Cuoäc baùo cuûa Ñöùc Thaùnh Cha
treân maùy bay töø Thoå nhó kyø veà Roma
Cuoäc baùo cuûa Ñöùc Thaùnh Cha treân maùy bay töø Thoå nhó kyø veà Roma.
Vatican (Vat. 1-12-2014) - Trong cuoäc hoïp baùo treân maùy bay chieàu ngaøy 30 thaùng 11 naêm 2014 Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ traû lôøi nhieàu caâu hoûi cuûa giôùi baùo chí vaø minh ñònh yù nghóa moät soá cöû chæ cuûa ngaøi taïi Thoå nhó kyø.
Trong chuyeán bay daøi 2 giôø 40 phuùt töø Istanbul veà Roma, nhö thöôøng leä Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ môû cuoäc hoïp baùo vôùi söï tham döï cuûa 65 kyù giaû quoác teá thaùp tuøng ngaøi.
- Traû lôøi caâu hoûi cuûa moät nöõ kyù giaû ñaøi truyeàn hình Thoå nhó kyø: toång thoáng Erdogan ñaõ noùi nhieàu veà söï gheùt boû Hoài giaùo hieän nay coøn Ñöùc Giaùo Hoaøng noùi veà söï gheùt boû Kitoâ giaùo ôû Trung Ñoâng, caùc nhoùm thieåu soá. Vaø Ñöùc Giaùo Hoaøng thöôøng nhaéc veà vieäc ñoái thoaïi lieân toân, ngöôøi ta coù theå laøm gì hôn nöõa khoâng? Theo Ñöùc Giaùo Hoaøng caùc vò laõnh ñaïo theá giôùi phaûi laøm gì?
Trong phaàn traû lôøi, tröôùc tieân Ñöùc Thaùnh Cha noùi veà söï gheùt boû hoài giaùo vaø noùi raèng:
"Ñuùng vaäy, ñöùng tröôùc nhöõng vuï khuûng boá, khoâng nhöõng ôû vuøng Trung Ñoâng, nhöng caû taïi Phi chaâu nöõa, ngöôøi ta phaûn öùng vaø noùi: "Hoài giaùo khoâng phaûi nhö vaäy!" Bao nhieâu tín höõu Hoài giaùo caûm thaáy bò xuùc phaïm vì nhöõng haønh vi khuûng boá nhaân danh Hoài giaùo nhö theá! Coran laø moät cuoán saùch hoøa bình, laø moät saùch ngoân söù hoøa bình. Nhöõng vuï khuûng boá khoâng phaûi laø Hoài giaùo. Toâi tin nhö theá, vaø ngöôøi ta phaûi noùi thaønh thöïc raèng khoâng phaûi moïi tín höõu ñaïo Hoài laø nhöõng keû khuûng boá, cuõng nhö khoâng theå noùi moïi Kitoâ höõu laø nhöõng ngöôøi cöïc ñoan, vì trong Kitoâ giaùo cuõng coù nhöõng ngöôøi cöïc ñoan. Trong moïi toân giaùo ñeàu coù nhöõng nhoùm nhoû nhö vaäy! Toâi ñaõ noùi vôùi Toång thoáng Erdogan: "Thaät laø ñieàu toát ñeïp neáu taát caû caùc vò laõnh ñaïo Hoài giaùo - duø laø laõnh ñaïo chính trò, toân giaùo hay caùc hoïc giaû - ñeàu noùi roõ raøng vaø leân aùn nhöõng vuï khuûng boá vôùi danh nghóa Hoài giaùo, vì vieäc noùi roõ raøng nhö theá vaø leân aùn nhöõng haønh vi khuûng boá seõ giuùp ñaïi ña soá daân Hoài giaùo.. Taát caû chuùng ta ñeàu caàn moät söï leân aùn cuûa toaøn theá giôùi, caû nhöõng ngöôøi Hoài giaùo nöõa, choáng laïi nhöõng haønh vi khuûng boá".
Veà ñieàu goïi laø gheùt boû Kitoâ höõu, Cristianofobia, toâi khoâng muoán duøng caùi töø coù veû boïc ñöôøng nhö theá. Caùc tín höõu Kitoâ bò truïc xuaát khoûi Trung Ñoâng. Ñoâi laàn chuùng ta ñaõ thaáy ôû Irak, ôû vuøng Mossul, hoï phaûi ra ñi, boû laïi moïi söï, phaûi traû thueá ñeå ñöôïc baûo veä nhöng voâ ích.. Vaø coù khi hoï bò truïc xuaát moät caùch kheùo leùo hôn, vôùi nhöõng gaêng tay traéng nhö taïi moät soá nöôùc.
Sau cuøng veà vaán ñeà ñoái thoaïi lieân toân, coù leõ toâi ñaõ coù moät cuoäc noùi chuyeän raát ñeïp theo nghóa ñoù vôùi OÂng chuû tòch toân giaùo vuï Thoå Nhó Kyø cuøng vôùi Ban cuûa oâng. Caû khi vò ñaïi söù môùi cuûa Thoå Nhó kyø caïnh Toøa Thaùnh ñeán trình uûy nhieäm thö taïi Vatican caùch ñaây moät thaùng. Toâi ñaõ thaáy oâng laø moät ngöôøi ngoaïi thöôøng, moät ngöôøi coù loøng ñaïo ñöùc saâu xa. Caû oâng chuû tòch Toân giaùo vuï cuõng cuøng moät tröôøng phaùi. Caû hai ñeàu noùi: cuoäc ñoái thoaïi lieân toân döôøng nhö ñeán ñöôøng cuøng roài, chuùng ta phaûi taêng chaát löôïng, chuùng ta phaûi ñoái thoaïi giöõa nhöõng ngöôøi toân giaùo thuoäc caùc nguoàn goác khaùc nhau.
- Moät nöõ kyù giaû khaùc cuõng ngöôøi Thoå nhó kyø thuoäc haõng thoâng taán cuûa nöôùc naøy, ñaõ hoûi Ñöùc Giaùo Hoaøng veà yù nghóa söï kieän ngaøi giöõ thinh laëng caàu nguyeän 2 phuùt ñoàng hoà khi vieáng Ñeàn thôø Xanh cuûa hoài giaùo saùng thöù baåy 29 thaùng 11 naêm 2014. Ñoù coù phaûi laø caùch thöùc ngaøi ngoû lôøi vôùi Thieân Chuùa khoâng?
Ñöùc Thaùnh Cha ñaùp: "Toâi ñeán Thoå Nhó kyø nhö moät ngöôøi haønh höông, chöù khoâng phaûi nhö moät du khaùch. Toâi ñeán ñoù vôùi lyù do chính laø möøng leã thaùnh Anreâ Toâng ñoà vaø chia seû vôùi Ñöùc Thöôïng Phuï Bartolomeo. Nhöng khi toâi ñeán Ñeàn thôø Hoài giaùo, toâi khoâng theå naøo töï nhuû: "A, baây giôø toâi laø du khaùch!". Toâi ñaõ vieáng Ñeàn thôø tuyeät vôøi, vaø khi vò Mufti giaûi thích cho toâi nhieàu ñieàu, moät caùch raát dòu daøng, caû kinh Coran, cuõng noùi veà Meï Maria vaø Gioan Taåy Giaû, oâng giaûi thích cho toâi moïi ñieàu, chính luùc aáy toâi caûm thaáy caàn caàu nguyeän. Vaø toâi noùi: "Chuùng ta haõy caàu nguyeän moät chuùt! vaø oâng cuõng ñoàng yù. Toâi ñaõ caàu nguyeän cho Thoå nhó kyø, cho hoøa bình, cho vò Mufti, cho taát caû, vaø cho caû toâi nöõa vì toâi ñang caàn. Caàu nguyeän cho hoøa bình, xin Chuùa chaám döùt chieán tranh.. Ñoù thöïc laø moät luùc caàu nguyeän chaân thaønh!
- Trong soá giôùi baùo chí thaùp tuøng Ñöùc Thaùnh Cha coù moät kyù giaû kyø cöïu ngöôøi Nga laø oâng Alexey Bukalov, tín höõu Chính Thoáng: oâng hoûi Ñöùc Thaùnh Cha xem sau cuoäc vieáng thaêm naøy, sau cuoäc gaëp gôõ ñaëc bieät vôùi Ñöùc Thöôïng Phuï Chính Thoáng Constantinople, coù vieãn töôïng naøo vôùi nhöõng cuoäc tieáp xuùc cuûa Toøa Thöôïng phuï Chính Thoáng Mascôva hay khoâng?
Ñöùc Thaùnh Cha keå raèng: Trong dòp Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc theá giôùi hoài thaùng 10 naêm 2014, coù Ñöùc Toång Giaùm Muïc Hilarion ñeán Roma nhö ñaïi bieåu cuûa Ñöùc Thöôïng Phuï Kirill. Ñöùc Toång Giaùm Muïc ñaõ muoán noùi vôùi toâi khoâng phaûi vôùi tö caùch laø ñaïi bieåu moät Giaùo Hoäi Kitoâ anh em taïi Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc, nhöng vôùi tö caùch laø Chuû tòch UÛy ban ñoái thoaïi Chính Thoáng vaø Coâng Giaùo.
Tröôùc tieân toâi muoán noùi veà quan heä giöõa Coâng Giaùo vôùi Chính Thoáng noùi chung. Toâi tin raèng chuùng toâi ñang ñoàng haønh vôùi Chính Thoáng giaùo. Caùc Giaùo Hoäi naøy cuõng coù caùc bí tích vaø söï keá nghieäp caùc toâng ñoà, nhö Coâng Giaùo, chuùng ta ñang ñoàng haønh. Nhöng chuùng ta phaûi ñôïi caùi gì? Ñôïi cho caùc nhaø thaàn hoïc ñoàng yù vôùi nhau sao? Toâi nghó laø ngaøy ñoù seõ khoâng bao giôø tôùi. Toâi nghi ngôø veà ñieàu naøy. Caùc nhaø thaàn hoïc laøm vieäc raát toát, nhöng toâi nhôù ñieàu maø Ñöùc Thöôïng Phuï Athenagoras ñaõ noùi vôùi Ñöùc Phaoloâ 6: "Chuùng ta cöù tieán böôùc rieâng, vaø chuùng ta ñaët taát caû caùc nhaø thaàn hoïc treân moät hoøn ñaûo!". Toâi töôûng caâu noùi ñoù khoâng phaûi laø ñieàu thaät, nhöng Ñöùc Bartolomeo noùi vôùi toâi: Khoâng, ñuùng laø Ñöùc Athenagoras ñaõ noùi nhö vaäy. Ta khoâng theå chôø ñôïi ñieàu aáy. Hieäp nhaát laø moät haønh trình. Ñoù laø phong traøo ñaïi keát linh ñaïo: caàu nguyeän vôùi nhau, laøm vieäc vôùi nhau.. caùc coâng taùc baùc aùi, giaûng daïy chung vôùi nhau... Vaø roài cuõng coù phong traøo ñaïi keát baèng maùu. Bao nhieâu laø Kitoâ höõu ñaõ bò gieát, bao nhieâu laø vò töû ñaïo, baét ñaàu töø Uganda, caùch ñaây hôn keùm 50 naêm, coù leã phong hieån thaùnh ôû Uganda, moät nöûa laø tín höõu Anh giaùo vaø moät nöûa laø Coâng Giaùo. Caùc vò töû ñaïo cuûa chuùng ta ñang nhìn chuùng ta vaø keâu keâu: "Chuùng ta laø moät!"... Toâi tin raèng chuùng ta phaûi tieán böôùc theo chieàu höôùng ñoù; chia seû caùc gheá giaùo sö ñaïi hoïc chaúng haïn.
Veà vaán ñeà quan heä vôùi Chính Thoáng Nga, Ñöùc Thaùnh Cha ñaùp: "Toâi noùi ñieàu naøy, coù leõ coù ngöôøi khoâng hieåu ñöôïc, ñoù laø caùc Giaùo Hoäi Coâng Giaùo nghi leã ñoâng phöông coù quyeàn ñöôïc hieän höõu.!"
"Vôùi Ñöùc Thöôïng Phuï Kirill cuûa Chính Thoáng Mascôva coù laàn toâi ñaõ toû cho Ñöùc Thöôïng Phuï bieát öôùc muoán muoán gaëp ngaøi vaø ngaøi cuõng ñoàng yù. Toâi noùi: "Toâi ñeán nôi naøo Ñöùc Thöôïng Phuï muoán. Ñöùc Thöôïng Phuï goïi toâi vaø toâi seõ ñi ñeán ñoù". Caû Ñöùc Thöôïng Phuï cuõng öôùc muoán nhö theá. Nhöng trong thôøi gian gaàn ñaây coù vaán ñeà chieán tranh. Toâi nghieäp ngaøi coù bao nhieâu vaán ñeà taïi Ucraina, vaø vieäc du haønh vaø gaëp gôõ vôùi Giaùo Hoaøng bò lieät xuoáng haøng thöù yeáu. Nhöng caû hai chuùng toâi ñeàu muoán gaëp nhau vaø tieán böôùc. Ñöùc Toång Giaùm Muïc Hilarion ñeà nghò moät cuoäc hoïp nghieân cöùu vôùi uûy ban do Ñöùc Toång Giaùm Muïc aáy laøm chuû tòch vaø baøn veà vaán ñeà quyeàn toái thöôïng cuûa Giaùo Hoaøng, vì caàn tieáp tuïc yeâu caàu maø Ñöùc Gioan Phaoloâ 2 ñaõ ñöa ra: Xin haõy giuùp toâi tim ra moät hình thöùc quyeàn toái thöôïng maø chuùn gta coù theå chaáp nhaän ñöôïc".
- Nöõ kyù giaû cuûa baùo El Mundo, Taây Ban Nha, hoûi Ñöùc Thaùnh Cha veà cöû chæ lòch söû ngaøi cuùi ñaàu tröôùc Ñöùc Thöôïng Phuï Bartolomeo ñeå xin chuùc laønh. Ñöùc Giaùo Hoaøng nghó gì veà nhöõng lôøi pheâ bình cuûa nhöõng ngöôøi khoâng hieåu cöû chæ côûi môû cuûa ngaøi nhö vaäy, nhaát laø nhöõng ngöôøi baûo thuû vaãn nhìn cöû chæ aáy vôùi thaùi ñoä nghi ngôø...
Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaùp: Toâi muoán noùi ñaây khoâng phaûi chæ laø vaán ñeà töø phía Coâng Giaùo chuùng ta nhöng töø phía Chính Thoáng nöõa. Trong Chính Thoáng giaùo cuõng coù moät soá ñan só, ñan vieän ñi theo chieàu höôùng ñoù. Ví duï moät vaán ñeà ngöôøi ta ñaõ thaûo luaän töø thôøi chaân phöôùc Phaoloâ 6 veà ngaøy leã Phuïc Sinh vaø cho ñeán nay giöõa caùc Giaùo Hoäi Kitoâ vaãn chöa coù söï ñoàng thuaän vì leã Phuïc sinh laø ngaøy traêng ñaàu tieân sau ngaøy 14 thaùng Nissan, vaø ñieàu naøy coù nguy cô laø vôùi thôøi gian, gaàn naøy chuùng ta seõ cöû haønh leã Phuïc sinh vaøo thaùng 8. Ñöùc Chaân phöôùc Phaoloâ 6 ñeà nghò möøng leã phuïc sinh vaøo 1 ngaøy nhaát ñònh, thí duï moät chuùa nhaät thaùng 4. Ñöùc Thöôïng Phuï Bartolomeo cuõng can ñaûm ñi theo chieàu höôùng naøy, nhöng cho ñeán nay vaãn chöa coù söï ñoàng thuaän.
- Trong phaàn coøn laïi cuûa cuoäc hoïp baùo, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ traû lôøi nhöõng caâu hoûi lieân quan moät soá ñeà taøi khaùc nhö yù ñònh vieáng thaêm Irak. Ngaøi taùi khaúng ñònh yù muoán ñeán vieáng thaêm nöôùc naøy nhöng baây giôø khoâng theå vì cuoäc vieáng thaêm naøy seõ taïo ra vaán ñeà an ninh cho chính quyeàn.
Ñöùc Thaùnh Cha cuõng taùi xaùc nhaän nhaän xeùt cuûa ngaøi, theo ñoù nhaân loaïi ñang soáng chieán tranh thöù ba töøng maûnh. Coù nhöõng lyù do thuø nghòch nhöng cuõng coù nhöõng lyù do kinh teá, thaàn tieàn baïc ñöôïc ñaët ôû trong trung taâm caùc vaán ñeà ñoù chöù khoâng phaûi con ngöôøi. Söï buoân baùn voõ khí thaät laø kinh khuûng vaø ngaøy nay laø coâng ngheä thònh haønh nhaát. Ai ñaõ baùn voõ khí cho Siria coù leõ chính laø nhöõng keû baây giôø toá caùo Siria sôû höõu caùc voõ khí ñoù. Vaø veà caùc loaïi voõ khí haït nhaân, toâi ñaõ noùi raèng nhaân loaïi vaãn chöa hoïc baøi hoïc.
Veà vieäc kyû nieäm 100 naêm cuoäc dieät chuûng Armeùni saép ñöôïc cöû haønh trong naêm 2015, Ñöùc Thaùnh Cha nhaéc ñeán laù thö maø toång thoáng Erdogan ñaõ vieát veà vaán ñeà naøy: moät soá ngöôøi ñaõ pheâ bình oâng vì ñaõ chöa nhìn nhaän nhöõng gì ñaõ xaûy ra, nhöng vaãn luoân coù nhöõng böôùc tieán tích cöïc, nhöõng cöû chæ nhoû xích laïi gaàn. Chuùng ta phaûi caàu nguyeän cho söï hoøa giaûi caùc daân toäc vaø ngaøi caàu mong bieân giôùi giöõa Thoå Nhó Kyø vaø Armeùni ñöôïc môû ra.
Kyù giaû cuûa haõng tin AP Hoa Kyø hoûi Ñöùc Thaùnh Cha veà Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc thaùng 10 naêm 2014 vaø nhöõng ñoaïn trong taøi lieäu chung keát côûi môû ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ñoàng tính luyeán aùi.. ngaøi nhaéc laïi raèng: Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc laø moät haønh trình, noùi khoâng phaûi laø moät nghò vieän, nhöng laø moät khoâng gian ñöôïc baûo veä ñeå Chuùa Thaùnh Linh coù theå noùi. Caû baûn töôøng trình chung keát cuõng khoâng chaám döùt haønh trình ñoù. Phuùc trình chung keát cuõng chæ laø moät töôøng trình taïm thôøi, vì noù seõ trôû thaønh taøi lieäu Lineamenta, taøi lieäu ñeà cöông, cho Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc vaøo thaùng 10 naêm 2015 Taøi lieäu naøy ñöôïc göûi tôùi caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc ñeå thaûo luaän vaø göûi nhöõng ñeà nghò thay ñoåi, vaø döïa vaøo ñoù ñeå soaïn moät taøi lieäu laøm vieäc khaùc, vaø Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc naêm 2015 seõ thaûo luaän. Khoâng theå laáy yù kieán cuûa moät ngöôøi, hoaëc moät döï thaûo. Caàn phaûi nhìn Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc trong toaøn boä.
G. Traàn Ñöùc Anh, OP
(Radio Vatican)