn coøn ñang phaân reõ chuùng ta, nhöng vì hoï coù khaû naêng nhìn quaù beân kia caùc dò bieät naøy; hoï coù khaû naêng naém laáy ñieàu chuû yeáu vaø ñieàu vaãn lieân keát chuùng ta vôùi nhau.
Thöa Ñöùc Thöôïng Phuï, chuùng ta ñaõ ñang ñöùng treân con ñöôøng daãn tôùi hieäp thoâng troïn veïn vaø chuùng ta ñaõ caûm nghieäm ñöôïc caùc daáu hieäu huøng hoàn cuûa moät söï keát hôïp chaân chính, tuy vaãn coøn baát toaøn. Ñieàu naøy khieán chuùng ta ñöôïc an taâm vaø ñöôïc khích leä tieáp tuïc daán böôùc treân con ñöôøng naøy. Chuùng ta chaéc chaén raèng doïc con ñöôøng naøy, chuùng ta ñöôïc trôï giuùp baèng lôøi caàu baàu cuûa Thaùnh Toâng Ñoà Anreâ vaø em cuûa ngaøi laø Thaùnh Pheâroâ, maø theo truyeàn thoáng, voán laø hai vò saùng laäp ra caùc Giaùo Hoäi Constantinople va Roâma. Chuùng ta caàu xin Thieân Chuùa ban cho chuùng ta hoàng phuùc hôïp nhaát troïn veïn, vaø khaû naêng bieát tieáp nhaän noù vaøo ñôøi soáng ta. Ta ñöøng bao giôø queân caàu nguyeän cho nhau.
Vuõ Vaên An